Pigmalion był królem Cypru, który zakochał się w posągu kobiety. Modlił się do Afrodyty, która ożywiła posąg. George Bernarda Shaw napisał sztukę, w której profesor uczy biedną kwiaciarkę poprwnej wymowy, w wyniku czego dziewczyna zostaje potraktowana przez śmietankę towarzyską jako arystokratka. Czym jednak jest efekt Pigmaliona?

Efekt Pigmaliona to samospełniające się proroctwo. Np. wiara nauczyciela w zdolności ucznia sprawia, że uczeń bardziej się stara, przez co nauczyciel się bardziej upewnia w tym, że uczeń jest zdolny. Ten sam efekt działa w drugą stronę. Gdy nauczyciel nie wierzy w ucznia, ten przestaje się starać, co jeszcze bardziej upewnia nauczyciela, że z tego ucznia nic nie będzie.

Efekt Pigmaliona jest podobny do efektu Rosenthala. Jednak ten ostatni efekt to efekt wpływu wiary eksperymentatora w wynik eksperymentu. Aby przeciwdziałać efektowi Rosenthala stosuje się podwójnie ślepą próbę w testowaniu.

Efekt Pigmaliona to efekt pierwszego wrażenia, które na kimś robimy. Jeżeli wrażenie było złe to trzeba się napracować aby to zmienić.

Problem XY to próba walki z symptomami zamiast ze źródłem problemu. To walka z problemem zastępczym zamiast z tym prawdziwym. To zafiksowanie się na rozwiązaniu zamiast najpierw sprawdzić co jest źródłem problemu.

Przykładem jest proszenie mechanika, aby wymienił nam żarówkę w samochodzie, a tymczasem problemem jest bezpiecznik. Inny przykład to dolewanie wody do dziurawego wiadra. Gdy prosimy kogoś o pomoc w napompowaniu materacu, który jest dziurawy przekazujemy informację, że potrzebna nam jest pomoc tylko w napompowaniu materacu, a tak naprawdę potrzebujemy pomocy w zaklejeniu dziury.

W IT problem XY może pochodzić od klienta, albo od samego programisty. Wynika to często z braku czasu albo z sofizmatu kosztów utopionych. Ten temat omówiłem w odcinku 46
https://www.spreaker.com/user/bilberry/zr46-koszty-utopione

Jak walczyć? Gdy idziemy do specjalisty lepiej nie sugerować mu co jest problemem, ale przedstawić całą sytuację i poprosić jego, specjalistę, o diagnozę i rozwiązanie. Np. pacjent zwraca się do terapełty z bolącym kolanem i prosi o ćwiczenia na ten problem. Dobry specjalista postara się wykryć dlaczego doszło do tego bólu i postara się usunąć przyczynę.

Więcej na temat Problemu XY możesz przeczytać na blogu Kamila
https://blog.lelonek.me/how-to-solve-an-xy-problem-8ff54765cf79

Linki do strony Kamila Lelonka
https://blog.lelonek.me/
https://biohacking.lelonek.me/

Klątwa wiedzy to brak wczucia się w sytuację osoby, która wie mniej od nas. Ten problem mogą mieć nauczyciele, rodzice, naukowcy czyli wszyscy ludzie, którzy wiedzą więcej od osób, którym starają się przekazać swoją wiedzę. To przeświadczenie (klątwa wiedzy) sprawia, że nie przekazujemy ważnych informacji uważając, że każdy to wie. Może to skutkować np. krótkim CV, albo słabym opisem produktu, który chcemy sprzedać.

Audycję ponownie nagrałem wraz z Kamilem Lelonkiem.

