Het is 1975. Amsterdam krimpt. Industrie vertrekt, gezinnen trekken weg en oude wijken staan op de nominatie om gesloopt te worden. Toch begint hier het verhaal van de wederopbouw, van de stadsvernieuwing, en van het juridische fundament waarop de stad sindsdien verder is gebouwd.

In deze aflevering van Amsterdamse Handelsgeest gaan we van actiegroep Nieuwmarkt tot de Omgevingswet, van rioolwaterzuiveringen tot woontorens op Sloterdijk.

Te gast zijn stedenbouwkundige Maurits de Hoog, auteur van Stadsontwikkeling Amsterdam 1975–2025, en advocaat-partner Pelin Oztürk, specialist in het omgevingsrecht bij Lexence.

We bespreken hoe Amsterdam in halve eeuw is veranderd in een netwerk van stadsdelen met eigen centra, hoe juridische belemmeringen creatief zijn omzeild, en waarom het omgevingsrecht soms voelt als een ‘landscape of hell’. Wat vraagt de stad van juristen en stedenbouwers? Hoe voorkomen we dat Amsterdam onbetaalbaar en onleefbaar wordt?

Een aflevering over ruimte, regels en recht in de stad, van schimmige fabriekszones tot duurzame droomwijken. Met één grote vraag voor 2050: hoe bouw je een stad die zichzelf én haar bewoners beschermt?

Bronnen fragmenten intro:

-         Amsterdam in 1975

-         De Zuidas

-         Invoering van de Omgevingswet

-         Vertraging woningbouw door stikstof  

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is 1720. In de drukke straten van Amsterdam loopt Jan de Vicq van akte naar akte. Geen toga, geen typemachine, laat staan een computer: alleen zijn handschrift, zijn kennis en zijn voeten brengen hem van het Rokin naar de Keizersgracht. Als notaris is hij voor iedereen bereikbaar, van bierdrager tot predikant, en speelt hij een cruciale rol in het vastleggen van eigendom, familiezaken en handelsafspraken. Maar zijn werk gaat verder: als vertrouwenspersoon, bemiddelaar én, opmerkelijk genoeg, als een soort officier van justitie bij vechtpartijen en vaderschapskwesties.

In deze aflevering van Amsterdamse Handelsgeest duiken we in het leven van deze achttiende-eeuwse notaris en leggen we zijn praktijk naast die van nu. Met Myrthe Bleeker, nauw betrokken bij het project Alle Amsterdamse Akten en momenteel onder meer werkzaam als zelfstandig onderzoeker bij Olim Historie en Hendrik Bennebroek Gravenhorst, notaris partner bij Lexence en gespecialiseerd in alle aspecten van het notarieel ondernemingsrecht, Horst bespreken we hoe de rol van de notaris is veranderd, en wat opvallend hetzelfde is gebleven. Van oude handschriften tot digitale aktes, van netwerkborrels op de beurs tot posts op LinkedIn: hoe blijft de notaris een spil in het rechtsverkeer?

We staan stil bij het stoffige imago van het vak, de toenemende invloed van AI, en de rol van de notaris als poortwachter van de samenleving. En we stellen de vraag: hoe toegankelijk is de notaris vandaag nog, en wat kunnen we leren van de laagdrempeligheid van toen? Een aflevering over vertrouwen, papier, technologie en de juridische ruggengraat van een stad in ontwikkeling, van de Gouden Eeuw tot nu.

Bronnen fragmenten intro:

-         Over de notaris en koninklijk besluit

-         Wanneer je een notaris tegenkomt in het leven

-         De notaris van de toekomst  

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Amsterdam, 1609. Op de Dam opent de Wisselbank haar deuren – een financiële revolutie die Amsterdam uitroept tot het kloppend hart van de wereldeconomie.

