Jak skutecznie chronić sieć elektroenergetyczną przed atakami hybrydowymi? W jaki sposób teoria gier oraz doświadczenia zebrane m.in. podczas konfliktu na Ukrainie pomagają w budowaniu odporności infrastruktury krytycznej? Dlaczego algorytmy wygrywające z człowiekiem w szachy czy grę go mogą zainspirować rozwiązania używane przez NATO? 

Odkrywamy kulisy projektu R-GRID – innowacyjnego przedsięwzięcia, które łączy zaawansowaną sztuczną inteligencję z teorią gier, aby chronić infrastrukturę energetyczną przed zagrożeniami. Symulator R-GRID jest tworzony przez naukowców z IDEAS NCBR we współpracy z badaczami z Politechniki Poznańskiej. Powstaje w ramach projektu R-GRID, wspieranego przez program NATO SPS – Nauka dla Pokoju i Bezpieczeństwa i prowadzonego przez konsorcjum Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa Narodowego, Ukraińskiego Instytutu Przyszłości, IDEAS NCBR i Uniwersytetu Laurea w Finlandii. 

Goście odcinka:  

dr hab. Tomasz Michalak – współdyrektor projektu R-GRID, lider zespołu badawczego „AI dla bezpieczeństwa” w IDEAS NCBR, wykładowca na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania między innymi nad zastosowaniem teorii gier w sieciach, w bezpieczeństwie i uczeniu maszynowym.   

dr Andrzej Nagórko – adiunkt na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował na uniwersytetach między innymi w Stanach Zjednoczonych i Izraelu. W IDEAS NCBR zajmuje się zastosowaniami metod optymalizacji matematycznej do ochrony infrastruktury krytycznej.  

– 

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠www.ideas-ncbr.pl⁠⁠⁠⁠⁠⁠ ⁠ 

Czy sztuczna inteligencja może tworzyć sztukę? Już w 2018 roku obraz stworzony z pomocą AI został sprzedany za ponad 400 tysięcy dolarów, co wywołało debatę nad tym, czy generatywne obrazy można uznać za sztukę. Dzisiaj coraz częściej artyści wykorzystują sztuczną inteligencję w swojej pracy. Jak oceniać dzieła sztuki stworzone z pomocą AI? Czy AI zmienia estetykę? Jak sztuka stymuluje rozwój nauki? Czy sztuka AI jest oryginalna? 

Odcinek towarzyszy pierwszej edycji ML in PL AI Art Festival, który bada pogranicze sztuki i sztucznej inteligencji. IDEAS NCBR jest partnerem medialnym wydarzenia. Więcej na: https://aiart.mlinpl.org/       

Goście odcinka: 

Jakub Depczyński – historyk sztuki, kurator programu publicznego w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Zajmuje się praktykami postartystycznymi, relacjami technologii i sztuki, sztuką wobec kryzysu klimatycznego oraz współczesną myślą ekologiczną. 

dr. hab. Przemysław Spurek, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego – lider zespołu badawczego „Renderowanie neuronowe” w IDEAS NCBR oraz badacz w Grupie Metod Uczenia Maszynowego działającej na UJ. Obecnie jego badania koncentrują się na zagadnieniach renderowania neuronowego, w szczególności w zakresie modeli NeRF (Neural radiance fields) oraz Gaussian Splatting.  

– 

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠www.ideas-ncbr.pl⁠⁠⁠⁠⁠⁠ 

Międzynarodowa Agencja Energii podaje, że jedno zapytanie w ChatGPT potrzebuje około 10 razy więcej prądu niż jedno wyszukiwanie w Google. Do 2026 roku zużycie energii przez branżę AI może wzrosnąć 10-krotnie w porównaniu do 2023 roku. Jakim wyzwaniem będzie już wkrótce zasilanie sztucznej inteligencji? Jak można poprawić efektywność energetyczną centrów danych i zmniejszyć ślad węglowy AI? Czy Europa, której zależy na regulacji AI, nadąży za światowymi liderami technologii?

