آن روی سکه

احمدرضا فلسفی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معماری کامپیوتری است و سابقه بازی در تیم های فوتبال پایه را هم دارد، اما در همان سن نوجوانی مجبور شده فوتبال را کنار بگذارد و مسیر دیگری برای خودش انتخاب کند. مسیری که او را به بهترینِ ایران و یکی از بهترین های آسیا و دنیا بدل کرده است. این جوان دوست داشتنی توانسته چندین دوره قهرمان فوتبال نمایشی ایران شود، به مقام چهارم آسیا برسد و در دنیا در رده یازدهم بایستد. احمدرضا فلسفی در مسابقات اخیر قهرمانی آسیا در چین هم حاضر بود که تا مرحله یک چهارم نهایی بالا رفت و قرار است به عنوان نماینده ایران، در مسابقات جهانی این رشته در بهار 99 در تونس شرکت کند. این قسمت آن روی سکه را به صحبت با احمدرضای عزیز اختصاص داده ایم.

اوج گیری نسل طلایی فوتبال مجارستان با شیوع کمونیسم در کشورهای شرق اروپا همراه شد و فوتبال این کشور ضربه بزرگی از سیاست خورد. انقلاب مجارستان در سال ۱۹۵۶، سرکوب شد و موجی از ناامیدی از آینده در این کشور بوجود آمد؛ در همین زمان بسیاری از ستارگان فوتبال این کشور هم حاضر به بازگشت به کشورشان و پذیرش دیکتاتوری نشدند. مجارها همان هایی بودند که در آوریل ۱۸۴۹ توسط "لویی کوسوت" استقلال خود را اعلام کردند اما چندی بعد و با فشار روسیه و اتریش این حکومت از هم پاشید و خود کوسوت هم ۴۳ سال بعد در تبعید در گذشت. نزدیک به یک قرن بعد این تراژدی تاریخی تقریبا بازهم برای مجارستان تکرار شد. این سیزدهمین قسمت از پادکست آن روی سکه است که ما در آن مرور پرونده های جذاب ورزشیِ چهره ها یا رویدادهای مهم مشغولیم و در این قسمت که به صورت سریالی آماده شده، به سراغ نقش سیاست در فوتبال و در قسمت سوم به سراغ مجارستان رفتیم.

شنیدن داستان موفقیت آدم ها همیشه شنیدنی است و اگر چنین داستان هایی مربوط به نمونه های وطنی هم باشند، جذابیت شان چند برابر می شود. در این مطلب به سراغ خانم نگار سماک نژاد رفته ایم که علاوه بر استاد دانشگاهی تمام وقت، دونده حرفه ای فوق استقامت هم هست و هر دو را باهم به خوبی پیش برده است. خانم دکتر چند هفته پیش در مسابقات فوق ماراتن UTMB شرکت کرد و بیش از 170 کیلومتر دوید. همین سابقه، دلیلی شد برای مصاحبه طرفداری با خانم سماک نژاد که می خوانید.

این قسمت دوم از پادکست سریالی فوتبال و سیاست است که به سرزمین قهوه سفر کرده است. دیکتاتوری برزیل را هم در بر گرفت بود. به مانند بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین. روایت گره خورده بین فوتبال و سیاست این کشور اما به نحوی دیگر بود. تیم ملی فوتبال این کشور بود بدون هیچ تاثیری از نظام حاکم بر آن کشور، به قهرمانی جهان رسید اما وقتی به میهن بازگشت، بازهم سیاست مداران این کشور سعی کردند از قدرت فوتبال استفاده کنند و فوتبالیست های حالا شناخته شده برزیلی را به سمت خودشان بکشند. سیاسیون بازهم از قدرت فوتبال برای تبلیغات نظام خود استفاده کرده بودند، اما به نحوی دیگر.

فوتبال و سیاست دو عضو جدا نشدنی از یکدیگرند؛ گاهی فوتبال به سیاست کمک کرده و گاهی هم این سیاست بوده که به فوتبال کمک کرده است! فوتبال پر هوادار بود و این موضوع را نازی های آلمانی می دانستند. آن ها علاوه بر تبلیغ آرمان های خود می توانستند درآمد خوبی از حضور هواداران عاشق این ورزش در ورزشگاه ها کسب کنند. در سال 1931، میزبانی المپیک تابستانی پس از کش و قوس های فراوان به برلین واگذار شد. هیتلر آویخته شدن مدال زرین را بر گردن فوتبالیست های هم وطن خود ندید، اما مدارکی وجود دارند که نشان می دهند پیشوا کاری کرد تا حداقل هم نژادی هایش روی سکو بروند.

