Het fijnste van theaterfestivals in de zomer is dat de voorstellingen niet in schouwburgen spelen, maar in kerken en tentjes zonder airco, op bosrijke landgoederen met hier en daar een gekke koe, of in oude fabriekshallen.
In het gesprek met Peter de Bie en Jo Roets dat je bovenaan deze nieuwsbrief kunt beluisteren, hebben we het daar even over. Hoe fijn het is dat er achter de Bossche Verkadefabriek nog een ruige rafelrand bestaat met bakstenen fabriekshallen. Met namen als De IJzergieterij. Waar zij een voorstelling maken met poppen, een keuken, eettafels, een tribune en de lokale fanfare. Laika brengt er Tortot en het is de meest recente voorstelling in een lange reeks van totaalervaringen die de Antwerpenaren sinds 1998 hebben veroorzaakt.
Er is natuurlijk niets mis met schouwburgen. Je zit er comfortabel, er zijn toiletten, je hebt goede zichtlijnen op het podium. Ze liggen meestal ook aan een plein. Waar leuke festivals zijn, zoals Boulevard.
Forward to the past
Wat tegen schouwburgen is in te brengen, is dat ze dat festival niet zijn. Ze zijn dus niet de theater- en uitgaanscultuur zoals we die in de 21ste eeuw zijn gaan ervaren. Onze schouwburgen zijn meestal allemaal gebouwd naar een laat-negentiende-eeuws beeld van theater. Ze lijken allemaal op elkaar omdat we in Nederland niet het publiek, maar de bespelers laten reizen, en die hebben alles graag op dezelfde plek, vanwege decor en techniek.
Van de nieuwe podiumkunstgebouwen die de afgelopen decennia nieuw zijn gebouwd, voldoet eigenlijk alleen het Utrechtse TivoliVredenburg aan onze hedendaagse nieuwe cultuur. Dat gebouw ís een festival.
Den Bosch, de stad van het bijzonderste zomertheaterfestival van de Nederlanden en daarbuiten, had - omdat Theater aan de Parade gesloopt moest - de kans om te breken met de 19e eeuw en iets te maken wat voor de komende 100 jaar toonaangevend zou zijn. Bijvoorbeeld, ik hoorde die suggestie deze week in Den Bosch - op dat Tramkadeterrein waar je nu Laika kunt zien in die IJzergieterij. Belachelijk goed bereikbaar per OV en privévervoer vanuit alle hoeken van het land.
Helaas heeft Den Bosch gekozen voor nieuwbouw op de oude plek die volgens iedereen te klein en onhandig was. Er is nu vooral een betere oplossing gevonden voor het laden en lossen van de reizende bespelers, ironisch genoeg. Het publiek heeft het te doen met een openbare ruimte die vooral trappenhuis is, onder een wolkachtige stapel balkons die in een ruimte met 50 meter breedte waarschijnlijk indruk zou maken, maar nu vooral benauwend werkt. De kleine zaal ligt leuk weggestopt op de bovenverdieping, achter een foyer die - ik moet het toch zeggen - goed zou passen in een crematorium uit de jaren zeventig.
Kopieerkunst
Ik maak hier vast vijanden mee in Den Bosch en bij de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties, en de tijd is niet meer terug te draaien, maar laat het een advies zijn aan andere steden en vooral wethouders die zich onsterfelijk willen maken: ga eerst eens even een paar jaar rondkijken in de kunstwereld, praat met publiek, met makers, kijk niet alleen naar andere theaters, maar vooral naar andere plekken waar mensen van kunst genieten. Nu is de verstarring van onze toneelcultuur mede te danken aan al de fantasieloze kopieën van 19e-eeuwse schouwburgen in onze binnensteden, die leidt tot elke avond opnieuw (commentaren op) kopieën van 19e eeuwse toneelkunst.
Wat fijn dat je Nieuwsbrief Cultuurpers leest. Deze editie is voor iedereen, dus deel hem met je vrienden en bekenden!