Linki do strony Kamila Lelonka
https://blog.lelonek.me/
https://biohacking.lelonek.me/

Kurs: Zwiększ Swoją Wydajność i Polepsz Pracę swojego mózgu
https://akademia.pl/7

Link do odcinka 74, o którym wspominaliśmy:
https://www.spreaker.com/user/bilberry/zr74-bledy-przy-sprzedazy-mieszkania

Syndrom Oszusta to nieuzasadnione poczucie winy z powodu sukcesu. Pierwszy raz ten syndrom zaobserwowoano w latach 70 u kobiet. Późniejsze badania z lat 90 dowiodły, że ten syndrom występuje także u mężczyzn.
Czy sukces zachodnich krajów i poczucie winy, że to wynik kolonializmu oraz niewolnictwa jest także syndromem oszusta?
Syndrom ten ma kilka powodów. Po osiągnięciu “sukcesu” wydaje nam się to tak łatwe, że przestajemy doceniać trudność drogi, którą do niego doszliśmy. Zapominamy o trudnościach w osiągnięciu celu. Tylko my znamy swoje wady, ale nie znamy wszystkich wad innych.

Linki do strony Kamila Lelonka
https://blog.lelonek.me/
https://biohacking.lelonek.me/

https://www.youtube.com/watch?v=xlSmWuPTBmU

Efekt Dunninga-Krugera polega na tym, że niewykwalifikowani przeceniają swoją wiedzę, a wykwalifikowani zaniżają. Przykładem pozytywnym jest Sokrates, który powiedzial: wiem, że nic nie wiem. Mądrzy ludzie są świadomi swoich braków.
Można ten efekt wykorzystać w nauce języka.
Przykładem tego efektu jest tz. Nobel disease czyli sofizmat noblisty - wiara w to, że jeżeli dostało się nobla w jakiejś dziedzinie to ma się ten sam autorytet w innych dziedzinach. W telewizjach śniadaniowych można usłyszeć jak wypowiadają się ludzie z innych dziedzin na temat dziedziny, w której nie są ekspertami.
Inna definicja tego efektu to przysłowie: im głębiej w las tym więcej drzew - im więcej się uczę tym bardziej odkrywam ilu rzeczy jeszcze nie wiem. Z drugiej strony ignorant może powiedzieć: nie wiem, ale się wypowiem.
Inaczej mówiąc im ktoś jest głośniejszy tym wie mniej, a im ktoś jest cichszy oznacza to, że wie więcej, bo świadomość niewiedzy jest właśnie oznaką wiedzy. Ten efekt pogłębia confirmation bias.
Czy to nasze nagranie jest przykładem efektu Dunninga-Krugera?

Linki do strony Kamila Lelonka
https://blog.lelonek.me/
https://biohacking.lelonek.me/

https://www.youtube.com/watch?v=Oc12HjsdCSQ

Złudzenie planowania (ang. planning fallacy) jest tendencją do niedoceniania czasu potrzebnego na ukończenie zadania. Mamy taką tendencję do wybierania nieosiągalnych terminów (ang. deadline).
Najczęściej powodem jest niedocenianie zewnętrznych problemów na drodze do wykonania zaplanowanego zadania.

Witam was w 74 odcinku podkastu “Zdrowy rozsądek”. Ja nazywam się Piotr Borowski i będę dzisiaj rozmawiał ze specjalistką od sprzedaży mieszkań. Oczywiście będziemy chcieli się zająć błędami logicznymi, które przy takiej transakcji popełniają sprzedający. Muszę powiedzieć, że dla mnie to była nowość. Jestem najczęściej kupującym i dość dobrze przemyślałem sobie wszystkie błędy, które może popełnić właśnie kupujący. Okazuje się jednak, że sprzedający nie tylko wykorzystują takie błędy, ale także sami je popełniają.
Powiemy więc sobie o klątwie wiedzy, emocjach oraz wykorzystywaniu wielu sprzedawców. Dlaczego to są błędy oraz jak są one popełniane podczas sprzedaży mieszkania wyjaśni nam Katarzyna Stachurska-Rexha. Zapraszam was do wysłuchania waszej rozmowy.

