In deze aflevering blikken Jan Smelik en Joris van Rhee terug op de tour die zijn door Nederland maakten. Wat zijn de belangrijkste lessen die je kunt trekken uit de afleveringen? Wat is een rode draad door alle initiatieven heen? En hoe kun je zelf aan de slag gaan, als je een positieve bijdrage wil leveren aan jouw directe omgeving? Je hoort het in deze aflevering van Van Zorg naar Gewoon Leven. En uiteraard gaat het ook over eten!

In Amsterdam zijn er (bijna) geen wachtlijsten voor de zorg.

Zo’n 80% van de mensen op de wachtlijsten in de zorg wachten op hun locatie van voorkeur. Het behoud van hun eigen netwerk en omgeving is daarin de belangrijkste reden.

 
We gaan op bezoek bij de Lang Leven Thuisflats in Amsterdam. Ze combineren de gouden ingrediënten van wonen, zorg en welzijn door community building. Hoe ze dat doen? Luister naar Marco den Haan, leefcoach in een van de flats via de welzijnsorganisatie Dock Amsterdam. 

Je hoort ook Marcel Canoy (hoogleraar aan de VU op het gebied van gezondheidseconomie en dementie) over de goede en slechte kanten van wachtlijsten.

Op dit moment zijn er 9 Lang Leven Thuis Flats, volgend jaar worden het er 20 en daarna willen ze groeien naar 30. Een werkend en opschaalbaar concept dus. Nieuwsgierig? Luister met ons mee!

Interessante links:

• Artikel over de Lang Leven Thuis Flats

In Wedde worden gezondheidsverschillen kleiner!

Mensen aan de onderkant van de samenleving leven gemiddeld ruim 20 jaar korter in goede gezondheid dan de mensen met een riant inkomen en hoge opleiding.

 
In deze aflevering gaan we op bezoek in het dorpje Wedde in Oost Groningen. Het inwonerinitiatief 'Wedde dat ’t lukt' weet door een gemeenschapsgericht benadering de gezondheidsverschillen te verkleinen. Hans Berg, oud huisarts en medeoprichter van het initiatief neemt ons mee in hoe ze zijn gestart en hoe zij de voornamelijk oudere bevolking ondersteunen. 

Gerjan Navis, Emeritus hoogleraar nierziekten in het UMCG, houdt zich bezig met leefstijlgeneeskunde en deelt waarom interventies op individueel niveau op de lange termijn niet werken. Belangrijker nog: ze deelt wat er wel nodig is gezond leefgedrag te realiseren.

Wedde laat zien dat elk dorp kan starten; kijk om je heen, kopieer wat goed is en voeg daar je eigen sausje aan toe. Veel luisterplezier! 

In Rotterdam Centrum is er een vangnet voor mensen in armoede die nergens meer terecht kunnen.

In Nederland hebben we 1,7 miljoen mensen die rond of onder het bestaansminimum moeten leven en dan  hebben we daklozen, ongedocumenteerden en sommige arbeidsmigranten nog niet meegeteld.

 
In deze aflevering gaan we op bezoek bij de Pauluskerk in Rotterdam waar ze mensen helpen nergens meer terecht kunnen. Martijn van Leerdam (predikant-directeur van de Pauluskerk) en Michelle van Tongerloo (huisarts, straatarts in de Pauluskerk en de drijvende kracht achter de Stichting Lekker Geven. Zij nemen ons mee in hoe zij de aller kwetsbaarsten helpen. 

Tim 's Jongers, policoloog, bestuurskundige en tevens schrijver van het boek 'Armoede uitgelegd aan mensen met geld' reflecteert op het thema armoede. Hij deelt hoe het systeem vanuit 'het kostenpost mensbeeld' mensen onbedoeld dieper in de ellende brengt.

Soms zijn er mensen die buiten het systeem vallen. Dan moet je werken zonder regels en gewoon doen wat nodig is... Luister met ons mee...

