‏هدف دیکتاتوری مسخ افراد است به منظور تضمین اطاعت محض و خودخواسته. اما مسخ به‌یکباره بر فرد خیمه نمی‌افکند. مسخ یک فرایند است. این‌طور نیست که نظام ناگهان فردی را نشان کند اسلحه‌ای بدهد به دستش بگوید این آدم را بکش! نظام آن فرد را برمی‌گزیند، مرحله به مرحله تربیت می‌کند، با صبر و حوصله روحِ مسئولیت را از وجود او می‌زداید، مرحله به مرحله بَرَش می‌کشد و اجازه می‌دهد از هرم قدرت تا یک جایی بالا برود. پس نسبت فرد با نظام دیکتاتوری صرفاً و الزاماً نسبتی اداری و رئیس و مرئوسی نیست، نسبتی‌ست خدایگانی ـ بندگی که از رهگذر رابطۀ دیالکتیکی مستمر و تدریجیِ فرد و نظام شکل می‌گیرد.

‏این اپیزود مواجهه‌ای‌ست با مقولۀ «مسئولیت فردی در دوران دیکتاتوری»، بالاعم ــــ و ضمناً مواجهه‌ای با مقالۀ معروف هانا آرنت به همین نام.

‏نویسنده: مانی پارسا. ویراستار: علیرضا آبیز. صداپرداز: حامد کیان. موسیقی تیتراژ: عبدالرضا جعفری. مدیر هنری و گوینده: نگین کیانفر. تهیه‌کننده: نشرنو.