کلینیک پستان دکتر فرهاد موسی زاده | DrMoussazadeh Breast Clinic

هر عاملی که بتواند شانس ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد، عامل خطرساز به حساب می‌آید. این عوامل می‌توانند به سبک زندگی افراد یا ژنتیک آن‌ها وابسته باشند. با این که ایجاد سرطان پستان قابل پیش بینی نیست، اما وجود عوامل خطرساز، احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد.

در اکثر بیماران، علت سرطان پستان وجود عوامل خطرساز سرطان سینه است. اما این به آن معنا نیست که هر کس عوامل خطر را داشته باشد، یقینا به سرطان پستان مبتلا می‌گردد. در واقع، عوامل خطرساز ممکن است علت سرطان پستان نباشند. اما می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

تعبیری که می‌توان درباره عوامل خطرساز سرطان سینه به کار برد این است که این فاکتورها می‌توانند افراد را در موقعیت خطر قرار دهند. یعنی کسی که یک یا چند مورد از عوامل خطرساز را دارد، باید بیشتر از دیگران مراقبت سلامتی خود باشد. غربالگری سرطان سینه برای اطلاع از وضعیت سلامت سینه‌ها راهکار بسیار مناسبی است. حتی افرادی که عوامل خطرساز را ندارند نیز می‌توانند با این روش، از سلامت خود اطمینان پیدا کنند.

عوامل سرطان پستان و فاکتورهای خطر زا برای این بیماری، بر شانس ابتلا به بیماری سرطان سینه تاثیر گذار هستند. البته علت ابتلا به سرطان سینه همچنان به طور دقیق مشخص نیست. به طوری که عمده بانوانی که دارای یک یا چند عامل سرطان پستان هستند، هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. اما برخی از زنان، تنها به واسطه زن بودن و افزایش سن، در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار می‌گیرند. حتی در بانوانی که در اثر وجود عوامل سرطان پستان به این بیماری مبتلا می‌شوند، نمی‌توان به طور قطعی نقش این عوامل را تعیین نمود.

آشنایی با عوامل سرطان پستان و آگاهی درباره هر یک از آن‌ها می‌تواند تا حدودی در پیشگیری از سرطان سینه نقش داشته باشد. البته این مساله درباره فاکتورهای تغییر‌پذیر مانند سبک زندگی صدق می‌کند. مواردی مانند افزایش سن، جنسیت، نژاد و قومیت از عوامل غیر قابل کنترل سرطان پستان به حساب می‌آیند. در ادامه این مقاله، به بررسی انواع عوامل سرطان پستان می‌پردازیم.

آنچه در این مقاله می­خوانید

در این قسمت فایل صوتی یا پادکست کاملی از دکتر فرهاد موسی زاده جراح و متخصص پستان برای شما آماده شده می توانید شنونده نظرات ایشان در مورد نقش عوامل مختلف در ابتلا به سرطان باشید این فایل صوتی قابل دانلود است و در پادگیرهای مختلف می توانید شنونده پادکست های دکتر موسی زاده باشید:

بیماری سرطان پستان عمدتا به عنوان رایج‌ترین سرطان زنان شناخته می‌شود. البته این به معنای عدم ابتلای مردان نیست. با این حال، احتمال ابتلای بانوان به این بیماری، چندین برابر آقایان است. این مساله نشان می‌دهد که این نوع از سرطان زنان، به جنسیت وابسته است. علت این مساله نیز می‌تواند به بالا بودن سطح استروژن در بدن بانوان و حجم بیشتر بافت پستان مربوط باشد.

عدم تعادل هورمون‌ها در بدن افراد از عوامل سرطان پستان محسوب می‌شود. این مساله به جنسیت افراد مربوط می‌گردد. سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن بانوان بسیار بیشتر از مردان است. همین موضوع باعث شده تا سرطان سینه در زنان بیشتر از مردان رخ دهد. به طوری که به جرات می‌توان گفت که زن بودن، اصلی‌ترین عامل برای ابتلا به سرطان سینه است. با این حال، در موارد محدود نیز می‌توان ابتلا به سرطان سینه را در مردان نیز مشاهده نمود.

اگر بخواهیم یک آمار نسبی درباره ابتلای بانوان و آقایان به سرطان سینه اعلام کنیم باید گفت که ابتلا به سرطان پستان در زنان حدود ۱۰۰ برابر بیشتر از مردان است.

درمان‌های هورمونی بعد از یائسگی با دو روش انجام می‌گیرد. در واقع، هورمون‌ها ممکن است به صورت منفرد (استروژن) یا ترکیبی (استروژن + پروژسترون) به کار روند. درمان‌های هورمونی بعد از یائسگی می‌توانند تنها با استروژن انجام گیرند. در حالی که برای برخی افراد، هورمون درمانی بیمار باید به کمک ترکیبی از استروژن و پروژسترون عملی گردد.

هورمون درمانی ترکیبی می‌تواند یک فاکتور خطر سرطان سینه به حساب آید. البته ممکن است هورمون درمانی با استروژن نیز مشکل ساز باشد. با این حال، این خطر عمدتا برای افراد غیر یائسه به وجود می‌آید. اگر درمان‌های هورمونی بعد از یائسگی یک فاکتور خطر برای فرد باشد، معمولا بعد از گذشت 4 سال می‌تواند اثرات خود را نشان دهد.

آمار ابتلا در بانوانی که الکل و نوشیدنی‌های الکلی می‌نوشند، بیشتر از افرادی است که از نوشیدن آن خودداری می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که نوشیدن الکل به اندازه یک نوشیدنی در روز، خطر ابتلا به سرطان سینه را به اندازه 7 تا 10 درصد افزایش می‌دهد. مسلما با افزایش حجم نوشیدن الکل در روز، بروز سرطان برست محتمل‌تر خواهد بود.

از اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان می‌توان به افزایش سن اشاره کرد. به طوری که عمده افرادی که به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، بانوانی هستند که در سنین بالای ۵۰ سال قرار دارند.

افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه با بالا رفتن سن، برای مردان نیز صادق است. به طوری که اکثر مردان مبتلا به سرطان سینه در سنین بالای ۶۰ سال هستند.

آمارها نشان می‌دهند که از هر ۸ مورد سرطان تهاجمی سینه در بانوان، تنها یک مورد در زنان کمتر از ۴۵ سال مشاهده می‌شود. این در حالی است که از هر 3 سرطان تهاجمی پستان، حدود دو مورد در زنان بالای ۵۵ سال رخ می‌دهد. بنابراین بالا رفتن سن افراد، از شایع‌ترین عوامل سرطان پستان به حساب می‌آید.

متاسفانه سن ابتلا به سرطان در ایران حدود ده سال پایین تر از استاندارد جهانی است

از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان می‌توان به عوامل خطرزای ژنتیکی اشاره کرد. به طور کلی، حدود ۵ تا ۱۰ درصد از موارد سرطان‌های پستان در بانوان و آقایان، در اثر عوامل ارثی بروز می‌کنند. به این معنا که فرزندان از والدین خود ژن‌های جهش یافته را به ارث برده‌اند. از رایج‌ترین جهش‌های ژنی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را در افراد بالا ببرند می‌توان به ژن‌های BRCA1 و BRCA2 اشاره کرد.

حتما تاکنون شنیده‌اید که داشتن سابقه فامیلی ابتلا به یک نوع سرطان، خطر ابتلا به آن را برای دیگران افزایش می‌دهد. این مسئله درباره سرطان سینه اهمیت بیشتری دارد. اگر زنان خویشاوند خونی در بستگان شما سابقه ابتلا به سرطان سینه را داشته باشند، خطر بروز این بیماری برای شما افزایش می‌یابد. البته در مواردی که یکی از بستگان درجه یک نظیر مادر، دختر یا خواهر سابقه ابتلا به سرطان پستان را داشته باشند، خطر ابتلای بانوان دو برابر خواهد شد.

هر چه تعداد افراد خویشاوند خونی که به سرطان سینه مبتلا شده‌اند بیشتر باشد، خطر ابتلا برای افراد دیگر افزایش خواهد یافت. برای مثال، در صورتی که دو نفر از بستگان درجه یک شخص، سابقه سرطان سینه داشته باشند، خطر ابتلا حدود سه برابر بیشتر خواهد شد. به این ترتیب نقش سابقه خانوادگی به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان انکارناپذیر خواهد بود.

آمارها نشان می‌دهند که ابتلای زنان سفید پوست به سرطان سینه نسبت به زنان دورگه آفریقایی-آمریکایی بیشتر است. با این حال، احتمال مرگ ناشی از سرطان سینه در زنان آفریقایی-آمریکایی بیشتر خواهد بود. بر اساس آمارها، امکان ابتلای زنان آفریقایی-آمریکایی به تومورهای تهاجمی‌تر بیش از زنان سفید پوست است. ممکن است بتوان علت مرگ و میر بیشتر در این گونه بانوان را نیز به این مورد نسبت داد. هر چند دلیل این موضوع هنوز به صورت قطعی مشخص نیست.

تحقیقات نشان می‌دهند که زنان آسیایی، اسپانیایی تبار و بومیان آمریکایی کمتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. همچنین، آمار مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در این گونه نژادها کمتر است. تمامی این موارد نشان می‌دهند که نژاد و قومیت افراد نیز می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان در نظر گرفته شوند.

نتیجه گیری‌های زیر تاثیر نژاد و قومیت بر سرطان پستان را نشان می‌دهند:

از دیگر عوامل سرطان پستان می‌توان به نوع بافت سینه اشاره کرد. در واقع، ساختار سینه در بانوان می‌تواند بر شانس ابتلا به سرطان سینه تاثیر گذار باشند. برای مثال، بانوانی که بافت سینه متراکم‌تری دارند، بیش از دیگران در معرض این بیماری قرار می‌گیرند. زیرا عمده بافت سینه در این گونه بانوان، از غدد تشکیل شده و مقدار بافت چربی پستان محدود خواهد بود.

یکی دیگر از مشکلات ناشی از تراکم بافت پستان دشواری تشخیص توده‌های خطرناک در ماموگرافی است. به همین دلیل، ضمن مراجعه به مراکز تصویربرداری معتبر، باید نتیجه ماموگرافی خود را به یک پزشک مجرب نشان دهید.

ممکن است افراد در طول زندگی خود برخی بیماری‌های خوش‌خیم پستان را تجربه کنند. این نوع بیماری‌ها به خودی خود برای افراد خطری ندارند. اما می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. در بین این بیماری‌ها مواردی وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان سینه را بیش از موارد دیگر افزایش می‌دهند.

از جمله بیماری‌های خوش خیم سینه که می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان در نظر گرفته شوند، می‌توان به هیپرپلازی آتیپیک یا نئوپلازی لوبولار اشاره کرد.

کارسینوم لوبولار در محل ((Lobular carcinoma in situ (LCIS)

یکی از اختلالاتی که می‌تواند ابتلا به سرطان سینه را در بانوان افزایش دهد، کارسینوم لوبولار در محل یا LCIS نامیده می‌شود. افرادی که اختلال ال سی آی اس را تجربه می‌کنند، حدود ۷ تا ۱۱ برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان در هر دو پستان قرار می‌گیرند.

بهترین سن برای شروع قاعدگی در دختران، سنین بالای ۱۲ سالگی است. بانوانی که در سنین پایین‌تر از ۱۲ سالگی دچار قاعدگی می‌شوند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. از سوی دیگر، برای بانوانی که در سنین بالای ۵۵ سالگی یائسه می‌شوند، امکان ابتلا به این بیماری بیشتر است.

علت این موضوع را می‌توان به بیشتر بودن تعداد چرخه‌های قاعدگی در طول زندگی نسبت داد. زیرا در هر چرخه قاعدگی، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن تغییر می‌کند. از آنجا که عدم توازن در ترشح این هورمون‌ها به عنوان اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان به شمار می‌آید، بنابراین با افزایش تعداد چرخه‌های قاعدگی در طول عمر خطر ابتلا به سرطان سینه نیز افزایش پیدا می‌کند. مقاله کامل تاثیر منارک زودرس بر سرطان سینه

قرار گرفتن در معرض پرتوهای پرانرژی (پرتوهای یونیزان) می‌تواند یک فاکتور خطر سرطان پستان باشد. بنابراین اگر به هر دلیلی در معرض پرتوهای پرانرژی نظیر پرتوهای ایکس، پرتوهای گاما و مانند آن‌ها قرار دارید، بهتر است مراقب سلامتی خود باشید. رعایت اصول ایمنی در حین کار از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است. غربالگری سرطان سینه نیز به شما کمک می‌کند تا در صورت ابتلا به این بیماری، آن را در اسرع وقت تشخیص داده و درمان کنید.

