Het Amerikaanse ChatGPT had grote impact bij release. Nu werken TNO, het Nederlands Forensisch Instituut en SURF aan een Nederlands taalmodel; GPT-NL. Waarom dat hard nodig is en hoe we dat aanpakken vertelt Thomas van Osch, machine learning adviseur bij SURF. Wil je meer weten over GPT-NL? Kijk op surf.nl of volg de tips van Thomas: - -

Een hype lijkt altijd uit het niets te komen. Blockchain, AI: ineens is het er, en lijkt het overal te zijn. Maar is dit eigenlijk wel zo? Hoe ga je met dit soort ontwikkelingen om? Hoe kun je je er als organisatie op voorbereiden? Hoe navigeer je tussen de hypes door en ga je aan de slag met wat echt interessant is? Bijvoorbeeld met een framework for emerging technologies. Niels Top, student Philosophy of Science, Technology & Society aan de UT, vertelt je er alles over. Wil je meer weten over hypenavigatie? Volg dan de tips van Niels die je in deze aflevering van SURF Short hoort: • Patrick McCray – Most of the time, innovators don’t move fast and break things (https://aeon.co/essays/most-of-the-time-innovators-don-t-move-fast-and-break-things) • Pieter Derks – Technologie (https://www.youtube.com/watch?v=pzndN4tNIw0) • SURF - Responsible tech: zo zorgen we dat nieuwe technologieën voldoen aan publieke waarden (https://www.surf.nl/nieuws/responsible-tech-zo-zorgen-we-dat-nieuwe-technologieen-voldoen-aan-publieke-waarden)

Supercomputing is een belangrijk onderdeel van veel onderzoek in Nederland. Waarom eigenlijk? Wat brengt de nationale supercomputer Snellius onze wetenschappers? En waarom was het heel goed nieuws dat Nederlandse wetenschappers sinds kort ook makkelijker toegang hebben tot de Europese supercomputer Lumi? Valeriu Condreanu, team lead high performance computing & visualisation bij SURF vertelt wat supercomputing is, hoe het de wetenschap verder brengt en waarom we niet achter Big Tech moeten aanrennen in de race naar de snelste supercomputer. Wil je meer weten over supercomputing? Kijk op SURF.nl of volg de tips van Valeriu: https://prace-ri.eu/ https://www.nwo.nl/nwo-strategie-2023-2026

SURF heeft eind 2023 een purple team-oefening gedaan om te testen of SURFconext bestand is tegen een aanval door hackers. Daarbij werkten een red team (de aanvallers) samen met een blue team (de verdedigers). Hoe verliep dit, wat was het resultaat, en hoe kun je er als instelling zelf mee aan de slag?

Voorstanders zijn het er al lang over eens. Open source applicaties zijn de toekomst om vrijheid en controle te behouden in een digitale wereld. Maar wat is het nou precies? En waarom is het zo belangrijk? En hoe biedt het weerstand tegen ongewenste situaties zoals vendor lockin? Thijs Kinkhorst, technical product manager bij SURF en voorvechter van open source, legt in 15 minuten uit wat het is en waarom hij alleen maar voordelen ziet. Wil je meer weten over open source? Kijk op surf.nl of volg de tip van Thijs: Digitale identiteit, hoe houden we zelf de controle (video): https://www.youtube.com/watch?v=SUuE8m9kBU8 Daarnaast gaf Thijs na de uitzending nog deze links door als interessant leesvoer. https://www.theregister.com/2023/01/27/oracle_java_licensing_change/ https://www.surf.nl/themas/publieke-waarden/baas-over-eigen-data-met-open-sourcesamenwerkingsplatform https://www.surf.nl/artikel/hoe-houden-we-controle-op-onze-digitale-identiteit https://communities.surf.nl/trust-en-identity/artikel/het-open-source-succes-van-openconext

Studenten willen hun eigen studiepad vormgeven, zowel tijdens als na hun studie. Maar bijvoorbeeld inschrijven bij een andere onderwijsinstelling is een administratieve uitdaging. De nieuwe digitale studentidentiteit maakt dit soort processen een stuk makkelijker. Onder andere omdat niet de instelling, maar de student eigenaar is van diens account. Studenten hebben dus ook zelf controle over welke van hun gegevens worden uitgewisseld met onderwijsinstellingen. eduID is de naam van de nieuwe studentidentiteit. Peter Clijsters, productmanager van eduID bij SURF, vertelt je er alles over in deze aflevering van SURF Short. De tips van Peter om je verder te verdiepen in het onderwerp: - ‘Waarom zou een wo-student geen vak kunnen volgen op het hbo?’ (ScienceGuide) https://www.scienceguide.nl/2022/04/waarom-zoun-wo-student-geen-vak-kunnen-volgen-op-het-hbo/ - Portal eduXchange: 12500 studenten kiezen voortaan drempelloos uit 200 minoren bij de Leiden-Delft-Erasmus universiteiten (Leiden-Delft-Erasmus Universities) https://www.leiden-delft-erasmus.nl/nl/nieuws/portal-eduxchange-12500-studenten-kiezen-voortaan-drempelloos-uit-200-minoren-bij-de-leiden - Regel gasttoegang met eduID (SURF Communities) https://communities.surf.nl/trust-en-identity/artikel/regel-gasttoegang-met-eduid - of kijk op https://www.surf.nl/eduid

