مجری برنامه: با سلام و عرض ادب خدمت شنوندگان و همراهان گرامی در خدمت دکتر فرهاد موسی زاده متخصص جراحی عمومی و لاپاراسکوپی و جراح پستان هستیم، امروز در قسمت دوم پادکست های سلامت پستان به سرطان پستان ارثی و انواع سرطان پستان اشاره خواهیم کرد در قسمت اول به علائم و نشانه های سرطان پستان و علل ایجاد سرطان پستان اشاره شد.

ضمن سلام خدمت آقای دکتر، سوالی که برای بسیاری از عزیزان ایجاد می شود، نقش وراثت در ایجاد سرطان پستان است لطفا در این مورد توضیحاتی بفرمایید

دکتر فرهاد موسی زاده:  من هم در ابتدا سلام عرض می کنم خدمت شما و شنوندگان گرامی،  سوال بجایی است، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد سرطان‌های پستان منشاء وراثتی دارند که در اثر ایجاد جهش در سلول ها ایجاد می گردند شایع‌ترین سلول هایی که جهش در آنها موجب سرطان پستان می گردد برک-وان(BRCA1 )و برک-تو(BRCA2) هستند اگر در این دو ژن جهش ایجاد شود به صورت کاملا واضح احتمال ایجاد سرطان پستان و سرطان تخمدان در فرد افزایش می یابد  به طور کلی اغلب موارد سرطان پستان غیرارثی هستند.

سرطان پستان یکی از بیماری های شایع این روزها است که بنا بر عوامل مختلف می تواند به وجود آید. عمده فاکتورهایی که می توانند سرطان پستان را در پی داشته باشند، فاکتورهای ارثی هستند. ژنتیکی بودن سرطان پستان یعنی شخص ژن های جهش یافته ای که می توانند منجر به سرطان پستان شوند را از نسل های قبل خود به ارث برده است. بنابراین، احتمال بروز سرطان پستان ارثی در این گونه افراد بیشتر خواهد بود. برخی از فاکتورهای غیرژنتیکی سرطان پستان عبارت اند از:

نکته ای که در مورد سرطان پستان ارثی وجود دارد آن است که احتمال ابتلا به آن در زنان بسیار بیشتر است. با اینکه نمی توان ادعا کرد که مردان به آن مبتلا نمی شوند، با این حال، بروز این بیماری در زنان به قدری بالاتر است که آن را عملا یک بیماری زنانه می دانیم.

در مورد سرطان پستان در آقایان در مطلب دیگری به تفصیل به آن پرداختیم.

در بدن هر انسانی انواع مختلفی از ژن ها وجود دارند که وظیفه خاصی را دنبال می کنند. این ژن ها در هر بار تقسیم سلولی، به سلول های جدید انتقال داده می شوند. حال اگر در حین تقسیم سلولی مشکلی به وجود آید که یکی از ژن ها معیوب شود، به آن جهش ژن می گویند. در صورتی که در یک مرحله دیگر از تقسیم سلولی این ژن مجددا دچار جهش گردد، عملکردی از سلول که به این ژن مربوط می شود، کاملا مختل خواهد شد.

در افرادی که سابقه شدید خانوادگی ابتلا به سرطان پستان را دارند یعنی :

موارد اشاره شده در بالا حتما نیاز به مشاوره و بررسی ژنتیکی دارند و باید جهش ژن های برکاوان(BRCA1 )و برکاتو (BRCA2) آنها بررسی گردد.

به طور کلی سرطان  پستان  ارثی شایع نیست اما در صورت مشاهده  تمامی افرادی که با فرد مذکور رابطه فامیلی درجه یک و یا دو دارند باید بررسی شوند

البته مواردی از سندروم های مادرزادی ارثی نیز وجود دارد که از حوصله این بحث خارج است

 دکتر لطفا در مورد انواع سرطان پستان برای شنوندگان عزیز توضیح بدهید

بین 5 تا 15 درصد از سرطان های پستان در بین بانوان از طریق ژنتیکی بودن سرطان پستان به وجود می آیند. شناخت ژن هایی که جهش در آن ها می تواند منجر به بیماری شود، با تجربه و آزمایش مشخص خواهند شد. ژن های معیوبی که سرطان پستان ارثی را باعث می شوند در ادامه معرفی می کنیم.

سرطان سینه در اثر جهش ژنتیکی یکی از ژن های BRCA محتمل ترین نوع سرطان است. در واقع، در صورتی که فرد یکی از ژن های جهش یافته BRCA1 و یا BRCA2 را از یکی از والدین به ارث برده باشد، امکان بروز سرطان پستان ارثی وجود دارد.