In Land van Cuijk vergroten ze de draagkracht van (overbelaste) mantelzorgers

Nederland kent maar liefst 5 miljoen mantelzorgers in ons land en ongeveer 10% daarvan is structureel overbelast. Het aantal mantelzorgers neemt af, terwijl we steeds meer ouderen krijgen die structureel hulp en zorg nodig hebben van hun naasten... Wat nu? 

 
Henk Geene bedacht het concept Voorzorgcirkels; cirkels van mensen die op loopafstand wonen die iets voor elkaar kunnen betekenen in geval van nood of een hulpvraag. Roland van der Heijden en Mirthe Verberkt van welzijnsorganisatie Sociom nemen je mee in de ins en outs van de Voorzorgcirkels: hoe het is opgericht, hoe het werkt en hoe deze cirkels van inwoners worden ondersteund door de welzijnsorganisatie, het ziekenhuis en de huisarts. 

Marjolein Broese van Groenou (hoogleraar informele zorg aan de VU) neemt ons mee in het onderwerp mantelzorg. Waar komt de term vandaan? Wanneer ben je een mantelzorgers? En hoe komt het dat mantelzorgers overbelast raken? En hoe kunnen we mantelzorgers helpen?

Laat je verrassen door een simpel concept dat een wezenlijk verschil maakt voor ouderen én overbelaste mantelzorgers.

Interessante links:

• Kennisbank Voorzorgcirkels van Nederland Zorgt voor Elkaar

In Apeldoorn-Zuid is geen verborgen eenzaamheid

De helft van de Nederlanders voelt zich regelmatig eenzaam. Landelijk is hier veel aandacht voor. Rond de kerst zien we tv-spotjes én worden er door allerlei organisaties diners en activiteiten aangeboden.

In deze podcast neemt Anja Machielse (emeritus hoogleraar Humanisme en Sociale Weerbaarheid en bijzonder hoogleraar Sociale Weerbaarheid van Ouderen)  ons mee in wat eenzaamheid eigenlijk is: een gevoel dat voortkomt vanuit het gemis van sociale verbindingen. Er is dus meer nodig dan een paar activiteiten...

Ga met ons mee naar Apeldoorn-Zuid. Initiatiefnemer Ton Kunneman is trots dat er op dit moment geen onzichtbare eenzaamheid meer in hun wijk. Vanuit het initiatief Zuid Doet Samen gaan buurt-assistenten deur aan deur om te kijken hoe zij mensen uit een sociaal isolement kunnen halen.

Relevante links:

• Artikel Universiteit van Humanistiek: ‘Eenzaamheid en sociaal isolement houden de samenleving een spiegel voor’

In Dongen merken inwoners niets van de schottenproblematiek

Vaak hindert 'het systeem' organisaties om de juiste zorg op de juiste plek te organiseren. Gemeenten, Zorgverzekeraars en Zorgkantoren financieren elk hun eigen domein. Deze 'schottenproblematiek' leidt tot versnipperde zorg en hindert samenwerking.

In deze aflevering bezoeken we Maria-oord in Dongen, de grondlegger van het 'community care-gedachtengoed'. Albert Vlemmix, bestuurder van Maria-oord, vertelt hoe dit in de praktijk werkt: domein overstijgend samenwerken om ouderen zoveel mogelijk hun eigen leven te laten leiden. In Dongen lopen al een aantal jaren 'leefcoaches' rond die zonder het juk van wettelijke grenzen en schotten kunnen doen wat nodig is met- en voor de ouderen in het dorp.

Ga met ons mee naar een dorp waar de zorgorganisatie zich zo heeft ingericht dat het de gemeenschap ondersteunt. 

Marcel Canoy (Hoogleraar VU gezondheidseconomie, Autoriteit Consument en Markt) duikt met ons in de schotten problematiek oftewel 'het wrong pocket Problem'.  

