Dersin uzun hali için :

https://www.youtube.com/watch?v=ADs5SuxErtY

https://www.youtube.com/watch?v=eCL4dDAhkqo

Selamun aleykum, bu videomuzda çok sık sorulunan bir konuya değiniyoruz. Türkiye'de Cuma Namazı kılınır mı, mescitlerde mi kılınması gerekir?

Hanefi’de Cuma namazının farz olabilmesi için iki şart vardır:

1- Vücub şartları,

2- Eda şartları.

Eda şartlarından biri yoksa, namaz sahih olmaz. Vücub şartları yoksa, sahih olur.

Eda şartları yedidir:

1- Namazı şehirde kılmak. Bugün muhtarı veya jandarması bulunan köyler şehir hükmündedir.

2- İzinli olarak kılmak. [Gayrimüslim ülkelerde, cemaatin seçeceği imam, Cuma namazını kıldırır. Cumanın kabul olması şüpheli olan yerlerde, Cuma namazının son sünneti ile vaktin sünneti arasında dört rekat zuhr-i ahir [son öğle] namazı kılmalıdır.]

3- Öğle namazının vaktinde kılmak.

4- Vakit içinde hutbe okumak.

5- Hutbeyi namazdan önce okumak.

6- Cuma namazını cemaat ile kılmaktır. İmamdan başka, Hanefi’de 3, Maliki’de 12, Şafii ve Hanbeli’de 40 erkek gerekir.

7- Cami herkese açık olmak. Kapıyı kilitleyip içerde kılmak caiz olmaz.

Vücub şartları:

Cuma namazının Vücub şartları 9’dur:

1- Mukim olmak, seferi olmamak.

2- Sağlam olmak, hasta olmamak.

3- Hür olmak.

4- Mahpus olmamak. Düşmanın yakalama korkusu olmamak.

5- Âkıl ve bâliğ olmak.

6- Kör olmamak.

7- Yürüyebilmek. Arabası olsa bile felçliye, ayaksıza farz değildir.

8- Erkek olmak. Cuma namazı kadınlara farz değildir.

9- Çok yağmur, kar, fırtına, çamur, çok soğuk olmamak.

Soru: Selâmün aleyküm hocam borsa oynamak caiz mi?‬ ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

Cevap: Aleykum selam.

İslam Konferansı Teşkilatı’na bağlı İslam Fıkıh Akademisi’nin girişimiyle 1988 yılında Rabat’ta toplanan Borsa Semineri’nin sonuç bildirisinde ve adı geçen akademinin 1992 yılında Cidde’de yapılan VII. Dönem Toplantı’sında, hisse senetlerinin kar ve zarara iştirak etmesi sebebiyle kural olarak helal olduğu, fakat şer’i hükmünün bunu çıkaran şirketin ticari işlem ve amaçlarının meşru oluşuyla yakından ilgili bulunduğu belirtilmiştir.

Şirketin faiz, içki imali ve ticareti, karaborsacılık, hile, yalan ve aldatma gibi dinen haram vasıtalarla kazanç sağlaması halinde hisse senetlerini alıp satmanın ve bundan gelir elde etmenin haram ve günaha iştirak etmek olduğundan caiz olmayacağı bildirilmiştir.

Borsa oynayanlar, hisse senedi alan kişiler, genelde kar yapabileceği, kendisine fayda saağlayacak şirketlerin kağıtlarını alırlar. Bu sebeble kağıdını aldığı şirketin helal / haram yaptığı- sattığı ürünleri düşünüp araştırmadan kağıtlarını alabilmektedir.

İslâm hukûkunun geçerli olmadığı düzenlerde denetleme, araştırma ve faizsiz sistem çok çok zordur. Denetlemenin İslâm’a göre olmadığı bir yerde her an harama girme durumu söz konusudur. Bu yüzden borsadan hisse senedi alıp satmak ancak aşağıdaki durumlarda düşünülebilir.

1- Senedi alınıp satılan firmâların holdinglerin haramla iştigal etmemeleri, İslâm’ın helal dediği şeyleri alıp satmaları.

2- Senedi alınıp satılan holdinglerin fâizle iştigal etmemeleri.

3- Alınan senedin hemen alan kimsenin adına kaydedilmesi

4- Senedi alınıp satılan holdinglerin alıp sattıkları şeyler İslâm’ın helâl dediği şeyler olsa bile, bu firmaların gelirlerini İslâm’a ve Müslümanlara karşı kullanmamaları. Böyle bir durum olduğu takdirde, İslâm’a ve Müslümanlara karşı savaşan firmaların ve holdinglerin desteklenmesi söz konusu olur ki, bu bir Müslüman için aslâ câiz değildir.

