Evenwicht, je leven

Er zijn verschillende lijnen en niet alleen lijnen als werkwoord. Ik heb de magische lijnen ontdekt. Wat dat is, en hoe ik dat dan doe leg ik uit. Het is een uitvinding van Ellise. 

Op de foto staat een afbeelding van magische lijnen (eigen foto)

Volledig transcript

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En deze aflevering gaat over een andere manier van lijnen. Dit is seizoen 7, aflevering 8: Lijnen deel 3.

Ik heb het al twee afleveringen gehad over... ja, lijnen in de vorm van een werkwoord en ja een ander woord voor afvallen. En dan ging het over, met name over voeding en over een andere manier van eten. Dus niet alleen de voeding zelf, maar ook de manier waarop je de voeding binnen krijgt. Zelfs een klein stukje over de spijsvertering, maar dan gaat het over dat werkwoord lijnen. En daar ga ik het nu niet over hebben.

En ik wil het níet hebben over alle touwen op een boot, die eigenlijk lijnen worden genoemd, helemaal geen touwen zijn. En deze aflevering gaat ook niet over handlijnkunde. Handlijnkunde dat zijn de lijnen in de palm van je hand, waaruit karaktereigenschappen en je levenspad zijn af te leiden. Dat is een beetje een hele eeuwenoude traditie. Maar ik ga het ook niet hebben over de familielijn. Of over de buslijn. Of de uitdrukking: een lijn trekken. Of iemand aan het lijntje houden. Of dat ligt in de lijn der verwachting. Maar ik ga het ook niet hebben over de lijntjes in het gezicht, die lijntjes, die lachrimpeltjes, en dan zeg ik het al, (ha) je zegt de lijntjes in het gezicht, maar dat zijn eigenlijk rimpeltjes. En ook niet over een vis aan de lijn hebben. Nee, daar ga ik het allemaal niet over hebben.

Ik ga het hebben over een lijn zoals je die op papier kunt zetten. Met een potlood of een pen. Ja, het is eigenlijk een soort streep zetten. Hoe kom ik er nou bij om over lijnen op deze manier, over strepen, daar dus iets over te gaan vertellen? Nou dat komt, afgelopen zomervakantie waren wij in Middelburg en daar heb je een boekwinkel, de Drukkerij, en dat is een geweldige boekwinkel! Maar daar hebben ze niet alleen maar boeken, daar hebben ze ook een heleboel andere soorten spullen. En ook kantoorartikelen en zo. En daar was één kast en in die kast daar stonden allemaal kleurboeken in voor volwassenen. En ik was daar eigenlijk wel een beetje nieuwsgierig naar, dus ik stond zo voor die kast, zo een beetje te kijken en ik zie daar ineens boeken staan met de titel: Magische lijnen. Toen werd mijn nieuwsgierigheid wel gewekt, zo van: wat is dat dan?!

Dus ik heb die... zo'n boek gepakt en ik heb het eens even doorgebladerd en dan zie je een heleboel lijntjes op de bladzijden. Die magische lijnen, en dan maak ik eigenlijk een stukje reclame, want zo heet het ook die boeken, die heten ook 'Magische lijnen' dat is bedacht door Élisse. En Élisse die ja, die houdt ervan om allerlei dingen te ontdekken en te bedenken. Ze is creatief. Maar die Magische lijnen dat is een nieuw concept van kleurplaten en dat combineert nieuwsgierigheid, concentratie, ontspanning en verbazing. En dan elke nieuwe pagina kun je zien als een soort ontdekking!

En dan zegt zij ook zelf: Ontsnap even uit de mallemolen van het dagelijkse leven en laat je leiden door de lijnen. En vergeet alles; schermen, verplichtingen, zorgen en maak je hoofd leeg. En ontdek het resultaat van het ongedwongen kleuren en deel je favoriete kleurplaten.

Nou dat doe ik dus nu bij deze. Ik ga dit delen, want ik had het boek in eerste instantie in mijn hand, en ik deed dat open en ik zie alleen maar lijnen staan, ik zal zo uitleggen wat precies de bedoeling is, maar ik zie al die streepjes! Heel veel streepjes op die bladzijden. Allemaal horizontale streepjes, heel veel! En ik had echt iets van: wow! Dat is heel onprettig om naar te kijken! Helemaal omdat het evenwicht niet goed werkt, dan is een patroon, want eigenlijk is het een soort patroon waar je naar kijkt, dat kan heel vervelend voor je zijn. Tenminste voor mij. Met mijn ogen kijk ik ernaar, maar ondertussen word ik eigenlijk een beetje gedesoriënteerd als ik ernaar kijk! Maar het resultaat ervan als je dus die kleurplaat hebt ingekleurd, is wel een heel grappig resultaat!

Dus ik had wel zoiets van: stel dat ik dat nou meeneem, dan kan het zijn dat als ik daarmee begin, dat ik dat helemaal niet kan! Maar het kan ook zijn dat het juist wél lukt en dan heb ik weer iets overwonnen! Dan kan ik dus toch met zo'n patroon, met daarnaar kijken en zo, daar toch aan werken. Dus ik heb het wel meegenomen en zelfs op de camping al, ben ik begonnen en toen heb ik dat boek opengedaan en in dit geval is het een -even kijken hoor- Magische lijnen, katten en katachtigen. Nou heb ik wel iets met katten, hoewel we zelf geen kat meer hebben. Maar ik vond het wel een heel leuk thema, die katten, dus ik heb het meegenomen, en ik ben begonnen op die eerste bladzijde. En dat was inderdaad best heel moeilijk om die lijnen te kleuren!

De bedoeling is namelijk, het zijn allemaal horizontale lijnen, en die lijnen die hebben op sommige plekken gewoon verdikkingen. Het zijn dunne lijntjes, het zijn een soort regeltjes en dan is het de bedoeling dat je begint en dan ga je bovenaan kleuren, binnen die lijntjes. Binnen die lijn en die ga je helemaal volgen. Van links naar rechts horizontaal en van rechts weer naar links. Van links naar rechts en van rechts naar links. En dan kom je onderweg als je die lijn volgt, zie je dan van die bobbeltjes en die bobbeltjes ga je ook allemaal inkleuren. Kun je met een stift doen of met een kleurpotlood en dit geval deed ik dat met een stift. En dan was ik aan het inkleuren en ik merkte al heel snel na ...ehm... 4-5 lijnen dat ik dat best heel moeilijk vond. Toen dacht ik oké: dan moet ik het dus in kleine stukjes gaan doen. Dus ik heb het boek weer dicht gedaan en een dag later heb ik hem weer opengedaan en heb ik weer een paar lijntjes gedaan en zo heb ik dat heel langzaamaan gedaan. Maar ik merkte dat alles wat ik nog niet gekleurd had, dat ik daar last van had! Toen dacht ik oh ja, maar dat kan ik natuurlijk tenietdoen door er gewoon iets overheen te leggen en dat heb ik toen ook gedaan. Ik heb de lijnen waar ik nog lang niet aan toe was, daar heb ik iets overheen gelegd met een ander boekje of zo, dus ik had alleen het lijntje waar ik dus ...ehm.... dat wat ik ging kleuren!

En zo heb ik dus uiteindelijk die hele bladzijde van die lijntjes, heb ik dus gekleurd! En het grappige is dan, door dus die verdikkingen die daarin zitten, dat patroon wat daarin zit, daar komt op een gegeven moment dan dus een katachtige uit. En ze heeft verschillende thema's ervan gemaakt, want het zijn ook andere dieren, het zijn mandala’s, ik denk ook dat ze iets met bloemen wel heeft gedaan en zo. Dus verschillende patronen komen dan tevoorschijn. Als je alleen maar leeg naar de bladzijde kijkt met alleen maar die lijnen, dan herken je het nog helemaal niet. Je moet het écht inkleuren, wil je het patroon herkennen.

En toen had ik dus die bladzijde af, ik vond het er heel grappig uitzien en toen ging ik naar de tweede bladzijde, naar de volgende. Het is een beetje dik papier, dus het is wel heel fijn om te kleuren en toen dacht ik: als ik nou eens onderaan begin en de bladzijde dus niet rechtop neerleg, maar even kantel, en dan neerleg en dan m'n hand... is dan vóór waar ik ga kleuren. Ik ben rechts en dan begin ik onderaan, eigenlijk als ik hem dan dwars leg, bovenaan en dan zo ...ehm... naar me toe en dan weer van me af en weer naar me toe en van me af, dan heeft mijn hand, die houdt dan tegen dat ik al die zwarte lijntjes blijf zien, dat hele patroon. En toen werd het een heel stuk makkelijker merkte ik. Dat vond ik zo grappig. Zo kon ik in plaats van 3 of 4 lijntjes per keer, kon ik ineens, nou, wel 8 of 10 lijntjes doen. En er staan er heel veel op het papier, dus je bent ook wel een tijdje bezig. En toen begon het eigenlijk wel heel leuk te worden, dat je dus veel meer kan doen per keer!

Nou en ook die bladzijde heb ik dus helemaal afgemaakt totdat het dus écht, nou ja één patroon er weer in zit en in dit geval is het -waar ik nu naar kijk, zelf voor me, ik heb het hier voor me staan- een jong poesje met een soort bal die voor hem ligt. En dat herken je nog niet als je beneden bezig bent, want daar gebeurt nog niet zo veel, maar verderop als je naar boven gaat, dan komt het eigenlijk tevoorschijn, eigenlijk komt door het in te kleuren, komt er dus een afbeelding tevoorschijn.

En nu ben ik dus bezig met de derde. Ik heb er nog niet zo heel veel gedaan, want ik heb ook heel veel zitten haken afgelopen zomer en dat ben ik ook hier thuis nog aan het doen. En boeken lezen en zo, dat vond ik ook nog wel heel fijn, ben ik ook nog steeds mee bezig. Dus heel af en toe doe ik dit en dus nu ben ik weer met een volgende bezig. Het is wel een hele leuke bezigheid, want je moet het heel geconcentreerd doen. Het is een heel dun lijntje waar je tussendoor moet, een heel dun streepje eigenlijk, daar moet je tussendoor met je stift en je moet het natuurlijk heel... proberen heel ...ehm... recht te doen, want als je een beetje gaat wiebelen, ja dan past het al niet meer, je moet het écht precies volgen wat daar op die bladzijde staat!

En dat wordt dus Magische lijnen genoemd dat Élisse waarschijnlijk dan zelf ook écht zo heeft bedacht. En ja, ik vind het enorm leuk als je zoiets kunt bedenken wat nog niet bestaat en dat je dan op deze manier daar boeken voor kunt maken, waar heel veel mensen plezier aan kunnen hebben. Ik heb het nog niet bij andere mensen gezien, maar ik weet wel dat er heel veel soorten boeken al van zijn, dus er zullen genoeg mensen zijn die dit fenomeen, Magische lijnen, ook kennen. Zó grappig om te doen, dus het is eigenlijk, ja zoiets wat je tussendoor even kan doen; ik heb even niets te doen, oh dan kan ik e...

In de aflevering lijnen deel 1 heb ik verteld over het anders eten. Dat ging met name over de voeding. Als vanzelf werd ik minder zwaar. Er zijn meer dingen die ik toen anders ben gaan doen, namelijk op een andere manier gaan eten. En ook de combinatie van de voedingsstoffen, die invloed hebben op de spijsvertering.

(foto: pixels)

Transcript:

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En ook dit keer, het gaat niet alleen over het fysieke evenwicht maar veel meer over dat psychische evenwicht. Dit is seizoen 7, aflevering 7: Lijnen - deel 2.

Ik heb al in de aflevering ‘Lijnen - deel 1’ het gehad over dat ik jaren geleden, toen ik een hele periode thuis kwam te zitten, als gevolg van de ziekte van Ménière, dat ik toen anders ben gaan eten. En als doel was om gezonder te eten, om écht anders te eten, om uit te proberen wat beter mij past en het doel was niet om af te vallen. En dat gebeurde dus wel. Dat was eigenlijk een soort bijkomstigheid waarbij ja, dat eigenlijk ook prima was, dat dat zo gebeurde.

Ik heb dus ook in die tijd echt gekozen, bewust gekozen, om anders te gaan eten. Ik was in die periode ook veel beter aan het leren ...ehm... welke signalen mijn eigen lichaam me gaf. En ik leerde dus die signalen ook te herkennen, erkennen, om er vervolgens ook iets mee te doen! Dus dat is heel fijn, als je dan op een gegeven moment weet dat als er een andere behoefte is, dat je dat ook gaat oppakken, dat je dat gaat uitzoeken. En zo kan het dus ook zijn dat je veel bewuster met voeding dus omgaat.

En het kan dan zelfs zijn dat je dan veel beter gaat proeven en ruiken en dat je dan ook écht zin hebt om veel gezondere dingen te gaan eten. Het kan ook zijn dat als je, nou ja, een bepaalde ziekte hebt gekregen, dat je dan ook gaat zoeken: is er dan een bepaald dieet of bepaalde voedingsmiddelen die je dan juist bij je ziekte kan gebruiken om dat beter te kunnen handelen.

