Podcasty Stonewall

Primadonna, diwa, polski Liberace, opera queen, bożyszcze emerytek, ludowy impresario, telewizyjna osobowość i książę estrady. Egzaltowany, narcystyczny i snobistyczny. Umiał czarować widzów i słuchaczy, zabierając ich do wymyślonego przez siebie świata, w którym prowadził wymyślone przez siebie życie. Prawdziwego nie mógł, bo panicznie się bał, dlatego nigdy nie wyszedł z szafy. Wyciągnął go z niej w końcu Bartosz Żurawiecki, autor „Primadonny. Biografii Bogusława Kaczyńskiego” (Wydawnictwo Agora), z którym w nowym odcinku naszego podcastu rozmawia Mike Urbaniak. 

Kończący się za chwilę rok 2023 był kolejnym obfitującym w polską literaturę LGBT+, której poświęcone są Podcasty Stonewall. Czy któraś z tych książek jest szczególnie ważna? Jakie lektury trzeba koniecznie nadrobić? Która nada się świetnie nie tylko na świąteczny prezent? O to i parę innych spraw Mike Urbaniak pyta Krzysztofa Tomasika, autora książek, biografistę, publicystę i redaktora od lat zajmującego się tematyką LGBT+. 

Podlasie w kontekście LGBT+ ma wizerunek krainy ciemności – miejsca niezwykle nieprzyjaznego queerowej inności, choć paradoksalnie promującego się jako region wielokulturowy i otwarty. Ale i tam oczywiście żyją o tworzą osoby LGBT+. Jedną z nich jest Dariusz Adamowski, autor dziejącej się na podlaskiej wsi gejowskiej powieści "Skrawki" (Wydawnictwo Novae Res), gość Mike'a Urbaniaka w tym Podcaście Stonewall. 

„Ja tu jestem dla przyjemności, nie dla prawdy” – mówi Władzio, bohater dramatu „Teo”, jednego z pięciu składających się na queerową antologię „Teo. Dramaty” Pawła Soszyńskiego (Wydawnictwo Krytyki Politycznej). Opracowali ją po przedwczesnej śmierci autora Joanna Ostrowska i Witold Mrozek. „Każdy tekst Pawła Soszyńskiego był queerowy” – mówi Witold Mrozek, dziennikarz i krytyk teatralny „Gazety Wyborczej”, gość Mike’a Urbaniaka w tym Podcaście Stonewall. Zapraszamy do słuchania! 

W jednej ręce puszka z jasnym pełnym, w drugiej różaniec, w ustach papieros, w radiu Aerosmith. Trzy dziewczyny, które czują coś do siebie, jadą rozpadającym się oplem przez Polskę powiatową. Jedna opowiada pozostałym o swoim życiu: o pierwszej szkole, pierwszej przyjaźni i pierwszej miłości. Duchologiczna wyprawa do lat 90. i dwutysięcznych, którą podejmuje narratorka tej powieści drogi, okazuje się w istocie przenikliwą analizą klasowo-płciowej tożsamości i próbą opisu homoerotycznego pragnienia w wersji lesbijskiej.

W tym Podcaście Stonewall Mike Urbaniak rozmawia z Olgą Górską, autorką powieści "Nie wszyscy pójdziemy do raju" (Wydawnictwo Drzazgi), zdobywczynią tegorocznej Nagrody Literackiej Miasta Radomia.

Chłopomania trawa w Polsce w najlepsze, co cieszy, bo dużo jeszcze jest w tym temacie do powiedzenia. Książki poświęcone wsi i wiejskim warstwom społecznym, klasowości i związanemu z nią wstydowi zaczynają zajmować należne im miejsce, także w literaturze queerowej, na co dowodem jest "Misterium" (Wydawnictwo Nisza), literacki debiut Marcina Oskara Czarnika, gościa Mike'a Urbaniaka w tym Podcaście Stonewall. 

Marcin Oscar Czarnik – promotor literatury i twórca literatury. Ukończył edytorstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Debiutował trzy lata temu w "Twórczości" opowiadaniem "Agresty". Jest dwukrotnym finalistą projektu Pierwszej książki prozą Biura Literackiego i tegorocznym laureatem Nagrody Krakowa – Miasta Literatury UNESCO. Mieszka w Krakowie.

Początki epidemii HIV w Polsce przypominają  thriller: pełne napięcia oczekiwanie na pojawianie się „zarazy”, pierwsze przypadki w drugiej połowie lat 80., a potem gwałtowny rozwój epidemii i brutalna reakcja społeczeństwa na osoby żyjące z HIV.

Chorobę kojarzono ze "środowiskiem" homoseksualnych mężczyzn i osób uzależnionych od narkotyków, nazywanych wówczas narkomanami. Dla PRL-owskich władz były to wygodne cele ataku. To sprawa „zgniłego Zachodu”, dotyczy jedynie podejrzanych mniejszości, „nasza ojczyzna jest w zasadzie moralnie czysta”. 

Gościem Mike'a Urbaniaka w tym Podcaście Stonewall jest Bartosz Żurawiecki - krytyk filmowy, dziennikarz, pisarz, autor książki reporterskiej "Ojczyzna moralnie czysta. Początki HIV w Polsce" (Wydawnictwo Czarne)

„Nie wyobrażałam sobie, pisząc pamiętnik, że kiedyś będzie tak fajnie” – mówi Ada Strzelec, jedna z dwóch najstarszych transpłciowych bohaterek książki „Ciała obce. Opowieści o transpłciowości”. Jej autorka, Paula Szewczyk, reporterka "Wysokich Obcasów" jest gościnią Mike'a Urbaniaka z tym Podcaście Stonewall.

Emancypantka gustująca w męskich fasonach koszul i surdutach, z włosami zawsze obciętymi na krótko. W życiu prywatnym związana z kobietami. Żarliwa katoliczka, surowa konserwatystka, polska patriotka pisząca ku pokrzepieniu serc i jednocześnie osoba nieheteronormatywna, buntująca się przeciwko społecznym oczekiwaniom – pisze o Marii Rodziewiczównie w jej znakomitej biografii Emilia Padoł, gościni tego Podcastu Stonewall, z którą rozmawia Mike Urbaniak

„Ta książka powstała z buntu. Przeciwko niewidoczności i niesłyszalności osób LGBT+ w przestrzeni Kościołów, w tym przede wszystkim polskiego Kościoła rzymskokatolickiego. Ale też niedostrzegania osób wierzących w społeczności LGBT+ lub nazywaniu ich ofiarami syndromu sztokholmskiego” - pisze w książce „To jest także nasz Chrystus. Rozmowy z chrześcijanami LGBT+” Marcin Dzierżanowski, z którym w tym Podcaście Stonewall rozmawia Mike Urbaniak