Dla mnie była to bardzo pouczająca rozmowa. Kiedy zakładałem ten podkast myślałem bardziej o dyskusjach naukowych, historycznych, politycznych, ekonomicznych itd. Inaczej mówiąc skupiałem się bardziej na wielkich kwestiach. Tymczasem logika przecież przydaje nam się w każdej dziedzinie naszego życia i w tej małej i w tej wielkiej. A sprzedaży mieszkania raczej nie można nazwać małą sprawą. Na pewno więc warto przemyśleć błędy o których wspomniała Kasia. Mówiła ona o braku dobrego opisu, co można nazwać klątwą wiedzy, bo my wiemy dużo o sprzedawanym mieszkaniu i wydaje nam się, że parę kiepskich zdjęć wystarczy. Kupujący jednak nie wie nic i tylko od nas zależy, a także od jakości zdjęć jaką wiedzę będzie on miał o naszym mieszkaniu. Druga sprawa to kwestia sprzedawania czegoś z czym jesteśmy emocjonalnie związani - może lepiej pozwolić komuś obcemu przeprowadzić sprzedaż. Na koniec kwestia zatrudniania wielu sprzedających do jednego mieszkania. Nie będzie im się opłacać zainwestować w przygotowanie go do pokazu, gdy będą mieli małą szansę na to, że to oni dokonają transakcji. Myślę, że to bardzo praktyczne rady. Ja jeszcze raz dziękuję Kasi za rozmowę.
Poniżej link do kontaktu z Katarzyną Stachurską-Rexha:
https://www.facebook.com/katarzyna.stachurskarexha
Link do książki:
http://321sprzedaz.pl/
Link do strony:
http://www.aledomy.com/

Efekt czystej ekspozycji (z ang. mere-exposure effect) jest odpowiedzialny za to, że lubimy rzeczy, które znamy. Ten efekt wykorzystywany jest w reklamie, która sprawia, że zanim zobaczymy produkt w sklepie widzimy go wcześniej mnóstwo razy i wydaje nam się on znajomy. Z tym efektem są związane techniki sprzedaży, które polegają na tym, że ktoś najpierw się nam prezentuje aby stworzyć ten efekt, a dopiero potem przechodzi do nakłaniania nas do kupna swojego produktu. Jak się strzec przed tym? Czy każdy kto wykorzystuje ten efekt jest nieuczciwy? O tym rozmawiam wraz z Kamilem Lelonkiem programistą i dietetykiem. Ciekawe jest to, że obaj mamy dwa takie same talenty Gallupa w pierwszej piątce. Konkretnie analityka (analitical) oraz indywidualizację (individualization). Myślę, że to także słychać w naszej rozmowie. Zapraszam do wysłuchania audycji o efekcie czystej ekspozycji oraz o tym czy korelacja dowodzi przyczynowości.
Linki do strony Kamila Lelonka
https://blog.lelonek.me/
https://biohacking.lelonek.me/

Negativity bias to po polsku negatywne nastawienie. Czy to dobre tłumaczenie?

Każdy z nas ma tą skłonność, aby skupiać się na negatywnych rzeczach. Skłonność ta się wzmaga gdy oceniamy kogoś, kogo nie lubimy. Jak przezwyciężyć tą skłonność w życiu osobistym oraz w stosunkach z innymi?

Cytat:
"Nothing is more responsible for the good old days than a bad memory"
co można przetłumaczyć jako:
"Nic nie jest bardziej odpowiedzialne za stare dobre czasy niż zła pamięć".

Cytat z "Lalki" Prusa:
Pan Domański jeszcze bardziej upadał na duchu.
- Świat idzie do gorszego - mówił trzęsąc głową. - Wikt coraz droższy, za kwaterę zabraliby ci całą pensję, a nawet co się tyczy anyżówki, i w tym jest szachrajstwo. Dawniej rozweseliłeś się kieliszkiem, dziś po szklance jesteś taki czczy, jakbyś się napił wody. Sam Napoleon nie doczekałby się sprawiedliwości!

