تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران

ذوالفقاری، ناصر

نماینده مجلس (۱۳۳۲-۱۳۱۹)‌؛ شهردار تهران (۱۳۳۹-۱۳۳۸)‌؛ معاون نخست‌وزیر (۱۳۳۶-۱۳۳۴)‌؛ وزیر مشاور (۱۳۴۱-۱۳۳۹)‌.

مصاحبه کننده: فرخ غفاری 

پاریس

۱۱ مه، ۹ سپتامبر، ۵ و ۲۸ اکتبر ۱۹۸۹

عناوین اصلی:

تبار خانوادگی و پیشینۀ تحصیلی؛ آغاز اشتغال به خدمات دولتی در وزارت امور خارجه؛ دربارۀ فعالیت‌های حزب توده و واکنش دولت؛ اشغال ایران در جنگ دوم جهانی؛ دربارۀ مقاومت مسلحانۀ برادر، محمود ذوالفقاری، در مقابله با فرقۀ دموکرات در زنجان؛ نخست‌وزیری رزم‌آرا و بحران ملی شدن صنعت نفت؛ خاطراتی از دکتر مصدق، جبهه ملی و رویدادهای مرداد ۱۳۳۲؛ اندیشه‌های سیاسی رهبران جبهه ملی در دهه ۱۳۳۰‌؛ روابط میان محمدرضا شاه، احمد قوام، محمد مصدق، و علی امینی؛ اختلاف نظر‌های فریدون کشاورز با حزب توده؛ دسیسه‌های اتحاد جماهیر شوروی در ایران و فعالیت‌های حزب توده؛ کشمکش مسلحانۀ نیروهای دولتی و حزب توده‌؛ نحوه مقابلۀ حکومت مرکزی با عشایر گوناگون ایران پس از جنگ جهانی دوم؛ شهرداری تهران‌؛ عملکرد سیستم دولتی تهران‌؛ مقام وزارت در کابینۀ امینی‌؛ نخست‌وزیری علی امینی و انقلاب سفید؛ اوضاع سیاسی ایران پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲؛ نخست‌وزیری حسین علاء‌؛ شروع کار رادیو و دیگر رسانه‌ها در ایران‌؛ خاطرات از برخی از سیاست‌پیشگان و دولتمردان ایران؛ تاسیس ساواک و فعالیت‌های آن در خلیج فارس‌؛ برنامه‌ریزی اقتصادی و عوامل تعیین کننده سیاسی آن در دهه ۱۳۴۰‌؛ نخست‌وزیری منصور‌؛ دربارۀ برخی از رهبران سیاسی ایران.

ضیائی، طاهر 

کارخانه‌دار‌؛ استاد دانشگاه تهران‌؛ معاون وزیر اقتصاد‌ (۱۳۳۶-۱۳۳۴)‌؛ معاون وزیر صنایع و معادن‌ (۱۳۳۹-۱۳۳۶)‌؛ وزیر صنایع و معادن (۱۳۴۱-۱۳۳۹)‌؛ سناتور (۱۳۵۸-۱۳۴۶)‌؛ رییس اتاق بازرگانی ایران (۱۳۵۸-۱۳۵۴).

مصاحبه کننده: مهناز افخمی

بتزدا، مریلند

۱۲ و ۱۳ مه ۱۹۸۸

عناوین اصلی:

خاطراتی از کودکی و پیشینۀ خانوادگی‌؛ تحصیلات در دبیرستان البرز‌؛ تحصیلات در آلمان در دوران جنگ جهانی دوم‌؛ شروع فعالیت‌های اقتصادی‌؛ یادآوری رویدادهای ۱۳۳۲‌؛ ملاقات با رهبران جبهه ملی‌؛ یادآوری گفت‌وگویی با بازرگان پس از انقلاب و اظهارات وی دربارۀ آیت‌الله خمینی‌؛ عملکرد وزارت صنایع و معادن‌؛ خاطراتی از جعفر شریف امامی‌ و امیر اسدالله علم‌؛ شروع برنامه‌ریزی صنعتی در ایران‌؛ رویدادهای ابتدایی که به سرنگونی دولت شریف امامی‌ منجر شد؛ تاسیس بنیاد پهلوی‌ و عملکرد و اهداف این بنیاد‌؛ ما‌ه‌های اول انقلاب سال ۱۳۵۷‌ و فشار آوردن به برخی از مقامات دولتی‌ برای استعفا؛ انقلاب سفید و تاثیر آن بر صنعت ایران‌؛ اصلاحات ارضی و نقش حسن ارسنجانی‌؛ ساختار وعملکرد اتاق بازرگانی ایران‌؛ شورای عالی اقتصاد‌؛ مشکلات و نتایج برنامه‌‌ریزی صنعتی در ایران‌؛ برنامۀ مبارزه با تورم دولت و شروع مخالفت‌های سیاسی‌؛ تجربیات شخصی از انقلاب‌؛ دلایل وقوع انقلاب.