Drie dagboekdelen en een podcast
Waarmee Boulevard zelf, dat festival, maar weer extra duidelijk maakt hoe intens het kunstleven buiten de betonnen muren van de bureaucratie is. Ik hield een dagboek bij.
Het plein is revolutionair anders ingericht
"De Parade, het plein waarop het festival na enkele jaren afwezigheid weer is teruggekeerd, is veranderd in een lekker chaotisch dorpje. De vormgevers, die in vorige edities vaak vasthielden aan een open ruimte, omlijst door terrassen en theatertjes, hebben het aangedurfd om die ruimte in te leveren ten gunste van meer hoekjes en steegjes. Zo hebben ze een cultuurvakantie naar zuidelijker streken weer wat overbodiger gemaakt." Boulevard-dagboek #1: Den Bosch heeft er een gezellig dorpje bij
Hiphoppers rule (even)
"Er zijn op Boulevard heel veel companies die stukken brengen die al bestaan. We zetten hier gewoon dancebattles op het podium en dat is niet per se wat je normaal bij Boulevard ziet, maar dat is wel onze culture die we hierheen brengen.” Boulevard-dagboek #2: Bossche street culture is anders
Overstekende kabouters
"Niet dat Schippers & Van Gucht, de makers van ‘Een Ieder Een’ op de Parade, die van die waterspiegel, ook maar een seconde langs zijn geweest bij Het Houten Huis en Theater Stap met hun kaboutervoorstelling, toch ligt er een verband, alleen omdat je als mens nu eenmaal graag verbanden legt. Wat dat verband is? Geen idee, maar dat hoeft ook niet. Daar in Den Bosch, aan de voet van de Sint Jan, mag je rustig geloven dat er ‘iets’ is. Is de paus ook weer tevreden." Boulevard-dagboek #3: basilicum verbindt de wereld
Met deze beelden ronden we deze zomereditie van onze nieuwsbrief af. Volgende week wacht de grauwe werkelijkheid.
Tot dan!
Wijbrand Schaap
PS: Ridicule restauraties
We citeren Artnet, de eeuwige bron van het betere toeristische kunstnieuws.
"Ridiculous restorations have become something of a sore spot for Spain since 2012, when a senior citizen named Cecilia Giménez went viral for what became known as “Beast Jesus.” She did such a terrible job painting over a fresco of Jesus that the resulting “Monkey Christ” became a meme and drove waves of tourists to the otherwise-obscure town of Borja." ("Ridicule restauraties zijn een pijnlijk punt geworden in Spanje sinds 2012, toen een bejaarde Cecilia Giménez viral ging vanwege wat bekend werd als "Beest Jezus". Ze schilderde zo slecht over een fresco van Jezus dat de resulterende "Aap Christus" een meme werd en golven toeristen naar het anders zo obscure stadje Borja lokte.")
Het is opnieuw gelukt om oude kunst aan te passen aan de tijdgeest. In Spanje: Restoration of Spanish Church Goes Ridiculously Wrong
PPS: Spatgelijk
Sport en diversiteit gaan niet erg goed met elkaar samen, blijkt maar weer tijdens deze Olympische spelen. Een Italiaanse bokser die zich identificeert als vrouw weigerde te boksen tegen een bokser die zich ook identificeert als vrouw, maar er sterker uitziet. De vraag is even hoeveel we op elkaar moeten gaan lijken om het nog leuk te hebben. Onderstaand clipje. Waarmee ik niets wil zeggen over Italianen.
PPPS: Toch even anders
Voor thuisblijvers zijn reissites best leuk. Zo ben ik trouw volger van The Man in Seat 61, al is het nog niet zo dat ik op elke internationale treinreis stoel 63 of 59 probeer te boeken, in de hoop hem tegen te komen. Vandaag kwam hij met een reistip die we sinds de Kanaaltunnel een beetje kwijt waren, maar die dankzij de metro naar Nesselande, die de romantiek van de trein Hoek van Holland - Moskou niet helemaal evenaart, toch een uiterst betaalbare mogelijkheid geeft: LONDON to AMSTERDAM by train & ferry | Times, fares, tickets
This is a public episode. If you’d like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe
