Geçmişte binlerce yıla yayılan iklim değişikliklerinde hayatta kalmayı başarmış orman ekosistemlerinin içinden geçtiğimiz hızlı ısınma tablosu karşısındaki durumunu, ormancılık faaliyetlerinin karbon ayak izimizdeki payını, ormanların geleceğini İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay’dan dinliyoruz...

Söyleşi: Saner Şen

Şaka değil, küresel ısınmayı bir buçuk derece ile sınırlamak istiyorsak sera gazı salınımını 2030 yılına kadar yarıya düşürmek, 2050’de ise sıfıra indirmek zorundayız. Peki bu radikal dönüşümün olası rotaları neler, nasıl adilane bir şekilde hayata geçirilebilir? Post-kapitalist bir iyi yaşam tahayyülünün çerçevesini neden enternasyonalist, Küresel Güney temelli bir Marksizm çizmek zorunda? Jason Hickel’ın “Daha Az Daha Çoktur: Küçülme Dünyayı Nasıl Kurtaracak” (Windmill, 2020) ve Max Ajl’in “Halkların Yeşil Yeni Düzeni” (Pluto, 2021) kitaplarındaki öneri ve tespitlerini dikkatinize sunuyor, Dijital Neşriyat podcast serimizin ilkinde Ethemcan Turhan’a kulak veriyoruz.

Tropikleşen Türkiye, yaz kuraklıkları, artan orman yangınları... Bunlarla beraber bizi bekleyen tarımsal, ekolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik sorunlar... Hükümetlerarası görüşmeler ve iklim diplomasisi başarısız oldu. Önümüzde son bir şans var, o da Kasım ayındaki Glasgow toplantısı. İklimbilimci Prof. Dr. Murat Türkeş’i dinlemeye devam ediyoruz.

1989’da yürürlüğe giren 32 no’lu kararname Türkiye ekonomisi için neyin habercisiydi? 1994 krizini hazırlayan ortam nasıl oluştu? Sermaye hareketlerinin tetiklediği ‘94 krizini ortaya çıkaran toplumsal değişimler neydi? İktisatçı Ümit Akçay ve siyaset bilimci Galip Yalman, on yılda 11 koalisyon hükümeti kurulan dönemi, 1994, 28 Şubat 1997 ve 1998 krizlerinin arka planını podcast serimizin yedincisinde masaya yatırıyor.

Yerkürenin ısı dengesini bozan dinamik somut olarak nasıl işliyor, nasıl etkiler yaratıyor? Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu üyesi iklimbilimci Prof. Dr. Murat Türkeş’i dinliyoruz.

Küçülme somut pratiklerle nasıl hayata geçirilebilir? Neyi hangi ölçekte, hangi fail aracılığıyla, nasıl sınırlayabiliriz? Emek süreçlerinde, kamusal finans alanında, enerji ve madde tüketiminde hangi uygulamalar küçülmenin, dolayısıyla iyi bir yaşamın kapısını aralar? Ve tüm bunlar neden kaçınılmaz olarak enternasyonalist bir yaklaşım gerektirir? André Gorz’un deyişiyle küçülmenin devrimci siyasetine yol açacak “reformist olmayan reformları” küçülme podcast serimizin dördüncüsünde Bengi Akbulut ve Ethemcan Turan'la mercek altına alıyoruz.

İktisatçı Ümit Akçay ve siyaset bilimci Galip Yalman’la “Kriz Üzerine” podcast serimizin altıncı bölümünde rotayı dünya genelinden Türkiye’ye çeviriyoruz ve güncel krizin yakın tarihteki kökenlerini mercek altına alıyoruz. Ekonomik ve siyasal krizin iç içe geçtiği 1970’lere, 24 Ocak 1980 Kararları’na uzanan uzun on yıla yakın plan…

Pandeminin başından beri toplumsal esenlik için vazgeçilmez emeğin ne olduğunu ziyadesiyle idrak ediyoruz. Peki, bakım emeğini merkeze alan bir yeniden örgütlenmenin unsurları neler? Küçülme esasen niçin feminist bir hedef? Podcast serimizin üçüncü bölümünde Maria Mies, Arel Salleh, Silvia Federici, Stefania Barca’nın izinde bakım emeğini tartışıyoruz. 

21. yüzyılın ilk krizi 2008’de geldi ve sonuç “daha fazla neoliberalizm” oldu. Küresel ekonomik durgunluk ve gelir dağılımı adaletsizliğinin yarattığı sorunlara siyasette sağ ve sol seçeneklerinin itibar kaybı eklendi. 2020’nin ilk aylarından itibaren dünyayı etkisi altına alan pandemiyle birlikte ekonomik krizden siyasi ve toplumsal krizlere uzanan genişlikte yaşanılan kırılmayı, değişen ya da aynı kalan yönlerin neler olduğunu iktisatçı Ümit Akçay ve siyaset bilimci Galip Yalman podcast serimizin beşincisinde masaya yatırıyor.

Gözetim toplumunun eşiğinde, post-kapitalist tartışmalar içinde Temel Gelir nereye oturuyor? Shoshana Zuboff’un davranışsal artık değer kuramından Peter Frase’in dört gelecek tahayyülüne, Marx’ın Makineler Üzerine Fragman’ından emek değer kuramının aşınmasına, mini-podcast serimizin sonuncusunda Haluk Levent’e kulak veriyoruz.