W podkaście „Polityka o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Mikołajem Grynbergiem o jego nowej książce „Rok, w którym nie umarłem” (wyd. Agora) – o zawale, umieraniu i miłości do życia. Grynberg pisze tak, że się często uśmiechamy, nawet w dramatycznych momentach.

Co się zmieniło? „Po tej historii inaczej zacząłem traktować czas. Na pewno nie będę robić rzeczy, których nie lubię. Bo nie wiem, ile zdążę” – mówi pisarz. Grynberg jest uważnym obserwatorem siebie i swojego otoczenia, podobnie jak wcześniej Białoszewski. Miał trudne zadanie: „Książka, która się zaczyna od dramatu, a potem jest coraz lepiej, to jest katastrofa”. Ale udało mu się znaleźć sposób opowiadania o odzyskanym życiu, który wywołuje wzruszenie.

Chcesz więcej treści od „Polityki”? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Z kodem KSIAZKA30 otrzymasz 30% zniżki na subskrypcję standard. Tylko na stronie: https://sklep.polityka.pl.

W „Polityce o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Joanną Bator o nowej książce z wykładami: „W moje strony. Trzy wyprawy w kierunku wyobraźni, współczucia i troski”. I o nowej powieści, która się właśnie pisze. Co robić, kiedy rzeczywistość nam tak dopiekła jak ostatnio? Bieganie czy ćwiczenia na „wioślarzu”? Jak odzyskać równowagę: czy taniec pomaga w pisaniu? I co pisarka robi, kiedy nie pisze? Kim jest troskliwa narratorka? I co Joanna Bator sądzi o sztucznej inteligencji?

Zastanawiamy się też, czy literatura bywa snem na jawie i co z tego wynika. Jakie obrazy i miejsca stały się zalążkami powieści Joanna Bator? Uwaga, jest dużo śmiechu w tej rozmowie. W książce „W moje strony” (wyd. Znak) znajdziemy wykłady, które pisarka wygłosiła na Uniwersytecie Łódzkim, a towarzyszą im teksty badaczek: Joanny Jabłkowskiej, Izabelli Adamczewskiej-Baranowskiej, Angeliki Siniarskiej-Tuszyńskiej, Marty Zdanowskiej i Marzeny Podolskiej.

Chcesz więcej treści od „Polityki”? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Z kodem KSIAZKA30 otrzymasz 30% zniżki na subskrypcję standard — tylko na stronie: https://sklep.polityka.pl.

W wideokaście „Polityka o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Jakubem Żulczykiem o jego najnowszej powieści „Kandydat” (wyd. Świat Książki), thrillerze politycznym wydanym tuż przed wyborami prezydenckimi. Autor celnie punktuje nie tylko polityków, ale i media, nie popadając przy tym w prostą satyrę. Bohaterowie, choć wzorowani na realnych postaciach życia publicznego, nie są jednowymiarowi. „Kandydat” może być czytany jako ostrzeżenie: to mocna opowieść o manipulacji, bezradności i cynizmie władzy. Jedną z kluczowych kwestii wypowiada Car, w którym łatwo rozpoznać prezesa PiS: „Putin o wszystkim wie, bo wszędzie tutaj są jego cienie. Ale Putin czeka, bo jest przekonany, że to wszystko się znowu rozpadnie, wyłącznie z naszej winy”. Żulczyk pokazuje, że historia lubi się powtarzać, a polityka to nieustanna walka o wpływy i narrację. Czy porażka może być dla polityka lekcją? I dlaczego, mimo brudu politycznego świata, warto głosować? Kandydat to apel o świadome decyzje i obywatelską odpowiedzialność, szczególnie ważny w przeddzień drugiej tury wyborów.

(00:00) Fragmenty programu

(01:03) Wstęp do rozmowy z Jakubem Żulczykiem

(01:48) Różne tożsamości Jakuba Żulczyka, także ta, w której obraził prezydenta

(04:20) „Kandydat”, czyli media w książce?

(09:56) „Pewne schematy myślenia prowadzą nas donikąd”, czyli o życiu w spolaryzowanej demokracji

(13:48) Jakub Żulczyk o polskiej polityce

(17:25) Samoświadomość bohaterów „Kandydata”

(27:28) Jak wyglądał research Jakuba Żulczyka

(36:08) Jeden z ważniejszych momentów w „Kandydacie”

(38:58) Co możemy zrobić przed drugą turą wyborów prezydenckich?

(51:03) Podsumowanie.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję standard, kupując ją na stronie sklep.polityka.pl.