گاهی در اثر ابتلا به بیماری‌های خاص در ناحیه قفسه سینه، انجام پرتو درمانی اجتناب ناپذیر خواهد بود. برای مثال، ممکن است بانوان در سنین کودکی یا جوانی به انواع سرطان و بیماری‌های قفسه سینه مبتلا شده باشد. بیماری هوچکین یا لنفوم غیر هوچکین از جمله این موارد به حساب می‌آیند. درمان این گونه بیماری‌ها و اختلالات، به پرتودرمانی ناحیه قفسه سینه نیاز دارد.

قرار گرفتن قفسه سینه در معرض تابش پرتوها، احتمال ابتلا به سرطان سینه را به طور قابل توجهی افزایش دهد. البته بسته به اینکه بیمار در چه سنی تحت پرتو درمانی قفسه سینه قرار گرفته باشد، امکان ابتلا به سرطان پستان متغیر خواهد بود. البته پرتودرمانی سرطان پستان در روند درمان سرطان پستان نیز موثر بوده و خود یک روش درمانی است.

یکی از فاکتورهای خطر سرطان پستان، عدم بارداری یا بارداری در سنین بالا است. به طور کلی، حذف دوره‌های قاعدگی در زمان بارداری، سطح استروژن بدن را کاهش می‌دهد. در نتیجه احتمال ابتلا به سرطان پستان کمتر خواهد شد. افرادی که دیر بچه‌دار می‌شوند یا تا سنین بالا از بارداری امتناع می‌کنند، دوره‌های قاعدگی بیشتری را پشت سر می‌گذارند. این موضوع می‌تواند خطر بیماری برست کنسر را بیشتر کند.

مصرف داروی دی اتیل استیل بسترول در دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ رایج بوده است. تجویز این دارو با هدف کاهش احتمال سقط جنین انجام می‌گرفت. با این حال، یکی از عوارض مهم داروی دی اتیل استیل بسترول، افزایش شانس ابتلا به سرطان سینه در زنان بوده است.

لازم است توجه کنید که حتی بانوانی که مادران آن‌ها در دوران بارداری از این دارو مصرف کرده‌اند نیز بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. به این ترتیب، شاید بهتر باشد داروی DES را به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان در نظر گرفت.

برخی از عوامل سرطان پستان به سبک زندگی افراد مربوط می‌شود. این عوامل را می‌توان با افزایش آگاهی برطرف نمود. در ادامه به مهم‌ترین عوامل سرطان پستان مرتبط با سبک زندگی افراد اشاره خواهیم کرد.

حاملگی و بچه‌دار شدن، خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد. به طور کلی، بانوانی که در طول زندگی خود بارداری را تجربه نکرده باشند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. البته تجربه اولین بارداری در سنین بالای ۳۰ سال را نیز می‌توان به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان در نظر گرفت.

افزایش تعداد حاملگی‌ها در طول زندگی و باردار شدن در سنین پایین، نقش موثری در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه دارند. پیش از این اشاره کردیم که افزایش تعداد دوره‌های قاعدگی بانوان می‌تواند به عنوان عوامل سرطان پستان به حساب آید. در دوران بارداری، چرخه‌های قاعدگی قطع می‌گردند. بنابراین کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان را می‌توان به کم شدن تعداد چرخه‌های قاعدگی در زنان مرتبط دانست.

بر اساس مطالعات، لازم است مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی را از عوامل سرطان پستان برشمرد. تجربه نشان می‌دهد که خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که از این داروها مصرف نکرده‌اند، کمتر از بانوانی است که از آن‌ها استفاده می‌کنند. البته لازم است این نکته را یادآوری کنیم که در صورت قطع مصرف قرص‌ها، خطر از بین خواهد رفت.

افرادی که از روش‌های ترکیبی هورمون درمانی استفاده می‌کنند، در معرض ابتلا به سرطان پستان قرار می‌گیرند. البته معمولا با قطع این روش درمانی، احتمال ابتلا به سرطان سینه کاهش پیدا می‌کند. به طوری که معمولا شانس ابتلای افراد به این بیماری، پنج سال پس از توقف درمان به حالت عادی خواهد رسید.

برخی از مطالعات ثابت کرده‌اند که شیردهی به نوزاد خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می‌دهد. البته این مزیت برای مادرانی که به مدت یک و نیم تا دو سال شیردهی به نوزاد را ادامه می‌دهند، محسوس‌تر خواهد بود.

یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان پستان که به سبک زندگی افراد ارتباط دارد، نوشیدن الکل است. در اصل، استفاده از الکل به وضوح با افزایش شانس ابتلا به سرطان پستان مرتبط می‌شود. هر چه میزان مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی بیشتر باشد، خطر ابتلا به سرطان سینه نیز افزایش می‌یابد.

شاید بتوان یکی از عوامل سرطان پستان را کشیدن سیگار و مصرف نیکوتین دانست. البته میزان تاثیر این فاکتور خطرزا در زنان با سابقه خانوادگی سرطان پستان، بیشتر است. برای بانوانی که از سنین جوانی شروع به مصرف سیگار می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان پستان بیشتر خواهد بود.

لازم است بدانید که حتی پس از ترک سیگار نیز افراد به مدت ۲۰ سال در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. بنابراین بهتر است از کشیدن سیگار تا حد امکان دوری کنید.

چاقی و اضافه وزن بیش از حد را می‌توان یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان پستان در نظر گرفت. معمولا بانوان پس از رسیدن به دوران یائسگی، دچار اضافه وزن و چاقی می‌شوند. به همین دلیل نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار گیرند. به این ترتیب، حتی برای افرادی که قبل از سنین یائسگی قرار دارند، کنترل وزن و از بین بردن چربی‌های اضافی بدن می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان کمک کند.

یکی از موثرترین عوامل سرطان پستان، ابتلا به بیماری دیابت است. بر اساس تحقیقات انجام شده، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در بانوان مبتلا به دیابت، حدود 40 درصد بیشتر است. البته در صورتی که این بیماری به صورت کنترل نشده باقی بماند.

به طور کلی، دیابت بر متابولیسم بدن تاثیر گذاشته و می‌تواند به تهاجمی‌تر شدن بیماری کمک کند. به همین دلیل، معمولا در افراد مبتلا به دیابت، موارد ابتلا به سرطان پستان تهاجمی بیشتر مشاهده می‌شود. کمک گرفتن از یک پزشک مجرب مانند دکتر فرهاد موسی زاده می‌تواند بسیاری از مشکلات جانبی در این زمینه را برطرف نماید.

انجام ورزش و داشتن و فعالیت‌های بدنی در طول روز به شکل قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد. بنابراین اگر قصد دارید عوامل سرطان پستان را در خود تضعیف نمایید، بهتر است ورزش را به عنوان بخشی از برنامه زندگی خود در نظر داشته باشید.

برای آگاهی بیشتر در زمینه شناخت انواع عوامل سرطان پستان می‌توانید با دکتر فرهاد موسی زاده در ارتباط باشید. انجام غربالگری سرطان پستان تا حد زیادی می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک نماید. این موضوع، از تهاجمی شدن بیماری پیشگیری کرده و نرخ مرگ و میر را به شدت کاهش می‌دهد. برای رزرو نوبت به قسمت تماس با ما مراجعه کنید.

https://www.rogelcancercenter.org/breast-cancer/detection-and-prevention/breast-cancer-risk-factors#:~:text=Gender%3A,female%20hormones%20estrogen%20and%20progesterone

https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/about/how-common-is-breast-cancer.html

بالا کشیدن پستان یا ماستوپکسی یا لیفت پستان عناوین مختلفی است که برای یک نوع عمل جراحی زیبایی پستان به کار برده می شود. و در این مقاله که از بیانات آقای دکتر موسی زاده جراح پستان در ششمین قسمت پادکست های کلینیک مجازی سلامت پستان پیاده سازی شده است به آن اشاره خواهیم کرد.

تمامی موارد مرتبط با ماستوپکسی را با هم بررسی می کنیم. با ما باشید تا با پاسخ سوالات زیر آشنا شوید :

اصلاح افتادگی پستان و نوک پستان را ماستوپکسی می گویند که نوعا جز عمل های جراحی زیبایی پستان محسوب می شود. گاهی این عمل جراحی به صورت منفرد انجام می شود ولی گاهی باید برای بیمار پروتز قرار داد و یا به همراه بالا کشیدن پستان لازم است که پستان ها را کوچک کرد و یا نیپل و آرئول را اصلاح نمود؛ بنابراین ماستوپکسی یک نوع جراحی است که در آن نوک پستان و پستانی که افتادگی دارد اصلاح می شود.

به افتادگی پستان و نوک پستان پتوز می گویند. پتوز معمولا در سه درجه دسته بندی می شود:

طبقه بندی های مختلفی برای پتوز وجود دارد. گاهی دسته بندی پتوز را براساس وضعیت قرارگیری پستان نسبت به پل تحتانی پستان در نظر می گیرند که در این صورت:

یک روش دیگر برای بررسی پتوز وجود دارد که با استفاده از اندازه فاصله شکاف بالای جناغ (sternal noch) انجام می شود. در حالت طبیعی بسته به جسه و BMI فرد این فاصله متفاوت است اما در حالت معمول این اندازه باید در حدود ۱۸ تا ۲۲ سانتی متر باشد. اگر این فاصله بیشتر باشد معمولا پتوز وجود دارد و باید اصلاح شود و کمپلکس نیپل-ارئول به فاصله طبیعی یعنی ۲۲-۱۸ سانتی متر منتقل شود.

عوامل زیادی در این اتفاق نقش دارند که مهم ترین آن ها نیروی جاذبه می باشد. به مرور زمان در اثر نیروی جاذبه تمام اعضایی که در بدن حالت آویزان دارند، افتادگی پیدا می کنند مثل نوک بینی، لاله گوش، غبغب و سینه.

عوامل دیگری که می توانند فرد را مستعد پتوز کنند عبارتند از:

نکته: هیچ رابطه شناخته شده ای بین بستن یا نبستن سوتین با پتوز وجود ندارد.

همان طور که قبلا گفته شد ماستوپکسی (بالا کشیدن پستان) می تواند به تنهایی انجام شود ولی در مواردی که اندازه پستان(سینه) بیمار کوچک است و بیمار تمایل به بزرگتر کردن سینه خود دارد به همراه ماستوپکسی “breast augmentation” هم انجام می شود یعنی پروتز سینه برای فرد گذاشته می شود تا سینه ها بزرگتر شوند.

در مواردی خانم ها به همراه افتادگی پستان و نوک پستان، دارای بزرگی سینه می باشند. در این شرایط علاوه بر انجام ماستوپکسی و اصلاح پتوز reduction mamoplasty کوچک کردن پستان با عمل ماموپلاستی نیز انجام می شود یعنی بخش اضافه پستان برداشته می شود.

در مواردی هم کمپلکس نیپل-آرئول یا هاله ی نوک پستان حالت دفورمه داشته و بزرگ است. در این موارد علاوه بر انجام ماستوپکسی، کمپلکس نیپل-آرئول نیز اصلاح می شود. قطر طبیعی این کمپلکس باید بین ۴ تا ۵ سانتی متر باشد.

قبل از عمل باید در مورد روش جراحی، محل اسکار و برش به بیمار توضیح داده شود تا او به صورت اگاهانه اقدام به عمل جراحی بکند و نقطه ی مبهمی برای وی وجود نداشته باشد.

