ئایا لە سێدارەدانی خۆپیشادەرانی ئێران لە مەیدانە گشتییەکان و لەبەرچاوی خەڵک دەبێتە هۆی گەڵاڵەکردنی ڕایەکی گشتی بەهێزی جیهان دژ بە ئێران تا ئەو ئاستەی ببێتە هۆی گۆڕانکاری لەو وڵاتەدا؟

ئایا ئەمەریکاو کۆمەڵگای نێونەتەوەیی بۆ ئەم مەبەستە دەتوانن چی بکەن؟

هەڕەشەکانی تورکیا بۆ دەستپێکردنی هێرشێکی سەربازی بۆ سەر ناچە کوردنیشینەکان لە باکوری سوریا، نیگەرانی لای خەڵکی ناوچە و بەشێک لە وڵاتان دروستکردووە، ئەمەش نەک تەنها لەبەر سەرهەڵدانەوەی مەترسیییەکانی داعش، بەڵکو ڕەوشی سەقامگیری ناوچەکە تێکدەدات.

پرسی ناردنی پاسەوانانی سنوری عێراق بۆ سنورەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئێران و تورکیا لە ئێستادا پرسێکی گەرمە، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و کاربەدەستانی هەرێم لەسەر هەمان بابەت دانوستان لەگەڵ بەغدا دەکەن چونکە نیگەرانن لەمەڕ دواڕۆژی ئەم هێزانە.

ئەوەی ئەمڕۆ لە ئێراندا ڕوودەدات کارێکی بێ پێشینەیە لەم زیاتر لە چل ساڵەی فەرمانڕەوایەتی وەلی فەقێدا لەو وڵاتەدا و هاوڕاییەکی بێپێشینەش دروست بووە لە نێوان نەوەکانی پێشوو و ئێستاشدا بۆ داواکردن و پاراستنی ئازادییەکان و مافەکان.

یەکێک لە خاڵە سەرنج ڕاکێشەکانی مید تێرمی ئەمساڵ لە ئەمەریکا، باڵکێشانی ململانێ و ڕکابەرییەکەی نێوان سەرۆکی ئێستای ئەمەریکا و سەرۆکی پێشووی ئەمەریکا بوو، وەک شیکەرەوە ئاماژەی پێدەکەن بەشێک بوو لەو کێبڕکێیەی نێوانیان بۆ هەڵبژاردنەکەی ساڵی دوو هەزار و بیست و چواری سەرۆکایەتی ئەمەریکا.

زیاتر لە 20 ساڵە ڕەجەب تەیب ئەردۆغان لە دەسەڵاتدایە و لەگەڵ گۆڕینی دەستوری وڵاتەکەدا زیاتر چنگی خۆی لە فەرمانڕەوایەتی گیر کرد بەڵام هێشتا نازانرێت ئایا ئەو هێز و کاریگەریانەی هەیەتی یارمەیتی بدەن بۆ خۆڕاگرتن لە بەرامبەر هێزەکانی ئۆپزسیۆندا.

تاران تا ئێستا نەیتوانیوە ڕێگە لە خۆپیشاندانەکان بگرێت و پێناچێت بۆ لەمەودواش ئەو تواناییەی هەبێت چونکە شەپۆلی ناڕەزاییەکان هێندەی تەمەنی ڕژێمی ئیسلامی ئێرانە. ململانێ لە شۆڕشی ژینادا، ململانێی گەل و دەسەڵاتە نەک ڕیفۆرمخوازەکان و کۆنەپارێزان کە پێکەوە دەسەڵات پێکدەهێنن لە کۆماری ئیسلامی ئێراندا

نۆزدە ساڵ پاش ڕوخانی رژێمە دیکتاتۆرییەکەی سەدام حوسەین، عێراق لە چوارگۆشەی یەکەمەوە دەستپێدەکاتەوە لەبری هەنگاونان بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی تەکنۆکرات کە بتوانێت ببێتە خاوەنی ستراتیژیەتێک بۆ پاراستنی بەرژەوەندییە گشتییەکانی عێراق بەڵام هەنگاوە بەراییەکانی ساڵی دوو هەزار و پێنج دووبارە دەکاتەوە.

یەکێک لەو هۆکارانەی وەها دەکات هەڵبژاردنی مید تێرم لە خانەیەکی بەرزی گرنگیدا بێت ئەوەیە، هەر لایەنێکی ببێتە زۆرینە لە ئەنجومەنی نوێنەران و لە سیناتدا ئەوا یانی کۆنترۆڵی بەرنامەی سیاسی. گرنگییەکی تریش ئەوەیە وەک ڕاپرسییەک لێی دەڕوانرێت بۆ کارەکانی سەرۆکی ئەمەریکا.

شۆڕشی ژینا ڕەهەندە باوەکانی شەپۆلی ناڕەزایی تێپەڕاندووە لە ئێراندا پێشتر خۆپیشاندان بۆ ژمارەیەک بابەتی تر دەکران لەو وڵاتەدا وەک مافی دەنگدان و دابین کردنی خزمەتگوزارییەکان و دژ بە گرانی و بێکاری بەڵام لە ئێستادا ڕەهەندی گەورەتری گرتۆتەوە و بووشەتە مەترسییەکی گەورە بۆسەر تەمەنی ڕژێمی کۆماری ئیسلامی.