در مورد جهش ژن BRCA1 و سرطان سینه در مطلب دیگرمان توضیح دادیم که به شما پیشنهاد می‌کنیم، این مطلب را نیز بخوانید.

وجود جهش در ژن ATM نیز می تواند منجر به بروز سرطان سینه ارثی شود. با این حال، این ژن نقش کم رنگ تری در ایجاد سرطان دارد. وظیفه ژن ATM ترمیم DNA معیوب بوده و اگر نقص به وجود آمده قابل ترمیم نباشد، سلول را می کشد.

ژن PALB2 در همکاری مستقیم با BRCA2 فعالیت می کند. یعنی این ژن پروتئینی می سازد که در عملکرد BRCA2 نقش دارد. حال اگر ژن PALB2 دچار نقص ژنتیک و جهش باشد، احتمال ابتلا به سرطان پستان ارثی بیشتر خواهد بود.

ژن کنترل کننده TP53 از ژن هایی است که رشد و تقسیم سلولی را کنترل می کند. اگر سلول در اثر نقص DNA دچار مشکل باشد، این ژن از ادامه تقسیم این سلول جلوگیری به عمل می آورد. حال در صورتی که ژن TP53 دچار جهش شده باشد، نمی تواند این کار را انجام دهد. بروز سندرم Li-Fraumeni یکی از نتایج این نوع جهش است که احتمال ابتلا به انواع سرطان را بالا می برد. سرطان پستان ارثی از این طریق خیلی نادر است، اما غیر ممکن نیست.

ژن CHEK2 نیز وظیفه ترمیم DNA را به عهده دارد. بنابراین، جهش و یا به ارث بردن ژن معیوب می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان ارثی را در پی داشته باشد.

تقسیم سلولی نیاز به نظارت مستقیم دارد. ژن PTEN این وظیفه را در سلول ایفا می کند. در صورتی که جهش های ارثی در ژن PTEN رخ داده باشد، سندرم کادن شکل می گیرد که اختلال نادری است. با این حال، این سندرم بروز تومورهای خوش خیم در سینه و دیگر قسمت ها نظیر روده، رحم، تخمدان و تیروئید را تشدید می کند.

ژن CDH1 معیوب عمدتا منجر به نوع نادری از سرطان معده ارثی می شود. اما سندرم ایجاد شده در اثر وجود این ژن، خطر ابتلا به سرطان پستان ارثی از نوع لوبولار را تقویت می کند.

سندرم ایجاد شده در اثر جهش ژن STK11 سندرم Peutz-Jeghers نام دارد. از نشانه های ابتلا به این سندرم وجود لکه روی لب ها و دهان و ایجاد انواع پولیپ در دستگاه ادراری و گوارشی است. این سندرم احتمال ابتلا به سرطان پستان ارثی را نیز بالا می برد.

برای اطلاع از اینکه آیا یک شخص ژن های معیوب ارثی را دارد یا خیر مشاوره و آزمایش ژنتیک لازم است. طی آزمایش ژنتیک وجود ژن های یاد شده در قسمت قبل بررسی می گردد. البته این ژن ها ممکن است در برخی از افراد مبتلا به سرطان سینه وجود نداشته باشند. در واقع، این اشخاص ممکن است بر اثر عوامل دیگری که احتمال سرطان سینه را بالاتر می برند به این بیماری دچار شده باشند. بهتر است بدانید که انجام این آزمایش برای همه افراد ضرورتی ندارد.

   اگر بخواهیم به طور کلی سرطان های پستان را دسته بندی کنیم سرطان های پستان به دو گروه مهاجم (Invasive) و غیر مهاجم(In situ) تقسیم می‌گردد:

در مورد درمان سرطان سینه باید استیج سرطان پستان با دقت مشخص شده و سپس نسبت به درمان بیماری اقدام کرد.

دکتر فرهاد موسی زاده یکی از بهترین پزشکان متخصص پستان در تهران هستند. برای افرادی که لازم است طی دوره های مشخص تحت غربالگری های دقیق قرار گیرند، دکتر موسی زاده گزینه بسیار مناسب و معتبری محسوب می شوند. جهت ارتباط با پزشک و یا دریافت نوبت می توانید به قسمت تماس با دکتر و یا نوبت دهی در همین وبسایت مراجعه نمایید.

مجری برنامه: سپاس از وقت و توجه مخاطبان عزیز میتوانید این پادکست را دانلود و در زمان مناسب به آن گوش فرادهید درپادکست های آتی به دیگر بیماری ها و اصطلاحات پستان خواهیم پرداخت.

دکتر موسی زاده: سلامت و تندرست باشید