Þræðir

Farið er í göngutúr í Molenbeek, einu alræmdasta og umtalaðasta hverfi álfunnar. Guðmundur Björn Þorbjörnsson ræðir við íbúa í Brussel um sjálfsmynd, þjóðerniskennd, illsku og hversu flókið verkefni það er að vera manneskja.

Í þessum seinni þætti er rætt áfram við þau Karl Verstrynge, prófessor í heimspeki við VUB-háskólann í Brussel, leikkonuna Cecile Marx, lögfræðinginn Grím Jóhannsson og fangaprestinn Hrein Hákonarson. Auk þess er rætt við mannfræðinginn og doktorsnemann Kristján Þór Sigurðsson.

Farið er í göngutúr í Molenbeek, einu alræmdasta og umtalaðasta hverfi álfunnar. Guðmundur Björn Þorbjörnsson ræðir við íbúa í Brussel um sjálfsmynd, þjóðerniskennd, illsku og hversu flókið verkefni það er að vera manneskja.

Í þessu fyrri þætti er rætt við Karl Verstrynge, prófessor í heimspeki við VUB-háskólann í Brussel, leikkonuna Cecile Marx, lögfræðinginn Grím Jóhannsson og fangaprestinn Hrein Hákonarson.

Hverju á maður að pakka niður áður en maður flytur til Raqqa eða Mosul til að ganga til liðs við Íslamska ríkið? Hvað á maður að segja mömmu og pabba áður en maður fer? Og hvað á maður að gera þegar eiginmaðurinn deyr píslardauða á vígvellinum? Þetta er meðal þeirra spurninga sem ungir Vesturlandabúar, sem gengið hafa hryðjuverkasamtökunum sem kenna sig við Íslamskt ríki á hönd, ræða sín á milli á samfélagsmiðlum á borð við Twitter og Tumblr. Í þættinum er fjallað um umfangsmikla áróðursstarfsemi Íslamska ríkisins á vefnum. Samtökin og liðsmenn þeirra hafa vakið athygli fyrir að nýta sér samfélagsmiðla og netið til hins ýtrasta til að koma boðskap sínum á framfæri, hvetja aðra til að ganga til liðs við samtökin og segja frá daglegu lífi á yfirráðasvæði þeirra.

Á hundrað ára afmæli afstæðiskenningar Einsteins. Þræðir eru að þessu sinni helgaðir strengjum, ám og tímanum en þó fyrst og fremst hinni almennu afstæðiskenningu Alberts Einstein sem fagnar um þessar mundir aldarafmæli. Í kenningunni sem umbylti hugmyndum vísindanna um tíma og rúm þegar hún kom fram á sjónarsviðið árið 1916 er ekki litið svo á að þyngdarkraftar verki milli hluta heldur er þyngdaráhrifum lýst út frá rúmfræðilegum eiginleikum tíma og rúms. Rannsóknir Einsteins voru aðeins upphafið að æsispennandi ferðalagi vísindanna inn í kjarna efnisins og út í stærstu stjörnuþokur. Kenningar strengjafræðinnar gætu útskýrt tengsl þyngdaraflsins við annan frumkraft alheimsins, rafsegulmagnið og kollvarpað hugmyndum okkar um alheiminn enn á ný. Strengjafræðingar telja að frumeindir efnisins séu hvorki atóm, eindir né kvarkar heldur agnarsmáir orkustrengir sem titra í fjölmörgum víddum handan tíma og rúms. Auk þess að bylta hugmyndum manna um tímann og rúmið lagði Einstein stund á fiðluleik og lék á píanó. Hann sagði sjálfur: Lífið án tónlistar er óhugsandi. Ég upplifi dagdrauma mína í tónlist, ég sé líf mitt í ljósi tónlistarinna. Ég fæ mesta gleði í lífinu úr tónlistinni. Tónlistarmaðurinn Tómas R. Einarsson leggur til tónlistina í Strengjasvítuna um árnar og tímann og ræðir um strengi kontrabassans, ánna og lækjanna og strenginn á milli sín og fortíðarinnar. Fiðlusmiðurinn Hans Óttar Jóhannsson tekur á móti hlustendum á fiðluverkstæði sínu á Ingólfsstræti í Reykjavík og fléttast raddir þeirra Tómasar við texta úr skáldsögu Alans Lightman, Drauma Einsteins um leið og Lárus Thorlacius eðlisfræðingur leiðir hlustendur um undraveröld eðlisfræðinnar. Á fiðlunni sem Einstein lék á eru fjórir strengir, rétt eins og í kontrabassanum. Í þessum þætti eru líka nokkrir strengir sem fléttast allir í kring um tímann og inn í eilífðina. Umsjón hefur Marteinn Sindri Jónsson.

Flestir Íslendingar notast við samfélagsmiðla. Í þessum þætti er fjallað um þá umræðu sem gjarnan á þar stað og hvernig samspil samfélagsmiðla og hefðbundinna miðla er um þessar mundir. Þeir sem rætt er við í þættinum eru:

Snæbjörn Ragnarsson samfélagsmiðlafulltrú á Pipar TBWA auglýsingastofu

Guðni Elísson prófessor í almennri bókmenntafræði við Háskóla Íslands

Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir ritstjóri Stundarinnar

Frank Hall dagskrárstjóri á Rás 2. Umsjón: Dagur Gunnarsson.

Íslensk þjóðfélagsumræða í netheimum getur oft orðið ansi skrautleg. Stór orð eru látin falla og tilfinningarnar hlaupa gjarnan með fólk í gönur.

Við erum að læra á þessa nýju miðla og þeir sem hér er rætt við eru allir sammála um mikilvægi þeirra og telja þá styrkja lýðræðið í landinu.Í þessum þætti er rætt við Ingólf Bjarna Sigfússon nýmiðlastjóra á Ríkisútvarpinu, Berglindi Pétursdóttur verkefnastjóra samfélagsmiðla á auglýsingastofunni NM, Hallgrím Helgason rithöfund og Þórunni Elísabetu Bogadóttur aðstoðarritstjóra á Kjarnanum. Umsjón: Dagur Gunnarsson.

Í þessum þætti er rætt við tónlistarmanninn Tómas R. Einarsson um listina og lífið. Hvað það er hreyfir við honum og veitir honum innblástur.

Tómas er margverðlaunaður kontrabassaleikari sem hefur gefið út fjölda diska. Hann hefur ferðast víða um heim, þýtt skáldverk úr spænsku og látið mið- og suður Ameríska tónlist hafa áhrif á eigin tónsmíðar.

Það kann að koma á óvart að það var harmónikkan sem átti hug Tómasar allan þegar hann var að vakna til vitundar um tónlistina.

Umsjón: Dagur Gunnarsson.

Í þættinum er fjallað um íslenska leikritaútgáfu og leikrit til lestrar. Rætt við Höllu Þórlaugu Óskarsdóttur myndlistarmann og leikskáld, Þorvald Kristinsson ritstjóra og rithöfund, Hafliða Arngrímsson leikstjóra og dramatúrg, Margréti Árnadóttur leikkonu og bókasafnsfræðing, Illuga Jökulsson rithöfund, Bryndísi Loftsdóttur leikkonu og bókaunnanda og Vilborgu Valgarðsdóttur framkvæmdastjóra. Umsjón: Viðar Eggertsson

Loftslagsráðstefnan í París. Þriðji og síðasti þáttur. Meðal annars rætt um möguleika Íslands í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og möguleika á kolefnisbindingu. Viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir í stóriðnaði er útskýrt og tekin staðan í París á lokasprettinum. Jafnframt er hugleitt hvers vegna ekki er sett þak á olíuframleiðslu í heiminum og hvað það er sem Ísland vill leggja á sig í að hamla gegn loftslagsbreytingum.

Viðmælendur eru Birna Sigrún Hallsdóttir, Sigríður Ragna Sverrisdóttir, Arnór Snorrason, Hlynur Óskarsson og Bergljót Baldursdóttir. Umsjón: Leifur Hauksson.

Leifur Hauksson fjallar um loftlagsbreytingar í tilefni af alþjóðlegu loftslagsráðstefnuna í París. Annar þáttur af þremur.

Hversu mikið megum við nýta af þekktum orkulindum jarðefnaeldsneytis til að halda hlýnun jarðar við 2 gráður? Þetta er ein þeirra spurninga sem velt er upp í öðrum þætti af þremur um loftslagsbreytingar. Það er líka fjallað um sáðmenn efans, öfluga baráttu kolefnaiðnaðarins til að grafa undan vísindum um loftslagsbreytingar. Og það er farið yfir losun íslands á gróðurhúsalofttegundum frá árinu 1990 til dagsins í dag.

Viðmælendur eru Halldór Þorgeirsson, Guðni Elísson, Sigrún Birna Hallsdóttir, Árni Finnson og Halldór Björnsson. Umsjón: Leifur Hauksson