Goście odcinka:

Marek Magryś – zastępca Dyrektora Akademickiego Centrum Komputerowego Cyfronet Akademii Górniczo-Hutniczej ds. Komputerów Dużej Mocy, kierownik Narodowego Centrum Kompetencji HPC. Specjalista w zakresie projektowania, wdrażania, testowania i eksploatacji systemów składowania danych dla zastosowań High Performance Computing oraz AI, a także optymalizacji aplikacji obliczeniowych. Główny architekt najszybszych polskich superkomputerów ostatnich lat, Prometheusa i Atheny.

prof. Tomasz Trzciński – kierownik zespołu zajmującego się widzeniem maszynowym CVLab na Politechnice Warszawskiej, lider grupy badawczej „Uczenie maszynowe zero-waste w wizji komputerowej” w IDEAS NCBR. Tomasz Trzciński jest dyrektorem ELLIS Unit Warsaw oraz członkiem ALICE Collaboration w CERN, a także współwłaścicielem firmy technologicznej Tooploox.

–

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠www.ideas-ncbr.pl⁠⁠⁠⁠⁠⁠ ⁠

Sztuczna inteligencja już dziś pomaga dziennikarzom w spisywaniu wywiadów i w największych redakcjach zastępuje korektorów. Jednak nadal wolimy czytać artykuły napisane przez ludzi, a nie przez modele językowe. Czy upowszechnienie sztucznej inteligencji oznacza zmierzch tradycyjnego dziennikarstwa, czy szansę dla twórców autorskich materiałów? Jak AI wpływa na zaufanie do mediów? Czy sztuczna inteligencja może pomóc w demaskowaniu fake newsów? 

Goście odcinka:

Joanna Sosnowska – redaktorka w Wyborczej.biz i współprowadząca podcast Techstorie w Radiu Tok FM. Była redaktor naczelna serwisów technologicznych Wirtualnej Polski. Pracowała też w startupie, który chciał walczyć z bezsennością i koszmarami. W „Wyborczej” prowadziła projekt Jutronauci, a wcześniej była redaktor prowadzącą działu technologii.

Marcin Watemborski – szef obszaru content AI Wirtualnej Polski, fotograf portretowy. Wcześniej był redaktorem prowadzącym największego polskiego magazynu o fotografii WP Fotoblogia oraz koordynatorem w obszarze technologii w redakcji WP Tech.

–

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠www.ideas-ncbr.pl⁠⁠⁠⁠⁠⁠ ⁠

W maju 2024 roku robot Prymus, działający dzięki sztucznej inteligencji, zdał maturę z języka polskiego, i to w zaledwie pół godziny. Niektóre kraje, jak Singapur, chcą z pomocą AI zindywidualizować proces nauczania. Z kolei Szwecja wycofuje się z cyfrowego nauczania i zakazała używania smartfonów w szkołach podstawowych.

Jak technologia wpływa na relacje między nauczycielami a uczniami? Czy AI uczyni naukę bardziej efektywną, czy doprowadzi do cyfrowego lenistwa? A może wcale nie powinniśmy dążyć do większej efektywności? Jakie umiejętności oprócz tych cyfrowych będą kluczowe w erze sztucznej inteligencji?

Goście odcinka:

Zofia Dzik – innowatorka, strategiczna myślicielka, menedżerka, CEO Instytutu Humanites, członkini rady naukowej IDEAS NCBR, założycielka Akademii Przywództwa Liderów Oświaty – pierwszego w Polsce programu rozwoju przywództwa w edukacji. Prywatnie – żona i mama trójki dzieci.

Justyna Rosiek – dyrektor XXXIII Liceum Dwujęzycznego im. Mikołaja Kopernika w Warszawie. Uczy języka angielskiego i teorii wiedzy. Prezes Stowarzyszenia Szkół IB w Polsce – czyli liceów przygotowujących do matury międzynarodowej. Prywatnie – żona i mama czwórki dorosłych dzieci.

___

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠www.ideas-ncbr.pl⁠⁠⁠⁠⁠⁠ ⁠

Czy chatboty zastąpią psychoterapeutów? Czy warto korzystać z aplikacji służących do terapii poznawczo-behawioralnej, obniżania niepokoju, medytacji i treningu uważności? A może modele językowe narażone są obecnie na tyle błędów poznawczych, że nie możemy im zaufać w sprawach dobrostanu psychicznego? 

Kiedy AI może pomóc w terapii, a kiedy powinna odesłać pacjenta do ludzkiego psychoterapeuty? Czy może pomóc osobom w kryzysie zdrowia psychicznego? Jak szkolić modele językowe, by nie powtarzały uprzedzeń typowych dla ludzi? 