W nowym odcinku podkastu „Polityka o książkach” i pierwszym w formie wideo Justyna Sobolewska rozmawia ze znaną psycholożką i terapeutką uzależnień Ewą Woydyłło o jej najnowszej książce „Szczęścia można się nauczyć” (rozmowa z Agnieszką Radomską, wyd. Zwierciadło). Wszyscy się martwimy, mamy mnóstwo powodów: wybory, wojna, Ameryka, niepewna przyszłość. Martwimy się o dzieci, o rodziców, o zdrowie i o tysiąc spraw życia codziennego. Tymczasem, jak mówi Ewa Woydyłło, martwienie się nic nie zmienia, nie zapobiega, nie poprawia w świecie. Powracającym refrenem tej rozmowy jest zadbanie o siebie samego, wiara w swoje możliwości, którą często blokujemy pesymizmem, przewidując wszystko, co złe. Żeby cokolwiek móc robić dla świata, trzeba być dobrym dla siebie. I tego można się uczyć w każdym wieku. Ewa Woydyłło przypomina o kategorii „dobromyślności”, którą warto wcielić w życie. A czego możemy nauczyć się od Konopnickiej? Jak radzić sobie z nawykami i uzależnieniami? Rozmawiamy też o tym, co czytamy i dlaczego. Zapraszamy do oglądania i słuchania.

(00:00) Fragmenty rozmowy

(01:20) Wstęp i zaproszenie do rozmowy z Ewą Woydyłło

(02:01) Wszyscy się strasznie martwimy: jak sobie z tym radzić?

(05:20) Dlaczego zamartwianie się jest mało efektywne?

(08:13) Szczęścia można się nauczyć: jaki jest na to przepis?

(11:00) Tradycja pesymizmu i ćwiczenia się w nim; o pesymistach i osobach wierzących w siebie

(15:11) O tym, jak nawyki wpływają na nasze życie

(17:51) Czy w Polsce lubimy nasz smutek?

(20:55) Jak psychologia i terapia uzależnień pojawiła się w życiu Ewy Woydyłło

(25:37) O systemie mechanizmów obronnych w terapii uzależnień

(29:38) Nauczyciele z ekranu, którzy mówią jak żyć: to pomaga czy szkodzi?

(33:07) Odbiór książek i obecności medialnej Ewy Woydyłło

(34:33) Czym jest uczenie według Ewy Woydyłło?

(37:50) Jaki związek ma Konopnicka z dbaniem o siebie?

(40:06) Podsumowanie.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

W tym odcinku Justyna Sobolewska rozmawia z Piotrem Pazińskim o Robercie Walserze, pisarzu osobnym, owianym legendą, którego znaczenie wciąż rośnie. Ukazała się właśnie książka „Coś w rodzaju opowiadania” w przekładzie Małgorzaty Łukasiewicz (PIW). Walser, zmarły w 1956 r., był twórcą nieuchwytnym: pisał obsesyjnie, żył skromnie, przez ostatnie 30 lat życia milczał, przebywając w zakładach psychiatrycznych. Był człowiekiem do wszystkiego, pracował jako urzędnik, a nawet lokaj w zamku w Dąbrowie Niemodlińskiej. Pisał na biletach tramwajowych, miniaturyzował litery, aż sam nie mógł ich odczytać. Zostawił po sobie zagadkowe mikrogramy, z których udało się odczytać m.in. powieść „Zbój”. Czekają nas wkrótce nowe publikacje i ekranizacja „Człowieka do wszystkiego” w reż. Wilhelma Sasnala. Niektórzy nazwali 2025 rokiem Walsera i nie ma przeszkód, żebyśmy go wszyscy świętowali.

(00:00) Najciekawsze momenty rozmowy

(01:24) Wprowadzenie do tematu i sylwetki Roberta Walsera

(02:43) Obecność Walsera w kanonie literackim, recepcja jego twórczości

(04:13) Biograficzne wątki z życia Walsera

(09:54) O technice mikrogramów i miniaturyzacji pisma

(13:13) Refleksje o powieściach i krótkich formach Walsera

(19:22) Zabawa językiem i stylistyczne osobliwości jego pisarstwa

(22:05) W.G. Sebald i jego relacje z Walserem

(28:52) Walser: między pisarską płodnością a osobistymi trudnościami

(32:54) Mroczne wątki: fantazje o charakterze sadomasochistycznym

(35:10) Humor i obyczajowe obserwacje w twórczości Walsera

(38:56) 2025 jako rok Roberta Walsera: nowe inicjatywy i ekranizacja

(39:48) Podsumowanie rozmowy.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