اگر افراد کاندید عمل جراحی ماستوپکسی بالای ۴۰ سال هستند، باید برای آن ها mammography screening انجام شود و وجود ضایعات مشکوک بررسی شود. در بعضی از موارد در کنارماموگرافی (mammography) باید سونوگرافی( sonography) (در سنین پایین) یا MRI پستان ها هم انجام شود تا از عدم وجود ضایعات مطمئن شد. به طور کلی باید قبل از عمل از نداشتن تومور اطمینان حاصل کرد‌.

در صورت وجود تومور باید بایوپسی (نمونه برداری) انجام شود. اگر تومور خوش خیم باشد می توان حین عمل ماستوپکسی آن را برداشت اما اگر تومور بدخیم باشد باید این بیماران را کاندید عمل جراحی انکوپلاستی (oncoplasty ) نمود و علاوه بر جراحی زیبایی، جراحی تومور نیز برای آن ها انجام داد.

افراد قبل از جراحی باید برخی از مسائل را به پزشک خود اطلاع دهند که عبارتند از:

مصرف سیگار و مشروبات الکلی: پزشک معالج به بیمار توصیه می کند که حداقل ۴ هفته مصرف سیگار را قطع کند. بهتر است که مصرف سیگار ۲ تا ۳ ماه قبل از جراحی قطع شود و تا زمان بهبودی کامل زخم های جراحی به هیچ وجه سیگار و هیچ گونه دخانیات استفاده نشوند.

مصرف آسپرین و سایر مسکن های ضد التهابی (در گروه NSAID): مصرف این داروها حداقل یک هفته قبل از جراحی باید قطع شود.

نکته: در صورتی که مصرف سیگار و داروهایی همچون آسپرین قبل از جراحی قطع نشود، خطر سیاه شدن پستان و نوک پستان بعد از جراحی بیشتر می شود.

مصرف مکمل های گیاهی: مصرف بسیاری از مکمل های گیاهی و حتی ویتامین E می تواند سبب اختلالات انعقادی شود و خطر خون ریزی را زیاد می کند. مصرف این مکمل ها باید ۱ تا ۲ هفته قبل از جراحی قطع شود.

هزینه عمل ماستوپکسی با توجه به کار لازم متفاوت است باید در جلسه معاینه قبل از عمل با توجه به خواست بیمار و میزان مداخلات پزشکی لازم و موارد مشابه مانند مرکز درمانی که انتخاب می گردد میزان هزینه عمل لیفت پستان مشخص گردد.

عمل جراحی ماستوپکسی نه تومور پستان را درمان و نه ایجاد می کند؛ در واقع تنها یک نوع عمل جراحی زیبایی است ولی می توان در شرایط وجود تومور پستانی آن را انجام داد اما در برخی موارد باید از این نوع عمل پرهیز نمود به طور مثال در مواردی که افراد نمی توانند داروی ضد انعقادی خود را قطع کنند همانند وارفارین برای بیماران قلبی یا دچار اختلال دریچه قلبی؛ زیرا قطع این داروها با مشکلاتی برای بیمار همراه خواهد بود.

نکته ی مهم این است که افراد کاندید این جراحی باید اطلاعات کافی را از این عمل داشته و با پزشک جراح پستان خود مشورت نمایند و انتظارات غیرعادی نداشته باشند. برخی از افراد افتادگی سینه ندارند اما به عبارت دیگر نسبت به خود احساس رضایت ندارند و اصرار به بالا کشیدن سینه خود دارند. به این افراد انجام ماستوپکسی توصیه نمی شود و پزشک باید دیدگاه آن ها را نسبت به خودشان عوض کند.

تورم و التهاب بعد از جراحی ممکن است تا ۲ الی ۳ هفته ادامه داشته باشد و همانند سایر عمل های جراحی سوزش و درد در اطراف محل زخم طبیعی است اما این دردها و سوزش ها خیلی آزاردهنده نمی باشند. قرمزی و صورتی بودن پوست حوالی نواحی جراحی ممکن است تا چند ماه وجود داشته باشد. ممکن است تا ۲ الی ۳ ماه در ناحیه نیپل-ارور بی حسی محدودی حس شود‌.

افراد باید بعد از عمل جراحی به سینه خود فشار وارد نکنند، خم نشوند و اجسام سنگین بلند نکنند. این عزیزان نباید تا حداقل ۴ هفته پس از جراحی ورزش های سنگین انجام دهند ولی نرمش ها و ورزش های خفیف توصیه شده برای بعد از عمل به منظور جلوگیری از خشک شدن شانه باید انجام شود. در هنگام خوابیدن باید به طرفین و به پشت بخوابند تا به سینه ها فشار وارد نشود، از روابط زناشویی حداقل تا دو هفته پرهیز کنند. این افراد باید از آفتاب گیری بپرهیزند؛ زیرا اگر اسکارهای عمل با آفتاب تماس پیدا کنند، روند ترمیم دچار اختلال شده و تغییر رنگ شدید پوست ایجاد می شود.

ممکن است برای افراد درن گذاشته شود. درن ها از جمع شدن خون در ناحیه عمل جلوگیری کرده و آن را تخلیه می کنند. درن ها معمولا بعد از چند روز برداشته می شوند.

بخیه ها ممکن است جذبی باشند و برای لایه های داخلی استفاده می شوند. این بخیه ها جذب شده و نیازی به کشیدن ندارند. در برخی شرایط بخیه های غیرجذبی استفاده می شوند که نیاز به کشیدن دارند. این بخیه حدودا بعد از ۲ الی ۳ هفته بسته به میزان کشش پوست برداشته می شوند.

نتایج نهایی عمل جراحی ممکن است بعد از چند ماه و در برخی از موارد بعد از یک سال مشخص شود. البته بعد از یک ماه تقریبا ۹۰-۸۰٪ نتیجه مشخص شده است اما بروز نتیجه ی قطعی ممکن است۶ ماه تا یک سال طول بکشد.

نکته: سوتین های مخصوص بعد از عمل باید ۳ تا ۶ ماه بسته شود.

جراحی ماستوپکسی اصولا عمل پرعارضه ای نیست اما ممکن است با عوارضی همراه باشد که برخی از آن ها عبارتند از:

درصد بروز این عوارض خیلی کم است اما صفر نیست. ریسک بروز عوارض در افرادی که سیگار مصرف می کنند یا سابقه مصرف سیگار داشته اند، در افراد دیابتیک و چاق بیشتر است.

عوارض جراحی به تکنیک انجام شده در عمل وابسته است. هر چه کشش پوست ناشی از عمل کمتر باشد طبیعتا اسکار جراحی کمتر خواهد بود. اگر در طی جراحی هموستاز و خون گیری به خوبی انجام شود، خطر بروز خون ریزی و هماتوم کم و خطر بروز اسکار نیز کمتر خواهد شد.

برخی از عوامل ایجاد کننده عوارض نیز به فرد وابسته است. به طور مثال پوست برخی از افراد بالقوه کلوئیدساز است. افرادی که پوست تیره دارند، این مسئله در آن ها شایع تر است. این عزیزان حتما باید از ژل های سیلیکونی استفاده نمایند.

در مواردی هم کورتون به صورت موضعی در محل زخم و نیپل تزریق می شود تا از اسکار هایپرتروفیک و کلوئید پیشگیری شود.

مشاهده شود

نکته: به طور قطعی نمی توان گفت که عمل ماستوپکسی دائمی است. افراد باید وزن خود را در حالت نرمال نگه دارند؛ چون افزایش یا کاهش وزن قابل توجه نتیجه عمل جراحی را تغییر می دهد. از طرف دیگر با گذشت زمان و بالا رفتن سن، الاستیسه پوست کم می شود و ممکن است به مرور زمان دوباره افتادگی ایجاد شود ولی در اغلب مواقع اثرات جراحی با تکنیک های مناسبی که برای افراد در نظر گرفته شده است طولانی مدت خواهد بود.

اگر چه عمل جراحی ماستوپکسی فقط یک عمل جراحی زیبایی است اما می تواند باعث بالا رفتن حس اعتماد به نفس در فرد شود به خصوص بعد از بارداری یا در افرادی که دچار چاقی مفرط و بیمارگونه هستند و عمل های چربی مفرط را انجام داده و لاغر می شوند. این افراد دچار افتادگی پستان و نوک پستان می گردند و این عمل جراحی به اعتماد به نفس آن ها کمک می کند. در نتیجه این جراحی علاوه بر جنبه های زیبایی، دارای جنبه های روحی و افزایش اعتماد به نفس برای افراد خواهد بود؛ بنابراین اگر از افتادگی پستان و نیپل رنج می برید، می توانید با مراجعه به نوبت دهی آنلاین سایت و تنظیم یک وقت ویزیت به مطب دکتر فرهاد موسی زاده جراح پستان مراجعه کنید تا بهترین تصمیم برای شما گرفته شود.

می توانید این مطلب را به شکل فایل صوتی و در صفحه پادکست بشنوید، برای مطالعه مقالات مرتبط به بخش وبلاگ سایت مراجعه نمایید، سوالات خود را به صورت آنلاین در پیج اینستاگرام مطرح نمایید و در نهایت در مقالات زیر می توانید مطالبی در مورد ماستوپکسی مطالعه بفرمایید:

https://www.webmd.com/beauty/mastopexy-breast-lifting-procedures

https://www.plasticsurgery.org/cosmetic-procedures/breast-lift

https://en.wikipedia.org/wiki/Mastopexy

همچنین می توانید فایل pdf این مقاله را از اینجا دانلود کنید

علت سرطان پستان هنوز به طور قطعی مشخص نیست. اما وجود فاکتورهای خطر، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. بنابراین پیشگیری از سرطان پستان را می‌توان با حذف فاکتورهای خطر این بیماری انجام داد.

البته برخی از عواملی که منجر به ایجاد سرطان سینه می‌شوند را نمی‌توان تغییر داد. برای مثال، ژنتیک و سابقه فامیلی ابتلا به این بیماری، غیرقابل تغییر هستند. اما اصلاح سبک زندگی یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از سرطان سینه است. حذف الکل و سیگار، مصرف غذاهای سالم و مغذی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای از جمله دیابت، به اصلاح شیوه زندگی شما کمک می‌کند. برای داشتن زندگی سالم‌تر، آشنایی با راه‌های پیشگیری از سرطان پستان راهکار مناسبی خواهد بود.

عوامل متعددی در ایجاد سرطان پستان نقش دارند. که در مقاله عوامل ابتلا به سرطان پستان به آنها پرداختیم امروز می خواهیم در مورد راه های کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان و پیشگیری از سرطان پستان صحبت کنیم

اقدامات متعددی را می‌توان برای پیشگیری از سرطان پستان انجام داد. کنترل وزن، داشتن فعالیت‌های فیزیکی، معاینات دوره‌ای، انتخاب رژیم غذایی مناسب و پرهیز از نوشیدن الکل، از مهم‌ترین اقدامات برای پیشگیری از سرطان سینه به حساب می‌آیند. در این مقاله به بیان اهمیت هر یک از این فاکتورها در روند ابتلا به سرطان پستان می‌پردازیم.

آنچه در این مقاله می­خوانید

سرطان سینه به بروز توده‌های بدخیم در بافت پستان گفته می‌شود. این توده‌ها در ابتدا به صورت موضعی ایجاد می‌گردند. با بزرگ‌تر شدن تومور و پیشرفت بیماری، امکان مهاجرت سلول‌های سرطانی به بافت‌های دیگر وجود دارد. این حالت را متاستاز سرطان پستان می‌گویند.

علت سرطان پستان هنوز مشخص نیست. اما وجود برخی فاکتورهای خطر، ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. ژنتیک افراد، وجود سابقه فامیلی، مصرف الکل و متعلقات آن، کشیدن سیگار و منارک یا قاعدگی زودرس از فاکتورهای خطر این بیماری به حساب می‌آیند. هر عاملی که بتواند سطح پروژسترون بدن بانوان را افزایش دهد نیز می‌تواند یک فاکتور خطر برای ابتلا به این بیماری محسوب گردد.

ابتلا به سرطان سینه با بروز برخی علائم همراه است. هر چند بهترین زمان برای تشخیص این بیماری، قبل از بروز علائم است. در واقع، اگر بیماری در حین چکاپ، غربالگری و با بررسی تصاویر ماموگرافی و سونوگرافی تشخیص داده شود، زمان مناسب‌تری خواهد بود. بنابراین، بهتر است غربالگری سرطان سینه را جدی بگیرید.

