Το ψυχικό τραύμα δεν είναι απλώς μια ανάμνηση· είναι ένας τρόπος ύπαρξης που χαράζεται στο σώμα, στη φωνή, στη σχέση. Όταν οι πρώτες εμπειρίες δεν χωρούν, όταν η αγάπη δοθεί με όρους ή χαθεί μέσα στη σιωπή, τότε η ψυχή μαθαίνει να προστατεύεται με μάσκες: να φαίνεται δυνατή, λαμπερή, αυτάρκης.

Αυτό ονομάζουμε ναρκισσισμό — όχι ως ελάττωμα, αλλά ως μηχανισμό επιβίωσης.

Το επεισόδιο φωτίζει τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στον υγιή και τον παθολογικό ναρκισσισμό· εξηγεί τι σημαίνει ναρκισσιστική διαταραχή και πώς το τραύμα διαμορφώνει τις σχέσεις, τα social, τις οικογένειες. Μιλά για την εποχή της εικόνας και την ανάγκη να «φαίνομαστε» όταν μέσα μας υπάρχει το παλιό, παιδικό κενό του «δεν με βλέπουν». Μέσα από ιστορίες, παραδείγματα και βιωματικές ασκήσεις, αναδεικνύει πώς η άμυνα μπορεί να μετατραπεί σε επίγνωση, πώς οι ναρκισσιστικές σχέσεις επαναλαμβάνουν παλιά τραύματα, και πώς μπορούμε, τελικά, να επιστρέψουμε στο βλέμμα μας.

Στο τέλος, η θεραπεία δεν είναι να σπάσουμε την πανοπλία, αλλά να την κατανοήσουμε· να αναγνωρίσουμε ότι κάποτε μας προστάτεψε και τώρα μπορούμε να την αφήσουμε.

Γιατί μόνο όταν μάθουμε να βλέπουμε πραγματικά —τον εαυτό και τους άλλους — η αγάπη γίνεται χώρος αλήθειας, όχι ρόλος επιβεβαίωσης.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ξεκινούν τίποτα αν δεν είναι σίγουροι πως θα το κάνουν τέλεια. Άλλοι που διορθώνουν ξανά και ξανά το παραμικρό, ώσπου χάνουν τη χαρά της δημιουργίας. Και κάποιοι που μένουν ακίνητοι — όχι από τεμπελιά, αλλά από φόβο. Φόβο μήπως φανούν ατελείς.

Σε αυτό το επεισόδιο των Αληθειών, η Σουζάνα Παπαφάγου ανοίγει μια βαθιά  συζήτηση για την ατελοφοβία, τον φόβο της ατέλειας και της ανεπάρκειας.

Μέσα από παραδείγματα θεραπευόμενων, ψυχαναλυτικές αναφορές και προσωπικό λόγο, αναδεικνύει πώς η ανάγκη για τελειότητα ριζώνει σε παιδικές εμπειρίες, σε γονεϊκά βλέμματα που δεν άντεξαν το λάθος, σε υπερεγώ που μαθαίνουν να τιμωρούν αντί να φροντίζουν.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην επιθυμία για εξέλιξη και στην αδυσώπητη ανάγκη να τα κάνουμε όλα σωστά;

Τι συμβαίνει μέσα μας όταν το «αρκετά καλό» δεν είναι ποτέ αρκετό;

Πώς μπορούμε να μάθουμε να ζούμε με τις ρωγμές μας χωρίς να τις κρύβουμε;

Στο τέλος του επεισοδίου, μια άσκηση «μάσκα οξυγόνου» –«Η άδεια για ατέλεια»– μας προσκαλεί να σταθούμε απέναντι στον φόβο του λάθους με τρυφερότητα, να γράψουμε όσα δεν τολμήσαμε να ξεκινήσουμε και να πούμε δυνατά: «Δίνω στον εαυτό μου την άδεια να υπάρξει, ακόμη κι αν δεν είναι τέλειος».