In deze aflevering van Amsterdamse Handelsgeest onderzoeken Marius van Nieuwkerk, Charles Destrée en Hidde Bruinsma hoe een bankgebouw in het stadhuis op de Dam kon uitgroeien tot het fundament van het moderne financiële systeem. Wat kunnen we leren van de rust, reinheid en regelmaat die de Wisselbank bracht? En hoe beschermt de centrale bank van nu ons tegen de financiële bubbels van morgen?

We duiken ook in het kleurrijkste speculatiehoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis: de Tulpenmanie. Hoe kon een bloem uit Klein-Azië in de 17e eeuw meer waard worden dan een Amsterdams grachtenpand? En waarom stortte de markt uiteindelijk in?

We bespreken vragen als:

• Waarom werd Amsterdam hét financiële centrum van de wereld?
• Wat was de wisselbank precies – en waarom werd ze ‘de moeder van alle centrale banken’ genoemd?
• Welke lessen trekken we uit de tulpenmanie, DSB en Credit Suisse?

Van de goudkluis op de Dam tot de digitale stresstest: deze aflevering laat zien hoe financiële stabiliteit begint bij vertrouwen en hoe Amsterdam daar al 400 jaar lang een hoofdrol in speelt.

Bronnen intro aflevering:

• Stadsarchief centrum van financiële geschiedenis Amsterdam
• Tulpenmanie de eerste bubbel
• Tulpenbol is een vermogen waard
• ECB, volg het voorbeeld van de Fed niet  

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Amsterdam, 5 juli 1934. De Jordaan verandert in een slagveld. De directe aanleiding? Een verlaging van de toch al schrale steun voor duizenden werklozen. Mensen trekken massaal de straat op, stenen vliegen door de lucht, barricades worden opgeworpen en de politie treedt hard op. Het resultaat: vijf doden in Amsterdam, meer dan honderd gewonden – en een stad in shock.

In deze aflevering duiken jurist en podcastmaker Hidde Bruinsma, Lex Heerma van Voss, fellow van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en gepensioneerd hoogleraar aan de Universiteit Utrecht met een specialisatie in de geschiedenis van de sociale zekerheid en arbeid in Nederland en arbeidsrecht advocaat Esther van der Meulen in een van de heftigste sociale protesten uit de Amsterdamse geschiedenis: de Jordaanoproer. Wat dreef de mensen tot wanhoop? Hoe ontwikkelde het Nederlandse stelsel van sociale zekerheid zich daarna? En hoe verhouden onze moderne rechten zich tot de strijd van toen?

We bespreken vragen als:

• Waarom ontstond de Jordaanoproer juist in 1934?
• Wat veranderde er (niet) in het sociale zekerheidsstelsel na deze rellen?
• Welke lessen kunnen we trekken uit de armoede van toen – voor de uitdagingen van nu?

Van stempelplicht en staken in de Jordaan tot moderne werknemersrechten, coronasteunmaatregelen en het debat over een basisinkomen: deze aflevering laat zien hoe historische onrust doorwerkt in hedendaags arbeidsrecht en sociaal beleid.

Let op: In de inleiding van de aflevering wordt gesproken over zes doden, maar historisch onderzoek wijst uit dat er in Amsterdam vijf doden vielen tijdens het oproer. Meer over dit en andere details is te vinden op de uitgebreide en gedocumenteerde website van Tinus Heijmans: www.jordaanoproer.nl

Bronnen intro aflevering:

• Mensen die moeten stempelen
• Politie treedt keihard op
• Nummer over de Jordaanoproer
• Cao-onderhandelingen in de metaal- en technieksector

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is de 17e eeuw. Amsterdam is het kloppende hart van de wereldhandel. Families zoals de Trippen bouwen internationale handelsimperia op met ijzer, wapens en slimme contracten. In 1631 richten de broers Louis en Hendrik Tripp een eigen wapenhandel op. Hun fortuin groeit en veertien jaar later laten ze het imposante Trippenhuis bouwen aan de Kloveniersburgwal.

