گفتگوی شرق با رئیس سازمان محیط‌زیست نهادهای امنیتی در حوزه فعالان حیات وحش ابهام دارند   زینب رحیمی- در ماه های گذشته، تعدادی از فعالان محیط زیست از حضور در مناطق حفاظت شده منع شده اند. شرق در گفتگو با شینا انصاری رئیس سازمان محیط زیست به ابعاد این موضوع پرداخته است. رئیس سازمان محیط زیست تاکید دارد که نامه ممنوعیت ورود برخی فعالان و کارشناسان محیط زیست به مناطق از طرف سازمان محیط زیست نبوده است. او تاکید دارد که نهادهای امنیتی درباره برخی افراد ابهام دارند و سازمان محیط زیست از طریق ریاست جمهوری پیگیر حل و فصل این مشکل است

گفت‌وگو با محسن برهانی، حقوق‌دان و چهره سال گروه جامعه روزنامه «شرق»: بهایش سنگین بود، اما می ارزید... دو سال قبل روبه‌روی هم در همین نقطه نشسته بودیم؛ تازه بحث اخراج از دانشگاه برای او و بسیاری از استادان شروع شده بود. از حقوق مردم صحبت کرد و پدیده «ما» و «آنها». محسن برهانی از جایی به بعد، فارغ از وکیل‌بودن، استاد‌بودن و طلبه‌بودن خواست بیشتر در جمع «ما» باقی بماند. بهایش را هم هرچند گزاف پرداخته است. دوری از دانشگاه و مدتی حبس، بخشی از رنجی است که متحمل شده و چیزهای بیشتری که درباره‌اش صحبت نمی‌کند. اما مسئله اصلی برای او زمانی پر‌رنگ می‌شود که دیگر می‌تواند با مردم،‌ یعنی «ما»، بدون هیچ پرده‌ای گفت‌وگو کند؛ مسائل حقوقی را برایشان بازگو کند و پرونده حقوقی و قضائی مردم را بدون چشم‌داشت پیگیر شود. برهانی در سه سال گذشته تغییرات شگرفی را تجربه کرده است؛ مسئله‌ای که وسعت دید او را به‌عنوان یک وکیلِ مردمی بالا می‌برد. شاید برای همین است که در میان کسانی که برای چهره اجتماعی سال انتخاب کرده بودیم، نام او پررنگ‌تر به نظر می‌آمد. مسئله مهم درباره محسن برهانی، این است که به فقه و حقوق تسلط دارد. حقوق‌دان است و آخوند در کنار هم. این تمثیلی است که خودش درباره خودش به کار می‌برد و همین باعث می‌شود ‌در مجادله با طرفداران قوانین تبعیض‌آمیز برای زنان کم نیاورد و بتواند به‌عنوان نماینده بخشی از زنان صحبت کند. گروه جامعه روزنامه «شرق» از میان افراد زیادی از جامعه‌شناسان و فعالان مدنی، به نام محسن برهانی رسید؛ به‌عنوان مردی که کنار زنان ایستاد و بهایش را هم پرداخت. او می‌گوید بهای این مسیر را حتی اگر خروج از دانشگاه باشد که اصلا هدف او برای درس‌خواندن ‌بوده است،‌ خواهد پذیرفت؛ چون در این مسیر جای درستی ایستاد؛ در کنار مردم... .

مرور تاریخچه نوروز با احمد محیط طباطبایی نوروز؛ بزرگ‌ترین آیین ایرانی نوروز از جمله سنت‌های ایرانیان و به عبارتی مهم‌ترین آیین ایرانی است که در بخش میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. هم‌اکنون سیزده کشور آیین نوروز را پاس می‌دارند و از این میراث بزرگ نگهداری می‌کنند. اما از این میراث چه می دانیم؟ با احمد محیط طباطبایی این تاریخچه را مرور می‌کنیم.

