De oogsten komen er aan! Hoogste tijd dus om serieus aan het werk te gaan met de vermarkting.

Manon en Marieke zijn ieder op hun eigen manier al een paar jaar bezig om nieuwe product-markt combinaties te ontwikkelen en te ontdekken hoe de oogst van het voedselbosland de markt kan bereiken.

En dat leidt echt niet alleen tot een gesprek over sapjes en sjemmetjes. We hebben het over rozebottelketchup, pionierspesto, verhalen vertellen, gezondheidsonderzoek, landwinkels, schaaluitdagingen en kerstpakketten, kortom: over een veelkoppig, smaakvol uitdagend monster vol heerlijke details.

Meer informatie:

https://kleinstettyn.nl/

https://boslekker.nl/

https://www.universiteitvannederland.nl/college/kan-je-pijn-wegeten

Marcel werkt en onderzoekt op het raakvlak van boer, samenleving en duurzaamheid. En dat al vanaf de jaren 80!

Dat werk heeft geleid tot een ongelofelijke schat aan ervaring. Op het gebied van teelten, productiewijzen, keurmerken, handel, afzet, productontwikkeling, telkens weer dezelfde terugkerende drama's en sinds een jaar of zeven ook op het gebied van Agroforestry.

En dat geheel heeft weer geleid tot een superinteressante podcast die je over alles leert nadenken en over in ieder geval éen ding veel leert en dat is de praktijk.

Meer informatie en een indrukwekkende hoeveelheid publicaties:

https://research.wur.nl/en/persons/marcel-vijn/

In deze dubbelpodcast spreken we eerst met twee enthousiaste vrijwilligers van voedselbos 's Heeren Vruchten, dat deel uitmaakt van het 30 hectare grote en prachtige nieuwe landgoed 's Heeren Vrunten van Jaap Korteweg in Etten Leur. Zij vertellen hoe dit nog jonge voedselbos is ontstaan, ontworpen en hoe zij hier zinvol bestaan en heerlijk voedsel uit halen terwijl de overvloed langzaam opgroeit. 

Daarna gaan we in gesprek met Jaap Korteweg, natuurlijk bekend van de Vegetarische Slager en Those Vegan Cowboys, maar ook 9e generatie boer, éen van de eerste bio akkerbouwers, landgoed-ontwikkelaar, eigenaar van twee voedselbossen, ontwikkelaar van het Nieuwe Vroenten concept, en.. geloof het of niet.. nog veel meer!

Jaap is een bewonderenswaardige man met enorm veel kalme energie die via een waaier aan initiatieven recht op een heel eenvoudig doel afgaat: dierlijke eiwitten in ons voedsel vervangen door plantaardige en daarmee het dier bevrijden van de taak om ons voedsel te zijn. 

Het gesprek met Jaap begint op 31.00 minuten.

Meer informatie:
https://sheerenvruchten.nl/

Een video over het landgoed 's Heeren Vrunten

https://nl.wikipedia.org/wiki/Jaap_Korteweg

https://thosevegancowboys.com/

https://www.nieuwevroenten.nl/

https://strootman.net/projecten/nederland-veganland/

https://www.ecolonie.eu/nl

Vanaf moment 1 gaan we in dit gesprek met voormalig minister van Landbouw, professor en derde generatie boer Cees Veerman de historische diepte in.

Hoe zijn we met de landbouw in deze impasse terecht gekomen? Hoe is de enorme verwijdering tussen stad en platteland ontstaan? Hoe denken boeren hierover? Is er wel zoiets als 'de' boer? Wie zijn de grote belanghebbenden? Wat denkt hij dat de oplossing gaat zijn?

Dat alles, en nog veel meer komt aan bod in dit ontzettend interessante gesprek over landbouw, voedsel, macht en politiek.

Meer informatie:

https://en.wikipedia.org/wiki/Cees_Veerman

Kunnen voedselbossen de wereld voeden? Dit is een vraag en een frame. En, alle antwoorden gaan ook over tijd, gemak en het schuren met bestaande landbouwmethodes. En ook over leren en groeien, maar daarna is het antwoord zeker ja.

Luister naar deze levendige discussie, opgenomen tijdens het Voedselbosfestival op 13 september 2025 bij voedselbos de Woudezel, waarin voedselbosboer Diderik Clarebout, voedselbospionier Wouter van Eck en maximum impactman Louis de Jaeger deze vraag tot op het bot uitkleden en weer opbouwen.

Met voedselbossen kunnen we de wereld veiliger, gezonder, en qua opbrengsten zeker bedrijfszekerder voeden, maar de weg ernaartoe is geplaveid met leercurves, opstartlessen, uitval, weerstand, ongeloof en lobbyisten.

Meer informatie:

https://foodforestinstitute.com/dutch/

https://www.voedselbosbouw.org/

https://woudezel.be/

https://louisdejaeger.be/

Machteld Huber is arts, onderzoeker, ook een beetje activist, oprichter van het Institute for Positive Health en uiteindelijk met niemand te vergelijken. Net als het gesprek met haar.