Nou is er voor Ménière... zijn er eigenlijk geen echte voedingsadviezen. Er wordt wel veel gesproken over Ménière en voeding en er zijn ook mensen die dus bepaalde linken leggen naar een tekort van een bepaalde voedingsstof, bepaalde vitamines of mineralen, maar wetenschappelijk is daar helemaal niets nog over vastgelegd. Dus ik heb ook in het boek 'Ménière in balans' helemaal daar niets over gezegd van wat je beter wel of beter niet kan gaan eten. En dat heb ik de vorige keer in die aflevering Lijnen - deel 1, heb ik dat benoemd met wat ík ben gaan doen om anders te gaan eten, maar wat niet als advies is voor iedereen die Ménière heeft. Er zijn wel andere dingen geweest die ik ook in mijn voedingspatroon heb veranderd, de manier van eten en die wil ik nu gaan noemen. Want dit is iets wat voor iedereen heel goed kan helpen. En ik heb dat ook beschreven in het boek 'Ménière in balans', want ik merkte al, toen al, mensen hebben écht de behoefte om toch een soort houvast te hebben. Van wat kan ik dan toch gaan aanpakken? En ik heb toen gezegd, ja dat moet je zelf uitzoeken wat betreft het eten zélf, maar er zijn wel dus andere manieren die kunnen helpen.

En de eerste tip die ik dan geef is: zorg voor een rustige omgeving tijdens het eten. En ga rechtop zitten en ga het liefst aan tafel zitten en gebruik dan ook geen tv of krant als afleiding. En dan heel goed kauwen. Heel langzaam eten en dat je dan ook goed gaat kijken, ruiken en proeven wat je nou precies eet! Als je dus al die zintuigen gebruikt, dan voel je dus in je mond wat je eet en je slikt je eten dan pas door als het bijna vloeibaar is. Dus je blijft zo lang kauwen dat het goed vloeibaar is en dan slik je het pas door. Als je dat dan volhoudt dan ontdek je vanzelf of je dan meer wilt eten of dat je voldoende hebt gegeten, want dan is er veel eerder het signaal van je lijf: dit is genoeg. En als je je dan voldaan voelt, dan stop je met verder eten, ook al ligt er nog wat meer op je bord. En het gekke is: we zijn natuurlijk heel erg gewend om ons bord leeg te eten, we vinden het ook niet zo netjes, ook als je bij iemand anders eet, dat er dan nog eten op je bord blijft liggen. We willen altijd, nou, dat het op is. Maar als jij je voldaan voelt, dan is dat het belangrijkste, want dat is het doel van eten, dat jij lekker hebt gegeten, dus dan mag je dat gewoon laten liggen!

En dan tip 2, staat allemaal in het boek 'Ménière in balans' hè. Als je dan toch anders wilt gaan eten, verander dan kleine dingen in de voeding. Voel dan elke keer wat dat nieuwe voedsel of het andere voedsel met je doet. Als dat prettig voelt, dan kan je dat natuurlijk vaker gaan klaarmaken. Merk je dat het niet zo prettig is, dan laat je dat achterwege en dan ga je iets anders zoeken. Dus je kunt er tijdens het eten al op letten wat het met je doet, maar ook hoe het voelt na het eten. Wat doet het dan met de spijsvertering, hoe voelt het in je maag, hoe voelt het in je darmen, welke reacties zijn er in je lijf na het eten? En wat ik de vorige keer ook genoemd heb, is ook het opletten met de e-nummers in je voeding. En dat is met name met alle producten die 'kant-en-klaar' zijn, ga kijken welke e-nummers dat zijn en welke voorbewerking het voedsel al heeft gehad. En dan is het wel weer, ja een extra tip: zo min mogelijk echt voorbewerkte dingen eten.

En dan tip 3: als je langzamer en bewuster eet, dan ga je op een gegeven moment merken wat je lichaam écht nodig heeft. Je voelt je dan veel lekkerder na het eten. En dan heb je geen last meer van een dip in de loop van de dag. En dan ook, de ene keer heb je behoefte aan zout en dan heb je weer iets meer behoefte aan zoet en een andere keer wil je meer iets vloeibaars of juist iets warms hebben. En vervul dan ook de behoefte die jouw lijf aangeeft! Als je dan dus nieuwsgierig wordt naar waar die behoefte dan vandaan komt, dan kun je er natuurlijk over lezen. Er zijn heel veel boeken over voeding en gezondheid en kies dan datgene wat bij je past.

En tip 4: drink water. Ook dat heb ik in Lijnen - deel 1 ook genoemd drink water. En als je dat niet zomaar lust, kun je er een beetje citroensap in doen of een heel klein schepje vloeibare honing of misschien wel een geurig bloemetje. Tegenwoordig zijn er heel veel bloemen die ook eetbaar zijn - dat waren ze al, maar we weten het steeds beter welke bloemen dat dan zijn. Maar, als je maar veel drinkt! Ongeveer zo'n 2 liter per dag, naast al het andere drinken.

Nou is het niet helemaal waar, want je kunt ook alle koppen thee, kruidenthee, kun je allemaal meetellen als zijnde wat drinken is en dat het eigenlijk water is, want kruidenthee bestaat natuurlijk gewoon uit water.

En dan heb ik wel een belangrijke tip bij de ziekte van Ménière, de alcohol. Ja, die kun je dus beter laten staan, want daar kun je dus wel extra draaierig nog weer van worden.

En dat zijn tips dus die ik in 'Ménière in balans' heb gebruikt. En ik heb ook van cliënten gehoord dat ze daar heel blij mee zijn, dat ze gewoon een houvast hebben. Dat ze, want dat kun je in de hand hebben, de verandering van eten en dan is het niet eens per se nodig omdat ze dan af willen vallen, maar omdat ze een beetje controle terug willen in hun leven. En het gebruik van voeding en gebruik van hoe je daar mee om gaat met die voeding, dus hoe je dan ook eet, dat heb je wél in de hand. Dat heb je onder controle.

Nou heb je ook vanuit Ayurveda -heb ik de vorige keer ook al over genoemd- er staan ook wel -in de Ayurveda- dat type dat ik ben, dat, die geven weer andere dingen aan dan het bloedgroependieet aangeeft, maar bij de Ayurveda geven ze toch ook voor de spijsvertering een paar mooie tips aan. Bijvoorbeeld: begin pas te eten als de vorige maaltijd verteerd is. En dan geven ze aan: geen tussendoortjes. Nou ben ik het daar niet helemaal mee eens, want als je dat hele eten verdeelt over de hele dag dan kunnen er wel tussendoortjes zijn, alleen zijn dat geen snacks. Niet om te snacken, maar het is meer dat wat je niet bij de maaltijd tussen de middag neemt, neem je dan later op de dag bijvoorbeeld. Een andere tip is ook: de maaltijd kan er het beste zo uitzien dat je nog ...ehm... dat je er trek in blijft houden, dus als je een maaltijd hebt dat er lekker uitziet dan wil je dat ook wel graag eten. Wat ook een belangrijke tip is: vis, vlees en fruit mag je niet combineren met melk. Melk is sowieso een heel goed voedingsmiddel, maar ook in de voedselcombinatieleer geven ze aan dat melk vrijwel nergens echt bij past, dus kun je het beter los drinken, zonder dus... tijdens de maaltijd dat te gebruiken.

En het beste is, als je groente wil eten, gebruik dan alle groenten wat afkomstig is van het seizoen, en fruit eigenlijk ook. En dan hebben we natuurlijk... in deze tijd kunnen we aan alle groenten en fruit komen, omdat het van de hele wereld komt -het wordt overal naartoe gevlogen- en toch is het het beste eigenlijk om groenten te eten die hier, in Nederland, in ons westerse klimaat, wat daar het beste groeit en wanneer dat groeit. En dat betekent in de winter veel meer koolsoorten en in de zomer kan dat veel meer de sla zijn. Alleen ja, we weten niet zo goed meer waar het vandaan komt, als wij voedsel kopen in de winkel. Komt het nou écht uit Nederland? Is Nederlandse bloemkool ook écht uit Nederland of komt het toch uit het buitenland? Dat weten we niet. Kun je ook niet zo gauw achter komen.

Nog een andere tip vanuit de Ayurveda: tijdens de maaltijd dat je kleine slokjes drinkt en dan beter geen koude dranken, maar steeds met kleine slokjes tijdens het eten. Dus eigenlijk na het kauwen pas en je hebt doorgeslikt dat je dan pas een slokje drinken neemt en niet als je aan het eten bent meteen met ...ehm... drinken erbij. Want dan ben je alles al in je mond helemaal aan het zacht maken zodat je het makkelijk door kunt slikken. Maar de vertering is juist belangrijk in je mond, dat kauwen. En later in de...

In gesprek met Anke Heij. Zij vertelt over de keuze die ze heeft gemaakt om als HoorCoach te gaan werken. 

(foto, banner van Anke)

Volledig transcript:

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En we gaan het nog steeds hebben over gehoorverlies. Dit is seizoen 7, aflevering 6: Van patiënt naar HoorCoach.

P: Ik heb namelijk Anke Heij hier nog steeds bij me. Ze heeft al 2 afleveringen met mij samen gedaan. Ik interview haar en zij vertelt over haar proces en dit geval gaat het over het proces van patiënt naar HoorCoach. Dan, mijn eerste vraag aan jou nu is, Anke, de patiënt, voel jij je patiënt?

- Ja, daar kan ik maar één kort antwoord opgeven: nee. Tegelijkertijd vraag ik me af hoe zou een... wanneer ben je patiënt? Hoe voelt dat dan? Maar ik voel me los van dat mijn oren niet helemaal doen wat ik eigenlijk wel zou willen, voel ik me gewoon gezond. Ik ben deze zomer alleen op reis geweest, in Noorwegen. Ik kan van alles doen, dus...

P: Je kan werken.

- Ik kan werken, ik werk full time zelfs. Ja dus ik voel mij geen patiënt nee. Maar mijn oren doen het wel anders dan ik zou willen.

P: Je was wel patiënt op het moment dat jij naar de kno-arts ging, net nadat jij hebt gehoord in...dat jij merkte in 2018: ik hoor het niet meer goed. Toen was je dus wel even die patiënt hè? Daar is een heel proces ...ehm... in gang gezet, daar hebben we het net in de afgelopen aflevering over gehad. Maar dan nu, ook naar het HoorCoach zijn, want ik noemde in de eerste aflevering met jou al dat jij mijn collega HoorCoach bent. Dus hoe ben jij HoorCoach geworden? Kijk, mijn eigen verhaal ken ik, maar hoe zit dat bij jou?

- Nou niet op een achternamiddag. 't Is best een heel proces geweest. Dat is bij jou ook zo, weet ik toevallig.

P: Haha!

- Nou ik was professional in het werken met doven en slechthorenden, want ik heb 15 jaar als tolk gebarentaal gewerkt. En toen werd ik zelf plotseling slechthorend, patiënt, zo je wilt. Ik ging inderdaad de medische molen in. En ik verwonderde me eigenlijk al best snel, want ik ontdekte dat het audiologisch centrum z'n werk heel goed deed op dat waar het audiologisch centrum goed in is: gehoorverlies en hulpmiddelen. De kno-arts keek naar de medische oorzaak. De huisarts, nou het eerste aanspreekpunt was natuurlijk. De audicien, die mij hoortoestellen gaf met de boodschap deze zijn goed voor u. Zonder dat ik eigenlijk een idee had wat ik daarin kon vragen, maar de samenwerking onderling die miste. Dus ik stond daar, met heel veel vragen van: ja wat nu dan? Want ik krijg hoortoestellen met de vraag: is dit... bent u tevreden? Dit is het maximaal haalbare, dat was de boodschap, maar is dit wel het maximaal haalbare?

P: Ja, hoe weet je dat? Hoe ga je dat meten, hoe? Haha!

- Goede vraag.

P: Je hebt geen vergelijkingsmateriaal dan.

- Ja dat klopt, dus ik vroeg aan de audicien: kan het beter. Nee het kan niet beter zei hij. En dat nam ik dan maar aan, want voor mij een totaal nieuwe wereld.

P: Dat is de professional.

- De professional wél, maar als patiënt al die vragen de ik kon stellen en de dingen waar je thuis mee te maken kreeg, dat was voor mij nieuw. En ik wist wel dankzij mijn professional-zijn sneller waar ik terecht kon, dus ik heb heel veel wachttijden kunnen verkorten, dat was wel heel fijn. Met name, het audiologisch centrum had anders een hele lange wachttijd gehad.

En ik had vooral heel veel vragen. En er was iemand die mij toen tipte van: er is een dame in Haarlem, Wendelina Timmerman heet ze van Hooridee, waar je misschien wat vragen zou kunnen stellen. Toen dacht ik: nou ja als niemand mijn vragen beantwoordt, want de kno-arts gaf niet echt antwoord op wat ik wilde weten van hoe je dat nou dat leven met gehoorverlies? Hoe minimaliseer je nou die impact? Dan ga ik naar Wendelina toe en dan ga ik haar vragen stellen. Dus ik ben een aantal keer naar Haarlem geweest en verschillende gesprekken met haar gehad. En ik besloot eigenlijk al heel snel, als dit is wat het is, want het was mij wel duidelijk dat mijn leven met gehoorverlies nooit meer een leven zonder gehoorverlies ging worden.

P: Nee, want het zou niet verbeteren, dat was heel duidelijk hè? Er is gewoon iets stuk.

- Er is iets stuk.

