teologia z Katowic

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl 

Rozmawiamy o naszym ludzkim i chrześcijańskim oczekiwaniu na kres życia: o rodzącym się w tej perspektywie niepokoju, czy wręcz lęku, oraz ofiarowanej przez Ewangelię nadziei. Czy na pewno dobrze rozumiemy przesłanie wiary na temat kresu ziemskiego życia? Od kiedy tak naprawdę zaczyna się życie wieczne? 
Ewentualnie sugerowana lektura, mogącą rozszerzyć horyzonty: 
C.S. Lewis, Rozwód ostateczny (The Great Divorce); 
C.S. Lewis, Problem cierpienia (The Problem od Pain); 
W. Hryniewicz, Nadzieja zbawienia dla wszystkich; 
H.U. von Balthasar, Czy wolno mieć nadzieję, że wszyscy będą zbawieni? (Was dürfen wir hoffen?) 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl     
24. października 2024 roku Franciszek ogłosił swoją czwartą encyklikę: Dilexit nos. W tym podkaście najpierw oglądamy tę encyklikę zewnątrz i umieszczamy w kontekście nauczania Franciszka. Potem podejmujemy dwa z wielu tematów obecnych w Dilexit nos. Otóż Franciszek rozpoczął swoją encyklikę od przedstawienia serca jako centrum człowieka, rdzenia ludzkiej tożsamości. Komentowanie tego wątku zajmuje dużą część naszej rozmowy. Drugim omówionym przez nas wątkiem jest Franciszkowa krytyka współczesnej mentalności konsumpcyjnej. Ta krytyka czerpie obficie z teologii wyzwolenia i z nauczania Jan Pawła II. 
Niestety nie zdążyliśmy podjąć głównych tematów encykliki zapowiedzianych w jej pełnym tytule. Jest to bowiem encyklika „O MIŁOŚCI LUDZKIEJ I BOŻEJ SERCA JEZUSA CHRYSTUSA”. 
 
Link do encykliki: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/20241024-enciclica-dilexit-nos.html 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   

Ten bardzo ogólny tytuł wskazuje na główny temat naszej rozmowy. Zaczynamy od próby diagnozy obecnej sytuacji duchowej: zaniku wiary także u tych, którzy zostali w wierze wychowani i nie podejmowali świadomej decyzji o zerwaniu z wiarą. 
Aby jakoś zrozumieć ten fenomen, a przede wszystkim lepiej zrozumieć wewnętrzną strukturę wiary, wracamy do źródeł. Komentujemy kilka nowotestamentalnych tekstów o wierze oraz przypominamy wczesnochrześcijańską tradycję przekazu wiary, czyli Credo.  
Przypominamy też, że od szesnastego wieku przekaz wiary został zdominowany przez katechizmy. Ich epoka dobiega końca. 
A my naszą rozmowę kończymy zapowiedzią kolejnej, poświęconej temu, co o wewnętrznej strukturze wiary mówi Lumen fidei. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   