Relevante links:

• Analyse van de opbrengsten en resultaten van community care in Dongen door Vilans

In America houden inwoner zélf de voorzieningen in stand

Verschaling op het platteland zien we overal om ons heen. Het verdwijnen van voorzieningen heeft weer een negatief effect op de gemeenschapszin en bereidheid om initiatieven te ontplooien in een dorp. Een onomkeerbaar domino-effect?

In deze aflevering bezoeken we America. Toen de huisarts dreigde te verdwijnen gebeurde eigenlijk het tegenovergestelde. Bewoners kwamen in actie. Zij zetten samen t’ Laefhoês neer, waar zowel de huisarts maar ook andere voorzieningen als een openbare woonkamer, ruilbieb, keuken en tuin voor iedereen in het dorp in stand blijven. Maar daar stopt het niet… ze krijgen de smaak te pakken en richten een vitaliteitscoöperatie America Left op.

Bettina Bok (hoogleraar Inclusieve Plattelandsontwikkeling en Leefbaarheid) duidt de negatieve effecten van verschraling.

Laat je verrassen door wat er gebeurt als de inwoners zelf verantwoordelijkheid nemen voor de leefbaarheid van hun eigen dorp.

Onderzoek laat zien dat groepen aan de onderkant van onze samenleving duidelijk minder kansen hebben in de samenleving, én minder vertrouwen in elkaar en in de overheid. 

In deze aflevering gaan we naar Rotterdam-West, een gebied dat veel van de verkeerde lijstjes aanvoert. Hoge werkloosheid, veel mensen met schulden, eenzaamheid, mentale problematiek. Maar… óók levendige wijk met enorm veel maatschappelijk initiatief. 

Dennis Lohuis, één van de oprichters van het inwonersinitiatief Zorgvrijstaat, vertelt hoe zij zorg toegankelijk maken voor mensen met een lage sociaal-economische positie: van aanschuifmaaltijden tot schuldhulpverlening en GGZ. 

“Ga eens twee maanden van een pakketje van de voedselbank leven. Is het goed voor mij? Voel ik me vernederd? Is het voldoende geweest? En als het antwoord nee is, pak dan dat hele systeem aan.” Aldus Tim ’s Jongers die pleit voor een toegankelijke overheid voor mensen die het meest onder druk staan. 

Laat je prikkelen. Het probleem ligt bij de mensen die regelingen opstellen, niet bij de mensen die ze niet begrijpen. Hoe overbruggen we deze kloof en slaan we de brug? 

Relevante links: 

• Artikel Binnenlands Bestuur: Rotterdams burgerinitiatief bokst dingen voor elkaar (https://www.binnenlandsbestuur.nl/sociaal/rotterdams-burgerinitiatief-bokst-dingen-voor-elkaar) 
• Tim ’s Jongers boek: Armoede uitgelegd aan mensen met geld (https://decorrespondent.nl/timsjongers) 

Er komen steeds meer ouderen. Dat kun je zien als een probleem – “Hoe moeten we voor al die ouderen gaan zorgen?” – of als iets positiefs – “Mooi dat we zo oud kunnen worden”. 

In deze aflevering gaan we langs bij de Wulverhorst die, onder leiding van bestuurder Joyce Jacobs, een omslag maakt van een traditioneel verpleeghuis naar een drijvende kracht voor de hele Oudewaterse samenleving. We verkennen met prof dr. Rudi Westendorp welke cultuurverandering hiervoor nodig is en waarom wij als mensen daar eigenlijk niet voor geprogrammeerd zijn. 

Laat je verrassen door een totaal nieuwe kijk op ouderenzorg waarbij een zorgorganisatie midden in de samenleving staat en samen met de inwoners naar oplossingen zoekt.  

Relevante links: 

• Whitepaper ‘Het andere verhaal over onze ouder wordende samenleving’ (https://reablenederland.nl/het-andere-verhaal-over-onze-ouder-wordende-samenleving/)