P: Er is iets wat niet meer werkt.

- Ja.

P: Dat wist je heel duidelijk, ze zeiden, dat zou niet meer beter worden.

- Nee, sterker nog, het zou waarschijnlijk slechter worden. Alleen al omdat ik ouder word en als je ouder wordt gaat je gehoor vaak achteruit ook.

P: De natuurlijke ouderdom...

- Ja, de natuurlijke ouderdom, verder wist ik het nog niet. Nu weet ik dat ook los daarvan er telkens weer stukjes plotsdoofheid bij komen, maar dat wist ik toen nog niet. Dus ik wist dat het slechter zou worden, alleen al omdat ik ouder zou worden. En ik weet nog dat ik toen door het bos liep en helemaal begon te tintelen, dat mijn lijf begon te tintelen en dat mij inviel: oké, maar dan ga ik supergoed worden in leven met gehoorverlies. Als dit is wat het is dan ga ik hier supergoed in worden en ga ik die impact minimaliseren, want dat ben ik aan mij verplicht en dat ben ik ook aan mijn omgeving verplicht, aan mijn partner, aan mijn familie, aan mijn vrienden. En Wendelina organiseerde toen een cursus 'coach gehoorverlies en werk' en ik ben ook professioneel coach. Ik heb volgens mij in 2012, 2013 mijn post-hbo diploma als life coach gehaald. Was ook geaccrediteerd door het tolkenregister, voor tolken gebarentaal als coach. En ...ehm... ik dacht nou ja dan ga ik coaching doen, maar puur voor mij zelf. Want ik wil supergoed worden in leven met gehoorverlies dus ik wil leren wat er te leren is. Nou, daar heb ik heel veel geleerd. En uiteindelijk werd ik gevraagd... door GGMD, dat is een organisatie die doven en slechthorenden helpt, om daar te solliciteren als gebaren-docent. Ik ben daar docent Nederlands met gebaren geworden. En ik kwam bij mensen thuis, ik hoorde allemaal verhalen over uitgevallen van werk, kreeg allemaal vragen gesteld van hoe doe jij dat als slechthorende? En daar ontdekte ik dat mensen heel veel niet wisten waarvan ik dacht dat dat algemeen bekend was.

P: Ja, dat het logisch is dat het verteld wordt door kno-artsen, door audiologen, door audiciens.

- Ja, door maatschappelijk werkers, door alle hulpverleners die daarom heen staan en ik heb mijn ogen uitgekeken in die periode. Dat ik dacht van: jij bent je werk kwijtgeraakt maar misschien had dat helemaal niet gehoeven. Want deze en die en die mogelijkheden heb jij niet ingezet. Zo waren er heel veel vragen. En op een gegeven moment ontdekte ik dat ik de kennis die ik voor mezelf had opgedaan -want ja, ik ben nogal van tot op de bodem, tot ónder de bodem, dus ik heb heel veel geleerd over gehoortechniek, hoe lees je nou een audiogram, hoe minimaliseer ik nou die impact in mijn dagelijks leven- en dat ik die ging doorgeven. Toen nog als gebaren-docent, maar het paste natuurlijk niet helemaal binnen mijn opdracht.

P: Nee, ik zou zeggen, dat is niet de taak die je dan hebt.

- Het was niet mijn taak en dan had ik natuurlijk weinig tijd voor, want mijn... ik moest mijn lesschema volgen.

P: De vraag was er dus wel?

- De vraag was er wel en ik probeerde dat binnen dat lesschema de ruimte te zoeken om die informatie te geven. En op een gegeven moment kreeg ik zo veel vragen, ook op een gegeven moment van iemand die zei maar mijn werkgever wil jou wel betalen.

P: Oh, kijk ja?

- Dat ik dacht van: ja maar hier moet ik wat mee! En daarnaast ben ik als mens ook iemand die uitdaging nodig heeft, dus mijn brein heeft het nodig om uitgedaagd te worden. En ik dacht: ja maar hier kan ik mijn ei in kwijt. En toen heb ik lang nagedacht van: wat ga ik nou doen? En toen dacht ik: oké, maar dan ga ik hier mijn werk van maken, dan ga ik hier mijn bedrijf van maken en uiteindelijk heb ik toen Kunst van het Mogelijke opgericht, coaching, training en advies bij gehoorverlies. En dat is denk ik, ja ongeveer 4 jaar na mijn plotselinge gehoorverlies dat ik mijn bedrijf opzette, toen nog heel klein. Omdat ik steeds weer die vragen kreeg. Uiteindelijk -blijkt nu- dat 70 % van mijn trajecten wordt betaald door zorgverzekeraars, ...ehm... ik zeg het verkeerd, door verzuimverzekeraars, door werkgevers. En ik kreeg opdrachtgevers. Een van de opdrachtgevers die ik heb is PlanPlan advies, fantastisch bedrijf die innovatieve hoorhulpmiddelen voor op de werkplekken levert.

P: Ja daar heb ik heb ook over gehad in een podcast toen ik vertelde over mijn eigen hoorhulpmiddelen en toen heb ik het ook over PlanPlan gehad. Ja ja.

- Ja ik was heel blij met ze. PlanPlan heb ik leren kennen omdat ik nieuwsgierig was, omdat ik altijd alles uitzoek. Zij hadden een soort werpmicrofoon en ik ontdekte dat ik met die werpmicrofoon kleine groepjes buiten op een open veld kon begeleiden. En zij bleken ook een mobiele koffer te hebben met 8 microfoons waardoor ik ineens weer groepen kon begeleiden, waarvan mij gezegd was door hoorzorg dat kun jij niet meer, want je kunt wel een groep begeleiden, maar je kunt de antwoorden niet verstaan, ja dan wordt het wel lastig toch?

P: Ja.

- En daarmee kon ik dat wel, want ik begeleid nu groepen tot 20 mensen, interactief.

P: Met behulp van deze hoorhulpapparatuur?

- Met behulp van deze middelen. En uiteindelijk bleek ik zoveel over techniek ontdekt te hebben dat ik de vraag kreeg: oh wil je niet voor ons komen werken? Dus ik doe nu regio Noord- en Oost-Nederland. De werkplekonderzoeken.

P: Voor PlanPlan?

 - Voor PlanPlan, dus uiteindelijk ontstond een combinatie van veel weten over techniek, we hebben het in een van onze vorige gesprekken, vorige aflevering gehad over rouw en verl...

Deze aflevering heb ik gemaakt met Anke Heij. Zij vertelt over haar proces in het leren leven met gehoorverlies. Plotseling slechthorend worden is een rouwproces. Aangezien je elke dag te maken hebt met de gevolgen van dat verlies, wordt dat 'levend verlies' genoemd. Hoe dat zit, vertelt Anke met aandacht, want hier is nog veel te weinig over bekend.

(foto van de boeken die in de aflevering genoemd worden, gemaakt door Anke)

Volledig transcript:

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. De vorige aflevering heb ik gesproken met Anke Heij en dat ga ik deze aflevering weer doen. Dit is seizoen 7, aflevering 5: Leren leven met gehoorverlies.

P: Anke, je bent hier nog steeds bij me. En we gaan nu vertellen over de impact die gehoorverlies op je kan hebben. Ik herken dat niet direct bij mijzelf, maar jij hebt dat wel heel erg meegemaakt en dat geldt voor heel veel mensen die dus slechthorend worden. En dan hoor ik vaak ook dat -gek ook hè ‘horen’?- je hoort vaak dat gehoorverlies een soort rouwproces kan zijn. Hoe zit dat? Wat kun je daarover vertellen?

- Er is heel veel over te vertellen dus als jij mij vraagt: hoe zit dat, dan is mijn eerste vraag in mijn hoofd: waar zal ik beginnen?

P: De vraag van, wanneer heb je zelf ontdekt dat het voor jou zó moeilijk was om het te handelen dat je op een gegeven moment ontdekte dat het een soort rouwproces was?

- Ik denk dat het na een tijdje was. Ik begin even bij het begin. In 2018, eind 2018 ontdekte in mijn werk, daar hadden je het de vorige aflevering over, dat ik plotseling slechthorend was geworden. En ik ontdekte ook dat ik daardoor mijn werk niet meer kon doen. Dus in één keer was mijn carrière als tolk gebarentaal, na 15 jaar, voorbij. Ik was 39 en kwam thuis te zitten. En ik had een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Daar moest ik mee om tafel want we hadden afgesproken als ik mijn werk niet meer kan doen, kan ik afgekeurd worden op mijn beroep, beroepsarbeidsongeschiktheid. En ik denk dat ik daar al merkte dat het mij heel erg raakte, want mijn hoofd snapte dat ik niet meer kon werken, in ieder geval niet dat vak, maar mijn gevoel pakte dat niet. Een soort verbijstering, ongeloof, ...ehm... mijn hoofd wist wat me overkwam, maar mijn gevoel nog niet. Gevoel van verdoofd. Ik weet nog dat ik heel veel buiten ben geweest, op de heide heb gezeten. Dvd'tjes heb gekeken, nou ik vind televisiekijken helemaal niet leuk dus als ik de hele dag dvd'tjes kijk dan is het goed mis. En ik denk dat dat voor mij het eerste moment was dat ik door had: maar hé hier is wat anders dan anders. Geluiden klonken anders, communicatie was minder vanzelfsprekend dus voor mij was alles wat vertrouwd was, ineens anders.

P: En als je dat nu zo vertelt, herken ik dat wel. Op dat moment dat ik in 2006 uitviel met Ménière, die periode heb ik wel gehad. Dus dat is voor mij toen wel, waarschijnlijk ook dat rouwproces geweest.

- Ja dat is geweest voor jou. Zo benoem jij dat.

P: Zo noem ik het écht ja! Ja!

- Ja en voor mij was het eerst heel langzaam het besef van oké, mijn wereld is veranderd ...ehm... ik weet nog niet hoe ik dit ga doen, maar ik moet hier een vorm in vinden om dit te handlen. Dus ik kon wel het besluit nemen, die vorm ga ik vinden, maar hoe die eruit zag en hoe ik dat aan ging pakken? Geen idee! ...ehm... en toen werd ik uiteindelijk afgekeurd, 100 % beroepsarbeidsongeschikt. Dus ik kreeg een rapportage waarop stond: Mevrouw Heij is volledig beroepsarbeidsongeschikt. Toen dacht ik: dit gaat niet over mij. Maar daarna daalde het wel in: oh shit als dit dan over mij gaat, is er écht wel wat aan de hand. En ik merkte dat ik elke dag tegen de gevolgen aan liep van die geluiden die anders klonken. Dat ik die liefste woordjes van mijn liefste lief niet meer vanzelfsprekend verstond aan mijn rechterkant. Dat als ik naar een feestje ging ik ineens niet meer goed kon verstaan. Ik weet nog dat mijn ouders jarig waren, en dat ik heel lang na heb gedacht, ja ga ik daar wel naartoe? Want dan zit ik daar en dan versta ik het niet. Kan ik niet beter thuisblijven? Of moet ik misschien een tolk in gaan zetten? Dat wat ik vroeger zelf natuurlijk was. Ik was tolk, dus moet ik een ex-collega in gaan zetten om op mijn ouders' feestje mee te kunnen gaan doen?

En ik merkte dat dat heel veel pijn in mezelf gaf. Ook fysieke pijn, dus niet alleen emotionele pijn maar ook een fysieke reactie daarop. Verdriet, die verbijstering is ook best lang gebleven en ik snapte niet wat er gebeurde! Want ik dacht, dat was een jaar verder, ik was ook heel moe dat eerste jaar, eerste anderhalf jaar denk ik. Ik dacht op een gegeven moment: er is iets mis met mij. Want is dit wel een normale reactie dan?

We zijn nu anderhalf jaar verder, en nog steeds en... ...ehm...

P: Is er iets psychisch aan de hand?

- Ja dat.

P: Is het eigenlijk ook wel, alleen als gevolg van het gehoorverlies.

- Klopt.

P: Alleen wat en waarom en...

- Ja en er was niemand die mij begeleidde, er was niemand die me aan de arm nam en zei van: ...ehm... maar dit is er aan de hand. Ik heb een paar gesprekken gehad bij het maatschappelijk werk van het audiologisch centrum, helemaal in het begin. Dat was heel fijn, dat was voor toen passend. Maar verder begeleidde niemand mij en ik had... ik begon het idee te krijgen dat er iets mis met mij was. Want ik dacht nou ik weet nu dat ik slechthorend ben, ik weet dat het nooit meer zo wordt als vroeger dus dit is wat we gaan doen. Hoe zo al die emoties?

P: Haha!

- Dat heeft geen functie!

P: Nee. Ha waarom!? Waarom zijn die er?

- Doe niet zo moeilijk. En ik weet niet of je van Arjen Lubach de avondrubriek 'Tot op de bodem' kent?

P: Ja.

- Ik ben van tot ónder de bodem...

P: Haha!

- Dus ik ben gaan zoeken. Ik dacht als er dan iets mis met mij is dan wil ik ook weten wat er dan mis met mij is. En toen kwam ik op het verhaal van levend verlies. Blijvende rouw door levend verlies en dat betekent eigenlijk dat je... elke dag loop je weer tegen de gevolgen van je beperking aan. Ik loop elke dag tegen de gevolgen aan van dat het nu anders is dan vroeger. Dat ik het werk niet meer kan doen, wat ik heel graag deed. Jij wilde daar iets over zeggen?