W tej rozmowie komentujemy fragment przemówienia, jakie Franciszek wygłosił 13 września 2024 roku podczas międzyreligijnego spotkania z młodzieżą w Singapurze. Spotkanie odbyło się w Catholic Junior College (moe.edu.sg)  https://www.cjc.moe.edu.sg/ Polecamy szczególnie: CJC unites in hope for the Interreligious Youth with Pope Francis (moe.edu.sg)  https://www.cjc.moe.edu.sg/c jc-unites-in-hope-for-the-interreligious-youth-with-pope-francis/   
Całe przemówienie: Papież zachęcił młodych Singapuru, by dążyli do jedności i dialogu (wiara.pl) https://papiez.wiara.pl/doc/8968050.Papiez-zachecil-mlodych-Singapuru-by-dazyli-do-jednosci-i
Komentujemy następujący fragment przemówienia Franciszka: Jedną z rzeczy, która najbardziej zaimponowała mi w was, młodych ludziach, jest zdolność do dialogu międzyreligijnego. I to jest bardzo ważne, ponieważ jeśli zaczynasz się kłócić: „Moja religia jest ważniejsza od twojej...”, „Moja jest prawdziwa, twoja nie jest prawdziwa...”. To dokąd to prowadzi? Dokąd? Niech ktoś odpowie, dokąd? [Ktoś odpowiada: „Do zniszczenia”]. Tak to jest. Wszystkie religie są drogami dojścia do Boga. Są – dokonuję porównania – jak różne języki, różne wyrażenia, aby tam dotrzeć. Ale Bóg jest Bogiem dla wszystkich. A ponieważ Bóg jest Bogiem dla wszystkich, wszyscy jesteśmy dziećmi Bożymi. „Ale mój Bóg jest ważniejszy niż twój!”. Czy to prawda? Jest tylko jeden Bóg, a my, nasze religie, są językami, ścieżkami prowadzącymi do Boga. Ktoś jest sikhem, ktoś muzułmaninem, ktoś hinduistą, ktoś chrześcijaninem, ale są to różne ścieżki. Understood? [Zrozumieliście?] Jednak dialog międzyreligijny pomiędzy młodymi ludźmi wymaga odwagi. Bowiem wiek młodzieńczy jest wiekiem odwagi, choć możesz mieć tę odwagę, by robić rzeczy, które ci nie pomogą. Ale można też mieć odwagę, by iść naprzód i prowadzić dialog.  
W trakcie rozmowy odwołujemy się do Deklaracji Soboru Watykańskiego II o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich „Nostra aetate”, nr 2, a zwłaszcza do fragmentów: Od pradawnych czasów aż do naszej epoki znajdujemy u różnych narodów jakieś rozpoznanie owej tajemniczej mocy, która obecnie jest w biegu spraw świata i wydarzeniach ludzkiego życia; nieraz nawet uznanie Najwyższego Bóstwa lub też Ojca. Rozpoznanie to i uznanie przenika ich życie głębokim zmysłem religijnym. Religie zaś związane z rozwojem kultury starają się odpowiedzieć na te same pytania za pomocą coraz subtelniejszych pojęć i bardziej wykształconego języka. (…)
Kościół katolicki nic nie odrzuca z tego, co w religiach owych prawdziwe jest i święte. Ze szczerym szacunkiem odnosi się do owych sposobów działania i życia, do owych nakazów i doktryn, które chociaż w wielu wypadkach różnią się od zasad przez niego wyznawanych i głoszonych, nierzadko jednak odbijają promień owej Prawdy, która oświeca wszystkich ludzi.  
Nawiązujemy także do Deklaracji Kongregacji Nauki Wiary o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła „Dominus Iesus” z roku 2000: https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20000806_dominus-iesus_pl.html .  
Jako lekturę uzupełniającą polecamy: Zbigniew Kubacki, Kościół, religie i zbawienie. O jedyności i powszechności zbawczej Kościoła oraz zbawczej roli religii niechrześcijańskich, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016 Lub z racji bezpłatnej dostępności: Kubacki_Zbigniew_Wprowadzenie_do_teologii_religii_2018.pdf (akw.edu.pl) https://www.akw.edu.pl/images/biblioteka/Kubacki_Zbigniew_Wprowadzenie_do_teologii_religii_2018.pdf

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   
 
Dzisiaj rozmawiamy o jedności Kościoła. Podejmujemy temat od strony nieco nietypowej, bo nie stawiamy w centrum międzywyznaniowego dialogu ekumenicznego, który to w takim kontekście zwykle bywa przywoływany jako pierwszy. W punkcie wyjścia stawiamy bieżące pytania, które wyzwolił trwający proces synodalny w Kościele katolickim: przy widocznym zróżnicowaniu życia Kościoła w skali światowej pojawia się pytanie o "formułę jedności". Czy stare rozwiązania teologiczne (a za nimi także: prawne) dziś nam wystarczają? Czy nie stoją one w drodze wielości, która de facto jest w Kościele i go ubogaca? Jak więc spoglądać na relację między pluralizmem i jednością w Kościele? Problem ten w oczywisty sposób nie dotyczy tylko Kościoła katolickiego, ale całego chrześcijaństwa, w którym przecież nie może zaginąć Jezusowa modlitwa "aby byli jedno".  
Temat naszej rozmowy wiąże się z zapowiedzią międzynarodowej konferencji naukowej "Christianity in Europe. Questions on Unity", która odbędzie się na Wydziale Teologicznym UŚ w Katowicach w dniach 4-7 listopada 2024. Zapraszamy do udziału w charakterze słuchaczy i uczestników dyskusji. Pierwszy dzień będzie w języku polskim (lub z tłumaczeniem na j. polski), kolejne dni - w j. angielskim. Informacje na temat konferencji znajdują się na stronie internetowej www.uceconference.us.edu.pl 
 
