یەفگینی پریگۆژین سەرکردەی تۆڕی ڤاگنەر، کە بە چێشت لێنەرەکەی پوتنیش ناسراوە، هاوکاتی پێشڕەوییەکانی بەرەو مۆسکۆ دەیوت هەر کەسێک بەرەنگاری چەکدارەکانی ببێتەوە ئەوا وەک مەترسییەک لێی دەڕوانرێت و دەستبەجێش دەکوژرێت.

ژەنەراڵەکانی سودان کەوتوونەتە هێرشکردن و یەکە لەشکرییەکان بەکاردەهێنن بۆ لەناوبردنی یەکتر لە شەڕێکدا کە زۆرێک لە شیکەرەوە سیاسی و ئاسایشی و ستراتیژییەکانیش بە شەڕێکی بێهودە ناودێری دەکەن.

هاوپەیمانێتی ناتۆ بە سەرکردایەتی ئەمەریکا پشتیوانییەکی بەرچاوی وڵاتی ئۆکراین دەکات و مەبەستییەتی کیێڤ لەو شەڕەی سەپێندراوە بەسەریدا سەربکەوێت، چونکە دەزانێت ئەگەر مۆسکۆی ڤلادمیر پوتن سەربکەوێت ئەوا دەبێتە هاندەرێک بۆ هەموو ڕژێمە دیکتاتۆرییەکانی جیهان تا هەرچییەکی ویستیان بیکەن.

دەسەڵاتدارانی ئێران بەشی هەرە زۆری سەرچاوەکانی داهات بەکاردەهێنن بۆ پشتیوانیکردن لە تێرۆریزم و بۆ میلیشیاکانی سەر بە ئێران و بۆ بەرنامەی چەکی ناوکیی، لەکاتێکدا ڕۆژ بە ڕۆژ ڕێژەی هەژاری و بێکاری لە وڵاتەکەدا بەرزدەبێتەوە و هەروادێ و شەپۆلەلەکانی ناڕەزایی دەربڕینیش لە هەڵکشاندان.

ئەوەی ئاشکرایە لەپاش هەڵبژاردنەکانی مانگی 5ی تورکیا، ئەم پێنج ساڵەی داهاتووی ئەردۆغان و حکومەتەکەی، پێنج ساڵی پڕ لە ئاڵنگاری گەورە دەبن لەسەر هەردوو ئاستی ناوخۆیی و دەرەوەیی.

هەڵبژاردنەکانی ئەمساڵی تورکیا بە گرنگترین هەڵبژاردنی ساڵی 2023 دادەنرێن. زیاتر لە 20 ساڵە لایەنێکی خاوەن بیری ئیسلامی فەرمانڕەوای تورکیایە و زۆرێک لە چاودێرانیش ئەمە وەک مەترسییەک بۆ ئایندەی دەوڵەتی سیکیولار دەزانن کە سەد ساڵ لەمەوبەر کۆماری تورکیای لەسەر دامەزرا.

لە کۆمەڵگەی تورکیادا هەر لە سەرەتای دەستپێکردنی پرۆسەکانی هەڵبژاردنەکانی ئەمساڵەوە وەڵامی پرسیارێک نیگەرانی دروستکردووە و زۆربەی خەڵک دەڵێن ئایا ئەردۆغان ئەو خەونەی هەیەتی بۆ دروستکردنی ئیمپراتۆریەتێک، ئایا ئەو کۆشکە هەزار و سەد ژوورییەی دروستیکردووە بۆ مەبەستی ئەوەیە جێیان بهێڵێت!

هەڵبژاردن لە تورکیا کرا و وەک چاوەڕوانیش دەکرا هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی کەوتە گەڕی دووهەم و بڕیارە 28ی ئەم مانگە ئەو هەڵبژاردنە بکرێت و ئەنجامەکەی وەڵامێکی یەکلاکەرەوە بێت بۆ دەنگی 49% پشتیوانانی ئەردۆغان و هەروەهاش بۆ ئەو 51% لەگەڵ سیاسەتەکانی ئەردۆغاندا نەبوون.

سوریا بۆتە مەیدانی یەکلاکردنەوەی کێشە وناکۆکییە هەرێمی و جیهانییەکانیش. دیمەشق و هەموو هەوڵێکیش دەدات تا بگەڕێتەوە ناو هەر هیچ نەبێت جیهانی عەرەب، بەو هیوایەی بتوانێت کەمێک خۆی دەرباز بکات لەو لە پەراوێزنانەی تیایدا دەژی. بەڵام ئەو گەڕانەوەیە بۆ ناو جیهانی عەرەب پێناچێت هەروا سانا بێت.

سەرنجێکی زۆر خراوەتە سەر هەڵبژاردنەکانی تورکیا، لەو سۆنگەیەوەی ئایندەی سیاسیی ڕەجەب تەیب ئەردۆغان دیاریدەکات. ئەڵبەت ئەمە بەو مانایە نیە کە هەڵبژاردنی ئەندامانی پەرلەمانی وڵاتەکە گرنگ نییە، چونکە لە کۆتاییدا هەر پەرلەمانە دەتوانێت ڕەوایی بدات بە پڕۆژە یاساکانی سەرۆکی وڵات.