اوبه «دویمه برخه»

بر اساس کلیه نشانه های موجود، منابع آب در سطح منطقه و جهان با یک بحران نگران کننده دچار بوده و اگر پیش بینی های موجود محقق شوند، ده سال آینده دشوارترین از نگاه دسترسی به آب خواهد بود که بدون همکاری های صادقانه منطقوی و جهانی می تواند به عوامل جدی بی ثباتی مبدل شود.

په دې یوولسم پودکاست کې چې د اوبو د موضوع دوام دی، پر دې غږېدلي یوو چې افغانستان څنگه خپلې د اوبو سرچینې، د نورو طبیعي شتمنیو په څېر سیمه کې په یوه فرصت بدلولی او د خپل ثبات او سوکالۍ لپاره ترې کار اخیستلی شي.

اوبه «لومړۍ برخه»

افغانستان تر ډېرو نورو هېوادو د پرېمانه خوږو اوبو او بهاندو سیندونو کور دی او دا الهي نعمت په ډېر شکران ارزي. خو له بده مرغه، موږ په ناپوهېدلي ډول ددغه نعمت د کفران تر پولې رسېدلي یو چې خپله دغه ارزښتناکه شتمني مو، یا د خپلو اوبو په قانوني استفاده کې د بېوسۍ، یا د ناسم استعمال او یا د اقلیمي بدلونو له امله د ضایع کېدو له خطر سره مخامخ کړې ده.

در این پودکاست شماره دهم ، به بخشی از مسایل مربوط به منابع آبی ما – هم روی زمین یعنی دریاها و تالاب ها و غیره و هم زیر زمین پرداخته شده که چگونه می توان این سرمایه ملی را هم برای امروز حفظ و استفاده کرد و هم برای نسل های آینده به امانت گذاشت.

موقعیت «بخش اول»

زموږ گران هېواد د خلقت لاس په ډېرو نعمتونو او ارزښتونو نازولی چې تر ټولو مهم یې جغرافیایي موقعیت دی، چې ریښتیا لیدونکو سترگو په حقه «په خټینه آسیا کې غوښین زړه» بللی دی. اوس چې له اقتصادي اړخه آسیا بیا راخوځېدلې، زما باور دادی چې موږ باید د وخت له ضیاع پرته، بېرته ددې لویې وچې د بېلابېلو برخو نښلوونکی رول را خپل کړو او د گډو گټو په تعریف له تقابل نه تعامل ته ووځو.

این پودکاست شماره هشت به ارزیابی و کاوش در مورد اهمیت واقعی موقعیت جغرافیایی افغانستان عزیز اختصاص یافته است. تمرکز این برنامه بر اینست که افغانها در آسیای تپنده و بالنده امروزی چگونه آن موقف تاریخی خود را دوباره بدست آورده می توانند.

موقعیت «بخش دوم»

آسیا به شتاب در حال مبدل شدن به مرکز ثروت و سرمایه جهان است و کشورها در صدد اند تا در این معادلات جدید اقتصادی جایگاه مناسب خویش را به دست بیاورد. افغانستان برای راه اندازی چنین تعاملی با براعظم آسیا و بقیه جهان، نیازمند موجودیت یک نظام مشروع، قانونمند و متکی بر اراده قاطبه مردم کشور می باشد. تاخیر مزید در ایجاد مشروعیت لازمی ملی و بین المللی، انزوای ما را عمیقتر و فاصله ما با جهان را طولانی تر می سازد.

نهم پودکاست د افغانستان د موقعیت د موضوع پر دوام، دې ته ځانگړی شوی چې له خوځندې او راویښېدونکې آسیا سره څنگه همگام شو او د فرصت د بیا بایلنې په صورت کې په کوم سرنوشت اخته کېدلای شوو.

وچکالي

تغییر هوا و اقلیم در سالهای پسین بیش از پیش قابل درک و رویت گردیده وبنا‌ءً کشورها برای مبارزه با عواقب آن با استفاده از امکانات ملی و بین المللی بسیج می شوند. در حالیکه خشکسالی همه را متاثر میسازد، میزان این اثرگذاری یکسان نیست و برای کشورهای در حال رشد و فقیرترین اقشار اجتماعی میتواند فاجعه بار ثابت شود.