Achter deze rijkdom schuilt een fundament van juridische innovaties. Betrouwbare contracten, handelsafspraken en slimme mechanismen om risico’s te beheersen, zorgen voor voorspelbaarheid in een onvoorspelbare wereld. En die lessen zijn nog steeds actueel: of het nu gaat om internationale handelscontracten of juridische afspraken in het digitale tijdperk.

In deze aflevering duiken jurist en podcastmaker Hidde Bruinsma, hoogleraar financiële geschiedenis Oscar Gelderblom en advocaat Heleen Kleinjan, gespecialiseerd in internationaal commercieel contractenrecht, in de evolutie van contracten. Hoe ontstonden de eerste commerciële contracten? Wat maakte de Amsterdamse aanpak zo succesvol? En welke innovaties uit de Gouden Eeuw zien we nog steeds terug in moderne handelspraktijken?

We bespreken vragen als:

- Hoe zorgden kooplieden in de 17e eeuw voor betrouwbare contracten zonder snelle communicatie?

- Wat gebeurde er als contracten werden geschonden, en hoe werden conflicten opgelost?

- Welke juridische innovaties uit Amsterdam zijn wereldwijd overgenomen?

Van handgeschreven contracten en arbitrage in de Gouden Eeuw tot AI-gestuurde overeenkomsten en smart contracts: deze aflevering biedt een diepgaand inzicht in hoe commerciële contracten handel mogelijk maken, toen én nu.

Bronnen fragmenten intro:

-       Het verhaal van het Trippenhuis

-       Contract in Nederland is heilig

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is 1602. In Nederland wordt een revolutionaire onderneming opgericht: de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Een soort van juridische fusie van meerdere voorcompagnieën, gesteund door de overheid en gefinancierd via een beursgang. Hiermee ontstaat de eerste multinational ter wereld én de eerste aandelenmarkt. De VOC groeit uit tot een economisch imperium, maar legt tegelijkertijd de basis voor de koloniale exploitatie en machtspolitiek in Azië.

De oprichting van de VOC is niet alleen een mijlpaal in de handel, maar ook in het recht. In Amsterdam komt de eerste volwaardige aandelenbeurs tot stand. Bovendien wordt in de stad de basis gelegd voor het ontstaan van market makers, speculanten en juridische structuren rond eigendom en waarde. Maar hoe kwam dit allemaal tot stand? En welke parallellen zijn er met moderne fusies en overnames?

In deze aflevering duiken jurist en podcastmaker Hidde Bruinsma, historicus Lodewijk Petram en Wouter Helder, advocaat partner bij Lexence en gespecialiseerd in corporate M&A, in de wereld van fusies en overnames, van de 17e-eeuwse VOC tot de hedendaagse overnamemarkt. Hoe bepaal je de waarde van een onderneming? Waarom worden sommige fusies vermomd als overnames? En welke invloed heeft de beurs op bedrijven die er niet eens genoteerd zijn?

Van de oprichting van de VOC tot de complexe M&A-deals van vandaag: deze aflevering biedt een diepgaande blik op hoe handel, kapitaal en juridische innovatie Amsterdam hebben gevormd.

Bronnen fragmenten intro:

-       Dossier geschiedenis – De Gouden Eeuw

-       Hoe zijn de VOC en WIC ontstaan?

-       Bloedbad op de Nikkei  

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is 1896. Amsterdam groeit explosief en de stad kampt onder meer met grondspeculatie. De oplossing? Een revolutionair systeem: erfpacht. Voortaan wordt gemeentegrond niet verkocht, maar uitgegeven in erfpacht. De opbrengsten worden gebruikt voor voorzieningen voor de stad en de gemeente behoudt grip op de ontwikkeling. Het erfpachtsysteem klinkt als een win-win, maar is dat ook zo?

In de decennia die volgen evolueert het systeem. In 1915 wordt tijdelijk erfpacht vervangen door voortdurend erfpacht, en in 2017 introduceert de gemeente eeuwigdurende erfpacht om het systeem toekomstbestendig te maken. Maar elke stap roept nieuwe vragen op: Hoe bepaal je een eerlijke prijs voor eeuwigdurende erfpacht? Waarom schieten de kosten soms omhoog na herzieningen van contracten? En welke impact heeft dit systeem op huiseigenaren, banken en de stad als geheel?

In deze aflevering onderzoeken Paul Nelisse, Director Valuations bij Colliers en specialist in stedelijke erfpacht, en Arief van Rhee, notaris partner bij Lexence, hoe het erfpachtsysteem de stad gevormd heeft. Samen met jurist en podcastmaker Hidde Bruinsma duiken ze in de geschiedenis van erfpacht, van de revolutionaire invoering in 1896 tot de moderne uitdagingen van vandaag.

Wat betekent erfpacht voor de rechtszekerheid van bewoners? Hoe heeft het systeem speculatie tegengegaan, maar tegelijkertijd onvoorziene problemen veroorzaakt? En welke lessen kunnen we trekken voor de toekomst van Amsterdam?

Van de eerste contracten van 1896 tot de complexe hervormingen van de 21e eeuw: deze aflevering biedt een diepgaande blik op hoe erfpacht de juridische, financiële en maatschappelijke dynamiek van Amsterdam heeft beïnvloed.

Bronnen fragmenten intro:

- Een Vandaag: hoe werkt het met de erfpacht?

- Wat is een recht van erfpacht?

- AT5: woningbezitters spreken in over erfpacht

- AT5: 'Operatie erfpacht ging best goed'

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is 1850. In Amsterdam schieten fabrieken als paddenstoelen uit de grond en mensen uit heel Nederland stromen naar Amsterdam op zoek naar werk. De stad groeit razendsnel: in 50 jaar tijd verdubbelt het aantal inwoners van 211.000 naar een half miljoen. Maar deze groei brengt een grote schaduwzijde met zich mee. Gezinnen van vier, vijf, of soms zelfs acht personen wonen op slechts 20 vierkante meter, vaak in een enkele kamer waar slapen, koken en wassen plaatsvinden. Schoon water en riolering zijn er niet, en ziektes zoals tyfus en cholera eisen hun tol. De Jordaan en andere volksbuurten worden synoniem voor krotten en overbevolking, terwijl de stad letterlijk uit haar voegen barst.

In deze aflevering onderzoeken architect en schrijver Frank Smit en huurrechtadvocaat Marieke van Schie hoe Amsterdam, van een stad met onvoorstelbare armoede, transformeerde naar een moderne metropool. Ze bespreken hoe de Woningwet van 1901 een keerpunt vormde door de sloppen op te ruimen en sociale woningbouw mogelijk te maken. Deze wet legde de basis voor betere leefomstandigheden en beïnvloedde zelfs de architectuur van volkswijken zoals de Pijp en de Kinkerbuurt.

Maar ook het heden komt uitgebreid aan bod. Hoe probeert Amsterdam anno 2024 het tij te keren in een nieuwe wooncrisis, waarin betaalbare huurwoningen steeds schaarser worden? De invoering van de Wet betaalbare huur, bedoeld om middenhuur toegankelijk te maken, roept vragen op over de toekomst van huren in de stad. Met scherpe inzichten bespreken Frank en Marieke hoe wetgeving het wonen blijft sturen en welke lessen we kunnen trekken uit het verleden.

Van de erbarmelijke omstandigheden van de 19e eeuw tot de moderne uitdagingen van een oververhitte woningmarkt: deze aflevering biedt een diepgaande blik op de geschiedenis en toekomst van wonen in Amsterdam, met aandacht voor de balans tussen regelgeving, architectuur en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Bronnen fragmenten intro:

- Een Eeuw Amsterdam Deel 26

- Armoede in de Jordaan in de 20e eeuw | ANDERE TIJDEN

- De man die Amsterdam bouwde | ANDERE TIJDEN

- Hugo de Jonge bij WNL op Zondag

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.