Goście odcinka: 

dr Agnieszka Karlińska – badaczka, p.o. kierownika Zakładu Inżynierii Lingwistycznej i Analizy Tekstu NASK PIB. W NASK PIB kieruje projektem PLLuM (Polish Large Language Model), którego celem jest stworzenie otwartego polskiego dużego modelu językowego, oraz współtworzy narzędzia do wykrywania treści szkodliwych i obraźliwych, takich jako mowa nienawiści.

dr Marcin Rządeczka – kierownik Laboratorium Badań nad Multimodalnością MultiLab oraz zastępca dyrektora Instytutu Filozofii UMCS w Lublinie, członek zespołu badawczego „Psychiatria i fenomenologia obliczeniowa” w IDEAS NCBR. Bada rolę sztucznej inteligencji w kontekście zdrowia psychicznego, w tym autyzmu, schizofrenii czy choroby afektywnej dwubiegunowej oraz modele obliczeniowe w psychiatrii. 

– 

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠www.ideas-ncbr.pl⁠⁠⁠⁠⁠⁠

Elektrownie wiatrowe i słoneczne dają nam coraz więcej prądu, ale przynoszą także nowe wyzwania. Instalacje fotowoltaiczne i farmy wiatrowe działają najwydajniej w różnych porach dnia i różnych okresach roku. Co więcej, gdy energia powstaje w tysiącach rozproszonych źródeł i płynie w wielu różnych kierunkach, potrzebujemy nowego sposobu zarządzania siecią energetyczną.

Jak sztuczna inteligencja wspiera zieloną transformację? Czy prąd ze źródeł odnawialnych da się magazynować? Jak AI analizuje i przewiduje zużycie energii?

Goście odcinka:

Katarzyna Suchcicka – prezes OX2 w Polsce. Od 15 lat związana z energetyką, a konkretnie z odnawialnymi źródłami energii. Absolwentka studiów inżynieryjnych za granicą i ekonomicznych w kraju. Posiada międzynarodowe doświadczenie w zarządzaniu i budowaniu efektywnych zespołów. Aktywnie uczestniczy w polskiej transformacji energetycznej. 

dr hab. Paweł Wawrzyński – lider zespołu badawczego „Uczenie w sterowaniu, grafach i sieciach” w IDEAS NCBR. Zajmuje się uczeniem maszynowym i sztucznymi sieciami neuronowymi, wdraża wyniki badań naukowych w marketingu, robotyce, przemyśle samochodowym i energetyce.  

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na https://ideas-ncbr.pl/

Sztuczna inteligencja wymaga niezwykle wysoko wykwalifikowanych pracowników – w tym naukowców. Jednak niełatwo jest zatrzymać największe talenty w nauce, gdy biznes oferuje lepsze wynagrodzenia. Dlatego rządy tworzą narodowe strategie rozwoju AI, które zapewnią optymalne warunki kształcenia dla najzdolniejszych młodych informatyków. Tymczasem w Polsce przez ostatnie lata tylko 207 osób obroniło doktoraty poświęcone sztucznej inteligencji w dyscyplinach związanych z informatyką.

Jaką rolę w nauce i biznesie odgrywają doktoraty AI? Jaką strategię przyjęły w tej dziedzinie USA, Chiny czy Niemcy? Czy trzeba wybierać między pracą naukową a biznesem? Czy warto pójść na doktorat? Odcinek towarzyszy publikacji raportu „Zatrzymać najlepszych – trendy w kształceniu w obszarze sztucznej inteligencji na poziomie doktoranckim” przygotowanego przez IDEAS NCBR i OPI PIB.

Goście odcinka:

dr Grażyna Żebrowska

dr Marek Kowalski – naukowiec w Microsoft z ponad 10-letnim doświadczeniem w dziedzinie widzenia komputerowego i uczenia maszynowego, absolwent studiów doktoranckich na Politechnice Warszawskiej.

Cały raport „Zatrzymać najlepszych – trendy w kształceniu w obszarze sztucznej inteligencji na poziomie doktoranckim” można znaleźć tutaj:

IDEAS NCBR to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej. Wspieramy rozwój tych technologii  w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Naszym celem jest zbudowanie największej w Polsce przestrzeni przyjaznej prowadzeniu innowacyjnych badań, a także kształcenie nowego pokolenia naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki. Więcej na https://ideas-ncbr.pl/

Jaką rolę w procesie tworzenia publikacji naukowych może odgrywać sztuczna inteligencja? Już teraz naukowcy mają do dyspozycji wyspecjalizowane aplikacje, które znacząco przyspieszają pisanie artykułów naukowych: od wyszukiwania bibliografii po pisanie i formatowanie tekstu. Co to za narzędzia? Jak uczelnie i wydawnictwa naukowe traktują ich wykorzystanie? Jak praca naukowca zmieni się za sprawą coraz częstszego użycia AI?