Wielu podkasterów opowiada historie powstania swoich biznesów. Są tą historie sukcesu. Konkluzja jest zawsze taka - ja potrafiłem/potrafiłam - ty też możesz. Problem w tym jest taki, że takie audycje nagrywa się tylko o tych historiach sukcesu, bo chyba nikt nie nagrywa historii porażek. Podobnie jest z wielkimi firmami. Ludzie zaczytują się w historii o tym jak dwóch Steve’ów zrobiło firmę Apple w garażu. Ta historia jest oczywiście prawdziwa, ale problem znowu polega na tym, że nikt nie spisał wszystkich tych historii innych firm, które też powstały w garażach i splajtowały dziesiątki lat temu.
Słuchając takiej historii sukcesu można dojść do wniosku, że wystarczy ciężka praca, samozaparcie i sukces jest murowany. Taki sposób myślenia jest błędem logicznym, który nazywa się błędem przeżywalności. Po angielsku survivorship bias albo survivor bias.
Ten błąd logiczny najłatwiej zrozumieć na przykładzie. Podczas II wojny światowej alianci wysyłali samoloty, które bombardowały miasta III Rzeszy. Część tych samolotów zestrzelono, a te które wracały były całe podziurawione. Analizowano więc te podziurawione i na podstawie analizy tych dziur wzmacniano miejsca, które były najbardziej podziurawione. Błąd w tym postępowaniu polegał na tym, że analizowano tylko te samoloty, które wróciły. Były one podziurawione, ale maszyny dalej działały. Te samoloty, które spadły zostały trafione w inne miejsca. Niestety tego nie dało się zbadać, bo tamte samoloty po prostu nie wróciły.
Inny przykład pochodzi ze statystyk weterynaryjnych. Do weterynarza czasami przynosi się koty, które spadły z dużej wysokości i przeżyły. Można więc wyciągnąć wniosek, że koty potrafią spaść nie robiąc sobie krzywdy. Popełniany jest jednak tutaj ten sam błąd. Do weterynarza przynosi się tylko te koty, które przeżyły i mają np. tylko jakieś małe złamanie. Nikt nie przynosi tych, które nie przeżyły.
Może jeszcze przykład z muzyki pop. Ponieważ dzisiaj słyszymy tylko te najlepsze piosenki z lat 60. Możemy dojść do wniosku, że dzisiaj to muzyka jest kiepska, ale w latach 60 to każda piosenka to był przebój. A przecież nikt dzisiaj nie słucha piosenek z lat 60, które były beznadziejne. Słucha się tylko tych dobrych.
Podsumowując. Błąd przeżywalności jest to błąd statystyczny. Ktoś na podstawie niepełnej statystyki wyciąga wnioski. Koty może rzeczywiście potrafią spadać z wysokości i nie robić sobie krzywdy. My jednak mamy do dyspozycji tylko te, które przeżyły. Nie wiem więc jaki procent kotów, które wypadły np. z 5 piętra przeżyło. Boże jest to 90%, ale równie dobrze może to być tylko 10%. Po prostu tego nie wiemy. Nie mamy więc podstaw, aby wyciągać wniosek, że koty potrafią spadać bez kontuzji. Oczywiście nie zachęcam do eksperymentów.
Wracając do tego od czego zacząłem. Historie sukcesów w biznesie są naprawdę bardzo motywujące. Pamiętać jednak należy, że na ten jeden biznes, który odniósł sukces przypada być może setka takich, którym to się nie udało.
Pomysł na odcinek pochodzi od Kamila Lelonka. Z tego co wiem, Kamil nie prowadzi własnego podkastu, ale występował jako gość np. w podkaście DevTalk w odcinkach 71 i 75
https://devstyle.pl/2018/02/05/devtalk71-o-zdrowiu-z-kamilem-lelonkiem-czesc-1/
https://devstyle.pl/2018/04/09/devtalk-75-o-zdrowiu-z-kamilem-lelonkiem-czesc-2/
Kamil prowadzi też bloga po angielsku dla programistów.
https://blog.lelonek.me/
Może wy macie jakiś pomysł na kolejny odcinek podkastu “Zdrowy rozsądek”.