Ένα επεισόδιο για την ελευθερία της ατέλειας, για την τρυφερότητα απέναντι στο ανθρώπινο, για τη βαθιά αλήθεια ότι δεν χρειάζεται να είμαστε άψογοι για να είμαστε αγαπητοί.

Ξυπνάτε ένα πρωί και κάτι δεν πάει καλά. Η καρδιά σας χτυπά πιο γρήγορα, το στήθος βαραίνει κι ένα αίσθημα ανησυχίας απλώνεται χωρίς προειδοποίηση. Δεν έχει συμβεί τίποτα. Κι όμως, το σώμα σας συμπεριφέρεται σαν να κινδυνεύει.

Στο επεισόδιο αυτό, η Σουζάνα Παπαφάγου, Κλινική Αναπτυξιακή Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτρια, εξηγεί με απλό αλλά επιστημονικά ακριβή τρόπο τι συμβαίνει όταν βιώνουμε άγχος χωρίς φανερό λόγο και γιατί το σώμα ενεργοποιεί συναγερμό ακόμη κι όταν όλα είναι καλά.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο στρες και το άγχος και γιατί το ένα τελειώνει, ενώ το άλλο παραμένει; Πώς δημιουργούνται οι κρίσεις άγχους και πώς διαφέρουν από τις κρίσεις πανικού; Γιατί ο εγκέφαλος δεν ξεχωρίζει τον πραγματικό από τον φανταστικό κίνδυνο; Και πώς μπορούμε να επανεκπαιδεύσουμε το νευρικό μας σύστημα ώστε να μάθει ξανά την αίσθηση της ασφάλειας;

Η Αλήθεια #6 σάς προσκαλεί να δείτε το άγχος όχι σαν εχθρό, αλλά σαν μήνυμα ένα κάλεσμα του σώματος να το ακούσετε, όχι να το πολεμήσετε.

«Το σώμα δεν φοβάται το παρόν· φοβάται όσα δεν έχουν ειπωθεί ακόμη».

Πόσες φορές έχετε νιώσει ότι δεν αξίζετε πραγματικά όσα έχετε πετύχει; Ότι ίσως «ξεγελάσατε» τους άλλους, ότι κάποια στιγμή θα «αποκαλυφθεί» πως δεν είστε τόσο ικανοί όσο νομίζουν;

Αυτό το εσωτερικό αίσθημα έχει όνομα: Σύνδρομο του Απατεώνα (Impostor Syndrome). Ένα φαινόμενο που, πίσω από την αμφιβολία, κρύβει πρώιμες εμπειρίες, διαγενεακά μοτίβα και την ανάγκη για συνεχή απόδειξη αξίας.

Σε αυτό το επεισόδιο, η Σουζάνα Παπαφάγου εξηγεί:

• Πώς ξεκινά το Σύνδρομο του Απατεώνα από την παιδική ηλικία.
• Γιατί η επιτυχία συχνά βιώνεται ως «κλοπή».
• Και πώς μπορούμε, μέσα από αναγνώριση και αυτοσυμπόνια, να επανασυνδεθούμε με την πραγματική μας αξία.

Το επεισόδιο ολοκληρώνεται με μια σύντομη, καθοδηγούμενη βιωματική άσκηση, μια στιγμή επιστροφής στην αλήθεια:

«Δεν κλέβω τίποτα. Δημιουργώ.
Δεν ξεγελώ κανέναν. Προσφέρω.
Είμαι εδώ γιατί το αξίζω».

Ένα κορίτσι και ένα αγόρι μεγάλωσαν σε σπίτια όπου η χαρά θεωρούνταν επικίνδυνη.

Εκείνη έμαθε να κρύβει τη λάμψη της, γιατί η μητέρα της φοβόταν πως «οι άλλοι είναι κακοί, δεν θα χαρούν με τη χαρά σου».

Εκείνος έμαθε να κρατά τη χαρά του χαμηλά, γιατί ο πατέρας του δεν άντεχε να τον βλέπει να πετυχαίνει εκεί που ο ίδιος δεν τα είχε καταφέρει.

Δύο ιστορίες, το ίδιο μοτίβο: Ο φθόνος που ταξιδεύει αθόρυβα από γενιά σε γενιά και γίνεται φόβος. Ο φόβος ότι αν φανείς, θα το πληρώσεις.

Σε αυτό το επεισόδιο μιλάμε για το πώς αυτός ο φόβος μάς κάνει να μικραίνουμε για να είμαστε αποδεκτοί, πώς περιορίζει τη χαρά και τη ζωντάνια μας, και πώς αρχίζουμε να απελευθερωνόμαστε όταν καταλάβουμε πως το φως μας δεν πληγώνει κανέναν — απλώς φωτίζει

Η ντροπή κι η ενοχή φυτεύονται μέσα μας από πολύ νωρίς. Μπορούν να μας διδάξουν όρια, ενσυναίσθηση και υπευθυνότητα. Μπορούν όμως και να μας βαφτίσουν «λάθος» και να μας φυλακίσουν μια ζωή. Σε αυτό το επεισόδιο μιλάμε απλά, με ιστορίες και παραδείγματα, για το πότε μας μεγαλώνουν και πότε μας μικραίνουν — και κάνουμε μια άσκηση για να ξαναβρούμε την αλήθεια μας.

Πόσες φορές λέμε «όλα καλά» ενώ μέσα μας δεν είμαστε καλά; Ή κάποιες άλλες φορές θα θέλαμε να πούμε «Ναι, είμαι καλά!» αλλά φοβηθήκαμε μήπως μας πουν πως «φλεξάρουμε» (όπως θα έλεγε και η προέφηβη κόρη μου).

Σε αυτό το επεισόδιο μιλάμε για τη μάσκα του «όλα καλά», τον ψευδή εαυτό που μας κρατά σιωπηλούς και τον φόβο να πούμε «είμαι καλά».

Με ιστορίες και ασκήσεις για να τολμήσουμε μικρές αλήθειες στην καθημερινότητά μας.

Στο νέο podcast της Athens Voice με τίτλο «Αλήθειες», η Σουζάνα Παπαφάγου (Κλινική Αναπτυξιακή Ψυχολόγος και Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια) ανοίγει συζητήσεις για όλα όσα μας αφορούν αλλά σπάνια λέγονται δυνατά.

Εδώ θα βρεις ιστορίες, σκέψεις και εργαλεία που μας βοηθούν να καταλάβουμε βαθύτερα τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας, αλλά και τα σιωπηλά μοτίβα που κληρονομούμε από την οικογένεια και την κοινωνία.

Με γλώσσα απλή, χωρίς ψυχολογικό «βαρίδι», αλλά με ουσία και ευαισθησία, οι «Αλήθειες» είναι ένας χώρος που συνδέει την επιστημονική γνώση με την καθημερινή εμπειρία.

Αν ψάχνεις κουβέντες που ανοίγουν δρόμους, που κάνουν το αόρατο ορατό, και που σε φέρνουν πιο κοντά στον εαυτό σου και στους ανθρώπους γύρω σου, τότε είσαι στο σωστό μέρος.

Επεισόδιο 1: Η αλήθεια είναι γυμνή

«Η αλήθεια είναι άβολη∙ κι όταν μένει γυμνή, συχνά προτιμάμε το ψέμα καλοντυμένο, ακόμη κι αν τα ρούχα δεν του ταιριάζουν. Στο πρώτο επεισόδιο μιλάμε για τον μύθο της Αλήθειας και του Ψεύδους, για τις μάσκες που φοράμε λέγοντας “όλα καλά” και για το παιδί μέσα μας που κάποια στιγμή τολμά να πει: ο βασιλιάς είναι γυμνός».