توسعه سیاسی، راه هموار دموکراسی دینی ترکمانی: مفهوم «در حال توسعه» تِرمی است که بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد. در دوره‌ای که ادبیات توسعه مطرح شده و نظریه‌پردازی‌هایی صورت گرفت و اقتصاددانان برجسته‌ای مثل آرتور لوئیس و تئودور شولتز برنده جوایز نوبل شدند، تقسیم‌بندی کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه‌یافته مطرح شد. در حال توسعه، درواقع یک اصطلاح مؤدبانه است که به‌جای توسعه‌نیافته به کار می‌رود و تجربه تاریخی از آن زمان تاکنون نشان می‌دهد برخی از کشورها مثل کره جنوبی که در حال توسعه نامیده می‌شدند خوب عمل کرده‌ و از یک جامعه بسته به یک جامعه باز گذار کرده‌اند. اخیرا هم دیدیم که وقتی رئیس‌جمهورشان بحث کودتاگونه‌ای را طرح کرد، با مخالفت شدید اجتماعی مواجه شد. این جامعه‌ای است که بالغ شده، نظام حزبی دارد و اجازه نمی‌دهد فردی دست به کودتای سیاسی بزند و مسیر طی‌شده را منحرف کند. .

مرگ خودخواسته یا بهتر بگوییم خودکشی علاوه بر آنکه طی این سال‌ها در کشور افزایش داشته، به باور بسیاری حتی جنس متفاوت‌تری هم پیدا کرده است؛ شاید به باوری بتوان گفت این نوع مرگ در کشور تعریفی فراطبقاتی پیدا کرده است. طبق آمارهای رسمی سال 1401، در ۱۴ سال اخیر بر نرخ خودکشی ۳.۳ نفر افزوده شده؛ یعنی نرخ این مدل مرگ‌ها در سال‌های اخیر رو به رشد بوده است. از طرفی طبق داده‌های رسمی انجمن خانواده‌درمانی ایران، 90 درصد افرادی که درگیر این مرگ‌ها هستند، اختلال روانی دارند که با این آمارها، آدم‌های زیادی درگیر مشکلات روانی هستند؛   موضوعی که رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم سه سال قبل به آن اشاره کرده بود که از هر سه ایرانی یک نفر دچار اختلال روانی است. با وجود تمام این آمارها و هشدارهایی که پیش‌تر داده شده، در سال‌های بعد از آن هم روند این مرگ‌ها با تغییر و تحولات اجتماعی ادامه پیدا کرد و حتی در بین اقشار مختلف گستردگی متفاوت‌تری پیدا کرده است.

سعید ناظمی، فعال اقتصادی در گفت‌وگو با شبکه شرق؛ مهاجرت، آری یا نه؟! او حرف‌ها و خاطرات بسیاری گفته؛ از طلاق پدر و مادرش در کودکی به دلیل تفاوت‌های بزرگ خانوادگی و مهاجرت به آلمان با مادر و برادرش در ۱۳سالگی و کتک خوردن به دلیل مسائل نژادپرستی و تعمیر دوچرخه‌های خراب و کار در مکانیکی و فعالیت در صنف خشکبار و مهاجرت به انگلستان و گسترش کسب و کار در این کشور و کشور امارات، تا امروز که دلیل بازگشتش را، "غربت‌زدگی" عنوان می‌کند. او می‌گوید: "امروز خیلی مهم است پاسپورت کشور دیگری را داشتن، اما به چه قیمتی؟ چه می‌دهی و چه می‌گیری؟" ناظمی که تلخ و شیرین مهاجرت را زیسته، امروز می‌خواهد چراغ راه بیندازد بر مسیری که پیش روی کسانی است که قصد مهاجرت دارند. آیا او مهاجرت را موفقیت، یا هر کس که مهاجرت کرده را موفق می‌داند؟

گفت‌وگو با بنیان‌گذار انجمن طراحان لباس و پارچه ایران: ما مدیون نیاکان و گذشتگان خود هستیم صدیقه پاک‌بین، طراح لباس، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا، بنیان گذارانجمن طراحان لباس و پارچه ایران، دارای گواهینامه درجه یک هنری و دبیر چندین دوره جشنواره بین المللی مد و لباس فجر است. پاک‌بین از دهه ۵۰ در صنعت مد و لباس ایران فعالیت داشته است. او پس از انقلاب، به تدریس در مدارس عالی و دانشکده شریعتی پرداخت. سپس به دانشگاه الزهرا منتقل شد و در آنجا پوشاک اقوام را تدریس می‌کرد. یکی از دغدغه‌های مهم پاک‌بین، عدم وجود انجمن برای طراحان لباس بود. او معتقد بود که طراحان لباس در ایران نیاز به یک تشکل صنفی دارند تا بتوانند در توسعه صنعت مد و لباس نقش موثری ایفا کنند. به همین منظور، پاک‌بین در سال ۱۳۸۳ موفق به تاسیس انجمن طراحان لباس و پارچه ایران شد. هدف از تاسیس این انجمن، ایجاد انسجام بین بخش صنعت و طراحان لباس و معرفی طراحان به بخش تولیدی بود. پاک‌بین در زمینه لباس اقوام ایرانی پژوهش‌های مختلفی انجام داده و معتقد است که ایران دارای مجموعه‌ای بی‌نظیر از لباس‌های اقوام است که در هر استانی می‌توان تنوع زیادی در آن‌ها مشاهده کرد. او وظیفه طراحان لباس را نگهداری و احیای این لباس‌ها می‌داند. انجمن طراحان لباس و پارچه ایران، با برگزاری کلاس‌های آموزشی، کارگاه‌ها و نمایشگاه‌های لباس، به ارتقای سطح دانش و مهارت طراحان لباس کمک کرده و زمینه را برای حضور آن‌ها در بازار کار فراهم کرده است.

