In deze aflevering spreken we Gerrit Glas, psychiater en filosoof, en een van de oprichters van de Christelijke Vereniging van Psychiaters, Psychologen en Psychotherapeuten (CVPPP). Het gesprek, in aanloop naar het aanstaande CVPPP congres op 27 november 2025, gaat over maatschappelijke betrokkenheid in het vak van psychiater en psycholoog. We bespreken Redesigning Psychiatry, een nieuwe visie op psychisch welzijn, en je hoort waarom Gerrit het belangrijk vond om in de opleiding tot psychiater maatschappelijke stages in te voeren. Dit hangt samen met zijn visie op 'de werkelijkheid die in zich al zinvol is, door ons verder ontplooid kan worden en ook meer zin kan krijgen.' Een diepe, rijke visie waarin taal en ook verbeelding belangrijk zijn. Ook bespreken we de aanval op de wetenschap als niet meer dan een mening, waarbij Gerrit 'onverbondenheid' als een van de kernproblemen duidt. En je hoort waar Gerrits spreekbeurt vroeger over ging! 

Shownotes: 
- Link naar aanmeldpagina van het CVPPP congres 'Geloof in actie: christen, ggz en maatschappij' op 27 november 2025: 

CVPPP - Christelijke Vereniging voor Psychiaters, Psychologen en Psychotherapeuten Alle geïnteresseerden welkom! 

- Website Redesigning Psychiatry: Redesigning Psychiatry

In gesprek met Jan Teerds, klinisch psycholoog/psychotherapeut bij Antes, duiken we in twee casussen vanuit de ouderenpsychiatrie. Jan vertelt over wat hem aanspreekt in het werken met ouderen en hoe juist in deze levensfase zingeving en geloof, vaak opnieuw, een rol gaan spelen. We horen hoe Jan het geloof heeft betrokken in de behandeling van twee van zijn patiënten, waarbinnen hij werkte met schematherapie en via de therapeutische relatie. 

Shownotes

Deze podcast wordt georganiseerd vanuit de Christelijke Vereniging voor Psychiaters, Psychologen en Psychotherapeuten (CVPPP). De naam van de podcast is gelinkt aan het wetenschappelijke tijdschrift van de CVPPP, Psyche en geloof. Dit tijdschrift beoogt de onderlinge relatie tussen ontwikkelingen op terreinen van geloof, ethiek en/of religie enerzijds, en psychiatrie, psychologie en/of psychotherapie anderzijds, onder de aandacht te brengen. Zie www.psychegeloof.nl

In aflevering 10 spreken we Hanneke Muthert, hoogleraar godsdienstpsychologie, theoloog en geestelijk verzorger. Zij deed onderzoek naar existentiële oefenruimte: de ruimte waarin je kunt leren delen wat er in het leven toe doet. Waarom verbindt Hanneke dit met spel? Welke vaardigheden heeft een behandelaar nodig om deze ruimte te bevorderen? En hoe bevorder je het eerlijke gesprek en de onderlinge herkenning in groepen? Hanneke voert het gesprek altijd via objecten die ze inbrengt in de groep, zoals teksten, kunstwerken of tekeningen. Ook bespreken we het risico van een teveel aan zelfonderzoek en introspectie. Hanneke pleit ervoor om de blik naar buiten, naar de omgeving meer te oefenen. Omdat mensen vooral voldoening vinden in wat zij voor ánderen kunnen betekenen. Daarnaast komt de toepassing van het werk van Hanneke binnen het aardbevingsgebied in Groningen aan bod. Net als haar persoonlijke missie om het gestokte gesprek tóch weer op gang te brengen.

Shownotes
De tekst bij de oratie van Hanneke Muthert is te lezen via https://doi.org/10.21827/67616dc82a29d

We spraken Rogier Hoenders, psychiater bij het Centrum voor Integrale Psychiatrie (CIP) van Lentis, en hoogleraar 'Zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheid'. Hij pleit voor zingeving als onderdeel van een gezonde leefstijl. Hoe zijn zingeving en leefstijl verbonden en hoe speelt dit in behandelingen? En is er ook niet een spanningsveld tussen die twee? Hoenders wil de deuren van de GGZ openen. Een kwart van de bevolking heeft psychische problemen, terwijl we nog geen capaciteit voor tien procent hebben. Dat vraagt om een andere aanpak van psychische problemen, met meer zingevende en gemeenschapsvormende activiteiten. En wat inspireert Rogier persoonlijk? Je hoort het in deze aflevering! 