P: Ja nou ook zo van, je zegt blijvende rouw en dan ook levend verlies, is dat dan hetzelfde?

- ...ehm... het levend verlies betekent dat het rouwproces nooit afgerond wordt en dat zal ik uitleggen.

P: Daarom levend verlies.

- Daarom levend verlies. Het blijft leven.

P: Ja

- Het is iets wat telkens terugkomt en wat blijft leven, wat geen einde heeft. Want als iemand overlijdt kan je daar heel verdrietig van zijn, kun je daar veel emoties bij hebben, het is wel duidelijk afgerond.

P: Diegene is overleden en komt niet meer terug.

- En ook dan kan je nog jarenlang rouwen hè, ook dat is normaal. We denken vaak, dat is de tweede misvatting: tijd heelt alle wonden. Zo werkt dat niet.

P: Nee nee, dat is heel wisselend, het ligt aan heel veel factoren hoe dat werkt.

- Ja dat klopt en een rouwproces heeft 4 rouwtaken en die zijn best wel hard werken. Je moet de werkelijkheid van dat verlies onder ogen zien. Dus in mijn geval, ik ben slechthorend. Om dat door te laten dringen kost dat best wel tijd, het is niet meer zoals vroeger.

De pijn van dat verlies ervaren. Vervolgens moest ik me aanpassen aan mijn wereld na dat verlies, van hoe doe je dat dan leven met slechthorendheid? En vervolgens -want ik vond alles stom en ik vond alles vervelend in die periode weet ik nog, ook dingen die ik vroeger leuk vond, vond ik gewoon stom- moest ik me weer leren herinneren en leren genieten van dingen. En als je die rouwtaken af kunt ronden, dan kun je eigenlijk dat verlies weer in je leven vervlechten en kun je verder. Maar elke dag kom ik tegen dat ik op een feestje dat ik het niet versta als ik een feestje heb. Dat ik om herhaling moet vragen. Dat ik dingen die i vroeger deed niet zo graag deed en dat schuurt elke dag weer. En je kunt niet nu alvast accepteren voor de rest van de toekomst

P: Accepteren sowieso hè, dat zeg ik altijd, dat is niet één moment en als je nog in dat proces zit, zit je hier en dat accepteren is héél ver weg, is nog een heel doel verderop. En daar groei je langzaam in.

- En misschien bereik je dat ook nooit.

P: Dat kan ook nog.

- Want voor mij is accepteren zoiets als ik op een dag word ik wakker en dan ben ik super blij dat ik gehoorverlies heb. Nou ik verwacht niet dat dat moment gaat komen.

P: Oké. Ja oké, dat is voor mij alweer anders. Ja. Mooi dat je het ook zo ziet. Ja. Haha!

- Het is ook welke betekenis geef je aan accepteren, dus voor mij is het anders leren vasthouden. Vervlechten in mijn leven, maar omdat het nooit afgerond raakt, telkens van die schuurmomentjes terugkomen.

P: Ja en je gehoorverlies, je krijgt elke keer weer meer gehoorverlies.

- Ik ben dit jaar weer een stuk gehoor kwijtgeraakt. Er is getest, er is weer 15 db verlies op rechts in 2 jaar. Dus het is ook weer opnieuw instellen met mijn nieuwe mogelijkheden en dat is een proces wat telkens doorgaat en wit nooit afgerond wordt. Dat betekent dat ook die rouw nooit stopt. Die is altijd in de buurt. En ik wilde het graag bespreken met jou samen, omdat ik zelf gemerkt heb, ik zei al ik ben van 'tot onder de bodem', dat ik er eigenlijk niks over kon vinden, bijna niks. Wat informatie in twee goede boeken.

P: Over levend verlies dan hè?

- Over levend verlies. In 'Helpen bij verlies en verdriet van Manu Keirse staat wat informatie. En in 'Goed leven bij kwetsbaarheid en beperking' van Dirk de Wachter en Manu Keirse staat wat informatie. Maar verder vond ik daar eigenlijk weini...

Deze aflevering ben ik in gesprek met Anke Heij. Zij vertelt over de dag dat ze slechthorend werd en welke impact dat op haar heeft. 

(foto; in mijn studio, gemaakt door Anke)

Volledig transcript:

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En dat ga ik dit keer helemaal doen, dat hele brede spectrum over ons evenwicht. Dit is seizoen 7, aflevering 4: Van horend naar slechthorend.

En deze podcast ga ik niet alleen maken. Dat ga ik doen met Anke Heij. Anke Heij is een collega van mij, collega hoorcoach. En ik ga met haar, ja, een beetje onderzoeken wat er bij haar is gebeurd rondom slechthorendheid en ook van hoe je daar dan mee om gaat. Hoe ga je om met als je slechthorend wordt. Dus welkom Anke!

- Dank je wel! Fijn dat ik hier mag zijn, Paula.

P: Ja dat wilde je zelf ook graag hè want je vertelt graag over wat jou is overkomen.

- Ik vertel graag wat mij is overkomen, in die zin dat ik merk dat ik anderen daar heel erg mee kan helpen omdat ik zelf heel erg gemist heb dat ik er informatie over kon vinden.

P: Het gaat echt over informatie delen, je wil mensen informeren over wat het allemaal met je kan doen. Maar ook wat je eraan kan doen hè?

- Klopt en ik merkte zelf toen ik plotseling slechthorend werd, dat was in 2018, hoe wanig daar over te vinden was. En weinig....[door elkaar - niet verstaan]

P: Dat is vrij recent. 2018 hè?

- Ja ik zeg altijd maar, ik maak graag grapjes over dingen soms, soms een beetje harde grapjes maar ik ben bijna 6 jaar geleden plotseling slechthorend geworden dus ik heb... bijna mijn 6e verjaardag mag ik vieren van mijn slechthorendheid.

P: Ah kijk...

- Over een paar weken.

P: Ja, dan wil ik eigenlijk wel bij het begin beginnen even, van wat is er gebeurd op het moment dat je wist dat je slechthorend werd. Want bij mij is het heel anders gegaan, want bij mij ging het heel langzaam, heel geleidelijk, sluipend erin gekomen. Bij jou is het anders gegaan, dus dat verhaal, je hebt het al een keer eerder verteld wat ik gehoord heb, ik heb meerdere verhalen van jou al gehoord, en dat had iets te maken met dat je aan het werk was. En dat verhaal wil ik graag horen. Kun je dat delen?

- Zeker. Ik was tolk gebarentaal. Doventolk. Zo heet het officieel niet, maar veel mensen kennen het als doventolk. Dus ik tolkte voor mensen die zelf doof waren of zwaar slechthorend en gebaren gebruikten. En ook voor de horende mensen natuurlijk. Want als iedereen gebaren zou kunnen, dan kun je elkaar ook zonder tolk begrijpen. En ik tolkte op dat moment op een hbo-opleiding en op een hbo-opleiding heb je hoorcolleges en werkcolleges. En ik weet nog dat ik die dag kwam tolken op een plek waar ik al 2 jaar getolkt had, dus al heel vaak, één dag in de week. En de docent stond rechts van mij en ik dacht: wat praat hij zachtjes.Dat heb je wel eens dat mensen wat zachter praten en dat ligt natuurlijk aan die ander. Dat snap je.

P: Kende je deze docent al? Had je die eerder gehad?

- Ik had hem denk ik één of twee keer gehad, ik vond hem nooit heel hard. Want je hebt dan lesroosters van 8 weken ongeveer hetzelfde. Maar ik vond hem nu zachter dan anders dus ik denk die heeft misschien zijn dag niet. En ik merkte dat ik vragen uit de zaal wat moeilijk verstond, ze klonken ook heel zachtjes, ik moest heel goed luisteren. En vervolgens was er een werkcollege, dus we gingen naar een andere ruimte. Een werkcollege bestaat uit groepjes, ik denk ongeveer 6 groepjes die in één ruimte aan het werk waren en dan hoor je allemaal geroezemoes en ik merkte dat ik niet kon verstaan wat het groepje... wat daar gezegd werd.

P: In het groepje waar jij ging tolken?

- In het groepje waar ik ging tolken en ik herinner me nog dat ik zó veel moeite moest doen dat ik dacht: ja mar dit werkt niet. Ik schrok heel erg, maar ik wilde toch mijn werk blijven doen. Ik ben professional. En ik zit daar, de dove student moet ook mee kunnen doen. Dus ik heb iedereen op een andere plek neergezet. Gevraagd om te gaan verzitten zodat ik het iets beter kon verstaan. Achteraf weet ik, maar dat wist ik toen nog niet, dat mijn linkeroor beter was dan mijn rechter. En ik weet nog dat ik wegging uit dat werkcollege -wat professioneel qua tolken eigenlijk helemaal nergens op sloeg- dat ik dacht dit moet ik weten, maar ik wil het niet weten.En om een heel lang verhaal heel kort te maken, dat was het einde van mijn tolkcarrière.

P: Dat was ook de laatste keer dat je getolkt hebt, daar?

- Het was de laatste keer dat ik daar getolkt heb. Ik heb nog wel een paar keer daarna getolkt in kleinere situaties, bijvoorbeeld in een ziekenhuis. Een-op-een gesprekken. Die gingen best goed, maar in de wachtkamer dan weer niet. En die horen er toch bij.

Dus ik heb wel van alles nog geprobeerd om te kijken: wat kan ik doen om het beter te verstaan? Toen kwam ik in de hulpverlening terecht. Het audiologisch centrum, de audicien, de kno-arts, ja en daar kwam gewoon uit -wat best wel heel hard was- jij bent een heel stuk gehoor kwijt. Met name rechts maar links ook een stuk. ...ehm... dit gaat 'em niet meer worden.

P: Maar die allereerste keer dat je dus naar de huisarts ging, had je toen zelf al het vermoeden dat het gehoor niet meer goed is?

- Ja, kijk ik werkte ruim 15 jaar met mensen met gehoorverlies. Dus voor mij was wat er gebeurde ...ehm... iets wat ik in de praktijk al vaker had gezien bij anderen.

P: En gehoord ook...

- ...en gehoord... ja...?

P:...dat ze plotsdoof werden. Dus eigenlijk was het niet heel raar.

- Het was niet heel raar. Ik wist ook ...ehm... welke vragen ik kon stellen. Waardoor ik een stuk sneller hulp kreeg dan andere mensen in die situatie. Maar ik wist natuurlijk niet precies wat er aan de hand was. Ik wist alleen dat er iets met mijn gehoor was. Dat was me meteen duidelijk. En dat werd ook bevestigd. Ik ben verschillende keren getest, om te kijken of de tests wel klopten. Ja, en dat was duidelijk, het was gewoon slecht. Rechts kon ik geen spraak meer verstaan, wel klanken, maar bijna geen hele woorden meer. Sorry. Rechts was dat. En links kon ik wel verstaan maar klinkt alles zachter. Dus ik moest hoortoestellen.

P: Dus beide kanten heb je gehoorverlies maar er is wel een heel groot verschil?

- Ja.

P: En weet je ook wat er gebeurd is dan, dat dat nu zo is. Wat er toen gebeurde? Was daar een aanleiding voor? ...ehm... was het bekend in de familie?

- Het zit bij ons niet in de familie. Alleen ouderdomsslechthorendheid. Maar dat was dit niet. Want ik was 39, dus ik was nog... mag ik zeggen: piepjong.

P: Je was toch nog wel heel jong.

Haha! Vergeleken met mij helemaal. Haha! Ja...Haha!

- Ik was 39 dus het was geen ouderdomsverlies. Het zit dus niet in de familie. Ik wist wel vanuit mijn werk dat bij 70 % van de gevallen, van mensen met gehoorverlies, er geen oorzaak is te vinden. En ...ehm..... Daar had ik rekening mee gehouden, dat er geen oorzaak was te vinden. Ze hebben nog gekeken naar een brughoektumor. Dat is een tumor die om de gehoorzenuw heen groeit waardoor het geluid minder goed doorgegeven wordt naar de hersenen. Maar die zat er niet.

P: Nee, dus dat is goed om dat uit te sluiten dan hè? Je had ook geen andere klachten ervan hè?

- Nee ik heb geen evenwichtsklachten. Gelukkig niet. Wel tinnitus. En die is ook harder geworden.

P: Had je die toen meteen of...?

- Ik had al tinnitus. Ik weet ook nog wanneer ik tinnitus kreeg op de dag af. Het was in 2014 in de zomervakantie. Ik was aan het kamperen, in Californië en ik lag daar in mijn tentje en ineens was de piep er, op rechts. Dat weet ik nog. En in 2017 heb ik een auto-ongeluk gehad en daar heb ik tinnitus op links van bij gekregen.

P: Oké. Heb je toen al hoortesten gedaan in het audiologisch centrum? Toen je tinnitus had?

- Nee, daar was geen reden om een hoortest te laten doen voor de tinnitus.

P: Oké, want dat is wel wat nu tegenwoordig bij een huisarts, als je naar een kno-arts gaat met tinnitus is dat het eerste wat ze gaan doen. Niet speciaal audiologisch centrum wel kno-arts. Gaan ze toch eerst een hoortest doen. Ze willen weten of er toch ergens gehoorverlies is.

