"ปริยัติสิ่งที่เป็นหลักของเราก็คือพระไตรปิฎก แต่ไม่รู้มันอาถรรพ์อะไร มันเหมือนอาถรรพ์เหมือนต้องคำสาป คนที่พยายามทำลายพระไตรปิฎกมีเสมอ ตอนหลวงพ่อเด็กๆ มีพระผู้ใหญ่องค์หนึ่งออกมาพูดเลย พระไตรปิฎกควรจะตัดอภิธรรมทิ้ง ไม่จำเป็น ทีนี้ตัดพระอภิธรรมทิ้งก็เหลือแต่พระวินัยกับพระสูตร พอมาถึงวันนี้จะตัดพระสูตรอีกแล้ว เลือกเฉพาะพุทธวจน พระสูตรจำนวนมากให้เอาทิ้งไป พระวินัยเอาลดลงเหลือ 150 บอกว่าพุทธวจนะพูดถึงวินัย 150 ข้อที่ให้สวดปาติโมกข์ อันนั้นเป็นการแปลบาลีผิด ท่านเจ้าคุณสมเด็จประยุทธ์ท่านเก่งบาลี ท่านบอกแปลผิดตรงนี้ ในพระสูตรบอกว่า 150 ข้อ และส่วนที่มากกว่านั้น 150 ข้อนั้นเป็นคำพูดของพระพุทธเจ้า อาจจะยุคต้นๆ ก็ได้ ยุคกลางๆ พุทธกาล แล้วหลังจากนั้นท่านก็ยังบัญญัติเพิ่มไปเรื่อยๆ ไม่ใช่มีแค่นั้น แล้วถ้าอ่านพระวินัยด้วยจะรู้ อย่างเสขิยวัตร 75 ข้อที่เขาจะตัดทิ้ง ท่านระบุว่าให้สวดด้วย ฉะนั้นต้องสวด 227 ถ้าอ่านพระไตรปิฎกให้หมด นี่ก็จะตัด วินัยก็จะตัด พระสูตรก็จะตัด อภิธรรมตัดอยู่แล้ว แล้วมันเหลืออะไร บอกเหลือพุทธวจน จริงๆ ในพระไตรปิฎกมีทั้งพุทธวจน มีทั้งคำสอนของพระเถระ พระเถรี คำพูดคำแสดงธรรมของเทวดา ของฤๅษีของอะไร มีเยอะแยะเลย ของเปรตยังมีเลย พวกเปรตมันได้รับความทุกข์ก็พูดเป็นธรรมะขึ้นมา มีครูบาอาจารย์องค์หนึ่งหลวงพ่อเคยเข้าไปกราบ คือหลวงปู่มหาเขียน พระอริยเวที องค์นี้จบเปรียญ 9 ลูกศิษย์หลวงปู่มั่น เก่งทั้งปริยัติทั้งปฏิบัติ ท่านบอกเลยว่าท่านท่องพระไตรปิฎกได้ แล้วท่านบอกพระไตรปิฎกทั้งหมด ทุกเรื่องเลยสอนเรื่องการปฏิบัติทั้งนั้น คนที่รู้จริงมองปุ๊บบอกตรงนี้เป็นเรื่องปฏิบัติ อันนี้ก็ปฏิบัติ ไม่ใช่ตัดทอนไปเฉยๆ" หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 21 กันยายน 2568

"ว่างกับว่างเปล่าไม่เหมือนกัน ว่างเปล่ามันไม่ใช่ อะไรๆ ก็ไม่เอา อะไรก็ไม่ยึดอะไรอย่างนี้ อันนี้มโนเอา ฉะนั้นก่อนที่เราจะสัมผัสความว่างนี้ ให้เราเรียนรู้ความวุ่นไว้ อะไรเป็นตัววุ่นวาย ขันธ์ 5 เป็นตัววุ่นวาย เป็นตัวปรุงแต่ง ตามรู้ตามเห็นมันไป จนกระทั่งมันวางเอง ไม่ต้องอวดอุตริไปวาง แล้วว่างอันนี้มันจะไม่เหมือนว่างที่เราไปอ่านหนังสือเซน เลยทำใจว่างๆ ขึ้นมา ไม่เหมือนกันเลย ว่างอันนั้น แกล้งทำเป็นภพอันหนึ่ง ส่วนว่างจริงมันพ้นจากภพแล้ว คนละแบบ แล้วคนละเรื่องกันเลย คนละวิธีการ ว่างอันนั้นมโนเอา คิดเอา ถ้าว่างจริงเกิดจากปัญญา รู้แจ้งแทงตลอดในความจริงของรูปนาม ขันธ์ 5 ไม่เหมือนกัน ถ้าว่างจริงก็จะเห็นว่าสิ่งทั้งหลายเกิดจากเหตุ ถ้าเหตุดับสิ่งนั้นก็ดับ จะเห็นอย่างนี้" หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 20 กันยายน 2568

"ฝึกให้มันชิน ทีแรกก็ใช้เวลากว่าจะรู้ พอหัดรู้บ่อยๆ สติมันจะเร็วขึ้นเรื่อยๆ เพราะสิ่งที่ทำให้สติเกิดเขาเรียกว่าถิรสัญญา ถิระก็คือตัวเสถียร หมายรู้จำได้ๆ อย่างแม่นยำถึงสภาวะอันนั้น อย่างเราขี้โมโหอย่างนี้ ใจเราโกรธ เรารู้ ใจเราโกรธ เรารู้ ในที่สุดจิตมันจำลักษณะของความโกรธได้ ไม่ใช่เราจำได้ จิตมันจำได้ พอความโกรธผุดขึ้นเท่านั้น สติรู้ทันทันทีเลย โกรธแล้วนี่จะรู้อย่างนี้เรียกว่าสติอัตโนมัติ คำว่าสติอัตโนมัติไม่มีในตำรา แต่ว่าเป็นคำที่ครูบาอาจารย์ใช้ ถ้าสติอัตโนมัติเกิด สมาธิอัตโนมัติก็เกิด เมื่อไรมีสัมมาสติเมื่อนั้นก็จะเกิดสัมมาสมาธิ เมื่อไรมีสติเฉยๆ ก็เป็นสมาธิธรรมดา เมื่อไรไม่มีสติ มันก็เกิดมิจฉาสมาธิ สมาธิเกิด เราก็รู้ อะไรเกิดก็รู้ จิตเป็นกุศลก็รู้ เป็นอกุศลก็รู้ หัดรู้เรื่อยๆ ไป ถ้าเราอ่านใจของเราให้ชำนิชำนาญ เราจะเห็นว่าทุกคราวที่ กระทบอารมณ์ จิตจะเกิดปฏิกิริยา เป็นสุขบ้าง เป็นทุกข์บ้าง เป็นกุศลบ้าง อกุศลบ้าง รู้ทันมันเรื่อยๆ ไป แล้วต่อไปปัญญามันจะเกิด สติมันจะเร็วขึ้นๆ พอโกรธปุ๊บรู้ปั๊บ โลภปุ๊บรู้ปั๊บ ใจหลงปุ๊บ หลงไปคิดอย่างนี้ หลงปุ๊ป รู้แล้วว่าหลง อย่างนี้ดีมาก สติว่องไวมาก" หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 14 กันยายน 2568