انجمن حمایت از کودکان و نوجوانان توان‌یاباز سال ۱۳۷۸، خدمات توانبخشی رایگان به کودکان دارای معلولیت در تهران ارائه می‌دهد. در این مصاحبه ، دلارام نبوی ،گفتار درمانگر و مدیر عامل انجمن حمایت از کودکان و نوجوانان توان یاب از چالش‌های این کودکان، به ویژه در مناطق محروم، می‌گوید. نبوی به رابطه معلولیت و آسیب اجتماعی، نقش سیاست‌گذاری کلان و همکاری نهادها، اهمیت توانمندسازی مادران و چالش‌های پیش روی توانبخشی (مانند گرانی تجهیزات و عدم پوشش بیمه) اشاره می‌کند.

الهه فابریکی: برای بسیاری، مهاجرت فرصتی برای تحقق کامل حقوق انسانی خود است؛ سرمنشأ تصمیم به مهاجرت تعداد زیادی از مردان و زنان در سرتاسر جهان که در جست‌وجوی کار و زندگی بهتر نمایان می‌شود، بر مبنای تعاریف هر فرد از زندگی، اهداف، آرمان‌ها، رؤیاها، توانایی‌ها و در نهایت شرایط موجود آنها بنا نهاده می‌شود. هر چند که در دنیای امروز مهاجرت به عنوان یک جریان سیال بین کشورهای مختلف شناخته می‌شود... اما در حقیقت می تواند جسورانه ترین تصمیمی باشد که وقتی کسی مجبور به گرفتنش میشود، یک حسرت پنهان همیشگی را با خود خواهد داشت. ما آموخته‌ایم که جنسیت یکی از مهم‌ترین عوامل شکل‌دادن به مهاجرت، ازجمله مهاجرت‌های محیطی است. از انگیزه‌های مهاجرت و چالش‌هایی که افراد در طول مسیر با آنها مواجه می‌شوند، تا فرصت‌های موجود در مقصد، بر هر مرحله از راه تأثیر می‌گذارد. زنان مهاجر جهان نیز به عنوان نیمی از جمعیت مهاجران بین‌المللی، سعی دارند در ورای اهداف کوچشان با احقاق حقوق خود تحقق رؤیاهایشان را ببینند و اینجاست که قصه دل کندن ها شروع می شود.