این دهمین قسمت از پادکست آن روی سکه است که ما در آن مرور پرونده های جذاب ورزشیِ چهره ها یا رویدادهای مهم مشغولیم و در این قسمت که به صورت سریالی آماده شده، به سراغ نقش سیاست در فوتبال و در شروع، کشور آلمان و آدلف هیتلر رفتیم. منابع ما برای این پادکست، سری یادداشت هایی با همین موضوع است که قبلا در طرفداری منتشر شده است.

صبحِ سوم ماه می 1998، جسد بی جان جاستین فاشانو در گاراژ خالی منزلش در شوردیچ پیدا شد. جایی که تنها یک مایل با محل تولدش فاصله داشت. یک ساعت آخر زندگی‌اش را در سونای مخصوص همجنسگراها گذرونده بود. در یادداشت قبل از خودکشی، نوشته بود: "امیدوارم عیسی مسیحی که عاشقش هستم، با آغوش باز در خانه از من استقبال کند" و اینگونه زندگی اولین فوتبالیستی که همجنسگرا بودنش علنی شده بود، اولین رنگین پوست میلیون پوندی فوتبال، خاتمه یافت. این نهمین قسمت از پادکست آن روی سکه است که ما در آن مرور پرونده های جذاب ورزشیِ چهره ها یا رویدادهای مهم مشغولیم و در این قسمت به سراغ تراژدی جاستین فاشانو رفتیم. منابع ما برای این پادکست، یادداشت آقای دیوی لِین ترجمه شده در دو قسمت توسط همکار عزیزمان آقای جواد رحمانی و بخش هایی از کتاب 18 سال راه رفتن روی آب نوشته برایان کلاف و ترجمه علی امیری فر بوده است. مهدی جوانی، ویرایش نهایی متن رو انجام داده، حسین خسروی، پوستر این قسمت را طراحی کرده و سامان خدایی، آن را برای شما روایت کرده است.

برزیلِ 1982 را برخی بهترین تیم تمام ادوار جام‌جهانی فوتبال می‌دانند. بازی‌های روح‌نواز و گل‌هایی زیبا که هرکدام مانند یک اثر هنری بودند. تیمی متّحد که در قلبِ خط میانی‌اش جواهری داشت به نام دکتر سوکراتس. هافبک هجومی نابغه‌ای که جراحی ارتوپد خوانده بود و در زمین بازی با اندامِ کشیده‌اش هرکاری که می‌خواست با توپ گرد می‌کرد. به او لقبِ "چگوارای فوتبال" داده بودند که اسم پسرش را "فیدل" گذاشت و دل‌ش در گرو جنبش‌های چپ آمریکای لاتین بود. آنارشیستِ ریشویی که هیچ‌وقت دنبال قهرمانی نرفت. هیچ‌وقت زیبایی فوتبال را فدای کسب افتخار و جام نکرد. هیچ‌وقت اسیرِ حرفه‌ای‌گری‌های فوتبال مدرن و تجاری نشد و در برابرش سرِ تعظیم فرو نیاورد. در بیرون زمین نوشیدنی می‌خورد و سیگار بر لب جسم و روحِ مست‌ش را به میانِ مردم می‌انداخت و در زمینِ بازی سمفونی فوتبال می‌نواخت. او زمانی گفته بود: «وقتی در زمین قدم برمی‌دارم، هیچ چیز جز همان لحظه و آفرینشِ کاری زیبا برایم اهمیتی ندارد. من به میلیون‌ها مردمِ فرودستی فکر می‌کنم که با تمامِ حسرت‌ها و مصیبت‌های‌شان، چشمِ امید به ساق‌های من بسته‌اند. به مردمی که قدرتِ حرف‌زدن و ابرازِ وجود از آن‌ها سلب شده است». او آخرین بازمانده‌ نسلی بود که در سرآغازِ سقوط فوتبال به گند و کثافتِ تجارت، لحظه‌هایی شورانگیز برای مردم‌شان خلق کردند. فوتبالی درهم‌تنیده به سیاست. در روزگاری که به همراهِ رفقای کمونیستش، تیمِ فوتبالِ باشگاه کورینتیانس را به تریبونی برای هجو و نقدِ دیکتاتوری نظامی بدل کردند. پیراهنی بدونِ اسپانسر با لوگوی کمپانی کوکاکولا که از پایینش قطره‌های خون می‌چکید و یک کمونِ فوتبالی با نامِ دموکرات‌های کورینتیانس. به بازی زیبای برزیل در آن‌ سال‌ها لقبِ ژوگوبونیتو داده بودند. امّا ژوگوبونیتوی سوکراتس و رفقایش هیچ‌وقت روی سکو نرفت. هیچ جامی نگرفت و تیم ملّی‌شان در جام‌جهانی 1982 با مربی‌گری تله سانتانای افسانه‌ای، ناباوارنه در برابر ایتالیا حذف شد. امّا آن بازی تیمی روح‌نواز، آن ژوگوبونیتوی نبوغ‌آمیز و آن فوتبالِ گره‌خورده به آه و حسرت‌های پابرهنه‌های برزیل برای سال‌ها در خاطره‌ها جاودانه ماند. در این قسمت از پادکست اختصاصی طرفداری پا را فراتر از زندگی فوتبالی مرد هزار چهره فوتبال برزیل گذاشته ایم و از آزاداندیشی و مردم دوستی او در زندگی شخصی اش صحبت کرده ایم. منابع ما برای این قسمت، وبسایت آیریش تایمز، بی بی سی، وبسایت موزه فیفا و یادداشت علی امیری فرِ عزیز بود که سابق بر این در طرفداری منتشر شده بود.