Interoperabiliteit klinkt misschien niet méteen als iets waar je meer over wil weten, maar wist je dat het grote impact heeft op de mogelijkheden van studenten om zich ten volle te ontwikkelen?Evelien Renders, adviseur internationalisering bij SURF, werkt samen met de instellingen hard aan optimalisatie van processen aan de ‘achterkant’ zodat de studenten aan de ‘voorkant’ zo vrij mogelijk kunnen kiezen en ontwikkelen. Zowel binnen als buiten Nederland. Ze vertelt je er alles over in de nieuwe aflevering van SURF Short. Wil je meer weten over interoperabiliteit? Kijk op SURF.nl of volg de tips van Evelien: https://www.surf.nl/surf-magazine/euroteq-wil-een-europese-standaard-zetten https://www.surf.nl/surf-magazine/de-route-in-digitale-transformatie-open-standaarden https://www.surf.nl/surf-magazine/het-fundament-onder-digitale-transformatie-architectuur

De gebruiker merkt er - als het goed is - niets van, maar het heeft wel belangrijke voordelen: netwerkfunctievirtualisatie (NFV). In een notendop: bij NFV vervang je specifieke hardware-apparatuur (voor bijvoorbeeld routers of firewalls) door generieke hardware met daarop specifieke software. Hoe dat werkt, wat je ermee kunt en wat de voordelen zijn van NFV voor jou als instelling, hoor je in deze SURF Short van Eyle Brinkhuis, netwerkspecialist bij SURF. De kijktip van Eyle: de presentatie van Pim van Pelt tijdens NLNOG 2023, over VPP, MPLS en Linux controlplane https://video.ipng.ch/w/kY2Jzgm7UBP1QDm3zdD9pN Lees ook de volgende blogs op SURF Communities, van de hand van Eyle zelf: - Firewall as a Service: flexibele firewall op een NFV-platform https://communities.surf.nl/netwerkinfrastructuur/artikel/firewall-as-a-service-flexibele-firewall-op-een-nfv-platform - Draai jij straks je firewall, switch of router als software in de cloud? Het kan met NFV https://communities.surf.nl/netwerkinfrastructuur/artikel/draai-jij-straks-je-firewall-switch-of-router-als-software-in-de

Misschien heb je er al eens over gehoord, misschien ben je er zelfs al wel eens geweest, of misschien staat deze real-time virtuele omgeving nog mijlenver van je af. Wat is het eigenlijk en waarom moeten we er nu iets mee in onderwijs en onderzoek? Laat je in 15 minuten bijpraten over de metaverse door Gül Akcaova, lead futurist bij SURF. Ze vertelt over het standpunt dat de Europese Commissie onlangs heeft ingenomen over de metaverse en waarom dat van belang is, wat je ermee kan en waarom we er eigenlijk niet meer omheen kunnen. Wil je nog meer weten over de Metaverse? Kijk op surf.nl/metaverse of volg de tips van Gül: - rapport van de Europese Commissie: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/STATEMENT_22_5525 - rapport van SURF over de metaverse: https://www.surf.nl/files/2023-09/surf_intro-tot-metaverse-rapport_2023_nl_1.pdf

Wanneer kunnen we het kwantuminternet toepassen? En waarin onderscheidt het zich van het klassieke internet dat we al 30 jaar gebruiken? Bestellen we bijvoorbeeld onze pizza straks via het kwantuminternet? Architect optische en kwantumnetwerken bij SURF Rob Smets legt het uit in deze aflevering van SURF Short. Hij vertelt onder andere welke toepassingen van kwantuminternet interessant zijn voor onderwijs en onderzoek. Denk daarbij bijvoorbeeld aan cryptografie, of het gebruik van supernauwkeurige sensoren. Maar ook wat we er bij SURF aan doen en hoe je daar als onderwijs- of onderzoeksinstelling nu al mee aan de slag kunt. Wil je meer weten over kwantuminternet, kijk dan op https://www.surf.nl/kwantuminternet of check de tips van Rob: - Presentaties van het mini-symposium “Klaar voor kwantum”: https://parlementenwetenschap.nl/minisymposium-klaar-voor-kwantum-de-gevolgen-van-kwantumtechnologie-voor-de-veiligheid/ - Zelf experimenteren met een kwantumnetwerk op je eigen computer: https://www.quantum-network.com