Odnośnie wspomnianego w rozmowie “teizmu kanonicznego” por.: Canonical Theism: A Proposal for Theology and the Church, red. William J. Abraham, Jason E. Vickers, Natalie B. Van Kirk, [Eerdmans] Grand Rapids/Cambridge 2008. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  

W ostatnim wakacyjnym odcinku podkastu mamy wizytę - gościmy p. dr Magdalenę Jóźwik pracującą na co dzień w Archidiecezjalnym Centrum Formacji pastoralnej w Katowicach. Wyłamujemy się zatem z wyłącznie dotąd męskiej perspektywy i próbujemy przyjrzeć się kwestii miejsca i roli kobiet w teologii i Kościele słuchając fachowego, kobiecego głosu. 
P. Jóźwik jest też zaangażowana w ogólnopolskim zespole opracowujących założenia formacji stałej duchownych. A specjalizuje się w teologii dogmatycznej - doktorat pisała z zagadnienia powszechnego powołania do świętości w Kościele. Pozostajemy zatem mocno w dogmatycznym duchu, jednak sporo w tym podkaście będzie wątków egzystencjalnych, związanych ze zderzeniem pewnych ideałów wypowiadanych przez teologiczne teorie (i Magisterium), a codziennością życia kościelnego - zwłaszcza w Polsce.

Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej można znaleźć tu: https://centrum.katowice.pl

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  
   
W kolejnym odcinku naszych rozmów znów podejmujemy temat z pogranicza teologii fundamentalnej i dogmatycznej - dotykając tym razem kwestii w sposób oczywisty decydującej o „być albo nie być” ortodoksyjnego chrześcijaństwa. Jak rozumieć teksty Nowego Testamentu mówiące o Jezusie zmartwychwstałym i spotkaniach z Nim? Podejmujemy tę kwestię w kontekście napięć między naukową, historyczno-krytyczną lekturą Biblii, a jej czytaniem w duchu zaufania świadectwom pierwszego pokolenia uczniów Ukrzyżowanego. 
Pożyteczna lektura: 
J. Gnilka, „Pierwsi chrześcijanie. Źródła i początki Kościoła”, tłum. W. Szymona, Kraków 2004: zakończenie rozdziału czwartego („Jan Chrzciciel i Jezus”), s. 275-286; 
E. Piotrowski, “Początki wiary w zmartwychwstanie Jezusa. Od Reimarusa do Ratzingera/Benedykta XVI”, Zielona Góra 2022. 
N.T. Wright, „The Resurrection of the Son of God”, Minneapolis 2003: szczególnie część piąta („Belief, Event and Meaning”, s. 685-718). 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl 

Punktem wyjścia do naszej rozmowy jest list papieża Franciszka  Ad theologiam promovendam skierowany do Papieskiej Akademii Teologicznej w Rzymie. List ten prawie w całości poświęcony został wizji reformy teologii. Franciszek jest bowiem przekonany, że Kościół wyruszający w drogę potrzebuje teologii wyruszającej w drogę.  
W rozmowie najpierw omawiamy wezwania Franciszka do zmiany paradygmatu i do “rewolucji kulturowej” w teologii. Dopiero w drugiej części dyskutujemy nad wskazanym w tytule naszej rozmowy wołaniem Franciszka o teologię radykalnie kontekstualną.  
Przywołane teksty: 
 
List Franciszka: https://wiez.pl/2024/05/11/franciszek-potrzebujemy-teologii-fundamentalnie-kontekstualnej/ Potrzebujemy teologii fundamentalnie kontekstualnej - Więź (wiez.pl) 
 
Komentarz Jana Słomki: 
Pożegnanie ze scholastyką - Więź (wiez.pl) https://wiez.pl/2024/05/12/pozegnanie-ze-scholastyka/ 
 