- Oké. Dat is goed om te weten.

P: Maar dat is bij jou nooit gedaan toen?

- Ik heb wel eens hoortesten laten doen. Maar nooit naar aanleiding van tinnitus.

P: Nee oké!

- Als tolk wil je weten dat je een goed gehoor hebt dus het was wel handig om het te blijven testen.

P: Maar toen is dat niet gebeurd, pas in 2018 toen je dus écht merkte tijdens de les dat jij ineens dus die stemmen allemaal niet goed kon verstaan, toen ben je gaan onderzoeken wat er dan aan de hand is.

- Ja!

P: Weet je of jouw verlies in het middenoor zit of in het binnenoor?

- Mijn verlies zit in het binnenoor. Perceptieverlies noemen ze dat. Er is iets met mijn slakkenhuis niet helemaal goed. En daarnaast zit er waarschijnlijk iets in de verwerking van mijn hersenen. Want als er omgevingsgeluid is, dan wordt mijn spraak ineens veel minder. Dus horen is méér dan enkel de oren. Het zit in het binnenoor, dus de trilhaartjes die doen het niet goed meer. Waardoor het geluid niet helemaal goed doorgegeven wordt op een aantal frequenties.

P: Ja die trilhaartjes die zitten in het binnenoor hè, in het slakkenhuis ja.

- Ja en er is iets in mijn hersenen wat niet goed verwerkt, waardoor omgevingsgeluid al heel snel storend is.

P: Ja ja. Dus de filtering van de geluiden is al heel anders bij jou. Dat het spraakverstaan is moeilijker eruit te halen op het moment dus dat er omgevingsgeluid is. Dus dat is dat het filteren van het geluid wat moeizamer gaat.

- Klopt.

P: Is dat...

Lijnen als werkwoord, dat betekent afvallen of een dieet volgen. Hoe ben ik anders gaan eten, wat is er toen gebeurd en wat doe ik tegenwoordig met het eten?

(Foto: eigen foto van boeken over voeding)

Volledig transcript

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De enige podcast in Nederland die gaat over ons zintuig evenwicht en over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Dit is seizoen 7, aflevering 3: Lijnen, deel 1.

Lijnen. Ik wil dat gaan gebruiken als ...ehm... werkwoord. Het werkwoord lijnen, dat betekent eigenlijk een beetje aan de lijn doen, ...ehm... afslanken, afvallen, dieet houden of een dieet volgen, vermageren. Ik heb het hier eigenlijk nooit eerder over gehad. En afgelopen vakantie, dacht ik ineens van dat ik bezig was met een lijstje maken voor... voor ja podcast-afleveringen, en ik kan het wel een keer gaan hebben over de voeding. Over hoe ik anders ben gaan eten. Dat heeft te maken met dat ik voor 2006, voordat ik de ziekte van Ménière kreeg, was ik eigenlijk best zwaar en misschien wel té zwaar. En wellicht kwam dat dan wel doordat ik een beetje aan het troost-eten was, vanwege de te luide tinnitus en door het verminderde gehoorverlies, want ik kon steeds moeilijker de kinderstemmen op het werk, kon ik verstaan. Waardoor het werk ook op school heel zwaar werd, maar ook in mijn privéleven.

En ik raakte heel erg vermoeid, gefrustreerd en zo en toen ik in 2006 helemaal uitviel voor het werk -wegens dus die aanvallen van draaiduizeligheid die steeds bleven komen- en nou, dat ik echt besloot van nou ga ik de ziektewet in, nou ben ik ziek. En in die maanden dat ik dan thuis was, had ik tijd om op een gegeven moment, ik denk dat het echt na 4, 5, 6 maanden misschien is geweest, dat ik na ging denken over andere voeding.

Ik had ook meer de tijd om uitgebreid te kunnen koken. Dat heb ik in het begin niet gedaan. Toen ik net uitgevallen was, was mijn hele evenwicht uit balans. Mijn hele leven eigenlijk ook uit balans en heb ik een heleboel niet kunnen doen en niet zelf voor mezelf kunnen zorgen. En had ik gelukkig een gezin die dat voor mij deed, maar toen ik zelf weer ging opkrabbelen, letterlijk en figuurlijk, ging ik mij meer bezighouden met het koken en ook uitgebreider, want daar had ik alle tijd voor.

En in 2008 las ik toen het boekje: Wat zit er in uw eten? Een heel klein boekje, een klein zwart boekje en dat gaat over e-nummers en met name ook wat er op etiketten staat en ...ehm... wat heel veel in bewerkt voedsel zit. Wat je dus ook... die etiketten die je leest in de supermarkt op allerlei producten en daarin staat ook van welke e-nummers het beste kunt vermijden. Er zijn een heleboel e-nummers die zijn prima om te gebruiken, maar er zijn er ook genoeg die nou ja, liever niet! En dat zit wel heel vaak in bewerkt voedsel.

Met die etiketten lezen kwam ik erachter dat ik een heleboel producten eigenlijk niet meer wilde gebruiken. En in hele kleine stappen ben ik toen allerlei pakjes en zakjes en voorbewerkt voedsel wat eigenlijk al 'kant-en-klaar' is om dat te gaan vermijden. En ik ben toen zelf het eten gaan kruiden, zelf alle groenten en vlees en alles ben ik zelf gaan snijden en gaan gebruiken. Dus onbewerkte producten. En in die tijd ging ik ook zelf minder vlees eten. En dan had ik mannen in huis die heel graag wel vlees eten aten, toen dacht ik. oké: ik maak voor jullie vlees klaar, maar zelf hoef ik het niet meer.

En zo gebeurde het dat ik op een gegeven moment vegetarisch ging eten. En toen waren er nog heel weinig alternatieven, dan heb ik het over ja, 2008, 2009. Naast het vlees schap had je nog niet al die vegetarische alternatieven die er nu wel zijn. Ik ging wel meer ei eten, kaas, peulvruchten, noten, als vervanging voor het vlees, want ik moest natuurlijk wel eiwitten blijven gebruiken. En in die tijd ging ik ook 3x per week sporten en langzaamaan, werd ik steeds minder zwaar. Dat was helemaal geen doel, dat was helemaal geen doel wat ik mezelf gesteld had. Ik hoefde helemaal niet te lijnen vond ik zelf, maar door dus heel bewust en anders te gaan eten, gebeurde dat dus wel. Wat ik wel heb gemerkt is, nou ja af en toe at ik nog wel eens vlees, dat het eten van varkensvlees voor mij een trigger was om dan duizelig te worden. Dus het hele varkensvlees eten is iets wat ik eigenlijk ook niet meer doe, behalve af en toe spek, maar voor de rest helemaal niet.

En het hele anders eten, dat werd dus een heel nieuw patroon voor mij. En ik kon me daar ook heel goed aan houden, zonder mezelf ook maar iets te ontzeggen. Ik bleef best nog wel een lekker stukje taart eten, ik maakte ook zelf wel taart, ging zelf wel bakken en zo. Ik ontzegde mezelf niet zo veel en bleef toch wel lekker eten.

En dan blijkt ook dat je dus -als je dat zelf allemaal klaarmaakt- dat je prima lekker kan eten.

Koffie dronk ik al heel weinig. Thee, zwarte thee, dronk ik niet meer, dat werd allemaal kruidenthee. Ik ging heel veel water drinken, in plaats van thee en koffie. En al helemaal geen frisdrank, dat heb ik ook, toen, ook nooit meer gedronken. Vanaf... dat zal ook dan vanaf 2008, 2009 zijn geweest, ben ik zelf gewoon gestopt met frisdrank drinken. En alcohol, dat heb ik al vanaf die zware aanvallen van draaiduizeligheid ook niet meer gedronken, dat heb ik echt laten staan. En ik kon ook makkelijk zonder. En het gebruik van koffie, thee en alcohol wordt ook altijd gezegd, als je tinnitus hebt of ziekte van Ménière, dan moet je dat vermijden. Nou weet ik niet of dat speciaal zo is, voor mij heeft het in ieder geval gewerkt om dat allemaal niet meer te gaan gebruiken.

En op een gegeven moment, was ik zo veel lichter geworden en dat is jaren zo gebleven. Kon ik ook veel goed volhouden dus, dat nieuwe patroon en daarmee ja, toch nog lekker blijven eten. Alleen na de overgang is dat weer veranderd. Langzaamaan werd ik toch weer wat zwaarder, terwijl mijn eetpatroon hetzelfde is gebleven, het sporten is hetzelfde gebleven. Heel gek eigenlijk dus. Waarschijnlijk door de verandering van de hormoonhuishouding dat dat dus écht allemaal anders is geworden. En ik hoop nu dat ik dit gewicht wat ik nu heb, dat ik dat jaren kan blijven volhouden. Dat dit dan een soort stabiel gewicht gaat worden. En dat is wel, wat ik zelf in de gaten kan houden, dus ja, ...eeh...... Het sporten blijft in ieder geval, want dat vind ik heel fijn en ja, dat eten... dat anders eten, dat is voor mij nu gewoon geworden, dus is het niet meer anders.

En ik ben dus niet toen bewust gaan lijnen. Deze aflevering heet: 'lijnen', dus even om daarop terug te komen. Het was meer dat ik alle tijd had om dus met voeding bezig te zijn. En in die tijd heb ik ook best veel boeken gelezen over voeding en welke producten er goed voor me zijn. En ik heb ontdekt dat ik tegengestelde adviezen kreeg.

Volgens namelijk het bloedgroepdieet, ik heb bloedgroep AB positief, heb ik bepaalde voeding nodig en geven ze ook aan wat ik beter kan vermijden, maar volgens de Ayurveda - de Ayurveda is een holistische gezondheidsleer, daar geven ze ook voedingsadviezen in- moet ik weer hele andere dingen eten. Ik ben volgens de Ayurveda het type -past het beste bij me- het kapha-type, het is met een stevige lichaamsbouw, die heb ik, ook toen ik minder zwaar was hield ik wel mijn stevige lichaamsbouw, daar ben ik mee geboren. Langzame bewegingen en ook dat ik op mentaal niveau, ja een beetje rust uitstraal en het hoofd koel kan houden. Maar daar zijn de voedingsadviezen voor weer helemaal anders dan bij dat bloedgroepdieet. Ook van ...ehm... bij het ene kan ik wél koude dranken drinken en mag ik dat ook en bij het andere advies wordt aangegeven: nee het liefst alleen maar warme dranken.

En ook bij het ene wordt aangegeven wél rauwkost en bij het andere geen rauwkost. Bij de ene, die soorten fruit is heel goed voor je, maar bij de ander wordt dat juist weer tegengesteld aangegeven. Als je bij de 'schijf van vijf' gaat kijken, dan worden er weer andere adviezen gegeven. Nu als 60+ vrouw blijkt dat ik op een andere manier beter kan gaan eten en ook sowieso als vrouw zijnde ook, bijvoorbeeld ook zoveel mogelijk proberen soja te vermijden als je vrouw bent. Dus ja, wat is nou goed voor me? En wat kan ik beter vermijden? Ik ben er nog niet helemaal uit.

En ik heb wel, ik weet niet welke jaren dat waren, maar ik ben op een gegeven moment, heb ik cursussen gevolgd Vedisch koken. En Vedisch koken heeft een beetje ...ehm... lijkt een beetje op de Ayurveda - hoewel bij de Ayurveda wordt ook nog wel heel vaak vlees en zo gebruikt. De Vedische keuken is allemaal zonder vlees en bij die Vedische keuken wordt wel veel gebruik gemaakt van peulvruchten, linzen en zo. Maar er worden geen uien en knoflook en champignons gebruikt, geen eieren, wel yoghurt en ghee. Ghee is geklaarde boter. En ghee -als kapha-type met een stevige lichaamsbouw- moet ik heel mondjesmaat gebruiken en zo. Maar nu vind ik uien en knoflook heel erg lekker. En volgens de Ayurveda worden deze kruiden wel weer aanbevolen en in de Vedische keuken wordt het echt afgeraden, staat het helemaal niet in de recepten.

Maar ik heb er wel heel veel van geleerd, van de cursussen in de Vedische keuken, en nu doe ik dat veel meer op gevoel en dan gaat het om het gebruik maken van de kruiden waaronder gember en kurkuma en komijn en koriander, alles doe ik nu op gevoel. En nog steeds eet ik overwegend vegetarisch, af en toe een vlees-vervangend product, want die zijn er dus nu in overvloed. En ik maak heel weinig gebruik van zout en eigenlijk doe ik zelf nergens suiker in. Er zit natuurlijk in heel veel producten van nature al suiker, dus daar krijg ik al genoeg vanbinnen. Sowieso drink ik nog steeds weinig koffie, ik drink veel water, nog steeds geen alcohol, nah... heel soms een glas rosé of witte wijn. Als we in een restaurant zijn of zo en ik hoef niet meer te fietsen. Dan wil ik dat n...

Dit is een spannende aflevering voor mijzelf, over het verleden en het nu, maar vooral de toekomst. We hebben geen idee hoe de toekomst zal gaan. We kunnen plannen maken en ons verzekeren tegen van alles en nog wat, toch weten we niet hoe de dag van morgen eruit zal zien. Dat is dan ook het unieke van de mens, ons voorstellingsvermogen.