Borsadan sened alınıp satılması câiz olmayan durumları ise şöyle sıralayabiliriz:

1- Senedi alınıp satılan firmanın, holdingin ticâretinin ne olduğunun bilinmemesi.

2- Bu firma veya holdinglerin fâizle iştigâl etmeleri.

3- Bu holdinglerin, içki, domuz eti veya İslâm’ın câiz değil dediği şeyleri alıp satmaları.

4- Bu firma veya holdinglerin kazançlarının tümünü veya bir kısmını İslâm’a ve Müslümanlara karşı savaş âleti olarak kullanmaları veya Müslümanlarla savaş hâlinde olan kişileri, devletleri desteklemeleri.

5- Kar ve zarar oranlarını belirlerken hile yapmaları. Meselâ; müşterilerini zarara uğratıp onların senedlerini ucuza kapatmak için kar etmelerine rağmen zarar ediliyormuş gibi göstermeleri veya çok kâr etmelerine rağmen kar az göstermeleri.

Bugün borsadan sened alıp satanlar mâlesef senedini aldıkları firmaların ve holdinglerin İslâmî olup olmadıklarına, helal ticâret yapıp yapmadıklarına hiç bakmamaktadırlar. Onlar için varsa yoksa kâr. Hangi firmanın senedi değerleniyorsa onu alıp satmaları. Halbuki bu İslâm’a göre câiz değildir.

Borsadan hisse senedi alıp satanların senedini alıp sattıkları firmayı veya holdingi denetleme imkanları olmadıkları için her an harama girme ihtimalleri vardır. Onun için, takvâ ehli Müslümanların, borsadan uzak durmalarını tavsiye ediyoruz. Selam ve duâ ile.

İbni Ömer radıyallahu anhümâ'dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Bu sûretleri (resim ve heykelleri) yapanlar, kıyamet günü, ‘bu yaptıklarınıza can verin, haydi!’ diye azâb edileceklerdir." (Buhârî, Büyû' 40, Bedü'l-halk 7, Nikâh 76, Libâs 89, 92 95, Tevhîd 56; Müslim, Libas 96, 97. Ayrıca bk. Nesâî, Zînet 113; İbni Mâce, Ticârât 5)

Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bir seferden dönmüştü. Ben de odamın önündeki sekiyi resimli bir perde ile örtmüştüm. Bunu görünce Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'in yüzünün rengi değişti ve şöyle buyurdu:

- "Ey Âişe! Kıyâmet günü Allah katında insanların en şiddetli azâba uğrayacak olanları, Allah'ın yarattığı şeyi taklide kalkışanlardır."

Bunun üzerine biz de o örtüyü kesip bir (veya iki) yastık yaptık. (Buhârî, Libâs 91; Müslim, Libâs 92. Ayrıca bk. Nesâî, Zînet 112)

İbni Abbâs radıyallahu anhümâ, "Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şöyle buyururken dinledim" dedi:

"Her sûret yapan cehennemdedir. Yaptığı her sûret için orada bir kişi yaratılarak ona cehennemde azâb edecektir."

İbni Abbâs, (kendisinden fetvâ isteyen ve tek işi resim yapmak olan kişiye) şöyle dedi:

- Eğer mutlaka resim yapman gerekiyorsa, ağaçların ve cansız şeylerin resimlerini yap!" (Buhâri, Büyû 104 ; Müslim, Libâs 99)

Yine İbni Abbâs radıyallahu anhümâ, "Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şöyle buyururken dinledim" dedi:

"Kim dünyada bir canlı resmi yaparsa, kıyamet günü yaptığı resme can vermeye zorlanır. O ise, buna aslâ can veremez." (Buhârî, Libâs 97, Ta'bîr 45; Müslim, Libâs 100)

İbni Mes'ûd radıyallahu anh, "Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şöyle buyururken dinledim" dedi:

"Kıyamet günü azâbı en şiddetli olanlar, sûret yapanlardır." (Buhârî, Libâs 89, 91, 92, 95; Müslim, Libâs 96, 97, 98. Ayrıca bk. Nesâî, Zînet 113)

Ebû Hüreyre radıyallahu anh, "Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şöyle buyururken dinledim" dedi:

"Allah Teâlâ:

Benim yarattığım gibi yaratmaya kalkışandan daha zâlim kim vardır? Haydi bir zerre, yahut bir habbe veya bir arpa tanesini yoktan yaratsınlar (bakalım!), buyurdu." (Buhârî, Libas 90; Müslim, Libâs 101)