یگانه، ناصر (۱۳۰۲ - ۱۳۷۲)

نماینده مجلس ‌‌(۱۳۴۲)؛ وزیر کشور‌ (۱۳۵۰-۱۳۴۲)‌؛ سناتور (۱۳۵۳-۱۳۵۰)‌؛ رییس دیوان عالی کشور (۱۳۵۸-۱۳۵۴).

مصاحبه کننده: اردشیر آق اولی

واشنگتن دی. سی.

دسامبر ۱۹۸۲ و آوریل ۱۹۸۳

خاطرات دوران کودکی و تحصیل در اروپا و آمریکا، ساختار و نحوه کار قوه قضائیه؛ اشتغال در وزارت دادگستری؛ جای مذهب در قوانین ایران؛ نقش قوه قضائیه در نحوه کار دولت؛ مسئله حقوق زن و موضع قوه قضائیه؛ قانون حمایت خانواده و نحوه اجرای آن؛ ملاحظاتی دربارۀ انقلاب سفید؛ حدود اختیارات محمدرضا شاه و شیوه رهبری او؛ نحوه کار هیات وزرا؛ پیامد رویدادهای مرداد ۱۳۳۲ در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و دولتی؛ ریشه‌های انقلاب سال ۱۳۵۷؛ نحوه برخورد جمهوری اسلامی با قوه قضائیه‌؛ تجربیات شخصی در دادگاه‌های انقلاب.

یگانگی شاهرخ، فرنگیس (۱۲۹۵ – ۱۳۸۸)

دختر ارباب کیخسرو، کوشندۀ حقوق بشر و از رهبران جامعۀ زردشتیان ایران‌؛ موسس و مدیر سازمان صنایع دستی ایران‌؛ معاون دبیر کل سازمان زنان ایران.

مصاحبه کننده: مهناز افخمی

لس آنجلس

۲۴ نوامبر ۱۹۸۳

خاطراتی از دوران کودکی در یک خانواده زردشتی؛ اوضاع و احوال جوامع غیرمسلمان در ایران؛ فعالیت‌های شورای عالی سازمان زنان ایران؛ شروع به همکاری با سازمان زنان ایران‌؛ کوشش‌های سپهبد رزم‌آرا برای سهیم کردن زنان در کارهای دولتی؛ ساختار و نحوه فعالیت گروه‌ها و سازمان‌های گوناگون زنان؛ تلاش زنان برای دسترسی به حق رای دادن و واکنش دولت علم؛ نقش والاحضرت اشرف پهلوی در جنبش زنان؛ رویدادهای سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۲؛ فعالیت‌های سازمان صنایع دستی و تاثیر آن در زندگی روستاهای ایران.

یاوری، حورا 

مشاور وزارت تعاون و امور روستایی‌‌ (۱۳۵۳-۱۳۴۸)‌؛ مدیر کل امور بین‌المللی‌، وزارت کشاورزی‌ (۱۳۵۷-۱۳۵۳).

مصاحبه کننده: مهناز افخمی

واشنگتن دی. سی.

۲۷ دسامبر۱۹۹۰

پیشینۀ تحصیلی و کودکی‌؛ زندگی خانواد‌گی‌؛ موقعیت اجتماعی زنان ایران‌؛ تجربیاتی به عنوان مشاور در دانشگاه تهران‌؛ مشکلات و موانع پیش روی زنان شاغل‌؛ یادآوری دوران کار در وزارت تعاون و امور روستایی‌‌‌؛ فضای سیاسی ایران در دهه ۱۳۵۰‌؛ خاطراتی از وزارت کشاورزی

یاتسویچ، گراتین (۱۹۱۱-۱۹۹۷)

مأمور اطلاعاتی؛ رئیس دفتر سیا در ایران در دهه ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰‌.