W tym odcinku „Polityki o książkach” rozmawiamy o „Jamesie” – odważnym retellingu „Przygód Hucka Finna” – autorstwa Percivala Everetta (wyd. Marginesy). Z tłumaczką Kają Gucio i krytykiem literackim Wojciechem Szotem przyglądamy się, jak Everett przepisuje klasykę amerykańskiej literatury z perspektywy Jamesa – czarnoskórego niewolnika. Jakie znaczenie ma język w tej opowieści? Jakie wybory musiała podjąć tłumaczka? Porównujemy „Jamesa” z „Demonem Copperheadem” Barbary Kingsolver i wspólnie zastanawiamy się, na czym polega fenomen retellingu – i dlaczego w Polsce wciąż jest niszowy. Podrzucamy też pomysły na nowe wersje polskich klasyków: może „Lalka” z perspektywy Łęckiej? Albo „Krzyżacy” z punktu widzenia dwóch nagich mieczy?

(00:13) Wstęp

(00:32) Rozmowa o Jamesie Percivala Everetta

(01:56) „Ale to się dobrze czyta” – powieść pełna magii dla wielu czytelników

(03:30) Jak tłumaczka Kaja Gucio stworzyła sztuczny język na potrzeby książki?

(08:30) Czy kolejne tytuły Everetta ukażą się na polskim rynku?

(09:25) Literackie i historyczne nawiązania – książka wielowarstwowa, ale przystępna także bez znajomości kontekstów

(11:25) Dialog Everetta z Twainem – powieść nie jest pisana z pozycji oskarżyciela

(16:05) Gorzkie akcenty w Jamesie i powroty do dawnych lektur

(19:18) Retelling – dlaczego nie mamy polskiego odpowiednika tego terminu?

(22:24) Na czym polega retelling w języku angielskim?

(24:47) Reimagining – nowo-obrazowanie. Dlaczego ważne jest ponowne opowiadanie historii z innej perspektywy?

(26:00) Które polskie klasyki można by opowiedzieć na nowo?

(32:28) „Sztuka ma nam pozwolić być kimś innym”

(33:47) Jakie retellingi mogłyby powstać? – marzenia gości podcastu

(38:30) Podsumowanie

Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

Czy przyroda może istnieć w sercu miasta? Co można znaleźć na dachu budynku, w brudnej wodzie czy pod pomnikiem kołchoźnicy? W najnowszym odcinku podkastu „Polityka o książkach” Stanisław Łubieński opowiada o swojej książce „Drugie życie Czarnego Kota” – o przyrodzie, życiu i pożegnaniach. Jak Warszawa łączy miasto z naturą? Jakie tajemnice kryje Zakole Wawerskie i co łączy dąb Mieszko z historią stolicy? Wspominamy też psa Fuksa i mówimy o pożegnaniach z bliskimi. Zapraszamy do odkrywania natury, która nie zna sentymentów, ale potrafi trwać przez wieki.

(00:00) Najlepsze fragmenty

(00:55) Wstęp

(01:10) O czym jest książka „Drugie życie Czarnego Kota” Stanisława Łubieńskiego

(05:07) „Przyroda miasta” Elżbiety Kozłowskiej jako źródło inspiracji dla Stanisława Łubieńskiego

(07:59) „Patelnia” w centrum Warszawy jako przestrzeń do obserwacji ptaków

(11:00) „Przyroda stwarza miasta”: refleksja nad współistnieniem natury i urbanizacji

(13:50) Ekspedycje na obrzeża Warszawy: doświadczenia przyrodnicze

(20:04) Historie opowiadane przez drzewa: świadkowie długiej historii miasta

(26:08) Rozważania na temat przemijania i pożegnań

(30:31) Lokalizacja dębu Mieszko, jednego z najstarszych drzew w Polsce (w Warszawie!)

(33:50) Historia budynku Czarny kot z końca lat 90.

(38:46) Podsumowanie.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

W „Polityce o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Julem Łyskawą, laureatem Paszportu POLITYKI w kategorii Książka za powieść „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”, o życiu po Paszporcie i o historiach z warszawskiej Ochoty. Gdzie całował się w podstawówce i dlaczego przyjeżdzała do niego policja? A także o tym, jak dziadek Tosiek przyprowadził zimą wnuka w kapciach ze szkoły i jak ta historia trafiła do powieści o fikcyjnym, amerykańskim miasteczku. Rozmawiamy też o upadku amerykańskiego mitu i o tym, czy literatura ma siłę zmieniania świata.

(00:17) Wstęp

(00:45) O tournée Jula Łyskawy z jego książką

(02:00) O spotkaniach literackich w więzieniu

(02:44) Czy żółty kolor paznokci przynosi szczęście?