We gaan vanaf minuut 1 de diepte in. Over haar eigen ziektes, over kristallisering, innerlijke kwaliteit, differentiatie, levenskracht, voedingskwaliteit, het beroemde bio-kippenvoer onderzoek waar zij de projectleider van was, en natuurlijk door alles heen en concluderend over wat gezondheid is: het vermogen om met de uitdagingen van het leven om te gaan. En dat geldt voor de hele natuur, inclusief de mens.

Ze had er een mooie powerpoint bij, die kun je tijdens het beluisteren bekijken.

Meer informatie:

Institute for Positive Health:

Interview in Trouw

De zembla uitzending over het bio-kippen-onderzoek

Al vanaf het moment dat Sander de jaartraining voedselbossen volgde is hij gefascineerd door de enorme uitdagingen en mogelijkheden van het veenweidegebied.

Vijf jaar later is hij full time boer voor de wetenschap en staat hij letterlijk met zijn laarzen in het veen en ontwikkelt steeds meer kennis en fascinerende nieuwe teeltvormen die èn ecologisch èn economisch hoop bieden en steeds meer mensen inspireren.

Een geweldige aflevering over veen, rijst, cranberries, hazelnoten, gruttos en meervallen en natuurlijk over hoe je je leven binnen vijf jaar compleet kan zien veranderen.

https://polderlab.org/

https://landvanons.nl/perceel/oud-ade/

https://www.universiteitleiden.nl/en/liveable-planet/case-studies/living-lab-vrouwe-vennepolder

https://www.wur.nl/nl/nieuws/leerzaam-experiment-met-polderrijst.htm

https://www.instagram.com/buffelbes/

https://www.instagram.com/landvanons_oudade/

Zoals je vroeger echt wat moest weten van auto's om ze aan de praat te krijgen, zo moet je als voedselboseigenaar nu nog best veel weten om een succesvol voedselbos te hebben.

Maar, de volgende fase dient zich aan! In plaats van zelf de auto leren aanslingeren, kunnen boeren vanaf nu de auto uitzoeken, aanschaffen, de sleutel omdraaien en Erik en Merlijn verzorgen met hun bedrijf Food Forest Factory naar wens delen of het geheel van de rest en dan kan de boer het overnemen wanneer hij of zij dat wil.

Ze creëren namelijk niet alleen voedselbosontwerpen, maar ook data. Van de aanplant, de biodiversiteit en straks natuurlijk de oogst. En zo kunnen ze de boer data-driven blijven ondersteunen.

Een heerlijk gesprek met en misschien wel onder nerds over de o zo broodnodige maar ook prima maakbare groene toekomst.

Meer informatie:

https://www.foodforestfactory.eu/

Willem is een bevlogen ecoloog die als geen ander geleerd heeft succesvol bruggen te bouwen naar de econoom, de boer en de politiek. En als gevolg daarvan een team, een bedrijf, en vele samenwerkingen heeft weten te starten die nu daadwerkelijk honderdduizenden hectares land aan het herstellen zijn.

Hoe is hem dat gelukt? Hoe heeft hij de 4 Returns methode ontwikkeld? En Commonland opgebouwd tot wat het nu is? En wie is de ecoloog die daar weer achter zijn gronding nog steeds uit de natuur haalt? Mis dit superinteressante gesprek niet.

Meer informatie:

https://commonland.com

https://commonland.com/4-returns-framework/

https://4returns.commonland.com/getting-started/

Introductie Ecosystem Approach: https://www.cbd.int/ecosystem

International Union for Conservation of Nature : https://www.iucn.nl

Louise Vet is veel meer dan een zeer gewaardeerd ecoloog. Ze deed belangrijk fundamenteel onderzoek en ontdekte in haar carrière hoe complex en gelaagd ecosystemen zijn, maar verbond en verbindt die kennis constant ook met de mens en de maatschappij en hele praktische uitwerkingen, zoals de ontwikkeling van het NIOO-KNAW gebouw.

Na haar actieve wetenschappelijke loopbaan blijft ze onvermoeibaar doorgaan met het verspreiden van de boodschap dat we met en in ecologie bestaan en van daaruit onze maatschappij moeten inrichten. In ontzettend veel besturen, in media, in samenwerkingen. En ook in dit heerlijke gesprek.

Meer informatie over Em. Prof. dr. Louise Vet

https://nioo.knaw.nl/nl/employees/louise-vet#tab-over

Deltaplan biodiversiteitsherstel: https://www.samenvoorbiodiversiteit.nl

Westhofflezing 2022: https://www.youtube.com/watch?v=5EKItrW2B_E

Eindrapport Remkes stikstofproblematiek 'Niet alles kan overal': https://www.onslevendlandschap.nl/documenten/rapporten/2020/06/08/niet-alles-kan-overal

Netwerk wetenschappers ecologisch onderzoek: https://www.nern.nl