بحران خشکسالی و زنان در گفتگو با معصومه اشتیاقی، پژوهشگر اجتماعی سهم زنان در داستان آب؛ کولبری، تنهایی  فرانک جواهری پانیذ میلانی چرا بحران آب به زنان بیش از همه آسیب می‌زند؟  در مصاحبه با معصومه اشتیاقی، پژوهشگر اجتماعی، به تأثیر شدید بحران آب و خشکسالی بر زنان پرداختیم. او توضیح می دهد  که زنان به دلیل مسئولیت‌های سنتی‌شان در تامین آب و مراقبت از خانواده، بیشترین آسیب را از کمبود آب می‌بینند.  مهاجرت مردان، افزایش بار کاری زنان و نادیده گرفته شدن نقش آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با آب، از جمله مشکلات اصلی است. با این حال، حضور فعال زنان در اعتراضات آب نشان‌دهنده‌ی آگاهی و مطالبه‌گری آن‌هاست.بخشی از گفتگو را در ادامه بخوانید.  گفتگو کامل به صورت تصویری در یوتوب شبکه شرق. سهم زنان در داستان آب "اولین کسانی که در مخاطرات آب درگیر می‌شوند زنان به ویژه زنان روستایی هستند مثلا زنان ما در مناطق شمالی کشور کارهای شالیکاری و آبیاری زمین‌های کشاورزی را انجام می‌دهند." "وقتی هامون خشک شد، مردان به طبس مهاجرت کردند اما زنان نمی‌توانستند مهاجرت کنند چون باید خانواده را با چند بچه قد و نیم قد حفظ می‌کردند. اما هم در بحث آب و هم در بحث حق‌آبه و هم در بحث مدیریت آب هیچ سهمی ندارند. سهم زنان در داستان آب همواره سهم قربانی بوده است. " داستان تکرارشونده روستای جهان‌تیغ کوچ اجباری مردان و تنهایی زنان " اولین آسیب این است که کشاورزان معیشت خود را از دست می‌دهند و مردان مجبور به مهاجرت می‌شوند و وقتی مهاجرت اتفاق بیافتد زنان مجبور هستند در روستا بمانند تا خانواده را نگه دارند. " حضور زنان در اعتراضات آب/ مظاهرات سلمیه "از 2-3 سال اخیر وقتی موضوع آب بحرانی‌تر شده است ورود زنان به موضوع آب تغییر کرده است مثلا در اعتراضات آب در خوزستان ویدیویی زنی که می‌گفت مظاهرات سلمیه بسیار پربازدید شد و ما نقش و حضور زنان در اعتراضات را دیدیم. یا در اصفهان حضور زنان را در اعتراض به سدسازی‌ها دیدیم." "آب زندگی زنان از بهداشت و عادت ماهیانه تا پخت‌وپز و شستشو که وظایف زنان است را تحت تاثیر قرار می‌دهد. خیلی از زنان مجبور به کولبری می‌شوند چون مردان در شان خودشان نمی‌بینند که کولبری کنند و زن‌ها وظیفه انجام برخی کارها را دارند. " سهم ناچیز زنان در مدیریت آب/ زنان حافظان آب هستند "در سیاست‌گذاری‌های ما زنان سهم ناچیزی از آب دارند. درباره چشمه‌ها و رودها همیشه این مثال  به کار برده می‌شود که می‌گویند زنان می‌توانند حافظان آب باشند."  "ما در بحث آب نیاز به مشارکت زنان داریم چون در بحث آب باید سیاست‌های نرم داشته باشیم چرا که سدسازی نه به ما جواب می‌دهد و نه ما بودجه و توان اجرایی آن را داریم." چرایی و پیامد حضور کم‌رنگ زنان در در سیاست‌گذاری و مدیریت آب/ نگاه ارباب رعیتی و از بالا به پایین "اساسا این نگاه که زنان به دیپلماسی آب ورود پیدا کنند وجود خارجی ندارد. شما در لایه‌های مدیریتی وزرات نیرو چند زن را می‌بینید ؟ چند زن در حال تحصیل دررشته‌های مربوط به آب مانند مهندسی آب هستند؟" " با توجه به مطالباتی که اتفاق افتاده سیاست‌گذاران نمی‌توانند زنان را حذف کنند و تغییراتی در حال وقوع است اما وقتی اقدامات این حوزه را جستجو می‌کنیم، اقدامات در حد ربان بریدن بود."  تحصیلات، آگاهی و تغییر در مطالبات زنان  "در کنار تمام حذف شدن‌ها و حقوق‌های داده نشده زنان ایرانی اتفاق خوبی که افتاده است این است که آموزش عالی به کمک زنان ما آمد. وقتی آگاهی شما بالا می‌رود، نگرشت هم تغییر می‌کند. وقتی ارزش ما تغییر کند کنش و رفتار شما هم تغییر می‌کند. چیزی که باید نهادینه شود این است که تغییر تدریجی است و ما شاهد این تغییر تدریجی در جامعه زنان هستیم." "همین حساس‌سازی نکته خیلی مهمی است. همین که زنان جامعه ایران نسبت به موضوع آب اعتراض می‌کنند یعنی ما موفق شدیم. یعنی از ۲۰ سال قبل جلوتر هستیم. حساس‌‌سازی شرط اول تغییر است که این اتفاق افتاد."     اسلاید نهم  معصومه اشتیاقی: زنان کولبر، قربانیان اول بحران آب "زنان ما به خصوص زنان روستایی نه در اقتصاد نه در مالکیت زمین هیچ جایی ندارند.بیشتر زنان کولبر آب به علت فقر خانواده مجبور به ترک تحصیل و ازدواج در سنین پایین و کودک-همسری می‌شوند."