Gość odcinka: Dr Przemysław Tomczyk – doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu. Adiunkt w Katedrze Marketingu Akademii Leona Koźmińskiego. Specjalizuje się w zakresie roli sztucznej inteligencji w pisarstwie naukowym oraz automatyzacji nauki. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych oraz kanału na YouTube „dr Przemek Tomczyk AI”. Uczy, jak pisać szybciej i lepiej wykorzystując sztuczną inteligencję.

Wymienione w podcaście narzędzia AI pomagające w pracy naukowej:

Elicit – aplikacja automatyzująca zadania badawcze, takie jak podsumowywanie artykułów, wyodrębnianie danych i syntetyzowanie wyników, pomagająca też w wyszukiwaniu tekstów.

SciSpace – aplikacja-przestrzeń robocza pomagająca w analizie dowolnego artykułu naukowego i sugerująca inne powiązane artykuły ze swojego repozytorium z różnych dziedzin – z metadanymi ponad 200 milionów artykułów i ponad 50 milionami pełnotekstowych plików PDF w otwartym dostępie.

ChatDoc – aplikacja do pracy z dokumentami PDF, umożliwiająca prowadzenie rozmów z treścią dokumentu. Jest używana do szybkiego odnajdywania informacji i generowania podsumowań z długich tekstów.

Genie.ai – platforma oferująca wsparcie w pisaniu prac naukowych i innych dokumentów poprzez zaawansowane technologie sztucznej inteligencji. Pomaga w organizacji pracy oraz zapewnia dostęp do szerokiego zakresu narzędzi ułatwiających pisanie.

Epsilon – narzędzie do wspierania pisania prac naukowych, które oferuje funkcje takie jak automatyczne formatowanie, sprawdzanie zgodności z wymogami czasopism oraz wsparcie w zarządzaniu cytowaniami i bibliografią.

Dr. Paper (polska aplikacja rozwijana przez firmę Brainiverse) – aplikacja skoncentrowana na pomocy w pisaniu i formatowaniu prac naukowych zgodnie z wymaganiami różnych stylów cytowań i formatów.

Inne wspomniane narzędzia:

ChatGPT (szczególnie w wersji 4.0)

Qualtrics (do tworzenia kwestionariuszy)

Prolific (marketplace dla respondentów)

WebEx (pomaga budować kwestionariusze).

Algorytmy podejmują decyzje w sposób, którego często nie potrafimy zrozumieć. Nie przeszkadza to w tworzeniu czatbotów, które rozpoznają emocje lepiej niż niejeden psychoterapeuta czy angażowaniu AI w procedurę przyznawania prawa do azylu. Jakie wyzwania czekają nas w świecie, w którym sztuczna inteligencja wyręcza człowieka w procesach wymagających szczególnych kompetencji, ostrożności, tego, co dotąd nazywaliśmy „osobistym podejściem”? 

Kto bierze odpowiedzialność za decyzje podjęte przez sztuczną inteligencję? Czy dążenie do zysku da się pogodzić z etyką? Czy AI pogłębi problemy z dyskryminacją, czy okaże się bardziej bezstronna od człowieka? Czy filozof i etyk może współpracować z informatykiem? 

Goście odcinka:  

Dr hab. Artur Szutta, prof. UG – filozof, redaktor naczelny czasopisma „Filozofuj!”, pracownik Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w filozofii społecznej, etyce i metaetyce. Autor książek „Intuicje moralne. O poznaniu dobra i zła”, „Obywatelskie nieposłuszeństwo”. 

Dr Sebastian Cygert – postdoc w IDEAS NCBR oraz adiunkt na Politechnice Gdańskiej. Pracował w Amazon i Moody’s Analytics przy projektach z zakresu percepcji wizualnej robotów autonomicznych czy modelowania matematycznego. Jego badania koncentrują się na rozwijaniu wydajnych obliczeniowo algorytmów uczenia maszynowego potrafiących poprawnie funkcjonować i adaptować się do otaczającego nas świata. 

----