Met nieuwe technologie is het sleutelen aan onze genen kinderspel geworden. We kunnen het leven op aarde, inclusief ons nageslacht, vormgeven zoals we willen. Toch voelt niet iedereen zich even senang bij een mensheid die zo voor God kan spelen. In Designerbaby's (tekst: Rick Steggerda) vertelt actrice Soumaya Ahouaoui aan de hand Maurice Ravels Strijkkwartet, uitgevoerd door het ADAM Quartet, een prikkelend verhaal over het aanpassen van ons DNA. Aan de hand van de muziek neemt Ahouaoui het publiek mee in de morele keuzes van een leven zonder fysieke gebreken.

Om de kost te verdienen nam Joseph Haydn elk baantje aan en speelde hij mee in elk ensemble dat hem wilde. Dat maakt Haydn misschien wel de eerste zzp-er ooit. Een even eervolle als dubieuze titel, want ondanks onze huidige welvaart lijkt er financieel voor kunstenaars weinig veranderd. In Fair Pay (tekst: Rick Steggerda) vertelt acteur Pierre Bokma aan de hand van Haydn’s Strijkkwartet opus 64 no. 5 ‘De leeuwerik’, uitgevoerd door het Ragazze Quartet, een verhaal over gelijkwaardige beloning. Een verhaal over de (economische) waardering van talent en de muziek waarnaar we luisteren.

Van Broadway theaters tot operahuizen hebben LGBTQ componisten eeuwenlang met hun composities een stempel gedrukt op het muziekleven. Toch hielden componisten als Händel, Britten, Bernstein, Saint-Saëns en Tsjaikovski hun seksualiteit diffuus. In Queer Klassiek (tekst: Rick Steggerda) vertelt acteur Rick Paul van Mulligen aan de hand van Samuel Barbers Strijkkwartet, uitgevoerd door het Matangi Quartet, een verhaal over seksuele diversiteit in de klassieke muziek. Een verhaal over de tolerantie van het publiek en hoe seksuele identiteit terug te horen is in de muziek.

Nederland is als meest lichtvervuilde land ter wereld. Het kunstlicht dat wij gebruiken om gebouwen, huizen, straten en kassen te verlichten, straalt kilometers ver weg en zorgt voor de enorme terugloop van insecten. In Nachtliefde (tekst: Koen Caris) vertelt actrice ‘Ntianu Stuger op muziek van HIIIT (voorheen Slagwerk Den Haag) een verhaal over hoe we duisternis zijn ontwend. Een verhaal over waarom wij het donker weer moeten gaan houden, verteld aan de hand van Nocturne voor slagwerk-kwartet en zestien lichtschakelaars en lampen van Matyas Wettl en Apple Blossom van Peter Garland.

Schumann schreef zijn Geistervariationen in een fase van beginnende dementie. Terwijl hij nog aan de muziek werkte, deed hij een mislukte zelfmoordpoging, waarna hij ‘vrolijk’ verder werkte aan het muziekstuk. Vandaag de dag is dementie de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. In Onvergetelijk (tekst: Annet Bremen) vertelt acteur Gijs Scholten van Aschat aan de hand van Robert Schumanns Geistervariationen en Gesange der Frühe (uitgevoerd door pianist Thomas Beijer) een verhaal over hoe te leven met dementie en hoe Schumann dat deed.

In Robert Schumann’s pianowerk Waldszenen staat het bos centraal. Maar wie met actuele kennis luistert, hoort een ander bos. Bomen blijken met elkaar te praten via een ondergronds netwerk van schimmeldraden, het wood wide web. Door onze relatie met bomen en schimmels centraal te stellen, maken acteur Ramsey Nasr en rietkwintet Calefax van Waldszenen een hyperactuele, holistische vertelling. Een verhaal (tekst: Ramsey Nasr) over de oeroude, organische intelligentie van bossen en ons verlangen hiernaar in een steeds vluchtiger, digitale samenleving.

Wil je weten wat Haydn te maken heeft met fair pay of Schumann met de intelligentie van bomen? Luister dan naar podcast Spraakmakend, waarin Nederlandse topacteurs prikkelende verhalen vertellen op de muziek van Nederlandse topensembles. Tegelijkertijd verteld én gespeeld, als één theatraal muziekverhaal. Actuele onderwerpen, zoals lichtvervuiling of dementie, worden gecombineerd met klassieke muziek die hier net zo goed over gaat. In de podcast Spraakmakend hoor je hoe muziek van lang geleden opnieuw relevant kan klinken in de wereld van nu.  Spraakmakend is beschikbaar op NPO Luister vanaf 25 november.