Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w województwie śląskim. Rozmawiamy z nim między innymi na temat zmian, jakie mają zostać od nowego roku wprowadzone w programie Czyste Powietrze. „Wśród nich jest dwukrotny wzrost kwoty dofinansowania dla mieszkańców. (…) Ten program nie miał dobrego startu, ale porządnie się rozkręcił. Mieszkańcy Śląska sięgają po te środki i robią to najchętniej spośród wszystkich województw. Najlepiej działa to tam, gdzie jest edukacja, informacja, powstały punkty konsultacyjne, czyli tam, gdzie samorządy działają aktywnie i egzekwują przepisy”, podkreślał Nagalewski. Na pytanie o to, czy jeszcze dziesięć lat temu spodziewałby się tak dużej zmiany w świadomości społecznej, jeśli chodzi o walkę z zanieczyszczaniem powietrza, odpowiada wprost, że było to dla niego zaskoczeniem. „Gdy zaczynałem działać w tym temacie, niewiele osób interesowało się smogiem i chciało coś zmienić. Tymczasem zmiana w świadomości społecznej jest ogromna i poszła szybką falą. Nie spodziewałem się, ale to bardzo cieszy”, mówi. Jakie wyzwania na nowy rok i najbliższe lata? „Chciałbym, żeby następne zmiany w programie Czyste Powietrze sprawiły, że otworzy się on na najuboższych, że będzie dostępny dla wszystkich. To jest wyzwanie, któremu musimy sprostać”, podkreśla Emil Nagalewski.

Całej rozmowy wysłuchacie w naszym podcaście.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Alina Pogoda, inżynier górnictwa i geologii, specjalistka ds. sprawiedliwej transformacji w Polskiej Zielonej Sieci. Rozmawiamy z nią między innymi o środkach unijnych, których zatwierdzenie ogłosił niedawno na Śląsku Frans Timmermans, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej. „Wiemy, na co te środki powinny zostać przeznaczone. Tworzenie nowych miejsc pracy, przekwalifikowania górników, zagospodarowanie terenów po kopalniach…”, wylicza Pogoda. Ekspertka zwraca uwagę, że choć pieniądze są, to największym wyzwaniem jest czas. „57% funduszu sprawiedliwej transformacji musi zostać zakontraktowane w 2023 roku i wydane do 2026 roku. Regiony będą więc miały na to tylko rok, dla niektórych to spory problem, ponieważ ciężko będzie szybko i efektywnie opracować dobre projekty, na to potrzeba czasu. Nie wszystkie gminy są gotowe, by startować w najbliższych naborach”, zauważa.

O tym, czy Polska żegna się z węglem definitywnie i czy faktycznie istnieje zagrożenie nieotrzymania środków przez spór o praworządność, wysłuchacie w pełnej wersji naszej rozmowy.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Arkadiusz Biernat, dziennikarz „Gazety Wyborczej”. Rozmawiamy z nim między innymi o ostatniej wizycie Fransa Timmermansa na Śląsku, który ogłosił zatwierdzenie pięciu planów sprawiedliwej transformacji, w tym dla woj. śląskiego, czyli przeznaczenie dla górniczych regionów łącznej kwoty opiewającej na 3,85 miliardów euro. „Mocno podkreślano rolę lokalnych działań w tym całym procesie i dobrze, bo to samorządy górniczych miast najlepiej znają problemy związane z transformacją. Tam wiedzą, na co należy wydać środki unijne. Nie powinno być tak, że ktoś z perspektywy Warszawy narzuca jakąś narrację”, mówił Biernat. „Zapowiedziano spotkania z samorządowcami, nie tylko z województwa śląskiego, ale należy pamiętać, że bez udziału rządu nie uda się tej sprawy doprowadzić do końca. Rozwiązanie problemu samorządności, lecz nie tylko, bo walczymy też z czasem i trudnościami natury prawnej, to priorytet. Bez tego żadnych środków nawet nie otrzymamy”, zauważył. Poruszyliśmy także wątek odchodzenia od węgla, elektrowni atomowych, alternatywnych źródeł energii i tego, z czym w najbliższych latach będzie się mierzyć polska energetyka.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Michał Tabaka, dziennikarz portalu Spider’s Web. Rozmawiamy z nim między innymi o aktualnej sytuacji w branży górniczej, wysokich cenach węgla, elektrowniach atomowych czy o tym, jak powinna wyglądać polska energetyka. „Musimy zmieniać nasz miks energetyczny, wyrzucać z niego węgiel. (…) Energia jądrowa jest jedną z alternatyw i wydaje mi się, że tym razem rząd faktycznie będzie te elektrownie budował. Pod znakiem zapytania stoi jednak termin rozpoczęcia i zakończenia tych inwestycji”, zauważa Tabaka. Dziennikarz ocenił także ostatnie wypowiedzi przedstawicieli rządu dotyczące sytuacji w branży górniczej. „Putin uczynił z gazu broń i przez to najprawdopodobniej zostaniemy z węglem dłużej, niż to przewidywano. (…) Górnictwo znów stało się elementem gry politycznej. To fatalna wiadomość dla nas wszystkich. Kluczem powinno być bowiem to, żeby rachunek za energię nie był astronomicznie wysoki, a nie to, ilu górników zagłosuje na rząd. Trzeba jednak pamiętać, że to duża grupa wyborców, więc rząd próbuje grać na ich emocjach i poparciu”, komentował.

Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Zuzanna Sasiak, prawniczka i koordynatorka kampanii „Więcej niż energia” w Polskiej Zielonej Sieci. Rozmawiamy z nią na temat coraz popularniejszych zjawisk, jakimi są energetyka obywatelska oraz spółdzielnie energetyczne. „To odpowiedź na obecny kryzys, ludzie biorą sprawy w swoje ręce”, mówi Zuzanna Sasiak. „Spółdzielnie energetyczne łączą w sobie kilka rodzajów korzyści: odejście od paliw kopalnych i oparcie energii na OZE. Jest to jednocześnie energia rozproszona, w przeciwieństwie do dużych instalacji OZE zakładanych przez przedsiębiorstwa, więc efektywniej się ją wykorzystuję, nie ma chociażby takich strat na przesyle. I pozostaje element społeczny, czyli to, że ludzie zaczynają się w ogóle interesować tematem energetyki obywatelskiej, wspólnie działać, łączyć w spółdzielnie”, wylicza. Czym dokładnie jest energetyka obywatelska i spółdzielnie energetyczne? Czy to rozwiązanie dla każdego? Jak wygląda i z czego składa się proces przystąpienia do tego typu inicjatyw? Zachęcamy do wysłuchania całej naszej rozmowy.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Krzysztof Mrozek, politolog i specjalista ds. funduszy unijnych w Polskiej Zielonej Sieci. Rozmawiamy z nim między innymi na temat planów wybudowania w Polsce elektrowni atomowych, o trudnej sytuacji w górnictwie oraz prognozach na przyszłość energetyczną kraju. „O atomie mówimy od trzech pokoleń, ale tym razem rząd jest faktycznie zdeterminowany, by tę elektrownię uruchomić. To jednak wcale nie znaczy, że ona ruszy dziś lub jutro. Pierwszy blok, według wstępnych szacunków, miałby stanąć w 2033 roku, choć analizy ekspertów podają, że nigdy i nigdzie żadna elektrownia atomowa nie powstała w terminie. Realistycznie można więc założyć rok 2037”, wskazywał Krzysztof Mrozek. „W międzyczasie musimy przyśpieszyć inwestycje w OZE, rząd powinien w tej chwili zapewniać dostęp do surowców energetycznych, regulować ceny, wzmocnić proces instalowania OZE i wspierania inwestycji w efektywność energetyczną”, wyliczał. Jak ocenia ostatnie wypowiedzi przedstawicieli rządu, które sugerują dłuższe pozostanie przy węglu? „Mówienie o budowaniu nowych kopalń to mrzonki. Pokłady węgla powoli się kończą, a inwestycje w górnictwo nie są perspektywiczne”, tłumaczył. Rozmawialiśmy także na temat tego, jakie są największe zagrożenia i szanse dla polskiej energetyki w najbliższych latach oraz co należy zrobić, by uporać się z obecnymi problemami.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Joanna Flisowska, starsza analityczka ds. polityki klimatycznej i energetycznej, Instytut Reform. Rozmawiamy z nią między innymi o tym, czy i kiedy w Polsce realnie mogłyby powstać elektrownie atomowe. Zastanawiamy się również, w jaki sposób mogą one wpłynąć na kształt polskiej energetyki. „Atom nie rozwiąże wszystkich naszych problemów. Musimy inwestować w Odnawialne Źródła Energii, w magazyny energii, zarządzanie popytem, sieci energetyczne. One są konieczne, niezależnie od tego, kiedy i czy będziemy budować elektrownie atomowe. Już dawno powinniśmy ruszać z tym pełną parą, a wciąż czekamy na kierunkowe decyzje, nie mamy konkretnej strategii energetycznej”, zauważa Flisowska. Czy atom pasuje do OZE? Jak w przyszłości będzie wyglądał polski miks energetyczny i czy problemy w tym sektorze, z brakiem węgla i jego wysokimi cenami włącznie, będą się utrzymywać? Jakie są największe zagrożenia, a jakie szanse dla polskiej energetyki w najbliższych latach? Między innymi także na te pytania staramy się odpowiedzieć.

Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Bernard Swoczyna, główny ekspert w programie badawczym Energia & Klimat, Fundacja Instrat. Rozmawiamy z nim między innymi na temat tego, dlaczego to górnictwo, a nie energetyka, zyska na wzroście cen prądu. Swoczyna ocenia również, jak rząd radzi sobie z obecnym kryzysem energetycznym, odpowiada na pytanie, czy problem braku dostępności węgla i jego wysokich cen będzie się pogłębiał, a także na jakie źródła energii, zamiast węgla, powinniśmy postawić. „Elektrownia atomowa w Polsce to odległa przyszłość. Nie wiadomo, czy będzie pasować do nowego systemu energetycznego, który w tym czasie się ukształtuje. (…) Najtańsza energia to wiatr i słońce, energia atomowa może do takiego systemu nie pasować. Zostanie więc energia, wiatr, w mniejszym stopniu energia z biogazu czy innych źródeł, uzupełniania czasami elektrowniami węglowymi, które będą działać tylko kilka razy w roku”, zauważa Bernard Swoczyna. W rozmowie przyglądamy się także największym wyzwaniom, jakie w najbliższych latach czekają polską energetykę.

Zachęcamy do wysłuchania podcastu.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Rafał Jedwabny ze Związku Zawodowego Sierpień ‘80 w Polskiej Grupie Górniczej. Rozmawialiśmy między innymi o ostatniej akcji związkowców, którzy próbowali zamurować siedzibę premiera Mateusza Morawieckiego w Katowicach. „Nie ma sensu utrzymywać tego biura, które kosztuje tysiące złotych miesięcznie i pozostaje nieczynne. Pan premier Morawiecki nie pojawia się w nim. (…) Chcemy wyjaśnień, gdzie jest ten tani węgiel dla Polaków? Pan Morawiecki okazał się zwykłym oszustem”, mówił ostro Rafał Jedwabny. „Ocena działań rządu jest bardzo negatywna, popełniamy kolejne błędy, mimo że rządzący mieli pokazane, jak można rozwiązać problem z niedoborem węgla. (…) Dziś sytuacja jest tragiczna, sprowadzamy węgiel z zagranicy, który jest 10-krotnie droższy niż polski węgiel, jeśli spojrzymy chociażby na miały”, zauważył. Jedwabny wskazał, że jest przerażony tym, co robi rząd. „Nikt nie ma pomysłu na system energetyczny w naszym kraju, a opieranie się na surowcach zewnętrznych jest bardzo ryzykowne”, ocenił. Co należy zrobić, by załagodzić kryzys w Polsce? Czy polski węgiel zostanie z nami dłużej, niż przewidywano? Jakie są największe zagrożenia dla systemu energetycznego w kraju i jakie działania powinien natychmiast podjąć rząd? Staramy się odpowiedzieć również na te pytania. Zachęcamy do wysłuchania całej audycji.

Gościem audycji „Śląska Opinia o górnictwie” jest Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w województwie śląskim. Rozmawiamy z nim między innymi na temat ostatnich badań przeprowadzonych przez PAS, z których wynika, że węgiel spalany w „kopciuchach” jest nie tylko szkodliwy dla środowiska, ale jest również najbardziej kosztownym źródłem ogrzewania. „Ogrzewanie domów węglem to przepalanie pieniędzy. Cena tego surowca wzrosła w ostatnim czasie najbardziej spośród wszystkich”, zauważa Nagalewski. „Są takie samorządy, które nie naciskają na szybką likwidację „kopciuchów”, a to wszystko przez kalkulacje polityczne. Tymczasem świadomość społeczna w tym temacie wzrasta, ludzie nie chcą być truci, mają wiedzę na temat czystego powietrza”, podkreśla. Emil Nagalewski zauważa, że palenie węglem w starych piecach, choć nie tylko, to także „puszczanie z dymem zdrowia naszych rodzin”. Razem z koordynatorem PAS w woj. śląskim przyglądamy się też ostatnim działaniom rządu w zakresie walki z kryzysem energetycznym w Polsce. Oceniamy dodatek węglowy, rozporządzenie dot. jakości i norm paliw stałych czy logistykę innych, ostatnio prowadzonych działań.

Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy.