ตอนนี้จะชวนมาอ่านบทที่ ๔ ของตำรา Immunology ของ David Male สำนักพิมพ์ Elsevier ฉบับที่ ๘ (ISBN-978-0-702-04548-6)บทที่ ๔ มีชื่อเรื่อง Complement อย่างที่ระบุมาแล้ว ตำราเล่มนี้เป็นพื้นฐานวิชาภูมิคุ้นกันที่นิสิตนักศึกษาชีววิทยาชิวเคมีแพทย์พยาบานและสาขาอื่นๆ ควรรู้ บทนี้มี ๑๖ หน้า สามารถอ่านในครั้งเดียว บทที่ ๓ นี้มีข้อสรุป ๗ ข้อ ควรอ่านก่อนและหลังจากศึกษาบทแล้ว ฯ

อันดับแรกต้องมาดูคำว่า complement มีความหมาย เต็มเต็ม หรือส่วนเติม สิ่งที่ให้สมบุรณ ส่วน complenent ประกอบโปรตีน ๑๖ อันของพลัสมา ควรจัดตารางเพื่อจะเขียนโปรตีนแต่ละอัน ฯ

บทจะเล่าที่ complement นี้ทำหน้าที่ต่างๆ อาทิ กระตุ้นปฏิกิริยาการอักเสบ เรียกเซลล์มากิเชื้อ ทำความสะอาดย่อย immune complex แแลเษศเซลล์ที่ตายโดย apoptosis กระตุ้นเซลล์ให้ฆ่าแบ็คทีเรีย ฆ่าแบ็คทีเรียโดยตรง ฯลฯ

โปรตีนแรกของ complement เป็น C3 ที่จะถูกตัดเพื่อได้ส่วน C3b แล้วแต่เอ็นไซม์ที่จะทำฏิกิริยานั้นจะมี ๓ วิถีหรือเส้นทาง วิถี ๑ มีตัว C1 ตัด C4 ให้เกิด C4b และตัว C1 ตัด C2 ให้เกิด C2a ต่อไป C4b ร่วมกับ C2a เพื่อสร้างเอ็นไซม์ วิถีนี้ที่ใช้เอ็นไซม์ C4b2a เรียกว่า วิถีสากล (classical pathway) ฯ

ส่วนวิถีที่ ๒ ใช้โมเลกุลเป็นน้ำตาลของเชื้อเป็นเอ็นไซม์มาตัด C3 วิถีนี้เรียกว่า lectin pathway ส่วนวิถีที่ ๓ ใช้ปัจจัย factor-D และ factor-B ที่อยู่ในพลัสมา ทำปฏิกิริยากับ C3b เพื่อได้เอ็นไซม์ C3bBb วิถีนี้เรียกว่า วิถีเลือก (alternative pathway) ฯ

ตอ่ไปบทมาอธิบายการโจมตีผิวของเชื้อ (membrane attack pathway) อันดับแรกตัว C5b C6 C7 ร่วมกันเพือสร้าง C5b67 ซึ่งติดบนผิวของเชื้อ ต่อไปร่วมกับ C8 และ C9 สร้าวระบบโจมตีสมบุรณ ทำรู ๑๐ µm ในผิวของเชื้อ ฯ

ระบบโจมตีควบคุมได้โดยไม่ทำร้ายเซลล์อื่น มีสามวิธีความคุม ละายเองโดย hydrolysis มีโปรตีนมาควบคุม และเซลล์รางกายป้องกันตัวเองโดยโปรตีน CD59 ฯ

มีตัวรับสำหรับ complement จำนวนมาก ตัวรับอยู่ในผิวของเซลล์เลือดและบนเนื้อเยื่อบางๆ บางชนิด ฯ

ต่อไปบทมาเล่าต่อเกี่ยวกับการทำงานของระบบ complement และอธิบายบทบาทในการย่อย immune complex (โครงส้างประกอบด้วย แอนติเจน สารคุ้มกัน และโปรตีนของ complement) ฯ

บทอธิบายโรคที่เกิดขึ้นเมือขาดโปรตีนของ complement หรือมี polymorphism (มนุษย์มีตัวที่ไม่เมือนกันทุกคน) ฯ

นอกจากนี้บทมีกล่อง (box) อธิบายวิธีการใช้ในห้องปฏิบัติการ กล่องที่ ๑ อธิบายวิธีตรวจ complement

ที่สิ้นสุดของบทมีแบบฝึกหัดประกอบด้วยคำถาม ช่วยคิดเชิ่งวิเคราะ มีหัวข้อ ปัญหาที่เกิดขึ้นเมื่อ complement ไม่สมบุรณ์ ๚ะ๛