Komentarz o. Wojciecha Giertycha, teologa Domu Papieskiego: 
Scholastyka na katafalku? - Więź (wiez.pl) https://wiez.pl/2024/05/12/pozegnanie-ze-scholastyka/ 
 
Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum 2-6: https://biblia.wiara.pl/doc/423157.DEI-VERBUM

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl 
 
Po raz pierwszy w podkaście Teologia z Katowic mamy gościa - ks. dr Krzysztofa Matuszewskiego, który jest teologiem i psychologiem; pracuje w Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz jest rektorem Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego. 
Tytuł podkastu jest nieco żartobliwy - nawiązuje do sytuacji interdyscyplinarnego naukowca. Rozmowa jednak mniej dotyczy wątków osobistych, a znacznie bardziej kwestii związku pomiędzy teologią duchowości a psychologią, czy też między sferą “ducha”, w której dokonuje się doświadczenie Boga i z której zaczyna się jego działanie w nas (łaska), a sferą psychiczną, która mocno osadzona jest w materii.  
Przy okazji padają też np. pytania, “czy osoba po kryzysach psychicznych może zostać świętym?”, albo “czy psychoterapia jest ascezą?”... 
W rozmowie nawiązujemy do pacy doktorskiej ks. Krzysztofa: “W zderzeniu z naturą – świętość Brata Alberta. Naturalne uwarunkowania życia duchowego świętego Alberta Chmielowskiego”, która została opublikowana w 2019 r., a dostępna jest w wersji elektronicznej tutaj: https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/18855/1/Matuszewski_w_zderzeniu_z_natura_swietosc.pdf  

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl

Dyscyplina zwana teologią fundamentalną pojawiła się stosunkowo niedawno, jako owoc poważnej transformacji tak zwanej apologetyki – dziedziny tradycyjnie zorientowanej na obronę wiary przed zarzutami krytycznego rozumu, a także reagującej na zjawiska kulturowe uznane za szkodliwe dla wierzących. W epoce Soboru Watykańskiego II wzięto pod uwagę wady klasycznej apologetyki: zaniedbanie refleksji nad istotą Objawienia, skutkujące sprowadzeniem wiary do swoistego światopoglądu, oraz polemiczny charakter reakcji na myślenie pozakościelne. Korygując wspomniane wady stworzono dział teologii wychodzącej od rozważań nad odsłonięciem się Boga przed człowiekiem oraz adekwatną reakcją człowieka na to Boskie zaproszenie do znajomości. Innymi słowy: stworzono wychodzącą od dogmatyki Objawienia i wiary teologię fundamentalną. Dopiero na bazie zrozumienia, czym są wspomniane rzeczywistości, można uzasadniać naszą nadzieję pokładaną w Chrystusie i odpowiadać na pytania, zastrzeżenia lub zaczepki świata. 
W obecnym odcinku „Teologii z Katowic” rozmawiamy o tym, że na gruncie polskim teologia fundamentalna – niestety - wciąż pozostaje w dużej mierze dawną apologetyką. 
Pożyteczna lektura: 
E. Bosetti, „Apologia”, w: R. Latourelle, R. Fisichella, „Dizionario di teologia fondamentale”, Assisi 1990, s. 74-77. 
A. Dulles, Apologetica: Storia”, w: R. Latourelle, R. Fisichella, „Dizionario di teologia fondamentale” (jw.), s. 60-69. 
T. Dzidek, Ł. Kamykowski, A. Napiórkowski, „Człowiek – filozofia – Bóg”, Kraków 2004, s. 7-17 („Wprowadzenie do teologii fundamentalnej”); 
M. Kita, „W stronę apologii kerygmatyczno-sapiencjalnej”, w: Ł. Kamykowski (red.), „Krakowski dialog teologiczny – próba bilansu”, Kraków 2018, s. 9-25; 
R. Latourelle, „Teologia fondamentale: Storia e specificità”, w: R. Latourelle, R. Fisichella, „Dizionario di teologia fondamentale” (jw.), s. 1248-1258; 
G. O'Collins, "Fundamental Theology", New York 1981.