مصاحبه کننده: ویلیام بر

واشنگتن دی. سی.

۵ نوامبر ۱۹۸۸ و ۱۲ ژانویه ۱۹۸۹

عناوین اصلی:

سوابق تحصیلی و آغاز کار در سازمان سیا؛ اهداف و نوع فعالیت‌های سیا در ایران در دهه ۱۳۳۳۰؛ خاطراتی از آلن دالس (اولین رییس سیا)؛ اهداف استراتژیکی آمریکا در ایران در دهه ۱۳۳۰؛ خاطراتی از محمدرضا شاه و دیدارهایی با او؛ اهداف و برنامه‌های محمدرضا شاه و نظر سیا در این باره؛ روابط ایران و ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست جمهور آیزنهاور؛ خاطراتی از سال‌های نخستین ایجاد ساواک و تیمور بختیار؛ خاطراتی از برخی سفرای آمریکا در ایران: چیپین، ویلز و هلمز و روابط آنان با محمدرضا شاه؛ دربارۀ تحولات اوضاع اقتصادی و اجتماعی ایران و اختلاف نظر در میان مفسران سیا دربارۀ ثبات سیاسی کشور؛ تماس سیا با مخالفان شاه در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ و داوری دربارۀ آن‌ها؛ شایعۀ کودتای قره نی و میزان وفاداری افسران ارتش به محمدرضا شاه؛ روابط رهبران جبهه ملی با جان اف کندی؛ آمریکا و نخست‌وزیری علی امینی؛ ناآرامی در دانشگاه تهران‌(۱۳۴۰)؛ عملکرد کنسرسیوم نفت‌؛ خاطراتی از امیر اسدالله علم‌، حسن ارسنجانی و انقلاب سفید؛ سفر لیندون جانسون به ایران؛ روابط ایران و شوروی؛ روابط ایران و اسراییل؛ حدود همکاری‌های سیا با ساواک؛ ایستگاه‌های شنود آمریکا در ایران؛ رویدادهای سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۲؛ توسعۀ اقتصادی و فساد.

*مصاحبه به زبان انگلیسی

یارافشار، پرویز (۱۲۸۴– ۱۳۷۹)‌

معاون و مدیر دفتر نخست‌وزیر، فضل‌الله زاهدی‌(۱۳۳۵-۱۳۳۲)؛ سناتور(۱۳۵۸-۱۳۴۲).

مصاحبه کننده: ولی رضا نصر

مک لین، ویرجینیا

۱۸ و ۲۵ ژوئیه ۱۹۸۸ و ۱۶ ژانویه ۱۹۸۹

پیشینۀ تحصیلی و خاطراتی از کودکی‌؛ سپهبد زاهدی‌؛ خصوصیات شخصی زاهدی و جایگاه وی در ارتش‌؛ دلایل مخالفت‌های زاهدی با سیاست‌های مصدق‌؛ برنامه‌ریزی یک ماموریت نظامی که منجر به سرنگونی مصدق شد‌؛ نقش شاه و سازمان سیا در این برنامه‌؛ نقش چشمگیر زاهدی در رویدادهای ۱۳۳۲‌؛ خصوصیات و شیوه رهبری شاه‌؛ عملکرد مجلس سنا‌؛ نخبگان سیاسی ایران‌؛ خاطراتی از انقلاب سفید سال ۱۳۴۲ و تاثیر اجتماعی آن‌؛ یادآوری بازداشت پس از انقلاب سال ۱۳۵۷‌.

رایت، سر دنیس  (۱۹۱۱ – ۲۰۰۵)

مشاور سفیر انگلستان در ایران (۱۳۳۶ - ۱۳۳۲)‌؛ سفیر انگلستان در ایران (۱۳۵۰-۱۳۴۲).

مصاحبه کننده: شوشا عصّار

باکینگمشایر (انگلستان) 

۱۱ آوریل ۱۹۸۶

عناوین اصلی:

خاطراتی از سال‌های نخست خدمت در ایران در دهه ۱۳۳۰ و اولین ملاقات با محمدرضا شاه؛ دربارۀ تجدید روابط ایران و انگلیس پس از مرداد ۱۳۳۲؛ دربارۀ اهداف و سیاست‌های دکتر مصدق در دوران نخست‌وزیری و نظر دولت انگلستان دربارۀ حکومت او؛ رویدادهای منجر به سقوط حکومت دکتر مصدق؛ تصمیم شاه دربارۀ امضای یک قرارداد عدم تجاوز با اتحاد جماهیر شوروی؛ دربارۀ سنتو؛ خاطراتی از سید ضیاء‌الدین طباطبایی؛ خاطراتی از اوضاع سیاسی ایران و برخی از سیاست‌پیشگان این کشور در دوران سفارت؛ دربارۀ مذاکرات ایران و انگلیس در مورد بحرین؛ خاطراتی از رویدادهای (۱۳۴۳-۱۳۴۲)؛ ریشه‌های انقلاب ۱۳۵۷؛ سیاست‌های شوروی در ایران؛ سوء‌ظن و حسّاسیت شاه نسبت به مقاصد و سیاست‌های دولت انگلستان در ایران.

*مصاحبه به زبان انگلیسی

ویلیامسون، ژنرال الیس (۱۹۱۸-۲۰۱۷)

افسر ارتش‌؛ رئیس هیئت مستشاران نظامی ایالات متحده آمریکا در ایران‌ (۱۳۵۲- ۱۳۵۰).

مصاحبه کننده: ویلیام بر

واشنگتن دی. سی.

۱۰ فوریه‌، ۱۱ مارچ و ۱۳ آوریل ۱۹۸۸

عناوین اصلی:

: پیشینۀ شغلی و تحصیلی‌؛ دوران خدمت در ایران‌؛ ساختار و عملکرد نیروه‌های نظامی ایران‌؛ ویژگی‌‌ها و مقدار اسلحه‌های خریده شده از آمریکا؛ رشد نیرو‌های نظامی ایران‌؛ برنامه‌ریزی نظامی در ایران‌؛ سران ارتش ایران‌؛ سیاست آمریکا نسبت به ایران‌؛ واکنش‌ها در آمریکا دربارۀ فروش سلاح به ایران‌؛ دربارۀ شاه‌ و چگونگی سیاست‌های استراتژیکی وی‌؛ علاقه‌مندی آمریکا به فروش سلاح به ایران‌؛ وضع سیاسی ایران در نیمه اول دهه ۱۳۵۰‌.

*مصاحبه به زبان انگلیسی

وزیری، شاهرخ

عضو کنفدراسیون دانشجویان ایرانی.

مصاحبه کننده: شیرین سمیعی

لوزان، سویس

۱۳ نوامبر ۱۹۸۳

عناوین اصلی:

پیشینۀ تحصیلی‌؛ همکاری با جبهه ملی در دبیرستان‌؛ ساختار جبهه ملی در دهه ۱۳۴۰‌؛ واکنش حزب مردم به رویدادهای (۱۳۴۳- ۱۳۴۲)‌؛ پیدایش و رشد کنفدراسیون دانشجویان ایرانی‌؛ دیدگاه‌های مختلف سیاسی در کنفدراسیون دانشجویان ایرانی‌؛ ارتباط بین کنفدراسیون دانشجویان ایرانی و سازمان‌های سیاسی خارجی‌؛ بودجه‌؛ سازماندهی و نشریات کنفدراسیون دانشجویان ایرانی‌؛ کنفدراسیون دانشجویان ایرانی و آیت‌الله خمینی‌؛ مشکلات داخلی در کنفدراسیون دانشجویان ایرانی‌؛ رابطۀ کنفدراسیون دانشجویان با بنی‌صدر و مجاهدین‌؛ ریشه‌های انقلاب ۱۳۵۷‌؛ بازداشت و بازجویی به دست ساواک‌؛ فعالیت‌های گروه پرویز نیک‌خواه‌؛ رویداد‌های سال‌های (۱۳۴۳- ۱۳۴۲)‌؛ آیت‌الله خمینی‌، تیمور بختیار و فضای سیاسی ایران در آن دوره.