البته حتی مشاهده علائم به تنهایی نیز نمی‌تواند دلیل بر ابتلا به سرطان پستان باشد. در واقع، فرد با مشاهده نشانه‌های ظاهری باید به یک پزشک متخصص مراجعه کند تا پیگیری‌های لازم انجام گیرد. برخی از مهم‌ترین علائم ظاهری سرطان سینه شامل موارد زیر هستند:

نکته‌ای که بر آن تاکید داریم این است که وجود این علائم نیاز به بررسی بیشتری دارد. بنابراین در صورت مشاهده این علائم نگران نباشید و در اسرع وقت به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص قطعی این بیماری به بررسی‌های پزشکی دقیق‌تری نیاز دارد.

پیشگیری از سرطان پستان تقریبا غیرممکن است. اما می‌توان با تشخیص زودهنگام این بیماری، آن را مهار نمود. در عمده موارد، انجام غربالگری سرطان پستان به تشخیص زودهنگام سرطان سینه کمک می‌کند. به این معنا که افراد در سنین بالای 30 سال به طور منظم تحت معاینات پستان قرار گیرند. در این صورت، اگر توده بدخیمی در بافت پستان رشد کرده باشد، در کمترین زمان ممکن تشخیص داده می‌شود. در نتیجه، شخص درمانی موفقیت‌آمیز و گاه کوتاه مدت را پشت سر خواهد گذاشت.

خودآزمایی پستان در کنار معاینات دوره‌ای نزد پزشک، می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری‌های پستان کمک کند. شما می‌توانید از پزشک خود بخواهید که نحوه خودآزمایی پستان در مقابل آینه را به شما آموزش دهد. البته در ادامه این مقاله، ما به برخی از نکات درباره روش معاینه سینه در مقابل آینه اشاره می‌کنیم.

ابتدا باید در مقابل آینه ایستاده و دست‌های خود را بر روی کمرتان قرار دهید. فرم، اندازه و رنگ پوست سینه‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید. اگر اختلاف اندازه یا تغییر شکل غیرطبیعی مشاهده کردید، باید موضوع را پیگیری نمایید. نوک سینه‌ها را از نظر پوسته‌ریزی یا وجود حالت‌های اگزما گونه بررسی کنید. دقت کنید که ناحیه آرئول نیز نباید پوسته پوسته باشد.

در گام دوم خودآزمایی پستان، دست‌ها را بالا ببرید و مجددا وجود ورم یا تغییر رنگ پوست در بافت‌های زیر بغل و نزدیک پستان‌ها را بررسی کنید. اگر نشانه یا علائم غیرعادی مشاهده کردید که قبلا وجود نداشته‌اند، پیگیری این مساله لازم است. از هر طرف در جلوی آینه قرار گرفته و سمت چپ و راست خود را به طور کامل بکاوید.

وجود ترشحات غیرعادی از نوک پستان می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان سینه باشد. بنابراین دقت کنید که چنین ترشحاتی وجود نداشته باشد. نوک سینه‌ها را به آرامی فشار دهید تا از عدم وجود ترشحات غیرعادی (غیر از شیر مادر) مطمئن گردید.

لازم است اشاره کنیم که گاهی وجود ترشحات به دلیل توده‌های خوش خیم مانند کیست سینه است. بنابراین نیازی به نگرانی نیست و فقط باید برای بررسی بیشتر به یک پزشک متخصص معتبر مراجعه نمایید.

در این مرحله از معاینه پستان، بر روی زمین دراز کشیده و دست راستتان را بالای سر قرار دهید. سپس با سه انگشت وسط دست چپ، تمامی قسمت‌های بافت سینه سمت راست را به صورت دورانی لمس نمایید. دقت کنید که بافت پستان کمی سفتی دارد و نباید آن را با توده اشتباه بگیرید.

همین کار را برای سینه سمت چپ نیز انجام دهید. اگر درباره نحوه معاینه پستان در خانه مشکل دارید، می‌توانید از یک مراقب بهداشتی کمک بگیرید. در صورتی که برای غربالگری سرطان سینه نزد پزشک متخصص می‌روید، از او درباره روش‌های صحیح خودآزمایی پستان سوال کنید.

تاکنون تحقیقات زیادی درباره عوامل ابتلا به سرطان پستان انجام گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیقات نشان می‌دهند که داشتن اضافه وزن زیاد، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد. یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع، افزایش سطح استروژن در بدن است. در واقع، به هم خوردن تعادل هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن زنان، به عنوان یکی از عوامل اصلی ابتلا به سرطان پستان به حساب می‌آید. بنابراین لازم است هر گونه فرایندی که تولید هورمون استروژن را افزایش می‌دهد را برطرف نمایید.

از بین بردن اضافه وزن و حفظ وضعیت بدن در یک وزن متعادل، در پیشگیری از سرطان پستان نقش مهمی ایفا خواهد کرد.

به طور کلی، تغذیه نقش بسیار موثری در کاهش خطر ابتلا انواع سرطان مخصوصا سرطان پستان دارد. معمولا پزشکان مجرب، بر داشتن رژیم غذایی پر فیبر تاکید دارند. زیرا این گونه مواد غذایی باعث سلامت دستگاه گوارش شده و هضم غذا را ساده‌تر می‌کنند. این مساله در طولانی مدت مانع از افزایش وزن و چاقی خواهند شد.

همه افراد مخصوصا افرادی که دارای فاکتورهای خطر سرطان پستان هستند، باید مصرف مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی خود در نظر بگیرند:

مصرف غذاهای پر فیبر نقش بسزایی در پیشگیری از تشکیل و تومورهای خوش خیم یا بدخیم دارند. معمولا مواد غذایی مانند سبزیجات برگ‌دار، فلفل دلمه‌ای قرمز و فلفل دلمه زرد و نارنجی و هویج درصد بالایی از کاروتنوئید دارند. این موضوع در پیشگیری از سرطان پستان موثر خواهد بود.

مواد غذایی دیگر مانند سولفوران یا لیکوپن موجود در سبزیجات نیز از بروز سرطان پستان پیشگیری خواهند کرد. بنابراین لازم است سبزیجات را به عنوان گروه غذایی اصلی در برنامه رژیمی خود جای دهید. مقاله غذاهای مفید برای سرطان سینه را بخوانید

انجام فعالیت بدنی متوسط یا شدید، باعث تنظیم یا افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود. این مساله در کنترل وزن و رسیدن به اندام ایده آل اهمیت فراوانی دارد. معمولا لازم است بزرگسالان حداقل ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته را به ورزش و فعالیت‌های بدنی اختصاص دهند.

حفظ وزن در حالت ایده آل از طریق انجام فعالیت بدنی و ورزش، ترشح استروژن در بدن را نیز کنترل می‌کند. هر چه تعادل هورمونی در بدن بیشتر شود، احتمال ابتلا به سرطان پستان کاهش پیدا می‌یابد. بنابراین، انجام ورزش یک عامل مهم در پیشگیری از سرطان پستان خواهد بود.

نوشیدن الکل را می‌توان یک فاکتور خطر اصلی برای ابتلا به سرطان پستان دانست. بنابراین حذف الکل می‌تواند یک اقدام مهم برای پیشگیری از سرطان پستان به حساب آید. این مساله در تحقیقات مرتبط با سرطان پستان ثابت گردیده است.

به جرات می‌توان گفت که یکی از گزینه‌های مهم برای پیشگیری از سرطان پستان، شیردهی به نوزاد است. بر اساس آمارها، شیردهی به نوزاد حدود ۱۰ درصد از احتمال ابتلا به سرطان پستان می‌کاهد. زیرا در دوران شیردهی، حجم ترشح استروژن در بدن کاهش پیدا می‌کند. به این ترتیب، با شیر دادن به نوزاد علاوه بر کمک به رشد او، از تولید استروژن بیش از حد در بدن خود جلوگیری کنید.

در سال‌های اخیر میزان ابتلا به سرطان پستان افزایش چشمگیری داشته است. از این رو، معمولا پزشکان معتبر مانند دکتر فرهاد موسی زاده تاکید به انجام غربالگری سرطان پستان دارند. انجام معاینات دوره‌ای شامل معاینات فیزیکی، سونوگرافی و ماموگرافی نمی‌تواند از ابتلا به سرطان پستان جلوگیری کند. اما به تشخیص زودهنگام این بیماری کمک خواهد کرد.

مسلما هر گاه سرطان سینه زودتر تشخیص داده شود، اقدامات درمانی برای آن سریع‌تر برنامه‌ریزی خواهد شد. در نتیجه، از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و بازده درمان افزایش پیدا می‌کند.

یکی از راه‌های پیشگیری از سرطان پستان در بانوان، پرهیز از هورمون درمانی پس از یائسگی است. به طور کلی، هورمون درمانی پس از یائسگی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه خواهد شد. بنابراین برای پیشگیری از سرطان پستان لازم است با پزشک خود درباره گزینه‌های غیر از هورمون درمانی صحبت کنید. این مساله به طور خاص برای افرادی که فاکتورهای خطر سرطان پستان را دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

تا اینجا به اقدامات عمومی برای پیشگیری از سرطان پستان اشاره کردیم. بسیاری از افراد به دلایل مختلف مانند موارد زیر پتانسیل بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان دارند:

این گونه افراد در مراجعه به پزشک متخصص می‌توانند از اقدامات دیگری برای پیشگیری از سرطان پستان کمک بگیرند. برخی از مهم‌ترین این اقدامات شامل موارد زیر می‌شوند:

در ادامه این مقاله، به اهمیت هر یک از اقدامات پیشگیری از سرطان پستان در افراد دارای فاکتورهای خطر اشاره خواهیم کرد.

معمولا برای افرادی که فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان سینه را دارا هستند، مصرف دارو به پیشگیری از سرطان پستان کمک می‌کند. البته این موضوع به وضعیت عمومی بیمار و نوع فاکتور خطر نیز بستگی خواهد داشت. به همین دلیل لازم است قبل از هر چیز توسط یک پزشک متخصص مجرب و معتبر تحت معاینه قرار گیرید.

از جمله داروهایی که در پیشگیری از سرطان پستان موثر واقع می‌شوند، می‌توان به تاموکسیفن و رالوکسیفن اشاره نمود. مصرف این داروها میزان عملکرد استروژن در بافت سینه را کاهش می‌دهد. برای بانوانی که قبل از رسیدن به سنین یائسگی هستند، مصرف تاموکسیفن توصیه می‌شود. اما برای افرادی که در دوران یائسگی به سر می‌برند، داروی رالوکسیفن گزینه مناسب‌تری خواهد بود.

در این بین داروهای دیگری نیز وجود دارند که تحت عنوان داروهای مهارکننده آروماتاز شناخته می‌شوند. این نوع داروها برای بانوان پس از یائسگی مناسب هستند.

لازم است به این نکته توجه کنید که تمامی داروهایی که با هدف پیشگیری از سرطان پستان مصرف می‌شوند، می‌توانند عوارض جانبی خود را در بر داشته باشند. به همین دلیل لازم است پیش از مصرف آن‌ها درباره فواید و خطرات احتمالی مصرف این گونه داروها اطلاعات کافی به دست آورید. پزشک شما بهترین مرجع در این زمینه خواهد بود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید با دکتر فرهاد موسی زاده مشاوره‌ای داشته باشید.

در موارد محدود، انجام جراحی پیشگیرانه به پیشگیری از سرطان پستان کمک خواهد کرد. معمولا برای بانوانی که دارای جهش ژن‌های BRCA1 و BRCA2 هستند، ممکن است ماستکتومی پیشگیرانه تجویز شود. البته تاکید می‌کنیم که این گونه جراحی‌ها تنها برای بانوانی که در معرض خطر بسیار بالای سرطان پستان هستند، تجویز خواهد شد.

به طور کلی، جهش در ژن­های یاد شده عامل مشترک در ایجاد سرطان تخمدان نیز محسوب می­شود. از این رو، معمولا در طول انجام جراحی ماستکتومی پیشگیرانه، تخمدان­ها نیز برداشته خواهند شد. به این ترتیب، فرد در برابر سرطان پستان و تخمدان ایمن می­گردد.

