ทุกครั้งที่มีสภาวะอะไรเกิดขึ้นจิตจำสภาวะได้ สติระลึกรู้สติอัตโนมัติเกิด หมายถึงว่าสติตัวจริงเกิด สมาธิเกิด อันนี้เป็นเรื่องของการฝึกสติ แล้วก็มีเพิ่มอีกอันคือ ฝึกให้ใจตั้งมั่น คอยรู้ทันจิตที่ถลำลงไป ถลำลงไปที่ร่างกาย ถลำลงไปที่อวัยวะ ถลำลงไปที่สภาวะต่างๆ ที่ใจไปรู้เข้า ซึ่งตัวนี้พวกเราอ่อนมาก รู้อะไรอีกที ก็คือรู้ลงไปแช่แล้ว พอตัวนี้มันอ่อน การเจริญปัญญาเลยทำไม่ได้จริง แต่ว่าเราก็ไม่ได้ต้องการฝึกสมาธิให้ใจตั้งมั่นค้างอยู่ตลอด เพราะว่าคุณสมบัติของพวกเรา เราทำไม่ได้ เราฝึกได้เฉพาะขณิกสมาธิ เพราะฉะนั้นลงไปแช่ เคลื่อนไปแช่แล้วรู้ มันจะตั้งมั่นขึ้นมาชั่วขณะ ถ้าตรงนั้นพอดี สติระลึกรู้ลงที่กายหรือที่ใจพอดี สติเกิดพอดี มันก็มีองค์ประกอบสองตัวครบแล้ว คือใจเคลื่อนไปแล้วรู้ จิตตั้งมั่น ขณะที่จิตตั้งมั่น สติเกิดพอดี ระลึกรู้ที่กายก็ดี ระลึกรู้ที่ใจก็ดี มันก็จะพร้อมแล้วที่จะเห็นขันธ์ 5 ร่างกายจิตใจแสดงไตรลักษณ์ในมุมใดมุมหนึ่ง --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สเรียนรู้ตัวเองฯ บ้านสติ ๑๖ ตุลาคม ๒๕๖๒