سریال گمشده (Lost) را به یاد دارید؟ فیلمی درباره هواپیمایی که در جزیره ای دور افتاده سقوط می کند. داستان ما، داستان واقعی همان فیلم است. جزیره را، کوه های آند در نظر بگیرید و به جای شخصیت های داستان، بازیکنان تیم راگبی‌ای از اروگوئه را بگذارید. آن ها در دو راهی سختی قرار می گیرند؛ مرگ سخت و مشقت بار یا خوردن بدن دوستانشان. بازیکنان این تیم راگبی، همراه با خانواده و برخی از دوستانشان، در روز 13 اکتبر 1972، سوار بر پرواز شماره 571 نیروی هوایی اروگوئه شدند تا به شیلی سفر کنند و با تیمی از این کشور به رقابت بپردازند. داستان آن ها در منطقه ای که امروزه به عنوان دره اشک ها می شناسیم رخ داد؛ داستانی عجیب و ناراحت کننده، داستانی که مادر کتاب ها و فیلم های پرفروشی بوده است. منابع ما برای این قسمت، یادداشت دنباله دار گمشده در کوهستان بود که سابق بر این در طرفداری منتشر شده بود.

این هفته در آن روی سکه به سراغ پرونده اعجوبه دهه اخیر فوتبال دنیا رفته ایم. لیونل آندرس مسی یکی از محبوب ترین بازیکنان تمام دنیا طی 10 سال اخیر به شمار می رود که هر چه ممکن بوده در بعد فردی و باشگاهی را چندین و چند بار برده است. با این حال، داستان لئو و کشورش آرژانتین و زادگاهش روزاریو، کاملا متفاوت است. هنوز هم دیگو مارادونا محبوب ترین چهره تاریخ فوتبال آنها به شمار می رود و خیلی ها شاید تمایلی به قرار دادن نام مسی در بین 10 بازیکن برتر تاریخ کشورشان را هم نداشته باشند. بسیاری از آرژانتینی ها اعتقاد دارند شماره 10 تکنیکی اصلا اهل این کشور نیست، چون برای آلبی سلسته ها چیزی نبرده و آن طور که برای بارسلونا بازی می کند، برای کشورش نمی جنگد. بروز این دیدگاه در شهر زادگاه لئو یعنی روزاریو، تلخ تر هم هست تا حدی که این نابغه دنیای فوتبال، در آنجا بیش از هر جای دیگری، احساس غربت می کند و ما در این قسمت از پادکست آن روی سکه براساس گزارشی طولانی از ESPN، به کندوکاو چرایی این مساله پرداخته ایم.

ورزش ایران و جهان یک سال دیگر پر از اتفاقات تلخ و شیرین را پشت سرگذاشت و به پایان راه رسید. وارد سال 1398 شده ایم. برگزاری جام جهانی 2018 روسیه، بازی های آسیایی 2018 جاکارتا و جام ملت های آسیای 2019 در امارات از جمله مهم ترین رویدادهای ورزشی سال گذشته بودند که چه در رده ملی و چه در رده بین المللی، اتفاقات بسیاری ثبت کردند. علاوه بر این، رئال مادرید توانست در سال گذشته، در قهرمانی اروپا هت تریک کند، ولی مدتی بعد فوق ستاره خود یعنی کریستیانو رونالدو و رهبر هر سه قهرمانی اخیرش در لیگ قهرمانان یعنی کریستیانو رونالدو و زین الدین زیدان را از دست داد. کارلوس کی روش تیم ملی ایران را بعد از 8 سال ترک کرد و به کلمبیا پیوست. تیم های ملی کشتی آزاد و فرنگی ایران در یکی از بدترین عملکردهای خود نتوانستند حتی یک مدال طلا بگیرند و برخی ورزشکاران درخشش جالب توجهی در بازی های آسیایی داشتند. این ها تنها بخشی از اتفاقاتی بود که سال شمسی گذشته رخ داد که پادکست آن روی سکه این قسمت خود را به مرور آنها اختصاص داده است. به نظر شما مهم ترین اتفاقات ورزشی ایران و جهان در سال 1397 چه بوده است؟ نظرات خود را با ما مطرح کنید و آماده شنیدن قسمت های جدید پادکست ما باشید.