In deze aflevering spreken we Rob Boersma, gepensioneerd psychosomatisch fysiotherapeut over meditatieve technieken in ons vak. Rob heeft jarenlange ervaring met de behandeling van patiënten middels mindfulness en meditatie. Verschillende vragen komen aan bod: is meditatie een neutrale techniek of komt er een bepaalde levenshouding in mee? Wat is het verschil tussen reguliere en christelijke meditatie? Ook gaat Rob in op wat meditatie hemzelf heeft gebracht, en doet hij een oproep aan behandelaren. 

Show notes: 

De bijbeltekst waar Rob in de aflevering op doelde is Galaten 5:22-26.

Andere bijbelteksten die Rob veel toepast bij christelijke meditatie: 

• Teksten uit het evangelie van Johannes: 6:35; 8:12; 10:9; 11:25,26; 15:5
• Mattheus: 6:34; 7:24,27
• Spreuken 3:5-7; 4:23; 16:3; 17:22
• Psalm 1 
• Psalm 84: 3,4. 

In deze aflevering gaat het over de 'vergeten' ziel in de ggz. We spreken met Ewoud de Jong, psychiater en geneesheer-directeur bij Eleos. Ewoud heeft een meer dan puur technische benadering van ons vak. Natuurlijk is techniek nodig, maar naast om het 'wat', gaat het vooral om 'wie' iemand is. Zijn kritiek raakt ook de psychologie van godsbeelden, waarin religie ook van onderaf benaderd wordt. 

Volgens Ewoud gaat het om loskomen van het ego en ontvankelijk worden voor wat de ander met je doet, ook in het werk als professional in de ggz. Hij illustreert zijn visie aan de hand van een casus, waarin hij werd uitgedaagd tot het containen van uitzichtloos lijden. 

Ook gaan we in op enkele ingrijpende persoonlijke levenservaringen die Ewoud gevormd hebben. 

Leestips van Ewoud: 

Rowan Williams - Looking East in Winter

Rowan Williams - Passions of the Soul / Hartstochten van de ziel  

John Zizioulas - Gemeenschap en andersheid 

Sanne Marcic-van Doornik ontwikkelde zingevingsgerichte therapie als aanvullende interventie binnen de reguliere behandeling van eetstoornissen. In deze aflevering horen we hoe ze op dit idee is gekomen en hoe deze behandeling eruitziet. Sanne legt uit hoe een eetstoornis gezien kan worden als een verstarde vorm van zingeving. Het lichaam wordt het focus van zingeving, terwijl andere zingevingsbronnen opdrogen. In de behandeling worden die bronnen weer aangesproken. Nu ze de behandeling toepast bij patiënten zijn de eerste resultaten positief. Sanne vertelt ook dat ze gebruik maakt van de principes uit deze behandeling als ze zelf tegenslagen te verwerken krijgt.

 Shownotes:

Eerste hulp bij eetstoornissen: https://www.firsteetkit.nl/

Proefschrift Sanne Marcic-van Doornik:  

https://pure.rug.nl/ws/portalfiles/portal/1119344460/Complete_thesis.pdf

Praten met je cliënt over zijn zingeving, mag dat? En hoe dan, en door wie? De antwoorden hierop hoor je in deze aflevering, waarin we spreken met psychiater, bijzonder hoogleraar, en voorzitter van het Kenniscentrum voor levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid (KSGV) Arjan Braam. Ook hoor je wat Elmo, het rode, pluche karaktertje uit Sesamstraat met dit alles te maken heeft... 

Shownotes: 

https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/zingeving-in-de-psychische-hulpverlening/introductie

Baken of labyrint? Reflecties bij de zorgstandaard Zingeving in de psychische hulpverlening. Arjan Braam & Hanneke Schaap-Jonker (Red.). Te bestellen via: 2-99 Baken of labyrint? Reflecties bij de zorgstandaard Zingeving in de psychische hulpverlening – KSGV

In deze aflevering spreken we Fedia Jacobs. Fedia heeft jarenlang als psychiater gewerkt met slachtoffers van oorlog en andere trauma's. In een boeiend en tastend gesprek worden diverse thema's belicht vanuit het jodendom. Het gaat over het grensgebied tussen psychologie en het onbenoembare, over containment in de hulpverlening, het belang van vertrouwen en de zin van het lijden. Ook gaat Fedia in op hoe zingeving aan de orde komt in een door hem ontwikkelde behandelmethode voor geweldslachtoffers. 

In deze aflevering spreken we Annelies. Annelies werkt als ervaringsdeskundige op een acute opname afdeling bij een ggz instelling. Tijdens haar eigen periode van psychische klachten werd het geloof zowel op een destructieve, als op een helpende manier bij de behandeling betrokken. We spreken haar over deze ervaringen en haar weg van herstel.

Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.