1985ean, Torrejon de Ardozen, El Descanso jatetxean jarritako lehergailu baten eztandaz 18 lagun hil ziren. Yihad Islamikoari egozten zaio atentatuaren ardura.

Yihadistek Europan egindako atentaturik itzelena 2004ko martxoaren 11koa izan zen, Madrilen, 192 lagun hilez. Hilketa hura egin zuten yihadisten sareak Al Qaedarekin zuen lotura.

Beste data beltza 2017ko abuztuaren 17 da. Bartzelonan eta Cambrilsen, zelula yihadista batek 16 lagun hil zituen. DAESH, edo Estatu Islamikoaren eraginpeko zelula yihadistak egin zuen sarraskia.

ETAkoen ostean, yihadistak izan dira espainiar gehien hil dituzten terroristak.

Partehartzaileak:

Juan Benito Samaniego

Esther Sáez

Antonio Miguel Utrera

Eskarne Jauregi

Victor Amado de Castro

Carmen Martínez

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

Alde batera utzita joera ezkertiarra zuten talde terrorista nazionalistak, GRAPO eta FRAP izan ziren ezker muturretik sortutako talde odoltsuenak. Baina ez ziren bakarrak izan Francoren diktadura garaian sortutakoak aintzat hartuz gero.

Carmen Ladron de Guevara abokatuak egindako ikerketaren arabera ezker muturreko talde terrorista guztien artean 120 pertsona hil zituzten.

Besteak beste, ETAk, ezker muturreko taldeek baino askoz hilketa gehiago egin zituelako, talde ultraezkertiar haiek eragindako biktimak ahaztuta egon dira hamarkadetan zehar.

Partehartzaileak:

Carmen Cordón

Carmen Ladrón de Guevara

Matteo Re

Lorenzo Castro

Benito Garcia

Luis Fraga

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

Frente Nacional de la Juventud, BVE (Batallón Vasco Español), GAL, talde terrorista hauek desberdintasunak dituzte euren artean; izan ere terrorismo ultraeskuindarra eta parapoliziala desberdinak izan ziren.

GALek 27 pertsona erahil zituen 1983 eta 1987 bitartean. Bitkimen artean ETAkideak zeuden eta talde horrekin zerikusirik ez zutenak ere bai.

Atal hontan zirrara handia sortu zuen 1977ko Atotxako abokatu laboralisten aurkako atentatuaren berri aurki zenezake.

Partehartzaileak:

Alejandro Ruiz-Huerta

Maite Pagazaurtundua

Iñaki Arana

Xavier Casals

Jose Luis Rodríguez

Luis Fraga

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

Galizan eta Katalunian biktima gehien eragindako talde terrorista ETA izan zen, baina ez bakarra. Bertan sortutako ideologia nazionalista-independentzizaledun taldeek ere eragin zuten biktimarik.

Katalunian modus operandi zeharo sadikoa erabiliz erahil zituzten José María Bultó enpresaria eta eta Joaquin Viola alkate ohia 1978an. Galizan eta Katalunian baina, talde terroristek ez zuten izan Euskadin ETAk izan zuen bezalako gizarte babesik.

Partehartzaileak:

Juan Manuel Aguilar

Abel García Roure

Luis Fraga

Carmen Martinez

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

1982an ETApm (politiko-militarra) desegin zen, Espainiako gobernuko barne ministroarekin egindako negoziazioaren ondorenez. Talde hartako hiltzaileak eta gainontzekoak libre gelditu ziren, eta euren biktimak justiziarik gabe.

ETAmilitarrak sarraskiak egin zituen auto-bonbak erabiliz. Zaragozako kuarteletxean 11 lagun hil zituen, bost ume tartean. Bartzelona erdiko Hipercor dendan, berriz, 21 lagun.

Auto-bonben erabilerak bi helburu zituen: atentatua egiterakoan terroristek minik ez hartzea eta ahalik eta pertsona gehien hiltzea.

Partehartzaileak:

Pilar Ballarín Cazaña

Lucía Ruiz

Alvaro Cabrerizo

Roberto Manrique

Rosa María Peláez

Jose Vargas

Sara Hidalgo Garcia de Orellán

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

Gregorio Ordoñez Donostiako alkate ordea hil eta gero, ETAkoak abertzaleak ez ziren alderdietako kideak, PP, PSOE eta UPN-ko zinegotziak eta parlamentarioak erahiltzen hasten dira. ETAren aurkako kazetari eta intelektualak ere mehatsatu zituzten eta zenbait erahil ere bai. ‘Socialización del sufrimiento’ deitu zioten estrategia horri. Zertan zetzan?