(eigen foto)

Volledig transcript:

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord... Je luistert naar Paula Hijne. Dit is seizoen 7, aflevering 2: Heden en verleden.

Heden en verleden, deze twee woorden passen niet echt bij elkaar! Zelfs niet als een tegenstelling, behalve dat het iets over de tijd zegt. En toch kom je het heel vaak tegen: heden en verleden, zoek het naar eens op op internet. Dus het wordt wel heel vaak gebruikt. Maar ja, ik heb dan wel eens met dat soort uitspraken, dan gaan mijn gedachten een beetje, ja op de loop ermee en (ha) en dat wil ik met jou gaan delen. Over heden en verleden. Want heden, dat is nu. En daar heb ik een hele mooie uitspraak voor, die heb ik ooit gelezen en ik weet eigenlijk niet van wie die is: 'Dit moment is het enige moment dat we hebben. Het vraagt aandacht om het niet te missen.'

En dan dit moment is natuurlijk het 'nu' hè! 'Nu' is het enige moment. En het heden is dus tegenwoordige tijd! Het is een aaneenschakeling van momenten van 'nu'. Het is een beetje de mindfulness-gedachte ook hè? In het moment leven. Eigenlijk zijn het een soort ja -tussen aanhalingstekens- ‘punten’. Elke keer weer! En het verleden, dat is geweest. Zelfs alle minuten hiervoor en voordat ik net begonnen ben met de podcast, dat is al verleden geworden. Dat is helemaal geen moment, dat zijn geen 'punten' meer. Het is een heel lang iets, waar we nu niets meer aan kunnen veranderen. Het is een aaneenschakeling van gebeurtenissen, van activiteiten, en dat gaat maar door en dat gaat maar door en die zitten allemaal aan elkaar vast. We kunnen wel fouten of onhandigheden... kunnen we goed maken, nu of in de toekomst. Want als we er iets van geleerd hebben en het nu dan anders gaan aanpakken of anders gaan uitspreken of opruimen, dat noemen we dan: in de toekomst. Of ‘nu’ natuurlijk.

Maar de toekomst is dus eigenlijk wél de tegenstelling van het verleden. En hoelang die toekomst duurt, dat is onbekend. Ik weet wel, mijn verleden, ik weet wanneer ik ontstaan ben. Dus als ik het heb over mijn eigen verleden weet ik precies wanneer dat begonnen is en weet ik ook een heleboel wat daar dus in dat verleden gebeurd is. Maar de toekomst, hoelang die nog duurt? Dat is onbekend. En daar kunnen we wel voorbereidingen voor treffen. We kunnen plannen maken, ...ehm... afspraken, wat we op een gegeven moment, en niet nu maar later, kunnen uitvoeren.

Die uitvoering... op het moment dat je het doet, dat doe je weer in het 'nu'. En dan heb ik een beetje een beeld voor ogen van... en ik probeer dat wel te gaan tekenen op het moment dat ik de podcast ga plaatsen, dat... het is een vaststaand streepje waar het verleden begint voor mij en dan is het een hele lange lijn en dan heb je een soort dwarsstreepje met het 'nu' en daarachter een soort stippellijn, omdat we niet weten hoe lang dat nog duurt. En dat 'nu' dat verschuift natuurlijk voortdurend. Dat kan ik natuurlijk niet tekenen, maar daarom noem ik dat 'nu'. Dat 'nu' verschuift, elk moment, elke seconde en daarbij wordt het verleden steeds groter, groter, die lijn wordt steeds langer en de toekomst wordt steeds kleiner. Maar het is onbekend hoe lang. En vandaar die stippellijn hè, of eigenlijk zouden het allemaal puntjes moeten zijn, want het zijn allemaal toekomstige 'nu'-punten. En het verleden wordt wel groter, maar alle momenten die het waren, die staan stil, die zijn helemaal verstard.

We kunnen daar ook niets meer aan veranderen wat daar in het verleden is gebeurd. Bij het maken van deze podcast kan ik nog zeggen: nou dit vind ik helemaal niks, ik stop ermee, en dan kan ik dat weghalen, dus dan kan ik daar wel dingen aan veranderen. Maar heel veel dingen die al eerder gebeurd zijn, kun je niet zomaar veranderen, ja die kun je dus nu of in de toekomst wel weer veranderen.

En die toekomst dat is eigenlijk een beetje een leegte, want alle afspraken en plannen die zijn in een 'nu'-moment gemaakt en die zijn nog niet uitgevoerd. En we hebben dan ook geen idee of dat gaat gebeuren! We kunnen het ons wel voorstellen en dat voorstellingsvermogen dat maakt ons als mens ook eigenlijk een heel uniek wezen. Want geen enkel dier maakt afspraken, ...ehm... planningen in de toekomst. Dieren hebben wel herinneringen en leven verder helemaal volledig in het 'nu'. En ze hebben ook helemaal geen weet over wat de toekomst kan betekenen en waar ze rekening mee moeten houden. Ze hoeven zich ook nergens voor te verzekeren zoals wij dat doen. Risico's die zijn er wel voor mens en dier en risico's zijn momenten in de toekomst. En hebben wel te maken met dat voorstellingsvermogen. En die risico's die zijn er wel voor de dieren, alleen zijn ze zich daar totaal niet van bewust. Oorzaak, gevolg, die zullen ze ja, heel primitief begrijpen als gevolg van de herinneringen. Ze weten dat als er een koekje of als er een trommel opengaat of weet ik veel wat voor geluid er gemaakt wordt, dat dat eten is, zodat ze naar buiten kunnen of... dus dat begrijpen ze dan wel, maar ze zullen er nooit afspraken over maken.

En nou zijn er wel dieren die in een soort hiërarchie leven, een soort leider met onderdanen, en die daardoor wegblijven bij een andere groep dieren of juist samenblijven als groep ter bescherming voor de dieren die in jouw familie wonen, in jouw groep wonen. Toch, alleen is dat hele ik-begrip is bij dieren natuurlijk heel anders. En ze maken dus niet écht plannen over van ...ehm... we gaan volgende keer daar naartoe. Ze hebben ook geen besef van de tijd!

Dus de toekomst, hoe goed we het kunnen voorstellen, plannen en afspraken maken, het is allemaal heel onzeker hoe die toekomst vorm krijgt. En dat komt omdat wij mensen heel onvoorspelbaar zijn. Het komt ook omdat het weer rare sprongen kan maken. De aarde is helemaal geen stabiele toestand. En we kunnen ons wel wapenen tegen indringers en tegen andere mensen, tegen het water, bacteriën. En dat doen we vanuit ervaringen in het verleden, door daar maatregelen voor of tegen te nemen en die dan in de 'nu'-momenten uit voeren. En hoe goed we dat ook hebben gedaan en nu doen, het geeft dan toch nog steeds geen enkele garantie voor wat er in de toekomst gebeurt. En als er iets gaat precies zoals je iets hebt gepland en hebt voorgesteld en je dat in het 'nu' dus uitvoert en daar dan grandioos van geniet, ja dan is dat schitterend!

Ik heb het af en toe wel bij een vakantie, dat ik me dat helemaal voor kan stellen en ben ik ook op vakantie en dan voelt het ook precies hoe ik het bedacht had. En eigenlijk zou je dat voor iedereen wensen. Dat is wel weer toekomst, wensen, maar we weten en beseffen heel goed dat dat nooit altijd lukt. Omdat er zo veel onzekere factoren meespelen. En met name dus die ongelofelijke onvoorspelbaarheid van de mensen. In het groot en in het klein. Hoe voorspelbaar je ook iemand vindt, van het ene op het andere moment kan er iets veranderen en worden er dan verkeerde beslissingen genomen in het 'nu'. En beslissingen waarvan de uitkomst, de gevolgen, voorspelbaar zijn. Of in een 'split second' ergens op reageren, dan is er nauwelijks een kwestie van kiezen. En het kan wel grote gevolgen hebben. Bijvoorbeeld in het verkeer dat je toch de juiste ...ehm... de verkeerde beweging maakt, want het kan dus een beslissing... dat je een beslissing neemt die zowel positief als negatief kan uitpakken.

Maar hoe kan ik dan dat verleden, 'nu' en toekomst, hoe kan ik het anders in beeld brengen? Het moet dus wel een bewegend 'nu'-moment zijn en toen ik dit begon te vertellen net, minuten geleden, wist ik nog niet precies wat ik nu zou gaan zeggen. Ook al heb ik er een keer over geschreven of ook eerder over nagedacht, maar toen was het nog een beetje een vaag beeld en door er woorden van te maken en dat aaneen te rijgen tot zinnen en elk woord 'nu' in het 'nu'-moment dat ik dat zeg, ja dan creëer ik misschien een duidelijker beeld voor mezelf. Hoewel, ik weet eigenlijk niet precies hoe ik dit nou weer tot een goed eind moet brengen, want wanneer is dat einde? Ergens in de toekomst. Is dat het moment dat de elektriciteit op is, dat mijn laptop het niet meer doet of is dat wanneer ik in slaap val of is het alleen een kwestie van stoppen met praten? 'Nu'.

Ja, een beetje weer zo'n filosofisch verhaal wat ik heb, ik hoop dat je er wat plezier aan hebt (ha) en dat je het een beetje leuk vindt om met mijn hersenspinsels zo'n beetje mee te gaan, mee te denken. Dit was de podcast 'Evenwicht, je leven', seizoen 7, aflevering 2: Heden en verleden. En je hebt geluisterd naar Paula Hijne. Dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer!

Dit is de eerste aflevering van seizoen 7. Wanneer is er weerstand? En voel ik het als er weerstand is? Er zijn verschillende vormen van weerstand. 

(eigen foto)

Volledig transcript:

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord... Je luistert naar Paula Hijne. En ik maak deze podcast naar aanleiding van het boek 'Evenwicht, in uitvoering'. Dat gaat over ons fysieke evenwicht, maar ik vertel ook heel graag over dat psychische evenwicht, waar iedereen mee te maken heeft, maar waar ik met name zélf ook mee te maken heb.

Dat kan heel vaak door de invloed van het fysieke evenwicht... als het helemaal niet zo goed werkt... heeft dat meteen psychisch een gevolg voor mij, maar het kan ook zijn dat het iets heel anders is waar ik dan toch een beetje van ondersteboven ben, maar dat ik niet direct helemaal uit evenwicht raak. Nou, al die ervaringen wil ik met je delen en daarom is het ook 'evenwicht in de breedste zin van het woord'. En dit is alweer seizoen 7. Seizoen 7, aflevering 1: Weerstand.

Ik ga het dus hebben over weerstand. Dan ga ik eerst even iets heel anders vertellen als inleiding op dat thema 'weerstand'. Je moet weten dat ik twee zoons heb die allebei biologie hebben gestudeerd en dan komt er af en toe een blaadje bij ons thuis, het Bionieuws, met allemaal informatie over biologie. Onder andere ook informatie over het NIBI. En het NIBI is het Nederlands Instituut voor Biologie. Het NIBI houdt regelmatig een congres met elke keer een ander thema en er komen allerlei mensen op af met... die workshops geven, die dan te maken hebben rondom dat thema.

Mijn zoon Kasper is al meerdere keren op zo'n congres geweest en die heeft daar zelf vanuit het Veldstudiecentrum waar hij werkt, daar heeft ‘ie presentaties gegeven. Het kan sleepnetvissen zijn, hij heeft een keer een workshop gegeven over korstmossen en elke keer hebben zij wel iets anders, dan gaan ze ook met mensen wel naar buiten toe.

En op een gegeven moment heb ik contact opgezocht met een van de organisatoren van het NIBI om aan te geven dat ik wel een workshop wil geven over het evenwicht. Die congressen die zijn voor scholen, voor havo, vmbo, vwo, elke keer een andere doelgroep. Het is dus voor docenten en allerlei mensen die ook met jonge mensen werken, rondom dus dat thema biologie. En ik heb gevraagd: mag ik een workshop geven over evenwicht? En tijdens dat telefonisch contact voelde ik wat weerstand bij die persoon. Want enthousiast vertelde ik over mijn missie en ja, dat kon hij wel beamen van dat is iets wat eigenlijk nooit nog gebeurd is, alleen kon hij dus niet beloven dat het thema 'evenwicht' op een gegeven moment gedaan zou worden. Want het is nogal een stugge organisatie daar bij dat NIBI.

Ik ben ook even gaan kijken op de website. Ze hebben het wel eens over ‘veelkleurigheid’ gehad en over ‘de aard van het beestje’ of als thema 'het ei van Columbus'. En wat ze gaan doen nu, strakjes in november 2024, is ‘het ritme in de biologie’. En dan gaat het over, onder andere de biologische klok. Dus hoe mooi zou het zijn ook als ik daar aansluiting zou kunnen vinden, want als je het hebt over één van de functies van het evenwicht, autonome beïnvloeding dat is het circadiaan ritme. En dan gaat het ook over de pijnappelklier en de hypothalamus in het limbisch systeem die zorgen voor dat slaap-waakritme. De evenwichtsorganen die sturen dat aan. Dus dat heeft ook zeker wel met evenwicht te maken, dus ook nu in november 2024 zou ik zo kunnen aansluiten.

