"..หลังจากออกจากสมาธิแล้วนอนไม่หลับ

.

มันก็มีอาการที่แตกต่างกันไป เช่น บางครั้งมันฟุ้ง ปรุงไม่หยุดเลย เรื่องราวต่างๆผุดขึ้นมาก็นอนไม่หลับ

.

หรือว่า จิตมีความสงบตั้งมั่น มีความตื่นตัวรู้เนื้อรู้ตัวได้ดี จิตมันตื่น เวลานอน สติก็ดีมากเลย มันตื่นตัวมาก จิตตื่น ก็นอนไม่หลับเหมือนกัน

.

ถ้าเป็นกรณีที่มันฟุ้ง ก็คือ จิตมันคลายอารมณ์ต่างๆที่คั่งค้างออกมา ก็ปล่อยให้กลไกมันดำเนินไป มันจะฟุ้ง หรือว่าบางทีมันก็ฝันก็ปล่อยให้มันเป็นไป ก็มีสติรู้อยู่

ก็นอนไป นอนรู้สึกตัว รู้กายรู้ใจไป จะหลับไม่หลับก็ช่าง ถึงจุดหนึ่งเขาก็หลับของเขาเองนั่นแหละ

.

แต่ถ้าจิตเข้าถึงความสงบตั้งมั่น จิตมีความตื่นตัวได้ดี ทีนี้จิตมันตื่น เหมือนไฟที่มันสว่างอยู่ นอน ทีนี้มันไม่หลับ ก็ภาวนาต่อ นอนภาวนาต่อนั่นแหละ จะหลับไม่หลับก็ช่าง ถึงจุดหนึ่งกายมันอาจจะหลับ แต่จิตตื่นรู้อยู่ก็ได้

.

สิ่งที่ต้องพักผ่อนจริงๆ ก็เป็นเรื่องของร่างกาย ประสาทระบบต่างๆในร่างกาย แต่จิตจริงๆนี่มันมันเป็นเรื่องของภาวะ สภาพรู้ มันตื่นก็ปล่อยให้มันตื่นไป

.

บางท่านไปถึงจุดหนึ่ง กายหลับแต่จิตก็ตื่น..ก็มี

.

หรือบางครั้งมันไม่หลับ แต่ว่าก็ภาวนาไป รู้ตื่นอยู่ เช้ามามันก็ไม่เพลียหรอก มันก็ทำกิจต่างๆได้ บางครั้งมันก็เป็นหลับช่วงหนึ่ง

.

ผู้มี่ฝึกสมาธิเป็นประจำ จิตกับกายมันเนื่องกัน เวลาจิตเข้าถึงสมาธิดีๆระบบในร่างกาย ระบบสมอง ก็เข้าสู่ภาวะที่มีประสิทธิภาพ บางทีนอนไม่นานแต่ว่าอิ่มแล้วพอแล้ว ประสิทธิภาพดีกว่า จะผิดกับคนที่บางทีมันเรื่องในหัวเยอะจากการใช้ชีวิต รับเรื่องราวต่างๆในชีวิตเยอะ เวลานอนก็ฟุ้งซ่านกระสับกระส่าย คิดสะเปะสะปะ นอนไม่หลับ คิดเยอะ สมองก็ทำงานตลอดเวลา ไม่ได้พัก

แม้นอนหลายชั่วโมง แต่เช้ามาบางทีก็รู้สึกเพลียล้าไม่สดชื่นกระปรี้กระเปร่า เหมือนไม่ได้พักผ่อน

.

แต่ผู้ที่ฝึกภาวนาเป็นประจำ สัมผัสโลกน้อย ไม่ค่อยมีเรื่องค้างคาในจิต

โดยเฉพาะก่อนนอนก็นอนภาวนาจนจิตสงบเกลี้ยงเกลาดี เหมือนร่างกายที่อาบน้ำชำระจนสะอาด ก็สงบ

คลื่นสมองก็จะเป็นคลื่นที่ประณีต อย่างนี้พอนอนภาวนาไป เหมือนพักไม่นานก็อิ่มแล้ว ตื่นมาก็สดชื่นกระปรี้กระเปร่า

.

คนที่ฝึกสมาธิเป็นประจำ พักไม่มาก แต่ว่าการพักผ่อนมีประสิทธิภาพ

เพราะว่าช่วงเวลาการนอนหลับแล้ว จะมีช่วงเวลาที่มีประสิทธิภาพจริงๆ ก็คือ ช่วงของการหลับลึก

บางทีเรานอน 7-8 ชั่วโมงแต่มันจะมีช่วงหลับลึกจริงๆไม่เท่าไหร่หรอก อาจจะชั่วโมง 2 ชั่วโมง ช่วงนั้นแหละเป็นช่วงที่มีการพักผ่อนที่มีประสิทธิภาพ ระบบฮอร์โมนต่างๆก็ทำงานได้มีประสิทธิภาพการฟื้นฟูต่างๆ

.

คนที่ฝึกสมาธิเป็นประจำจนถึงจุดของความสงบในระบบสมองจะเป็นแบบนั้นแหละ คล้ายการหลับลึก เกิดการพักผ่อนฟื้นฟู

เพราะฉะนั้น คนที่ฝึกสมาธิเป็นประจำคลื่นสมองประณีต ก็พักจริงๆก็พักไม่เยอะ

.

เพราะฉะนั้นก็ให้สังเกตตัวเองดูว่าเป็นอาการแบบไหนที่ว่านอนไม่หลับ นอนไม่หลับเพราะว่ามันฟุ้งสะเปะสะปะ หรือว่าจิตมันสงบ มันตื่นตัว.."

…………………………

ถ่ายทอดธรรมโดย

พระอาจารย์​มหาวรพรต​ กิตฺติวโร

ณ สวนธรรมอารี จ.พระนครศรีอยุธยา

เช้า 14 มกราคม 2567

#ภาวนา #นอนไม่หลับ #กายหลับจิตตื่น #ปุจฉา #ถามตอบ #ธรรมอารี #พระมหาวรพรต

ติดตามธรรมะเพิ่มเติมได้ที่

Facebook ช่องทางสื่อสารหลัก : https://www.facebook.com/dhammaaree

Facebook ข่าวสารประชาสัมพันธ์ : https://www.facebook.com/dhammaareefoundation

YouTube คลังวิดีโอ : https://www.youtube.com/@dhamma_aree

Instagram คลังภาพ : https://www.instagram.com/dhamma_aree/

SoundCloud คลังเสียง : https://soundcloud.com/dhamma_aree

LineGroup สอบถามการปฏิบัติทั่วไป : https://bit.ly/3Fxu8Ol

LineOA ช่วยเหลือติดขัดสภาวธรรม : https://lin.ee/pXSQeyZ

Website ธรรมอารี :http://www.dhammaaree.com

TikTok ธรรมอารี : https://www.tiktok.com/@dhamma.aree