(05:09) Autobiograficzne wątki w książce „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”

(07:50) O micie Ameryki, która jest ulepiona z wyobrażeń

(09:50) Ameryka, która pożera wszystko: o „Postkolonialnym wierszu miłosnym” Natalii Diaz

(11:44) Wielka literatura a niewłaściwe zachowania autorów: jak się do tego ustosunkować?

(18:17) Czy literatura może jeszcze zmieniać rzeczywistość?

(23:20) O „Wampirzym cesarstwie” Jaya Kristoffa i inspiracjach w fantasy

(29:55) O żegnaniu literatury gatunkowej: czy to już czas?

(31:10) Czy Jul Łyskawa wyje?

(32:25) Czy Jul Łyskawa teraz pracuje nad nowymi rzeczami?

(34:02) Dlaczego Justyna Sobolewska jest bohaterką krótkiego opowiadania?

(36:03) Rytuał czytania przed snem?

(40:56) Podsumowanie

W najnowszym odcinku podkastu Justyna Sobolewska rozmawia ze Szczepanem Twardochem o jego nowej powieści „Null” (wyd. Marginesy), która powstała pod wpływem jego podróży do Donbasu. Rozmawiają o popsutym języku, o tym, czy z dystansu widać więcej i dlaczego walczący nie chcą mówić o końcu wojny. Czy nadzieja pomaga, czy wręcz przeciwnie? I co nam o dzisiejszym świecie może powiedzieć „Wojna peloponeska” Tukidydesa.

(00:13) Wstęp

(01:10) Najnowsza książka Twardocha: czy była pisana inaczej?

(03:25) Dlaczego wojna w Ukrainie stała się tematem książki?

(06:08) O splocie fikcji i rzeczywistości w powieści

(08:15) Niezmienność ludzkiej natury

(10:50) O bohaterze głównym powieści, gniewie i odkupieniu

(16:00) Jakie lektury towarzyszyły Twardochowi przy pisaniu powieści?

(19:00) O języku „Null”, niepoprawnej polszczyźnie i językach słowiańskich

(23:33) „Wojna jest obcym światem”

(24:25) Czy będzie przekład ukraiński?

(25:30) O Ukraińcach, walce i dystansie Twardocha w pisaniu

(28:10) O statusie pisarzy w Ukrainie

(29:06) Lęk przed Rosją w polskiej pamięci

(35:13) Dekady, w których nie dzieje się nic, i tygodnie, w których dzieją się dekady

(36:30) Dlaczego Ukraińcy nie wierzą, że wojna się skończy?

(41:55) „Nadzieja jest złudną doradczynią dla tych, którzy są w wielkim niebezpieczeństwie”

(44:25) Podsumowanie

W najnowszym odcinku „Polityki o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Sylwią Chwedorczuk o miłosnej korespondencji: „Maria Dąbrowska i Anna Kowalska. Listy, tom I, 1940–1945”. Rozmawiają o tym, co sprawia, że te listy to sprawa bez precedensu i dlaczego Maria Dąbrowska zastrzegła je na kolejnych kilkadziesiąt lat?

„Wiesz, musisz wiedzieć, że ginę z miłości, że sobie poradzić nie umiem z tym uczuciem, a raczej z całym światem najróżniejszych uczuć, pasji, gniewów, żałości”, pisze Kowalska. „Każda chwila bez ciebie wydaje mi się tak okropnie zmarnowaną i straconą”, odpowiada Dąbrowska. Listy oddają wysoką temperaturę tej relacji – zapalnym momentem jest ciąża Anny. Dąbrowska nie może jej tego darować. Pisze: „Miłość jest ponad ludzkie siły, miłość to wieczna rozpacz”.

(00:13) Wstęp

(01:16) O najnowszej książce Sylwii Chwedorczuk - listy Kowalskiej i Dąbrowskiej.

(01:52) 2400 listów między kobietami - wyjątkowy zapis intymnej znajomości

(05:33) "Powieść w listach" - o zapisie reportażowym uczucia

(07:33) Jaka jest dynamika związku Kowalskiej i Dąbrowskiej?

(11:15) Konflikty i problemy wokół tematu fizyczności - ciąża Kowalskiej

(15:45) Małżeństwo Anny Kowalskiej z Jerzym

(17:50) O budowaniu osobowości Anny Kowalskiej i Marii Dąbrowskiej przez czytelników

(21:33) Prace nad biografią Marii Dąbrowskiej

(24:25) O analizującej postawie Marii Dąbrowskiej

(28:13) Lwów lat czterdziestych XX wieku

(31:55) Kiedy zostaną opublikowane kolejne tomy listów Kowalskiej i Dąbrowskiej?

(33:26) Kiedy zostanie opublikowana biografia Marii Dąbrowskiej?

(34:02) Podsumowanie