البته لازم است به این نکته توجه کنید که انجام جراحی پیشگیرانه نمی‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را به طور کامل از بین ببرد. در واقع، با اینکه این روش برای پیشگیری از سرطان پستان مفید است، اما عوارض جانبی خاص خود را خواهد داشت. به همین دلیل نیز بهتر است در مورد عوارض احتمالی و نتایج این نوع روش پیشگیری از سرطان با پزشک خود مشاوره داشته باشید.

بسیاری از بانوان از هیچ یک از اقدامات یاد شده برای پیشگیری از سرطان پستان استقبال نخواهند کرد. برای مثال، عوارض ناشی از مصرف داروها یا انجام جراحی پیشگیرانه تمایل آن‌ها را برای این گونه روش‌ها از بین خواهد برد. در این گونه افراد می‌توان از روش غربالگری سرطان پستان استفاده نمود.

به طور کلی، بهترین رویکرد برای پیشگیری از سرطان پستان در همه افراد دارای فاکتورهای خطر یا بدون آن‌ها، معاینه دوره‌ای و دقیق توسط یک متخصص پستان است. برای اجرای این روش لازم است نکات زیر را در نظر داشته باشید:

این نکته را در نظر داشته باشید که انجام غربالگری نمی‌تواند به پیشگیری از سرطان پستان کمک کند. اما این روند، نقش مهمی در تشخیص زودهنگام سرطان سینه خواهد داشت. زیرا هر چه سرطان در مراحل اولیه و غیر پیشرفته تشخیص داده شود، درمان آن ساده‌تر خواهد بود. همچنین، بیمار پس از مدت زمان نسبتا کوتاهی می‌تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد.

سرطان پستان با منشا ژنتیک به دلیل وجود جهش‌های ژنی ایجاد می‌گردد. در واقع، افرادی که به سرطان سینه ژنتیکی مبتلا می‌شوند، ژن‌های جهش یافته را از والدین خود به ارث برده‌اند. انجام آزمایش ژنتیک می‌تواند به تشخیص وجود این گونه ژن‌های تغییر یافته کمک کند. البته انجام آزمایش ژنتیک، به پیشگیری از سرطان پستان کمکی نمی­کند. اما آگاهی پزشک درباره میزان خطر را بالا خواهد برد. این آزمایش معایب و مزایای خاص خود را دارد. به همین دلیل بهتر است پیش از انجام این گونه آزمایش‌ها با پزشک متخصص خود مشورت نمایید.

برای مثال، جهش‌های ژنتیکی BRCA1 و BRCA2 از والدین به فرزندان به ارث می‌رسند. این نوع جهش‌های ژنی، سرطان‌های سینه، پانکراس، تخمدان و برخی سرطان‌های دیگر را در بانوان محتمل‌تر می‌کنند. البته لازم است این نکته را یادآوری کنیم که ژن‌های BRCA جهش یافته در مردان نیز می‌توانند منجر به بروز سرطان‌های سینه، پانکراس و پروستات گردند.

مشاوره ژنتیک کمک می‌کند تا میزان خطر ابتلا به سرطان پستان برای شما سنجیده شود. این کار معمولا از طریق نمودارها و مدلسازی‌های مختلفی انجام می‌گیرد. البته نمی‌توان نتایج حاصل از این گونه مدل‌ها را دقیق دانست. با این حال پیش زمینه ذهنی خوبی درباره میزان خطر و روش­های پیشگیری از سرطان پستان ایجاد خواهد کرد.

برای افرادی که سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند نیز احتمال ابتلا به سرطان پستان بالا است. در واقع، بانوانی که در خانواده آن‌ها سابقه سرطان سینه وجود داشته است، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان قرار دارند. البته فاکتورهای دیگری نیز در این گونه موارد موثر خواهند بود که برخی از آن‌ها عبارتند از:

در هر صورت، انجام آزمایش ژنتیک، وجود ژن­های معیوب را بررسی کرده و امکان ابتلا را می­سنجد.

آزمایش ژنتیک برای اندازه‌گیری میزان خطر ابتلا به سرطان پستان بر روی نمونه خون یا بزاق انجام می‌گیرد. البته گاهی ممکن است نمونه برداری از سواب داخل گونه انجام شود.

در آزمایش ژنتیک، تمامی جهش‌های احتمالی که در ژن‌های BRCA رخ داده است، بررسی می‌گردند. در صورتی که سابقه ابتلا به سرطان سینه در بین اعضای خانواده وجود داشته باشد، وجود جهش در آن ژن خاص بررسی خواهد شد. اما اگر سابقه ابتلا وجود نداشته باشد، بررسی کلی بر روی ژن‌های BRCA انجام خواهد گرفت. هر چند ژن‌های دیگری نیز وجود دارند که جهش در آن‌ها می‌تواند میزان خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. ژن‌هایی مانند PTEN و TP53 از مهم‌ترین گروه‌های ژنی به حساب می‌آیند. مقاله تومور مارکرها در سرطان پستان را بخوانید

همه افرادی که به سرطان پستان مبتلا شده‌اند، نیازی به انجام آزمایش ژنتیک ندارند. اما برای افراد زیر بهتر است آزمایش ژنتیک انجام شود:

یائسگی به خودی خود خطری برای بانوان در پی ندارد. اما در افرادی که به بیماری چاقی مبتلا بوده و اضافه وزن شدید دارند، خطر ابتلا به سرطان سینه وجود خواهد داشت. بنابراین با رسیدن به سنین یائسگی، داشتن یک رژیم غذایی کم کالری به پیشگیری از سرطان پستان کمک می‌کند. افزایش میزان تحرک بدنی نیز به کاهش وزن و سلامت جسمانی شما کمک خواهد کرد.

نکته دیگر این که برای افراد با یائسگی دیررس، خطر ابتلا به سرطان پستان بیشتر است. بر اساس تحقیقات انجام شده، هر چه تعداد دوره‌های قاعدگی فرد در طول زندگی بیشتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان سینه هم بیشتر خواهد بود. به همین دلیل نیز منارک (قاعدگی زودرس)، عدم حاملگی در طول زندگی و یائسگی دیررس، جزو فاکتورهای خطر سرطان سینه به حساب می‌آیند.

تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف قرص‌های هورمونی ضدبارداری احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهند. صرف نظر از این که داروی هورمونی پروژسترون یا ترکیب استروژن و پروژسترون را مصرف کنید، این خطر وجود دارد.

شاید بهتر باشد با شروع مصرف این نوع داروها، غربالگری سرطان پستان را در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر انجام دهید. البته درباره مصرف داروهای ضدبارداری و همچنین، پیشگیری از سرطان پستان در حین مصرف آن‌ها، باید حتما با پزشک خود مشورت نمایید. ممکن است لازم باشد از یک روش پیشگیری از بارداری مناسب‌تر استفاده کنید.

داشتن یک رژیم غذایی کامل و مغذی برای پیشگیری از سرطان پستان مفید است. یک رژیم غذایی کامل باید شامل میوه‌ها، سبزی‌ها و پروتئین‌ها باشد. ضمن اینکه مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان از بروز انواع سرطان جلوگیری خواهد کرد.

نوشیدن الکل و نوشیدنی‌های الکلی از فاکتورهای خطر سرطان سینه است. بنابراین بهتر است نوشیدن این گونه مواد را کنار بگذارید. مخصوصا اگر سابقه بیماری‌های سینه دارید یا در فامیل‌های نزدیک، سابقه ابتلا به سرطان پستان وجود دارد.

برای انجام مراحل ذکر شده در این مقاله باید به یک متخصص پستان حاذق مراجعه نمایید می توانید در بخش تماس با ما راه های ارتباطی با دکتر موسی زاده را مشاهده نمایید ایشان با 2 سال تجربه جراحی پستان در خدمت بیماران و مراجعین عزیز هستند

منبع:

لطفا قبل از شنیدن این پادکست به  پادکست هفتم با موضوع ماستکتومی گوش فرا دهید.

ماستکتومی به عنوان یکی از روش های درمان سرطان پستان در تعریف به عملی اطلاق می گردد که در طی آن بافت پستان برداشته شود البته ماستکتومی انواع مختلفی دارد که به انواع، مزایا و معایب هر کدام از روش های آن در این مقاله اشاره خواهد شد.

آنچه در ادامه درباره انوع روش های ماستکتومی خواهید خواند:

در حال حاضر روش‌های جدیدتری نیز برای ماستکتومی وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

نکته مهم این است که باید جلوی وقوع لنف ادم را بگیریم زیرا ممکن است پس از وقوع امکان بازگشت آن وجود نداشته باشد و ورم دست برای بیمار به یک مزاحمت ماندگار تبدیل شود فراموش نکنید پیشگیری بهتر از درمان است

این عوارض مجموع عوارضی است که ممکن است در فردی که تحت عمل جراحی ماستکتومی قرار گرفته است اتفاق بیفتد البته نباید فراموش کنیم که تمامی این عوارض نادر هستند و با مراقبت بیمار به حداقل می رسند.

* *شما تجربه کدام یک از روش های ماستکتومی را داشته اید لطفا نظرات و تجارب خود با هدف کمک به سایر بیماران عزیز در بخش نظرات بنویسید**

همچنین شما می توانید فایل pdf مقاله ماستکتومی را از این قسمت دانلود نمایید.

برای مشاوره با دکتر فرهاد موسی زاده کافیست از طریق صفحه نوبت دهی ما اقدام نمایید. دکتر فرهاد موسی زاده فوق تخصص سرطان سینه در تهران است و شما می‌توانید از مشاوره حضوری با ایشان بهره مند شوید.

ماموپلاستی (mammoplasty) جزو جراحی زیبایی پستان است که برای زیبایی انجام می‌شود. اما مزایای این نوع عمل، جنبه‌های مختلفی را در بر می‌گیرد. کسب اطلاعات کامل در مورد هر نوع عمل جراحی باعث کاهش استرس بیمار و آگاهی از روند درمان می‌شود. در این مقاله قصد داریم اطلاعات جامعی در مورد ماموپلاستی ارائه دهیم. دکتر فرهاد موسی‌زاده متخصص جراحی عمومی، لاپاراسکوپی ، جراحی پستان به مهم‌ترین سوالات در این زمینه پاسخ داده‌اند.

ماموپلاستی در واقع به مجموعه عمل های جراحی پستان گفته می شود که به منظور افزایش زیبایی پستان و باز گرداندن پستان به حالت طبیعی انجام می شود. این عمل به طور کلی به دو دسته ماموپلاستی افزایشی یا استفاده از پروتز پستان و ماموپلاستی کاهشی یا کوچک کردن سینه تقسیم بندی می شود که در ادامه به هر یک می پردازیم. در طول عمل ماموپلاستی مشکلات احتمالی دیگر پستان ها از جمله عدم تقارن و افتادگی نیز برطرف می شوند.  اگر قصد انجام عمل جراحی زیبایی در پستان های خود دارید ، در این مقاله با ما همراه باشید زیرا به کلیه مواردی که لازم است درباره این عمل زیبایی بدانید اشاره می کنیم.

ماموپلاستی یا جراحی زیبایی پستان شامل اصلاح شکل و اندازه‌ی پستان یا تغییر موقعیت نوک آن است. این عمل جراحی اغلب با هدف زیبایی انجام می‌شود. برخی از بیماران به دلیل اختلالات مادرزادی مانند ماکروماستیا (macromastia) یا گیگانتوماستیا (Gigantomastia) به این عمل نیاز دارند. این اختلالات باعث می‌شوند که پستان‌ها رشد زیادی داشته باشند و بیش از حد بزرگ شوند.

در برخی از افراد یکی یا هر دوی پستان‌ها رشد نمی‌کند. این افراد دچار هایپوپلاستیک (Hypoplastic) هستند. همچنین پستان دسته‌ای از بیماران نیز به علت‌های مختلفی چون سوختگی، درمان‌های سرطان پستان، ضربه یا تروما، نامتقارن می‌شود. ماموپلاستی برای حل مشکلات این بیماران کاربرد دارد. به طور کلی این عمل جراحی شامل اصلاح شکل و ایجاد تقارن در پستان‌هاست.