Maar ik wilde dat al eerder. En het grappige is, ik merkte dus toen in dat telefoongesprek met die meneer van het NIBI dat er weerstand zat. Hij kon niet beloven dat het over evenwicht zou gaan. En ik merkte een beetje die weerstand bij hem. Wat bleek nou? Het thema wat ze daarna aangedragen hebben was het thema: ‘Weerstand’. En dat in allerlei verschillende vormen. De weerstand qua gezondheid. Om ziekte tegen te gaan. Het ging ook over voeding, vitaminen. Het ging over genen. En ook over de weerstand die je kunt voelen voor iets wat je niet wilt. Of de weerstand dus bij de leerlingen om een opdracht uit te voeren. Dus allerlei vormen van weerstand die kwamen daar aan bod. Weerstand! Dat gingen zij daar doen, ik was daar dus niet bij. Wat jammer!

Maar ik heb wel een uitspraak over weerstand, een quote. Komt van de inspiratiebron-kalender en die gaat als volgt: ‘weerstand is de vriend die het mogelijk maakt de spieren te trainen van je doorzettingsvermogen’. Grappig hè? Alleen, deze quote over weerstand, weerstand zien als een vriend. Nou ja! Dat is eigenlijk ook een hele andere weerstand dan, want dat is de weerstand van kracht. Van gewichten. Iets wat je tegenhoudt zodat je veel harder moet bewegen. Of met meer kracht iets moet doen. Op de sportschool, bij de kinesis-les daar werk ik eigenlijk altijd met weerstand. Bij die kinesis-wand met een soort elastieken die eraan zitten, daar is de weerstand écht wel een vriend van mij. Want het is heerlijk om daar te bewegen en dan op te merken dat een oefening steeds makkelijker gaat, zodat het weer een tandje hoger kan, wat zwaarder kan, waardoor je de beweging groter kan maken of dus met meer gewicht kan werken. In die quote gaat het ook over doorzettingsvermogen. Ik zal hem nog een keer voorlezen: weerstand is de vriend die het mogelijk maakt de spieren te trainen van je doorzettingsvermogen.

En dat vind ik dan wel weer gek, want het gaat over doorzettingsvermogen, maar doorzettingsvermogen zélf is helemaal geen spier. Dan heeft het ook eigenlijk meer te maken met wilskracht, met denkkracht. Dat doet je hoofd eigenlijk ook hè. Maar je hersenen zijn helemaal geen spier. Spieren bestaan uit myocyten en hersenen bestaan uit miljoenen neuronen, dus doorzettingsvermogen is helemaal geen spier.

En toch, mijn doorzettingsvermogen herken ik natuurlijk wel op de sportschool hè! Elke week ga ik daar drie keer heen en dan ga ik meedoen met de groepsles. Per keer, per les, ga ik al die oefeningen zo goed mogelijk uitvoeren. En dan merk je ook dat dingen makkelijker gaan. En dat je daardoor dus iets moeilijkers aankan. Het roeien en op de crosstrainer dat kan steeds langer. De conditie die gaat omhoog! Sneller doen en ik kan het langer volhouden. En ook al die balansoefeningen die ik doe, het wordt steeds een tikkeltje uitdagender en dat is spelen voor mij. Ik vind het heerlijk! En het vergt wel enorme concentratie en dan is het leuk om te ontdekken dat het dan toch weer lukt. Behalve dan op die wiebeldagen niet en zo, en vlak nadat ik ziek ben geweest. Dan moet ik dat weer een beetje opnieuw opbouwen. Maar als ik me verder helemaal goed voel, dan merk je de vooruitgang erin! En dan speel ik dus met mijn weerstand! En met dat gewicht, met de beweging zelf, met ...ehm... mijn eigen lichaam.

En ik voel zelf geen enkele weerstand om het te doen! Integendeel, ik ga juist met heel veel plezier ernaartoe. Ja, en als je dat dan doorzettingsvermogen noemt, ik vind het prima hoor! Dan kan het zijn dat ze nog wel iets heel anders bedoelen in die quote. De psychologische weerstand om iets niet te willen doen. En dat kun je zien als een uitdaging om, als je het tóch doet, tegen de weerstand in, dat je dan het doorzettingsvermogen traint. Maar ja, wat ik net al zei dan noem ik het eigenlijk wilskracht. En als je iets te lang op wilskracht doet, dan kan het juist funest zijn. Als je daar iets over opzoekt: wilskracht werkt als een spier, het is geen spier hè, maar het werkt als een spier. Als je er heel veel van vraagt, dan raakt je energie op. En andersom: vermoeidheid kan wilskracht ook verminderen. En dat heeft ook te maken wel met de motivatie waarmee je iets doet hè. En dan is wilskracht ook wel iets als discipline, dat als ik al zeg 'ik ga drie keer in de week naar de sportschool' is het voor mij geen wilskracht, maar het is wel een discipline. Voelt wel een beetje anders. Maar ja, als je je wilskracht... eigenlijk alles op wilskracht alleen maar doet, dan kun je toch verslappen op een gegeven moment en dan lukt het niet meer om verder te gaan op dezelfde manier. Dan ja, moet je toch een paar stappen terugzetten.

En zo'n soort weerstand is best lastig. En dat heb ik ook liever niet hoor. En doorzetten alleen op wilskracht? Dat wil ik helemaal niet. Dan heb ik liever mijn intrinsieke motivatie, omdat ik het belangrijk vind om iets te doen. Bijvoorbeeld, ik hou er niet zo van om de hele administratie te doen, maar ik vind het wel heel belangrijk en daarom hou ik dat ook bij. En ik heb natuurlijk een tijd niet kunnen werken aan mijn derde boek en toch weet ik dat ik dan -in kleine stappen- ook kom waar ik zijn wil. En dat het uiteindelijk zal gaan lukken, omdat ik het einddoel wel al voor ogen zie. En ik weet alleen niet of, toen ik in die hele fase van het niet-werken aan het boek, dat het me toen niet lukte om ermee bezig te zijn, of dat weerstand was. Want ik was namelijk met hele andere dingen bezig. Met de hele afronding van de financiële zaken van mijn moeder en zo en ik had gewoon niet de ruimte in mijn denken om bezig te zijn met andere projecten. Dus ik weet niet of er toen weerstand was van iets dat ik dat liever niet wilde doen, dat denk ik niet. En gelukkig is op een gegeven moment alles weer op gang gekomen en ben ik al vanaf januari of zo tot en met nu ook weer, ja, héérlijk aan het werk. Zonder weerstand!

Ik maak steeds weer nieuwe plannen, ...ehm... ik houd me aan mijn eigen afspraken, zonder weerstand. Dus ja, weerstand kan er zijn en die kun je dus heel goed gebruiken als het gaat... als je met kracht werkt en met sporten bezig bent, maar weerstand in mijn werk maak ik niet zo heel vaak meer mee, omdat datgene wat ik doe, dat kies ik zelf uit en dat doe ik met volle overtuiging! Dus ja, dan is er geen weerstand (ha)!

Nou dit was seizoen 7, aflevering 1: Weerstand. Ja, heeft...

Het is zo mooi dat ik me regelmatig kan verwonderen. Vooral als ik goed om heen kijk, met aandacht. 

(eigen foto)

Volledig transcript:

Dit is de podcast: 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Welkom en fijn dat je luistert, juist omdat er nog niet zo heel veel gedeeld wordt over het evenwicht. En dat wil ik wel. En het is niet alleen maar het fysieke evenwicht, het gaat ook over mijn psychische evenwicht. En ook over ja, allerlei ervaringen die ik met je wil delen die niet specifiek op mijn fysieke evenwicht ...ehm... dat ik daar last van krijg of zo maar ook ja, wat me bezighoudt, wat mij verwondert. Want dit is dan seizoen 6, aflevering 20: Verwondering.

En dan moet je weten, dit is de 120e aflevering die ik al maak van de podcast 'Evenwicht, je leven'. Ben je nu voor het eerst aan het luisteren? Er is nog heel veel te beluisteren als je het leuk vindt om naar mij te luisteren. Goed, aflevering 20: Verwondering.

Dat doe ik naar aanleiding van een citaat wat ik gelezen heb bij ‘omdenken’. En dat citaat gaat als volgt: ‘De wereld heeft nooit gebrek aan wonderen, alleen verwondering’. Ja, dan met andere woorden is het dan: de wereld heeft gebrek aan verwondering. Nou is de wereld zelf helemaal niet denkend en is er ook helemaal geen sprake van taal. Wat bedoeld wordt is eigenlijk: de mensen hebben gebrek aan verwondering. En dat is ook maar deels, want voor elk kind dat wordt geboren, is de wereld allemaal nog een wonder, die is in verwondering. Voor een baby, een peuter, alles is nieuw! Alles maken ze voor de eerste keer mee! Wat ze horen, wat ze zien, wat ze beleven.

En als groter kind en helemaal als volwassene, dan raken we wel die verwondering kwijt. Voor een deel dan. Er is dan in het dagelijks bestaan veel minder oog en oor voor alles om ons heen. Omdat we ja, min of meer aan het overleven zijn of dat we te druk zijn met het werk of, als je kinderen hebt, met het opvoeden. Als je in het verkeer bent, ben je ook alleen maar oplettend dat je veilig blijft rijden.

En zo hebben we eigenlijk nauwelijks tijd om ons te verwonderen. En dat kan natuurlijk wel wisselend zijn. Op een gegeven moment dat je ineens herkent dat je weer wél verwonderd wordt. Als je ineens weer bewuster wordt, bewuster gaat bewegen in je omgeving. Dat je andere mensen weer gaat ontmoeten of dat je in je eentje loopt en dan is er niet zoveel afleiding van iemand naast je en dat je ineens allerlei dingen ziet de je eerst allemaal niet zag, omdat je dan aan het praten was. Praten houdt ons vaak weg ook van verwondering.

En dat is ook heel fijn als je dan in een nieuwe omgeving bent. Dat merk ik zelf als ik op vakantie ben, dan is dat een nieuwe omgeving en ja, dat draagt dan bij aan dat ik weer verwonderd kan raken door wat ik om me heen zie! En het grappige is dan, als je goed om je heen kijkt, dan kan zelfs de regenboog zien, als het regent en de zon schijnt, kan dat alweer, ja een verwondering zijn. Daar kun je blij van worden! En vooral als je dan ziet dat het zelfs een dubbele regenboog is!

Of als je tijdens het wandelen ergens komt op een uitzichtpunt en dat je dan héél ver weg kan kijken! Als je hier bij de zee, waar ik nu op vakantie ben, als ik daar bovenop de duinen sta en ik kijk daarnaar, héél ver weg, dan kan ik me verwonderen door wat er allemaal te zien is. Heel veel ruimte die ik helemaal voor me zie. En ik denk dat als je in de bergen bent, in het buitenland, dat je dat ook nog eens een keer nog sterker kan hebben. Nou ga ik nooit naar het buitenland, ik ben altijd in Nederland op vakantie. Maar we hebben hier wel duinen, we hebben hier wel de zee. En we hebben hier ook het gebied achter de duinen, wat vaak ook nog niet bebouwd is en dan kan je ook heel ver weg kijken.

Wat dan ook op kan vallen is bijvoorbeeld die vijf buizerds in de lucht! Of een biddende torenvalk zien. En dat je ineens een hele donkere lucht aan ziet komen, waaruit héél veel regen kan vallen. En dat je dan ineens, als je al naar de zee kijkt en het zou regenen dat je de zee ook bijna niet meer ziet, omdat er zo veel, ja, weg is door de regen! Dat het allemaal verdwijnt en dat je dan zelf ergens onder een boom gaat schuilen voor die plensbui. Dan onder die boom ineens ziet wat voor moois er allemaal is. En dat je verderop de koeien in het veld ziet staan die zich helemaal niets van de regen aantrekken. Dus dat verwonderen, dat kan je zo maar in de natuur doen!

En waar ik me ook wel eens door verwonder, dat zijn... dan gaat het wel over praten, dat ik gesprekjes heb met mensen om me heen. En dan kom ik wel eens iets bijzonders te weten. Zoals ik het verhaal een keer hoorde van een vrouw -ook op de camping- die haakte allemaal muizen. En die neemt dan zo'n muis mee en die maakt dan een foto van die muis op een speciaal plekje en daar maakt ze een kort verhaaltje bij en dat deelt ze dan. Daar maakt ze een boekje van. En zo beleven die muizen die zij gemaakt heeft, allerlei avonturen en dat is zó grappig om te zien.

En wat ik ook... waar ik me elke keer weer over verwonder is, als we dan in de caravan zitten of in de tent en het gaat dan regenen. Met name eigenlijk als we in de caravan zijn en we liggen daar te slapen en dan word ik wakker van de regen en dan hoor ik dat plenzen zo op het dak. En dat ik dan echt me lekker om kan draaien. Dat het lekker warm is en dan verwonder ik me weer: ja ik lig hier heel lekker. Ik hoef er ook niet uit. Ik hoef niet naar de wc. En zo kan ik me dus dagelijks verwonderen hè. En vooral als ik er dus aandacht voor heb. Want het komt niet zomaar vanzelf, het is wel dat je dus ja, daarvoor open moet staan.