په دې اووم پودکاست کې د وچکالۍ پر عواملو، عواقبو او د اغېز ټیټولو له پاره یې پر لار چارو خبرې شوي او د اوبو د زېرمه کولو او خوندي کولو له پاره د هغو تجربو ارزښت یاد شوی چې له جگړو سره سره مو په تېره یوه لسیزه کې ددغې اقلیمي فاجعې د مهارولو برخه کې ترلاسه کړې دي.

فقر او شتمني

به تعقیب مرور کوتاه بر وضعیت مهاجرین اخراج شده ما در چند پودکاست پیهم، اینک به مسایل مهم دیگر مربوط به حیات اجتماعی و اقتصادی کشور خود می رسیم که توجه یا عدم توجه به آنها میتواند آینده افغانستان را برای دهه های پیش رو رقم بزند. مهمترین در میان آن ها، فقر در حال افزایش عمومی و ثروت های بالقوه ماست.

په دې پنځم پودکاست کې افغانستان کې د لوږې او فقر پر څرنگوالي او هغو اقداماتو او امکاناتو خبرې شوي چې د دې بحران مخه پرې نیول کیدای شي.

اقتصاد

د افغانستان فقر نه ازلي دی او نه به ابدي وي. موږ د یوه شتمن او غني هیواد څښتنان یوو. د هیواد هره برخه مو دومره بالقوه شتمني لري چې نه یوازې زموږ بلکې د راتلونکو نسلونو ژوند هم پرې ښه کېدلای شي. خو دا په دې پورې اړه لري چې زموږ لیدلوری څه دی او څه ډول انتخابونه کوو؟

در این پودکاست شماره ششم، به مساله اقتصاد افغانستان در شرایط موجود پرداخته شده و راه ها و چاره های ایجاد تغییر مثبت، به اجمال مرور شده است.

بحران ها و فرصت ها

با نیت پاک، عزم بلند و وطن دوستی خالص بحران ها نیز به فرصت تبدیل شده می تواند. ما می میتوانیم از همین راه و بر همین اساس کوشش ایجاد یک روایت ملی را آغاز کنیم و در ان کامیاب شویم تا بتوانیم الی سه صدمین سالگرد دولت معاصر در میهن عزیز ما، خود را با ارزش های کنونی برابر ساخته و خویش را به یک ملت و دولت مرفه، پیشرفته و باثبات تبدیل کنیم.

په څلورم پودکاست کې له بحرانونو نه اخیستل شویو درسونو، بریالیو تجربو او شته امکاناتو ته کتنه شوې ده.

کډوال او نړیوالې مرستې

که د کډوالو بېرته را ستنېدلو بهیر د یوې ملي برنامې پر اساس سم مدیریت نه شي او خپل سر ته پرېښودل شي، نو پایلې به یې هم زموږ او ستاسې له وس او اټکله بهر وي. دا ډول خودجوشه بهیرونه زیاتره وخت په ټولنه کې نه یوازې د راستنو شویو بلکې پر ځای مېشتو هېوادوالو ته هم لویې ستونزې او کړاونه جوړوي.

در پودکاست شماره سوم به این مساله پرداخته شده است که سرنوشت آواره گان داخلی ما در کنار صدها هزار مهاجر اخراج شده افغان، در نبود یک برنامه منسجم ملی به کجا می انجامد و برای جلوگیری از عمیق تر شدن فاجعه به چه اقدامات عاجل نیاز است.

بازگشت کننده گان و چالش های انان

له گاونډیو او نورو هیوادونو د افغان کډوالو راستنېدلو لړۍ تل په یوه بڼه روانه وي، کله یې شدت ډېر او کله لږ شي، خو په ټوله کې د کډوالو راستنېدل خپلې ننگونې لري چې باید مخکې له مخکې ورته ځینې تابیاوې ونیول شي.

در این پودکاست شماره دوم به موضوعات چگونگی ادغام مجدد عودت کننده ها در جامعه، چالش های احتمالی اجتماعی، اقتصادی و منطقه یی مربوط به این برگشت ها، و نیاز به یک همآهنگی ملی در استقبال محبت آمیز از مهاجران برگشته، پرداخته شده است.