VersSpreken

Eind deze maand gaat een nieuwe reeks afleveringen over Ghayath Almadhoun, Frank Koenegracht, Mustafa Stitou, Jan Arends en Jeroen Mettes in première. In aanloop daarnaartoe, én om onze nieuwe iTunes-feed te vullen en onder de aandacht te brengen (pas hier uw abonnement aan, of abonneer u) plaatsen we al onze oude afleveringen als repost. Vandaag aflevering #6 over Hélène Gelèns, bovendien de eerste aflevering die we voor publiek opnamen.

Op 16 april 2010 kwamen wij en enkele tientallen van onze luisteraars bijeen in Perdu voor de opnames van de eerste VersSpreken met publiek. Het werd een gedenkwaardige avond, waar Hélène Gelèns haar gedicht Gedicht voor twee stemmen en een klok voorlas, en waar VersSprekers Erik Lindner, Matthijs Ponte, Joost Baars en debutante Maud Vanhauwaert een gloedvol gesprek hadden over de biologische klok, vrouwelijkheid, lichamelijkheid, voordrachtspoëzie, compositie en nog veel meer.

Het gedicht van Hélène Gelèns is in verband met de voor internet lastige bladspiegel niet in dit postje te lezen, maar hier te downloaden. Het is ook te lezen in haar tweede bundel zet af en zweef die in het voorjaar bij Uitgeverij Cossée verscheen.

In aanloop naar eerste kerstdag, wanneer een nieuwe reeks afleveringen van start gaat over Ghayath Almadhoun, Frank Koenegracht, Mustafa Stitou, Jeroen Mettes en Jan Arends, vindt u hier dagelijks een repost van een oude aflevering van VersSpreken. Dit ook om u te attenderen op de nieuwe iTunes-feed, die u hier kunt vinden.

Dit is aflevering #4, die gaat over een gedicht van Mark Insingel, de grote maar zeker in Nederland altijd een beetje obscuur gebleven Vlaamse dichter die bekend werd met zijn als concrete poëzie bestempelde gedichten in bundels als Perpetuum Mobile (1969), Modellen (1970) en Posters (1974). Het titelloze gedicht dat in deze aflevering besproken wordt, is minder visueel, maar is daarom niet minder een constructie. Het komt uit de bundel Het is zo niet zo is het (1978), en staat onder aan deze post te lezen. VersSprekers Hélène Geléns, Samuel Vriezen, Matthijs Ponte en Joost Baars verkennen de ruimte die de constructie schept en buigen zich over de vragen die het oproept, waaronder: hoe politiek is het gedicht op te vatten? En is er ontsnapping mogelijk uit het brandende gebouw en uit de cirkel van macht en machteloosheid? Wie zijn het die het gebouw uiteindelijk betreden om zich om de lichamen te bekommeren?

KommaPunten: Beckett's Happy Days door Leny Breedveld, Schijnheilig,The Kenning anthology of poets theatre,Rondo in vier delen uit Antjie Krogs Lijfkreet, en het essayCircles van Ralph Waldo Emerson.

Aflevering #4 is hier te downloaden, en hierboven online af te spelen in de player. Check rechts voor de iTunes-link.

De opname van de voordracht van Insingel werd gemaakt op 1 mei 2009 in Perdu in Amsterdam, tijdens de presentatie van de bloemlezing Hotel New Flanders, die verscheen bij het Poëziecentrum in Gent. De tune van deze aflevering is van Jose Travieso, en komt van zijn album Tunguska, dat hier gratis te downloaden is.

Hieronder volgt het besproken gedicht.

-

In het zwaarbewaakte gebouw is de voltallige raad in spoedzitting bijeen terwijl buiten de atmosfeer tot het uiterste gespannen is.

In het zwaarbewaakte gebouw wachten de gedetineerden op de afloop der gebeurtenissen terwijl buiten de atmosfeer tot het uiterste gespannen is.

In het zwaarbewaakte gebouw worden de leden van de raad onder biezonder sterke druk gezet terwijl buiten de atmosfeer tot het uiterste gespannen is.

In het zwaarbewaakte gebouw worden radeloos de folteringen opgedreven terwijl buiten de atmosfeer tot het uiterste gespannen is.

In het zwaarbewaakte gebouw kunnen de raadsleden alleen het uitzichtloze van de situatie onder ogen zien terwijl buiten de atmosfeer tot het uiterste gespannen is.

In het zwaarbewaakte gebouw zijn de veiligheidsagenten, de bewakers en de beulen dodelijk vermoeid terwijl buiten het onweder losbarst.

In het reeds brandende gebouw spelen zich hartverscheurende tonelen af terwijl buiten het onweder woedt.

In het uitgebrande gebouw is men bezig met de vele lijken te identificeren terwijl men buiten duizenden nieuwgierigen op afstand houdt.

- Mark Insingel, uit:Het is zo niet zo is het (Jimmink, Amsterdam 1978)

Zojuist is bekendgemaakt dat Willem Jan Otten de P.C. Hooftprijs 2014 krijgt toegekend. Daarom in onze repost-reeks - in aanloop naar nieuwe afleveringen vanaf eerste kerstdag, en om u onze nieuwe iTunes-feed te laten weten (pas uw abonnement zonodig aan) - vandaag een sprong vooruit naar aflevering #9, over een van Ottens gedichten gerichte gedichten, dat in de gelijknamige bundel en ook (in iets andere vorm) in de bundel Welkom verscheen.

Hoeveel valt er te weten van God? Hoe openbaart Hij zich? Is Zijn onkenbaarheid de hoogste kennis die er over Hem te bezitten valt? Kun je met die kennis pochen? En wat kunnen niet-Christenen met die kennis? Deze en andere vragen komen aan bod in de extra lange aflevering van VersSpreken over een gedicht van Willem Jan Otten uit zijn bundel Gerichte gedichten, die in 2011 bij Uitgeverij Van Oorschot verscheen. Het gedicht staat onderaan deze post te lezen.

Het werd een zeer uitvoerig gesprek tussen VersSprekers Hélène Gelèns, Marianne Kalsbeek, Matthijs Ponte en Joost Baars. De theologie komt (natuurlijk) aan bod, maar ook Victor Kossakovsky, Martinus Nijhoff, Odysseus, Angelus Silesius, Augustinus en Jean-Paul Sartre passeren de revue. En het bidden, want is het gedicht wel een gebed?

KommaPunten zijn er over Victor Kossakovsky's film Svyato (hier helaas slechts in ultrakorte samenvatting en zonder geluid te zien), Czesław Miłosz' Verzamelde gedichten, literair internettijdschrift Narrative, uitgeverij Eloisa Cartonera, en de podcast Literaturfest.

Veel plezier bij het luisteren naar VersSpreken #9!

--------------------------

Hoeveel weet ik van u

Zoveel als het zoontje

dat ligt in het gedicht en wijst naar de wolken

weet van de dichter

die naast hem ligt

Zoveel als de peuter

die voor het eerst voor een spiegel staat

weet van de peuter

die daar voor hem staat

Zoveel als de veroordeelde

die in zijn celmuur klopsignalen hoort

weet van zijn buurman

Zoveel als de vrouw

die door de doptone het hartje niet hoort kloppen

weet van haar ongeborene

Zoveel als de oude koning

op de dag van zijn troonsafstand

weet van zijn liefste laatste dochter

die niet zegt wat hij horen wil

Zoveel als Penelope

op het punt staande zichzelf weg te geven

weet van de zwerende

onbekende zwerver aan haar hof

Zoveel als een explosievenzelfmoordenaar

in de metrocoupé

weet van het roodharige meisje met de koortslip

dat zijn oogopslag niet zoekt

Zoveel als de enige zoon

na het vallen van het mes

weet van de kermende vader

die hem leek te zullen kelen

Zoveel

en nog wel meer

heb ik van u geweten

Ik wist van u kortom heel veel

zij het altijd nog minder dan de kerkvader

toen die in zijn Belijdenisen schreef

dat als u tegenover hem kwam zitten

daar recht tegenover hem

hij u zou vragen wanneer u kwam.

- Willem Jan Otten, uit: 'Gerichte gedichten', Van Oorschot, 2011

Vanaf eerste kerstdag verschijnen er weer nieuwe afleveringen van VersSpreken, over ondermeer Ghayath Almadhoun, Frank Koengracht, Jeroen Mettes, Jan Arends en Mustafa Stitou. Tot die tijd plaatsen we dagelijks een oude aflevering om er alvast weer in te komen, en ook om aan te kondigen dat we een nieuwe iTunes-feed hebben (klik hier om u te abonneren of om uw abonnement aan te passen). Vandaag aflevering #3, over een gedicht van Rodaan Al Galidi, 'Het wonderei van Rodaan Al Galidi' uit zijn bundel Digitale Hemelvaart, die in het najaar van 2009 verscheen. Het gedicht is even ongrijpbaar als het oeuvre van Al Galidi. Hélène Gelèns, Rozalie Hirs, Joost Baars en Matthijs Ponte doen een poging in een gesprek over kunstenaarschap, illegaliteit, mensenrechten en Rodaan Al Galidi (de dichter of de mens?).

KommaPunten over Douglas Kearny, www.russianpoetry.net, Sonic Acts en de 30+30 Dichtersmarathon. En wie verder wil lezen sturen we graag door naar de Reactor, waar een stuk van VersSpreker Samuel Vriezen staat over de bundel Digitale Hemelvaart.

De foto's bij deze post zijn gemaakt door Liza de Rijk.

De tune bij deze aflevering is het nummer Mante van Mischa Pex.

-

Het wonderei van Rodaan Al Galidi

Normaal gesproken

leg ik mijn gedachten op papier,

maar twee weken geleden

legde ik een ei.

Uit respect voor mijn gedachten

en wat eruit kon komen,

bouwde ik een nest in de hoek van de kamer

en zat op het ei.

Vrienden en collega's

geloofden niet dat ik een ei uitbroedde.

Ze dachten dat ik

mijn wereld niet wilde verlaten.

Hoe lang zal mijn broeden duren?

Hopelijk niet een leven lang.

Wat komt eruit?

Hopelijk geen mens.

- Rodaan Al Galidi, uit: Digitale Hemelvaart, Meulenhoff 2009

Op eerste kerstdag verschijnt de nieuwe aflevering van VersSpreken over Ghayath Almadhouns gedicht ‘We’. Tot die tijd plaatsen we dagelijks een oude aflevering om er alvast weer in te komen, en ook om aan te kondigen dat we een nieuwe iTunes-feed hebben (klik hier om u te abonneren of om uw abonnement aan te passen). Vandaag aflevering #2, over een gedicht van Toon Tellegen uit zijn bundel Stof dat als een meisje (dat hieronder te lezen is). Jan-Willem Anker, Edwin Fagel, Matthijs Ponte en Joost Baars bespraken het, en slaagden er niet in het te temmen. Niet dat er niets wordt gezegd: Genesis 32, The Matrix, pokeren, Robert Crumb en Roadrunner komen voorbij. Maar ieder antwoord roept uiteindelijk meer vragen op – alsof het gedicht de VersSprekers altijd een stap voor blijft, net als Roadrunner Wile E. Coyote. Maar hoe vergeefs de achtervolging ook, ze is niet zonder zegeningen. Luister naar VersSpreken #2, over onderstaand gedicht van Toon Tellegen.

(Luister hierboven in de player, via iTunes, of door het bestand rechtstreeks te downloaden via “download” hierboven)

*

Een man vond een engel, ergens achteraf,

laten we vechten, zei de man,

dat is goed, zei de engel

de man vocht met hem,

behaalde een overwinning op hem,

verscheurde hem,

veegde hem op, gooide hem weg,

boende de vloer

tot er geen spoor meer van hem over was,

wreef in zijn handen

en dacht niet meer aan hem

en de engel glimlachte

en tilde de man op, tussen twee vingers,

bekeek hem met verbazing

en ook enige ontroering,

liet hem in een afgrond vallen

en de man viel en viel,

terwijl hij dacht dat hij liep

en dat het zomer was

en dat de toekomst hem veel beloofde.

- Toon Tellegen, uit Stof dat als een meisje, Querido, Amsterdam 2009

De tune bij deze aflevering is geknipt uit het nummer Bikkelhard van het duo Das Punkt.

Op eerste kerstdag verschijnt de nieuwe aflevering van VersSpreken over Ghayath Almadhouns gedicht 'We'. Tot die tijd plaatsen we dagelijks een oude aflevering om er alvast weer in te komen. We beginnen met de eerste aflevering, oorspronkelijk gepubliceerd op 25 november 2009. Het gesprek gaat over een titelloos gedicht uit de bundel Kranen open van Thomas Möhlmann. Aan tafel zitten Erik Lindner, Samuel Vriezen, Joost Baars en Matthijs Ponte. Een gesprek over tanden, vaders en zonen en de sociaal-democratie.

-

Kom vadertje laat je tanden zien, niet

je voortschrijdend inzicht: ik moet in je gelijk

kunnen wonen, echt ik ben blij

je tevreden te zien, dat je dingen hebt

neergezet die niemand je meer afneemt

wil niet zeggen dat alles er mooier op werd

alleen je eigen wereld is maakbaar

niet die waarin ik je een kleinkind geef

en ik wil daarover met je kunnen praten

vader laat dus je tanden weer eens zien, steeds

dommere mensen krijgen steeds meer gelijk

en natuurlijk zijn het kiezers maar waarvan

jullie bouwden een prachtig paleis pa

op een drassige bodem, ook ik geloof

in goede bedoelingen maar

steeds meer nog intussen in tanden

eet mijn pap nog met dezelfde lepel

maar kauw tegenwoordig voor ik slik:

niet je mening van vanavond

niet je wijsheid met de jaren.

Je tanden.

In 1799 werd er in het Egyptische plaatsje Rosetta (nu El Rashid) een steen gevonden met een tekst in drie verschillende talen geschreven staat. De…

Slingers, klippen, kliffen en koperkleppen: in de elfde aflevering van VersSpreken buigen Rob Schouten, Hélène Gelèns, Joost Baars en Matthijs Ponte zich over een titelloos…

De tiende aflevering van VersSpreken werd opgenomen voor een live publiek in de bibliotheek van Amstelveen. Onderwerp: een gedicht van Lucebert (zie onder). Meer dan…

Hoeveel valt er te weten van God? Hoe openbaart Hij zich? Is Zijn onkenbaarheid de hoogste kennis die er over Hem te bezitten valt? Kun…