Zo heb ik ook een boek gelezen, dat heet: 'Escher worden' geschreven door Joris Escher. Mauk Escher was zijn oom. Hij heeft het verhaal een beetje opgezocht van hoe zijn leven is geweest. En dat boek heeft wel indruk op mij gemaakt. En er staat ook een citaat in van Aad van Stolk, die had contact met Mauk Escher -met dus de maker hè, Escher zijn voornaam was Mauk- en dat gaat als volgt:

De mens die verwonderd stil staat, verzamelt zichzelf. Keert in zichzelf en stelt zich opnieuw op tegenover de wereld.

Ik vind dat een prachtige uitleg over verwondering. Bij verwondering jezelf opnieuw opstellen tegenover de wereld. En dat raakt mij! En helemaal ook om te weten dat, ja Escher maakt zo ontzettend veel bijzonder werk, ik heb daar verschillende boeken van. En ja, dat betekent voor mij best heel veel. En ik heb het misschien wel eens eerder in een podcast verteld, ik wil zelf ook iets creëren wat er nu nog niet is. En ergens ligt het op het puntje van mijn tong en toch heeft het zich nog niet geopenbaard. En daar is verwondering natuurlijk voor nodig, maar ik kan dat niet afdwingen. Dat komt ineens zo naar boven.

En misschien kan ik het beter anders benoemen: ik creëer! Want als ik zeg: ik ga creëren dan is dat weer iets voor in de toekomst. Heb ik de vorige podcast over gehad, over dat moeten en zo... dat daar ruimte tussen zit met iets wat je zegt en nog moet. Maar als ik zeg: ik creëer, is dat nu! Tegenwoordige tijd. Ook al voer ik het nog niet uit, het is wel al, ja, het proces van creatie. Het kan best zijn dat ik iets ga creëren in combinatie met taal, zoals ik ook heel graag schrijf en aan creatief schrijven doe. En dat ik iets doe met taal in combinatie met tekenen, kleur, beeld of verf of met materialen, met structuur en dat ik dat creëer. Ik creëer als ik mezelf toesta dat dat mag. Dan heb je kans dat dat op een gegeven moment zich openbaart, wat ik dan precies de wereld in wil zetten wat er nu nog niet is.

En dan even terug naar dat citaat, de mens die verwonderd stil staat. Ja, ik die verwonderd stil sta. Hoe vaak op een dag gebeurt dat dan? En kan ik dat vaker ervaren? Ik vertelde net al dat als je dat met aandacht doet, met aandacht de wereld in kijkt, dan kun je dat ook vaker ervaren. Ja, als ik dat dus naar buiten ook kan brengen dat wat ik ervaar, dat ik wil delen met anderen, dat ik dat op papier gezet heb, dat ik daar beeld van ga maken. Dan wil ik dat wel altijd het liefst in mijn eentje doen. Ik wil eigenlijk zonder anderen erbij. Ik creëer het liefst in mijn eentje. Dan kan ik er mij met volle aandacht op richten. En dan ook genieten van dat proces, van dat maken. Zoals ik ook eigenlijk, (ha) elke keer begin met schrijven op een lege bladzijde in een schrift en dan als vanzelf, vanuit die vulpen, komen dan die letters tevoorschijn op het witte papier. Dat zijn dan hele kleurige letters. Worden woorden, worden zinnen en hele regels met komma's en streepjes, punten, hoofdletters. En grote en kleine letters. En tijdens het schrijven gaan die gedachten van mij steeds verlangzamen. En die gedachten krijgen dan op een gegeven moment een plekje op dat witte papier. Dus die woorden verzamelen, die... en dat aaneenrijgen tot zinnen? Ja, ik hou daarvan! Want verwondering blijft natuurlijk een heel mooi woord!

Ik merk het hier ook al als ik aan het praten ben, dat ik dan ook als ik niet precies weet waar het naartoe gaat, dan laat ik het vanzelf wel komen. Dit is wel een beetje voorbereid, want ik heb hier ook nog een ander citaat uit hetzelfde boek van 'Escher worden'. En dat is ...ehm... een citaat -ook weer van Aad van Stolk- was het vorige citaat ook, wat in dat boek staat en het is:

De verwondering is iets wat je overkomt. Het is een avontuur. Je kunt de afloop niet voorzien, een oefening in de vrije val.

Ik was dus echt onder de indruk van het hele boek sowieso van Escher en ik heb ook het idee dat als ik het boek meerdere keren ga lezen dat ik elke keer wel weer een andere laag tegenkom. Het kan best zijn -ik heb het boek al eerder gelezen- dat ik dat... deze herfst of zo nog een keer ga lezen en dat ik dan ook nog veel meer dingen ga opzoeken wat er allemaal achter zit. Het lijkt me zo mooi.

Maar go...

Tussen zeggen en doen ligt de zee. Een mooie quote om even over te filosoferen. Welke ruimte is er tussen zeggen en doen? 

(foto door Roel Hijne)

Volledig transcript:

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. Welkom. Fijn dat jij weer luistert en als dit de eerste keer is dat je luistert? Ga dan vooral ook de andere afleveringen eens luisteren, over ons evenwicht. Want ik vertel over het fysieke evenwicht en over ons psychische evenwicht. Er is namelijk heel veel over te vertellen. En dit is seizoen 6, aflevering 19: Tussen zeggen en doen.

Dat gaat over een citaat vandaag. En dat citaat dat gaat als volgt: Tussen zeggen en doen ligt de zee.

Als ik zoiets lees dan gaat er bij mij al van alles stromen, daar wil ik iets mee en in dit geval ga ik daarover vertellen aan jou. We zijn in Zeeland, dichtbij de zee. En gisteren en eergisteren zijn we ook écht bij de zee geweest en nou is ook de metafoor van mij 'de zee in mijn hoofd' die past natuurlijk ook bij Zeeland. We zijn ook graag op vakantie in Zeeland. En wonen natuurlijk in Zeewolde en ik vind de zeearend heel erg leuk, een mooie vogel, bijzonder.

Vanochtend was er een rare gewaarwording. Want normaal bij hele harde wind, dan heb ik enorm veel last van mijn hoortoestellen. Die ruisen dan heel hard. Met die wind en zo, dan oeh dan wil ik ze eigenlijk uitzetten. En vooral dus bij zij- en tegenwind dan valt dat op. Maar nu had ik er veel minder last van en ik vermoed dat het komt doordat ik mijn helm op heb en misschien heb ik het wel eens eerder verteld. Als ik mijn helm op heb dan zijn er bandjes, die zijn... vlak langs mijn oor lopen die dan en dan lijkt het alsof die de wind een beetje tegenhouden. Die zee, die extra ruis die er is bij harde wind, die heb ik eigenlijk gemist vanochtend.

En 's middags hadden we wind mee, dus dat was wel heel lekker, want dan heb je daar helemaal geen last van en dan komt die wind helemaal niet langs je oren dus... En dat fietst natuurlijk ook veel aangenamer nog hè! Met harde wind moet je er nog ook heel hard tegenin fietsen en heel veel kracht gebruiken en met wind mee, kun je je laten gaan. Heel fijn! Maar oké, tussen zeggen en doen ligt de zee. Daar wil ik het over hebben.

Tussen zeggen en doen daar ligt, daar zit dus ruimte tussen. En die ruimte noemen ze hier dan de zee. Ja en hoe vaak zeg ik iets en doe ik dat níet? En vooral als ik dat zeg en ik zeg iets met dat woord 'moeten' erin. 'Moeten', als ik dat woord ' moeten' zeg, dan is dat iets wat in de toekomst ligt. 'Moeten' dat staat nog te gebeuren. Dan zit er in dat woord 'moeten', zit een soort dwang. Er ligt een prestatie op die ...ehm... ja, van iets wat ik nu nog niet doe. En wat ik wel zeg van: ik ga dat doen en ik moet dat doen. Maar ik doe dat niet op dat moment. En ik moet zeggen, ik zeg, gebruik hem nu wel even, in mijn taalgebruik gebruik ik hem niet zo vaak meer. Want als ik dat wél doe, als ik zeg van dat ik iets ‘moet’ doen en ik doe het liever niet, dan voer ik een soort strijd in mezelf.

En die strijd die duurt net zo lang totdat ik het heb gedaan of totdat ik er helemaal vanaf zie wat ik zou moeten doen. Omdat ik de reden niet meer belangrijk vind of dat een ander het al heeft gedaan, of dat ik het op een andere manier ga doen. Maar het zit zo ingebakken in ons om wel 'moeten' te gebruiken. En dat zorgt ook een beetje voor controle voor de dingen om je heen. Het is ook misschien wel een woord om je wakker houden. Om alert te blijven, op al die dingen die nog belangrijk zijn, die moeten gebeuren. En dan dwing je jezelf tot actie. Want als ik het niet doe, wie doet het dan wél?!

En toch ik zei net al, ik gebruik dat woord 'moeten' niet zo vaak meer in mijn gewone dagelijkse taalgebruik. Pas als dingen écht in de weg zitten, dan merk ik dat ik dat vaker ga doen.

Tussen zeggen en doen ligt de zee.

Neem ik je even mee naar vorig jaar. Vorig jaar heb ik heel vaak gezegd -zonder 'moeten' trouwens- heb ik heel vaak gezegd dat ik aan m'n derde boek schrijf. En toch heb ik toen maandenlang daar helemaal niet aan gewerkt. En dat was dus die zee die daartussen lag. Er zat een soort ...ehm... ruimte tussen. Maar in mijn hoofd bleef ik er wel mee bezig. Een soort ja, stiltemoment. Dat... die zee is dan een soort leegte, een stilte. En dat kan ook wel heel bevorderend werken, want het grappige is dat juist als ik een tijd er niet aan gewerkt had, dan werden dingen toch weer veel helderder, dan kreeg ik weer een nieuw inzicht van: oh ja, maar ik kan het ook zo doen. Dus dan is het helemaal niet erg dat tussen zeggen en doen die zee ligt. Dan is dat die stilte die ertussen zit en die ruimte die ertussen zit juist ...ehm... helemaal niet negatief! Het is meer een feit van: ja ik doe het nu nog niet, het gaat nog wel gebeuren.

En grappig is dat ik dit citaat dan voor vandaag kies, want deze week werk ik helemaal geen enkele dag -dus ik werk ook helemaal niet aan het boek- want ja, op vakantie. Vakantie blijf ik zo fijn vinden hè! Dus vanmiddag toen we terugkwamen op de camping -na het fietsen- op de camping in Meliskerke, daar scheen de zon en hebben we lekker buiten gezeten met uitzicht op de duinen verderop. Aah zo heerlijk! En toen heb ik wel zitten mijmeren. Zo met mijn gezicht in de zon, dan voel je de warmte. En dan dat mijmeren over: zeggen en doen.

Doen en zeggen. Je zou het ook tegelijkertijd kunnen doen, hè? Van, dan ben ik iets aan het opschrijven en als ik het dan ook meteen hardop zeg en dat dan ook doe wat ik ook allemaal schrijf, ja dan zit er helemaal geen ruimte tussen. Dan zit er helemaal geen zee tussen. Hoewel, ik heb natuurlijk wel altijd een hele zee van woorden beschikbaar hè. Dat is tijdens het schrijven, dat is als ik gewoon stil zit en eigenlijk denk niets te doen -heb ik ook al een podcast over gemaakt hè, over dat niets doen. Heb je het nog niet geluisterd? Ga dan vooral die podcast eens opzoeken over het niets doen.

Wat er bij mij altijd is, is een zee van woorden in m'n hoofd. Wat ik ook doe. En die dwarrelen rond en zo en op het moment dat ik ze dan opschrijf, dan pak ik ze eigenlijk vast en dan krijgen ze een plekje. En ik merk ook steeds vaker als ik een podcast maak en ik vertel daarover, ook dan krijgt het een plekje. Dan is het niet opgeschreven, maar dan vertel ik het. Dan zeg ik het.

En in dit geval, is dat doen en zeggen, alles wat ik nu doe en zeg, ja daar zit nu geen ruimte tussen. Wél als ik zeg van: ik ga werken aan dat boek. En dan doe ik het nog niet, dan zit die ruimte er wél! Maar ja, het is lekker vakantie dus ...ehm... ik hoef helemaal niks en ik mag mijn eigen tempo bepalen. Dus dat is zó fijn! En dan ja, laat die zee, die rust, die ruimte daar lekker maar tussen zitten. Ik kan van alles zeggen, ik kan van alles denken, maar ik hoef het niet allemaal nu te doen! Ik denk wel dat het handig dat ik altijd een schrift bij de hand heb, om dan dingen te noteren. Dingen even op te schrijven. En dat gebeurt me ook wel eens, dan zitten we ergens op een terrasje en dan ben ik vergeten pen en papier mee te nemen -een pen heb ik trouwens vaak wel, maar geen papier- en dan vraag ik even daar of iemand een papiertje voor me heeft en dan ga ik toch (ha) even notities opschrijven, en dan ...ehm... neem ik dat mee en dan ga ik daar later dus weer iets mee doen. Heel handig. Dus dan zeg ik iets, ik denk iets en ik doe daar niet meteen wat mee, hoewel, ja ik schrijf het dan wel op.

Nou dat wilde ik ever met je delen, in deze podcast. Tussen zeggen en doen ligt de zee. Dit was seizoen 6, aflevering 19: Tussen zeggen en doen. Dank je wel voor het luisteren en ja, graag tot de volgende keer, naar de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast van Paula Hijne.