به طور کلی ماموپلاستی یا جراحی زیبایی پستان را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد.

زمانی که صحبت از ماموپلاستی می‌شود، معمولا هدف نوع دوم آن است.

ماموپلاستی از جنبه‌های مختلف مزایایی برای بیمار فراهم می‌کند. این عمل می‌تواند در جنبه‌های جسمی، روحی و درمانی برای فرد تأثیرگذار باشد. در ادامه به مهم‌ترین فواید این عمل جراحی برای بانوان اشاره کرده‌ایم.

زیبایی اندام خانم‌ها نیز از دیگر عوارض واضح ماموپلاستی محسوب می‌شود.

بیماران در سنین مختلف به پزشک مراجعه می‌کنند. برخی از خانم‌ها پس از شیردهی دچار افتادگی پستان و شل شدن پل فوقانی پستان و پوست آن می‌شوند. بنابراین نیاز به جراحی دارند. زمان بارداری نیز از دیگر موقعیت‌هایی است که برخی از خانم‌ها دچار پستان‌های بزرگ یا هیپرتروفیک  (hypertrophic) می‌شوند. به همین دلیل به جراحی نیاز دارند. برخی از خانم‌ها نیز بعد از منوپوز یا یائسگی دچار افتادگی پستان می‌شوند و برای اصلاح فرم آن اقدام می‌کنند.

پزشک معالج ترجیح می‌دهد که انجام این عمل جراحی را به بعد از دوران بلوغ موکول کند. اما در برخی از دختران نوجوان، به صورت ژنتیکی رشد یک یا هردوی پستان‌ها زیاد است. ممکن است پستان‌های این افراد متقارن نباشد یا اندازه آن بیش از حد بزرگ باشد. در این صورت پزشک مجبور به انجام عمل در دوران نوجوانی می‌شود. البته ماموپلاستی یا جراحی زیبایی پستان خطری برای نوجوانان ندارد. اما ممکن است تا رسیدن به سن جوانی، پستان‌ها دوباره تغییر شکل بدهند و نیاز به جراحی دوباره وجود داشته باشد.

به طور کلی ماموپلاستی در هر سنی قابل انجام است و محدودیتی ندارد.

ماموپلاستی به سه روش انجام می‌شود که در ادامه در مورد هر یک از آن‌ها توضیح داده‌ایم.

انتخاب روش با توجه به صلاح‌دید پزشک معالج انجام می‌شود. پزشک با توجه به فاکتورهایی چون فیزیک بیمار، میزان بزرگی پستان، عرض قفسه سینه و اندازه هاله پستان روش عمل جراحی را تعیین می‌کند.

به طور کلی برای ماموپلاستی عوارض شایعی وجود ندارد. اما نمی‌توان گفت این عمل کاملا بدون عارضه است. درصد کمی از بیماران با خطرات ناشی از عوارض این جراحی مواجه می‌شوند. عوارض احتمالی ماموپلاستی یا جراحی زیبایی پستان را بیان می‌کنیم.

سیاهی و کبودی در میان بیماران شایع نیست. اما اگر پستان‌های بیمار بیش از حد بزرگ یا افتاده باشد، احتمال بروز این مشکل وجود خواهد داشت.

پیش از عمل بیمار و پزشک باید اقدامات مختلفی را انجام دهند. بیمار باید در مورد تمام بیماری‌های زمینه‌ای و داروهایی که مصرف می‌کند با پزشک مشورت کند. اتوامیون، دیابت، مصرف کورتون و… از مهم‌ترین بیماری‌هایی هستند که پزشک باید از آن‌ها مطلع باشد. سابقه مصرف دارو را با پزشک در میان بگذارید. برخی از بیماران تصور می‌کنند که داروهایی چون آسپرین یا داروهای کم‌کاری تیرویئد در روند ماموپلاستی تأثیری ندارند. اما شما باید در مورد همه داروها و حتی داروهای گیاهی و مکمل‌ها با پزشک صحبت کنید.

به عنوان مثال داروی ویتامین E مکملی است که انعقاد خون را با مشکل مواجه می‌کند. بنابراین اگر بیمار پیش از جراحی آن را مصرف کرده باشد، با هماتوم‌ها و کبودی‌های جدی مواجه خواهد شد. بنابراین پزشک توصیه می‌کند که دو هفته پیش از عمل مصرف این داروها را متوقف کنید. دستورات دارویی در مورد تمام داروهای لازم توسط پزشک ارائه می‌شود.

چنانچه بیمار سیگار مصرف می‌کند، باید حتما مدتی قبل از انجام ماموپلاستی سیگار را ترک کند. حتی افرادی که سیگاری غیرفعال هستند، یعنی افرادی که با آن‌ها زندگی می‌کنند سیگار می‌کشند، باید جانب احتیاط را رعایت کنند. دود سیگار روند خونرسانی را مختل می‌کند و باعث کاهش خونرسانی به پستان و نوک آن می‌شود. نتیجه این موضوع افزایش زمان بهبود زخم، خونریزی و کبودی است.

پزشک نیز قبل از عمل باید معاینات دقیقی داشته باشد و تمام شرایط بیمار را بررسی کند. پزشک دور قفسه سینه، اندازه کاپ فعلی پستان و فاصله حفره تا بالای جناق (برای سنجش میزان افتادگی) را اندازه‌گیری می‌کند.

پزشک دستور عکس‌های لازم از زوایای مختلف را صادر می‌کند. بیماران زیر ۳۵ سال به سونوگرافی هر دو پستان و زیر بغل نیاز خواهند داشت. بیماران بالای ۴۰ سال علاوه بر سونوگرافی به ماموگرافی نیز نیاز دارند. بیمارانی که بین ۳۵ تا ۴۰ سال هستند نیز با توجه به سابقه بارداری و شیردهی و زمینه خانوادگی سرطان پستان به تشخیص پزشک، به سونو و ماموگرافی نیاز دارند. این موارد برای اطمینان از عدم وجود ضایعه‌های مشکوک پیش از جراحی انجام می‌شود.

در گام بعدی پزشک نتایج بیماران قبلی را به شما نشان خواهد داد. با این کار شما می‌فهمید که آیا به نتایج دلخواه خود از ماموپلاستی دست پیدا می‌کنید یا خیر. همچنین می‌توانید اسکارها و شکل پستان قبل و بعد از عمل را مشاهده کنید. بنابراین می‌توانید نتایجی که در آینده می‌بینید را پیش از عمل بدانید. این موضوع در اطمینان و آسایش خاطر بیماران تأثیر زیادی دارد.

پزشک پس از عمل وسیله‌ای به نام درن را در هر دو پستان بیمار کار می‌گذارد. درن خونابه‌ها و ترشحات ناشی از ماموپلاستی را تخلیه می‌کند. درن باید خلاء داشته باشد تا بتواند مکش لازم را انجام دهد. ترشحات درن باید هر ۲۴ ساعت خالی شود. درن تا زمانی که ترشحات خون‌آلود هستند یا بیشتر از ۲۰ الی ۳۰ میلی‌لیتر در روز هستند، باقی می‌ماند.

تا زمانی که درن وجود دارد، استحمام کامل برای بیمار ممنوع است. چرا که با نفوذ آب به این وسیله احتمال عفونت افزایش پیدا می‌کند. برای استحمام در این دوران لازم است سر و گردن را جدا بشویید. پایین تنه را نیز از زیر سینه بشویید. برای تمیز کردن سینه‌ها و زیر بغل باید از دستمال مرطوب استفاده کنید.

پانسمان پس از جراحی ماموپلاستی در اغلب موارد نیازی به تعویض ندارد. پزشک در مواردی که پانسمان خونی یا عفونی شود، آن را عوض می‌کند. پس از استخراج درن نیز، پزشک حفره ناشی از وجود وسیله را پانسمان می‌کند. این پانسمان را می‌توان بعد از ۲۴ الی ۴۸ ساعت باز کرد. بعد از آن بیمار اجازه استحمام کامل را دارد. البته زمان دقیق اجازه استحمام کامل را پزشک تعیین می‌کند.

بیمار می‌تواند داروهایی که قبل از ماموپلاستی یا جراحی زیبایی پستان مصرف می‌کرده است را دوباره مصرف کند. البته پزشک محدودیت‌هایی برای بعضی از داروها قائل می‌شود. مثلا مصرف آسپرین باعث هماتوم و کبودی است و به همین دلیل با اجازه پزشک باید مصرف آن را ادامه داد. برای ماموگرافی نیازی به استفاده از آنتی‌بیوتیک وجود ندارد؛ مگر اینکه بیمار دیابتی باشد یا کورتون مصرف کند.

بیمار باید بین ۲الی۳ ماه از سوتین‌های مخصوص استفاده کند. این سوتین‌ها به فرم‌دهی بهتر پستان‌ها کمک می‌کنند. بیمار مجاز است ۲تا۳ ساعت در روز از این سوتین‌ها استفاده نکند.

در صورتی که تمامی نکات گفته شده و مراقبت‌های لازم رعایت شود، نتیجه کلی ماموپلاستی بعد از یک ماه مشخص خواهد شد. بعد از شش ماه الی یک سال نیز فرم پستان‌ها به نتیجه کامل عمل جراحی می‌رسد. البته ممکن است بیمار در این بازه‌ی شش ماه الی یک ساله به جراحی‌های سرپایی و کوچکی نیاز داشته باشد. این جراحی‌ها با بی‌حسی موضعی و برای برداشتن پوست‌های اضافه انجام می‌شود و جای نگرانی بابت آن‌ها وجود ندارد.

اکنون اطلاعات جامعی در مورد ماموپلاستی یا جراحی زیبایی پستان به دست آوردید. در صورتی که جراح متخصصی کارآزموده و حرفه‌ای برای این کار انتخاب کنید، می‌توانید اطمینان داشته باشید که به نتایج دلخواه خود خواهید رسید. یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند به شما در زمینه انتخاب پزشک کمک کند، مشاهده نتایج قبلی و سابقه کار است. توجه به این نکات بهترین فرم اندام را برای شما به ارمغان می‌آورد.

برای مشاوره با دکتر فرهاد موسی زاده کافیست از طریق صفحه نوبت دهی ما اقدام نمایید. دکتر فرهاد موسی زاده فوق تخصص سرطان سینه در تهران است و شما می‌توانید از مشاوره حضوری با ایشان بهره مند شوید.

در صورت تمایل می توانید فایل پی دی اف این مقاله را از این قسمت دانلود کنید.

این صفحه جهت نمایش فایل صوتی در دسته بندی پادکست ها ساخته شده توصیه می شود برای مطالعه مقاله کامل و فایل های ویدیو و صوتی کامل زوی لینک زیر کلیک نمایید

برای مشاوره با دکتر فرهاد موسی زاده کافیست از طریق صفحه نوبت دهی ما اقدام نمایید. دکتر فرهاد موسی زاده فوق تخصص سرطان سینه در تهران است و شما می‌توانید از مشاوره حضوری با ایشان بهره مند شوید.

درمان سرطان سینه

استیج و گرید در سرطان پستان موضوع این مقاله است، میتوانید مصاحبه قسمت چهارم پادکست سرطان پستان با دکتر فرهاد موسی زاده متخصص جراح عمومی لاپارسکوپی و جراح پستان را در مورد آن در ادامه بشنویدبرای پادکست های بیشتر به  بخش پادکست های سلامت پستان سایت مراجعه نمایید

دکتر فرهاد موسی زاده متخصص جراحی پستان در پاسخ به این سوال اینگونه پاسخ دادند : معادل فارسی کلمه stage ، مرحله معنی می‌شود. معادل فارسی کلمه grade ، همان درجه‌ی بیماری است. به عبارتی وقتی می‌گوییم مرحله‌ی بیماری یعنی می‌خواهیم ببینیم، بیماری در مراحل اولیه است یا در مراحل پیشرفته، ولی وقتی که به گرید اشاره می‌کنیم، میزان بدخیمی و شدت بدخیمی سلولهای سرطانی برای ما روشن می‌شود.

به طور کلی چهار استیج وجود دارد، که البته با احتساب استیج صفر سرطان پستان می‌توانیم 5 استیج برای سرطان پستان فرض کنیم. در مورد گرید و شدت بدخیمی مثل اغلب بدخیمی های دیگر 3 بدخیمی یا گرید را در نظر می‌گیرم.

عواملی که در تعیین استیج یا مرحله ی بیماری نقش دارند بستگی به این مورد دارند:

بنابراین برای اینکه استیج را تعیین کنیم، نیاز است که این اطلاعات را داشته باشیم.

ویژگی های این حالت: سرطان غیر تهاجمی بوده و سلولهای سرطانی از غشای پایه تجاوز نکرده اند و به جایی هم دست‌اندازی پیدا نکرده‌اند. بنابر این استیج صفر است.

در مورد گرید که میزان و درجه بدخیمی سلولها را نشان می‌دهد باید گفت:

به عبارتی ما گرید را زمانی می‌توانیم تعیین کنیم که یک سری از فاکتورها را در آن سلولهای سرطانی زیر میکروسکوپ بررسی کنیم و در صورتی که وجود داشته باشد بر اساس آنها گریدبندی می‌شود و گرید بیماری مشخص می‌شود.

البته به طور کلی مرحله‌ی بیماری و یا استیج بیماری مهم‌تر از گرید بیماری است. توجه ما عمدتاً به استیج بیماری است و بیشتر استیج(مرحله) بیماری است که پیش آگهی بیمار را برای ما تعیین می‌کند. نه اینکه گرید نقش نداشته باشد ولی اگر بخواهیم این دو را مقایسه کنیم استیج مهم‌تر است.

پاسخ دکتر موسی زاده به عنوان یکی از بهترین متخصصین جراحی های پستان در تهران ،به این سوال بسیار رایج اینگونه بود : برای تشخیص سرطان پستان اولاً شرح حال از بیمار گرفته می‌شود و پس از بررسی اولیه، معاینه بالینی انجام می‌شود:

پس یکی از مهمترین ابزارهای تشخیصی پزشک معالج، معاینه بالینی است که باید شرح حال گرفته شود و در کنار روشهای تصویر برداری و روشهای بافت شناسی این امر کمک کننده خواهد بود برای قضاوت بالینی و تشخیص نهایی که صورت می‌گیرد.

البته خوشایند نیست که سرطان را در مرحله‌ای تشخیص دهیم که در امتحان بالینی مشخص شود. ترجیح پزشک این است که قبل از اینکه توده سرطانی قابل لمس شود و یا غده لنفاوی زیر بغل درگیر شده باشد موفق به تشخیص بیماری شود.

پس در مراحل اولیه بررسی سرطان ممکن است در چکاپ بالینی هیچ یافته‌ای وجود نداشته باشد و در این حالت است که روشهای تصویر برداری رادیولوژیست بخصوص افرادی که در فیلد تخصصی تصویر برداری پستان کار می‌کنند بسیار به پزشک کمک می‌کنند.

با خودآزمایی پستان در منزل می‌توانید زودتر نسبت به تغییرات بدنی خود آگاه شوید و با مراجعه به موقع به پزشک متخصص روند درمانی خود را زودتر آغاز کنید.

اولین روش ماموگرافی است. یک ماموگرافی ممکن است برای انجام اسکرینینگ یا غربالگری صورت بگیرد که در خانم‌های بالای 40 سال بصورت سالیانه توصیه می‌شود. به این ماموگرافی اسکرینینگ می‌گویند.

دومین روش ماموگرافی تشخیصی یا Diagnostic Mammography است .

ماموگرافی تشخیصی زمانی گرفته میشود که توده ای لمس شده و بیمار جهت انجام ماموگرافی اقدام کرده تا ماهیت توده را از نظر تصویر برداری به متخصص نشان دهد. تا بتوان قضاوت دقیق‌تری‌در مورد بیمار داشت.

سن ماموگرافی اسکرینینگ در کشورهای مختلف بر اساس سیاستهای متفاوتی در نظر گرفته می شود. اصولاً سن 40 سال را سن مناسبی برای انجام ماموگرافی اسکرینینگ می‌دانند که باید به صورت سالیانه انجام می‌شود.

برای ماموگرافی تشخیصی محدودیت سنی نداریم. ممکن است شخصی سی سال داشته باشد و باید ماموگرافی را انجام داد. چون در این حالت توده لمس میشود. زمانی گفته میشود که ماموگرافی اسکرینینگ بعد از 40 سال تعیین می شود که هیچ توده‌ای لمس نشود. چون این کار برای چکاپ انجام می‌شود.

در شرایطی که شک به سرطان پستان (برست کنسر) وجود دارد فرد حتماً باید ماموگرافی را انجام بدهد.

تعدادی از افراد هستند که می‌گویند که ما سن پایینداریم زیر 40 سال داریم چرا باید ماموگرافی انجام بدهیم؟ ما اینجا تایید میکنیم که ماموگرافی اسکرینینگ محدودیت سنی دارد. ولی زمانی که مشکوک به سرطان هستیم ماموگرافی تشخیصی حتما باید انجام شود و محدودیت سنی ندارد.

دومین روش تشخیصی کمک کننده در کنار ماموگرافی، سونوگرافی است. سونوگرافی هر دو پستان و زیر بغل فاکتور مهمی است.

سونوگرافی در کنار ماموگرافی بسیار ابزارکمک کننده‌ای است و اندازه غده سرطانی پستان را مشخص می‌کند. موقعیت تومور در بافت آلوده به کنسر را دقیق‌تر برای ما روشن می‌کند. وضعیت غدد لنفاوی زیر بغل را روشن می‌کند تا حدی بر اساس معیارهای سونوگرافی می‌شود تشخیص داد که آیا غدد لنفاوی درگیری دارد یا خیر؟

یک مزیت دیگر سونوگرافی این است که محدودیت سنی ندارد. چون اشعه اولتراسوند مضر نیست و نگرانی بابت اشعه وجود ندارد ، و در سنین بسیار پایین هم قابل انجام است.

در سونوگرافی گهگاه نمی‌دانیم این توده واقعاً توپر است یا کیستیک است. سونوگرافی می‌تواند توده توپر را از کیست تشخیص بدهد.

کیست‌ها ضایعات یا توده‌هایی هستند که یک جدار دارند و داخلشان مایع است. سونوگرافی برای افتراق توده توپر از کیست بسیار به پزشک کمک می‌کند.

در واقع توده‌های تشکیل شده در پستان به دو دسته توده های خوش خیم پستان و توده های بدخیم پستان تقسیم می‌شوند.

روش دیگری که به آن اشاره می‌شود، ام آر آی پستان هست. ام آر آی پستان معمولاً بدون تزریق کنتراست وریدی انجام می‌شود.

ماده حاجب یا کنتراستی که در ام آر آی بکار می‌رود عوارضش کمتر از کنتراستی است که در سی‌تی‌اس‌کن یا ایکس‌ری استفاده می‌شود.

ولی در بعضی مواقع هم انجام ام آر آی مجاز نیست.

تصویر برداری ام آر آی مضر نیست. و محدودیت سنی هم نمی‌شود برای آن قائل شد و در هر سنی قابل انجام است. بخصوص انجام ام آر آی در افرادی صورت میگیرد که سابقه‌ی فامیلی ابتلا به سرطان پستان (غده بدخیم سینه )دارند. همچنین افرادی که در سنین پایین هستند و مشکوک به سرطان سینه هستند در این افراد ماموگرافی به خاطر چگالی بالای بافت، سفت بودن و قوام پستان محدودیت‌هایی دارد و ممکن است ام آر آی برایش در نظر گرفته شود.

از طرفی باید دید که ضایعه در یک یا در چند جای سینه است و به عبارتی مولتی فوکال یا مولتی سنتریک نباشد. در این حالت هم ام آر آی بسیار نقش کمک کننده و موثری دارد. در نهایت تشخیص سرطان پستان تشخیص میکروسکوپیک است. یعنی روشهای تصویربردای همه می‌توانند پزشک جراح پستان را به تشخیص نزدیک تر کنند. ولی زمانی می‌شود سرطان پستان و بدخیمی را به یک پستان نسبت داد که سلولهای سرطانی زیر میکروسکوپ دیده شوند.

پس تشخیص قطعی سرطان پستان تشخیص بافتی و نمونه برداری بافتی یا بیوپسی پستان است. سلولها زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند و همکاران پاتولوژیست بعد از رنگ آمیزی‌های متعدد، برای جراح مشخص و تعیین می‌کنند که آیا سلولها بدخیمی دارند یا ندارند و میزان و درجه بدخیمی آنها و گرید سلولهای سرطانی به چه صورت است.

تا زمانی که تشخیص بافت شناسی وجود نداشته باشد به هیچ وجه به صورت قطعی نمی‌توان به بیمار گفت که دچار سرطان پستان شده است.

درمان سرطان پستان بعد از تشخیص بیماری آغاز می‌شود.

یک نکته ای که در مورد روشهای تصویر برداری وجود دارد و دانستن آن مفید است عنوان کرایتری‌های بایردز (BIRADS) است که بر اساس آن تصویر برداری ،احتمال بدخیمی را می‌توان حدس زد.

بایردز پستان ممکن است از صفر تا شش باشد:

بایردز 4A : ده درصد موارد ممکن است بدخیمی وجود داشته باشد و وقتی به بایردز4C میرسد احتمال بدخیمی به 50 درصد میرسد.

نمونه برداری ممکن است به روش جراحی و یا با هدایت تصویربرداری انجام شود. زمانی که به روش جراحی نمونه برداری انجام شود هر عضوی از جمله سینه، ممکن است این توده به صورت کامل برداشته و بعد جهت بررسی برای پاتولوژی ارسال شود. به این روش جراحی اکسیژنال بایوپسی (یعنی اکسیزیون کامل تومور یا برداشتن کامل تومور) می‌گویند.

همچنین امکان وکیوم بیوپسی پستان نیز وجود دارد.

روش دیگر جراحی زمانی است که قسمتی از توده برداشته و جهت پاتولوژی ارسال می‌شود به این روش جراحی اینسیژنال بایوپسی می‌گویند. این نمونه ها که با روش جراحی برداشته میشوند ممکن است که حین عمل برای پاتولوژی ارسال شوند .یک روش برای تشخیص سریع وجود دارد که به آن فروزن سکشن(frozen section biopsy) می‌گویند. که با یک دستگاه مخصوص آن تومور سریعاً فریز می‌شود و برش‌های لازم تهیه می‌شود و بعد زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود و بر اساس آن حین عمل جواب توسط پاتولوژیست اعلام میشود .

روشهایی که با کمک تصویربرداری انجام می‌شود ممکن است با کمک سونوگرافی انجام شود. یعنی با سونوگرافی توده دیده می‌شود و یک سوزن مخصوص در مرکز آن توده زده و نمونه جهت پاتولوژی ارسال می‌شود.

این حالت را بایوپسی با گاید سونو می‌گویند.

حالت دوم در ضایعاتی است که توده در ماموگرافی دیده می‌شود و در سونوگرافی دیده نمی‌شود. و آن موقع اگر با هدایت ماموگرافی نمونه برداری انجام شود آن را بایوپسی با گاید ماموگرافی یا بایوپسی با هدایت ماموگرافی می‌گویند. در مواردی ضایعات نه در ماموگرافی دیده می‌شود، نه در سونوگرافی و صرفا در ام آر آی دیده می شود. آنگاه با هدایت ام آر آی ممکن است بایوپسی انجام شود که در این حالت به آن ام آر آی بایوپسی گفته می‌شود.

در بایوپسی که با کمک روش تصویربرداری انجام می‌شود با هدایت تصویربرداری، نمونه برداری را انجام می‌دهند. ممکن است در بایوپسی از سرنگهای معمولی استفاده کنند. به عبارتی FNA انجام بدهند. یا ممکن است با یک سوزن‌های مخصوصی که قطورتر است و وسط آنها خالی است، نمونه برداری را انجام بدهند و یک مقدار از بافت هم با این سوزنها برداشته می‌شود. به این روش از نمونه برداری Core Needle Biopsy گفته میشود مخفف CNB که ارزش تشخیصی بسیار بالاتری نسبت به FNA دارد.