Pertsona bat erahil mila beldurtzeko, gizartea belaunikatze aldera, Herri Batasuna eta ETAren proiektu politikoa inposatzeko.

Partehartzaileak:

Ana Iribar

Sebastian Nogales

Teresa Jiménez

Conchita Martín

Marta Buesa

Mari Paz Artolazabal

Maite Pagazaurtundua

Raul López Romo

Jesús Casquete Badallo

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

Franco, gaitzez eta zahardadez hil eta gero, ETAk are gehiago hiltzea erabaki zuen, demokrazia eraikitzeko legeak- 1978ko Konstituzioa, Gernikako Estatutua...- eta erakundeak sortu ziren arren. ETAk transizio politikoa porrotera eraman nahian, ehunka segurtasun indarretako kide hil zituen. Baita ere eskuineko- Alianza Popularra adibidez- eta ertaineko politikoak. UCD alderdiko gizon andana hil zuten hilabete gutxitan.

Euskadin erahil zituzten zenbait biktimen senideek hartzen dute hitza atal hontan.

Partehartzaileak:

Joseba Abaitua

Marisol Chavarri

Ana Velasco

Angel Altuna

Charo Muela

Jaime Arrese

Iñigo Pascual

Iñaki Garcia

Teresa Garcia Flórez

Gorka Angulo Altube

Luis Fraga

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

Francoren diktadura garaian sortu eta desagertu ziren talde terrorista txikiak dira izenburuko biak. DRILek lehergailu ugari jarri zituen leku publikoetan. Donostian, Amarako tren geltokian jarritakoaren leherketan hil zen Begoña Urroz Ibarrola ume koxkorra, 1960ko ekainean. Kasoa ikertu duen Manuel Aguilar dokumentalista mintzatzen da jazoeraz.

1963an, Defensa Interior taldearen bonbak zauritutako Carmen Anguitak bere testimonioa eskaintzen du.

Erik Zubiaga EHUeko irakasleak, argipideak ematen ditu diktaduraren errepresioaz, eta aipatutako talde terroristen joera ideologikoaz.

Partehartzaileak:

Carmen Anguita

Manuel Aguilar

Erik Zubiaga

Luis Fraga

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

ETAk lehenengo hilketa egingo du Adunan 1968ko ekainean. Biktima Jose Antonio Pardines guardia zibil gaztea da. ETAkoek gertaeraren berri ematean, gezurrak esaten dituzte, handiena Pardinesek eraso egin zietela. Ez zen horrela gertatu, Pardines makurtuta zegoela eta pistola kartutxera barruan zuela, tirokatu zuten Etxebarrietak eta Sarasketak. Ordu batzuk barru hil zen Txabi Etxebarrieta guardia zibilarekin izandako tiroketan Benta Haundin. ETAren propagandak martir eta heroi bihurtuko du Etxebarrieta, aldiz Pardines guardia zibilaren izena aipatu ere ez du egingo.

Partehartzaileak:

Dori Monasterio

Christian Mateo Albizu

Maria Jimenez

Diogo Noivo

Raul Lopez Romo

Gaizka Fernandez Soldevilla

Luis Fraga

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD

10 ataleko serieak Gaizka Fernandez Soldevilla historialariaren ‘El terrorismo en España. De ETA al DÁESH’ ( Cátedra, 2021), liburuaren ildotik egingo du bidea. Lehen atalean ‘terrorismo’ konzeptoaren inguruko argitasunak ematen dira.

Fanatismoek elikatzen dituzte talde terroristak, eta hauek biktimak eragiten dituzte, ukaezina den ondorio beltza. Atal hontan, José María Piris haurraren historia ezagutu dezakezu, eta haren heriotzak- ETAren lehergailu batez eragina 1980an Azkoitin- bere sendiari bizitza osorako ekarri zion nahigabea eta min itzela.

Partehartzaileak:

Carmen Carballo

Cristina Cuesta

Gaizka Fernandez Soldevilla

Juan Aviles Farre

Angeles Escriva

Gorka Angulo Altube

Luis Fraga

Ana Aizpiri

Musika:

UPM_CHALK66_68

Somewhere Down The Line- AEROHEAD