به این دلیل که خود بافت هم برداشته می شود اف ان ای برای تومور پستان توصیه نمی‌شود. اگر لازم باشدکه با گاید سونوگرافی اف ان ای انجام شود بیشتر برای تشخیص متاز ساز غدد لنفاوی زیر بغل از این روش استفاده می‌شود.به طور کلی اف ان ای را برای نمونه برداری متاز ساز زیر بغل استفاده می‌کنیم.

در هر سه روش یعنی سونوگرافی، ماموگرافی و ام آر آی ترجیح این است که کورنیدل بایوپسی انجام شود.

یک روش دیگر و یک سوزن مخصوص دیگر هم وجود دارد با یک دستگاه مخصوصی که سوزن قطورتری نسبت به کورنیدل دارد انجام شده و بافت بیشتری را برمی‌دارد. در واقع بافت را برداشته و خرد کرده و بعد وکیوم می‌کند. این روش را Vacuum Assisted Biopsy می‌گویند. که با کمک سوزن مخصوص انجام میشود و ممکن است با گاید سونوگرافی صورت گیرد و هم در مواردی با گاید ماموگرافی انجام شود.

اگر علاقه مند هستید که با غذاهای ضد سرطان سینه نیز آشنا شوید، به شما پیشنهاد می‌کنیم مطالب دیگر سایت ما را مطالعه کنید.

برای تشخیص تومور و بدخیمی های پستان علاوه بر شرح حال و معاینه‌های بالینی روش‌های تصویربرداری انجام میشود و ممکن است بیمار جهت انجام بایوپسی و تشخیص قطعی برای بیماری، اقدام کند.

در بعضی موارد جراح پستان تشخیص می‌دهد که بایوپسی نیاز و در بعضی موارد نیاز ندارد. این قضاوت بالینی جراح پستان است که برای چه بیماری چه چیز را پیشنهاد کند.

در هر صورت تأکید بر این است که سرطان پستان اگر در مراحل ابتدایی یعنی قبل از اینکه توده لمس شود تشخیص داده شود، درمان سرطان پستان کاملا امکان پذیر است و با مراجعه بموقع اجازه ندهید با یک تومور پیشرفته بدخیم پستان به نزد پزشک بروید. بیمار باید تحت نظر یک متخصص زنان یا جراح پستان بوده تا بررسی های اسکرینینگ را برایشان انجام بدهند.افراد باید با دیدن کوچکترین ضایعه مشکوک حتماً به جراح پستان مراجعه نمایند که به موقع درمان شود. هرچه تشخیص بیماری زودتر داده شود و استیج بیماری پایین‌تر باشد طبیعتا درمان‌های بعدی محدودتر، کمتر و همچنین عوارض کمتر و درصد بهبودی بیشتری خواهد داشت.

برای مشاوره با دکتر فرهاد موسی زاده کافیست از طریق صفحه نوبت دهی ما اقدام نمایید. دکتر فرهاد موسی زاده فوق تخصص سرطان سینه در تهران است و شما می‌توانید از مشاوره حضوری با ایشان بهره مند شوید.

در صورت تمایل فایل پی دی اف این مقاله رو می توانید از اینجا دانلود کنید.

مجری برنامه: با سلام و عرض ادب خدمت شنوندگان و همراهان گرامی در خدمت دکتر فرهاد موسی زاده متخصص جراحی عمومی و لاپاراسکوپی و جراح پستان هستیم، امروز در قسمت دوم پادکست های سلامت پستان به سرطان پستان ارثی و انواع سرطان پستان اشاره خواهیم کرد در قسمت اول به علائم و نشانه های سرطان پستان و علل ایجاد سرطان پستان اشاره شد.

ضمن سلام خدمت آقای دکتر، سوالی که برای بسیاری از عزیزان ایجاد می شود، نقش وراثت در ایجاد سرطان پستان است لطفا در این مورد توضیحاتی بفرمایید

دکتر فرهاد موسی زاده:  من هم در ابتدا سلام عرض می کنم خدمت شما و شنوندگان گرامی،  سوال بجایی است، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد سرطان‌های پستان منشاء وراثتی دارند که در اثر ایجاد جهش در سلول ها ایجاد می گردند شایع‌ترین سلول هایی که جهش در آنها موجب سرطان پستان می گردد برک-وان(BRCA1 )و برک-تو(BRCA2) هستند اگر در این دو ژن جهش ایجاد شود به صورت کاملا واضح احتمال ایجاد سرطان پستان و سرطان تخمدان در فرد افزایش می یابد  به طور کلی اغلب موارد سرطان پستان غیرارثی هستند.

سرطان پستان یکی از بیماری های شایع این روزها است که بنا بر عوامل مختلف می تواند به وجود آید. عمده فاکتورهایی که می توانند سرطان پستان را در پی داشته باشند، فاکتورهای ارثی هستند. ژنتیکی بودن سرطان پستان یعنی شخص ژن های جهش یافته ای که می توانند منجر به سرطان پستان شوند را از نسل های قبل خود به ارث برده است. بنابراین، احتمال بروز سرطان پستان ارثی در این گونه افراد بیشتر خواهد بود. برخی از فاکتورهای غیرژنتیکی سرطان پستان عبارت اند از:

نکته ای که در مورد سرطان پستان ارثی وجود دارد آن است که احتمال ابتلا به آن در زنان بسیار بیشتر است. با اینکه نمی توان ادعا کرد که مردان به آن مبتلا نمی شوند، با این حال، بروز این بیماری در زنان به قدری بالاتر است که آن را عملا یک بیماری زنانه می دانیم.

در مورد سرطان پستان در آقایان در مطلب دیگری به تفصیل به آن پرداختیم.

در بدن هر انسانی انواع مختلفی از ژن ها وجود دارند که وظیفه خاصی را دنبال می کنند. این ژن ها در هر بار تقسیم سلولی، به سلول های جدید انتقال داده می شوند. حال اگر در حین تقسیم سلولی مشکلی به وجود آید که یکی از ژن ها معیوب شود، به آن جهش ژن می گویند. در صورتی که در یک مرحله دیگر از تقسیم سلولی این ژن مجددا دچار جهش گردد، عملکردی از سلول که به این ژن مربوط می شود، کاملا مختل خواهد شد.

در افرادی که سابقه شدید خانوادگی ابتلا به سرطان پستان را دارند یعنی :

موارد اشاره شده در بالا حتما نیاز به مشاوره و بررسی ژنتیکی دارند و باید جهش ژن های برکاوان(BRCA1 )و برکاتو (BRCA2) آنها بررسی گردد.

به طور کلی سرطان  پستان  ارثی شایع نیست اما در صورت مشاهده  تمامی افرادی که با فرد مذکور رابطه فامیلی درجه یک و یا دو دارند باید بررسی شوند

البته مواردی از سندروم های مادرزادی ارثی نیز وجود دارد که از حوصله این بحث خارج است

 دکتر لطفا در مورد انواع سرطان پستان برای شنوندگان عزیز توضیح بدهید

بین 5 تا 15 درصد از سرطان های پستان در بین بانوان از طریق ژنتیکی بودن سرطان پستان به وجود می آیند. شناخت ژن هایی که جهش در آن ها می تواند منجر به بیماری شود، با تجربه و آزمایش مشخص خواهند شد. ژن های معیوبی که سرطان پستان ارثی را باعث می شوند در ادامه معرفی می کنیم.

سرطان سینه در اثر جهش ژنتیکی یکی از ژن های BRCA محتمل ترین نوع سرطان است. در واقع، در صورتی که فرد یکی از ژن های جهش یافته BRCA1 و یا BRCA2 را از یکی از والدین به ارث برده باشد، امکان بروز سرطان پستان ارثی وجود دارد.

در مورد جهش ژن BRCA1 و سرطان سینه در مطلب دیگرمان توضیح دادیم که به شما پیشنهاد می‌کنیم، این مطلب را نیز بخوانید.

وجود جهش در ژن ATM نیز می تواند منجر به بروز سرطان سینه ارثی شود. با این حال، این ژن نقش کم رنگ تری در ایجاد سرطان دارد. وظیفه ژن ATM ترمیم DNA معیوب بوده و اگر نقص به وجود آمده قابل ترمیم نباشد، سلول را می کشد.

ژن PALB2 در همکاری مستقیم با BRCA2 فعالیت می کند. یعنی این ژن پروتئینی می سازد که در عملکرد BRCA2 نقش دارد. حال اگر ژن PALB2 دچار نقص ژنتیک و جهش باشد، احتمال ابتلا به سرطان پستان ارثی بیشتر خواهد بود.

ژن کنترل کننده TP53 از ژن هایی است که رشد و تقسیم سلولی را کنترل می کند. اگر سلول در اثر نقص DNA دچار مشکل باشد، این ژن از ادامه تقسیم این سلول جلوگیری به عمل می آورد. حال در صورتی که ژن TP53 دچار جهش شده باشد، نمی تواند این کار را انجام دهد. بروز سندرم Li-Fraumeni یکی از نتایج این نوع جهش است که احتمال ابتلا به انواع سرطان را بالا می برد. سرطان پستان ارثی از این طریق خیلی نادر است، اما غیر ممکن نیست.

ژن CHEK2 نیز وظیفه ترمیم DNA را به عهده دارد. بنابراین، جهش و یا به ارث بردن ژن معیوب می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان ارثی را در پی داشته باشد.

تقسیم سلولی نیاز به نظارت مستقیم دارد. ژن PTEN این وظیفه را در سلول ایفا می کند. در صورتی که جهش های ارثی در ژن PTEN رخ داده باشد، سندرم کادن شکل می گیرد که اختلال نادری است. با این حال، این سندرم بروز تومورهای خوش خیم در سینه و دیگر قسمت ها نظیر روده، رحم، تخمدان و تیروئید را تشدید می کند.

ژن CDH1 معیوب عمدتا منجر به نوع نادری از سرطان معده ارثی می شود. اما سندرم ایجاد شده در اثر وجود این ژن، خطر ابتلا به سرطان پستان ارثی از نوع لوبولار را تقویت می کند.

سندرم ایجاد شده در اثر جهش ژن STK11 سندرم Peutz-Jeghers نام دارد. از نشانه های ابتلا به این سندرم وجود لکه روی لب ها و دهان و ایجاد انواع پولیپ در دستگاه ادراری و گوارشی است. این سندرم احتمال ابتلا به سرطان پستان ارثی را نیز بالا می برد.

برای اطلاع از اینکه آیا یک شخص ژن های معیوب ارثی را دارد یا خیر مشاوره و آزمایش ژنتیک لازم است. طی آزمایش ژنتیک وجود ژن های یاد شده در قسمت قبل بررسی می گردد. البته این ژن ها ممکن است در برخی از افراد مبتلا به سرطان سینه وجود نداشته باشند. در واقع، این اشخاص ممکن است بر اثر عوامل دیگری که احتمال سرطان سینه را بالاتر می برند به این بیماری دچار شده باشند. بهتر است بدانید که انجام این آزمایش برای همه افراد ضرورتی ندارد.

   اگر بخواهیم به طور کلی سرطان های پستان را دسته بندی کنیم سرطان های پستان به دو گروه مهاجم (Invasive) و غیر مهاجم(In situ) تقسیم می‌گردد:

در مورد درمان سرطان سینه باید استیج سرطان پستان با دقت مشخص شده و سپس نسبت به درمان بیماری اقدام کرد.

دکتر فرهاد موسی زاده یکی از بهترین پزشکان متخصص پستان در تهران هستند. برای افرادی که لازم است طی دوره های مشخص تحت غربالگری های دقیق قرار گیرند، دکتر موسی زاده گزینه بسیار مناسب و معتبری محسوب می شوند. جهت ارتباط با پزشک و یا دریافت نوبت می توانید به قسمت تماس با دکتر و یا نوبت دهی در همین وبسایت مراجعه نمایید.

مجری برنامه: سپاس از وقت و توجه مخاطبان عزیز میتوانید این پادکست را دانلود و در زمان مناسب به آن گوش فرادهید درپادکست های آتی به دیگر بیماری ها و اصطلاحات پستان خواهیم پرداخت.

دکتر موسی زاده: سلامت و تندرست باشید