زیبایی چیست؟ بر اساس مطالعات تجربی، چرا در همه فرهنگ‌ها ویژگی‌ای

مانند تقارن زیبایی محسوب می‌شود؟

اپیزود ۲۱ پادکست فلسفه علم بخش دوم گفت‌وگوی ما با دکتر هادی صمدی است. هادی صمدی یکی از استادان بنام فلسفه علم و تکنولوژی در ایران است و حوزه پژوهشی و کارهای او متمرکز است بر مطالعات تکاملی.

در بخش دوم یعنی همین اپیزود، درباره ارتباط تکامل و انتخاب طبیعی با دیگر حوزه‌ها مانند هنر، زیبایی‌شناسی، روانشناسی، اخلاق و سیاست گفت‌وگو کرده‌ایم. همینطور به این پرسش پاسخ داده‌ایم که تکامل چه درسی برای زندگی روزمره‌ی ما دارد؟ جایی که اهمیت تنوع، گوناگونی و تفاوت گونه‌ها در شکوفایی، رشد و بقای اکوسیستم اهمیت کانونی دارد. آیا گوناگونی و رنگارنگی آدم‌ها در عقاید و باورهایشان، سبک زندگی و ... هم چنین نقشی در

جوامع ایفا می‌کند؟

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:

https://cheraghprize.com/donate/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

اپیزود بیستم پادکست فلسفه علم درباره موضوع مناقشه‌برانگیز و جذاب تکامل است. مهمان این اپیزود دکتر هادی صمدی یکی از استادان برجسته فلسفه علم در ایران است. او کارشناسی را میکروبیولوژی و ارشد و دکترا را فلسفه علم خوانده و سال‌هاست که پژوهش‌ها و مقالاتش بر حوزه تکامل متمرکز است. گفت‌وگو با دکتر صمدی دو بخشی است؛ در بخش اول که همین اپیزود پیش‌روست، تکامل را از منظر فنی بررسی کردیم؛ انتخاب طبیعی و تکامل چه نسبتی با یکدیگر دارند؟ تکامل چطور در رشته‌های دیگرگسترش پیدا کرده است؟ از آنتن‌های تکاملی که ناسا بهره می‌گیرد تا روانشناسی و زیبایی‌شناسی تکاملی و پزشکی تکاملی.

آیا نظریه «طراحی هوشمند» یک نظریه علمی‌ست و رقیبی برای تکامل محسوب می‌شود؟ تکامل فرهنگی چیست و آیا عوامل دیگری جز بقا و تولید مثل در فرآیند انتخاب طبیعی اثرگذارند؟ در این اپیزود، پژمان نوروزی و امیرحسن موسوی میزبان هادی صمدی هستند و مروری دارند بر بنیادی‌ترین و پایه‌ای‌ترین مفاهیم تکامل. همچنین به این پرسش می‌پردازند

که تکامل چیست که به یکی ازپایه‌های نظری علم مدرن تبدیل شده است؟

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

متن پیاده شده این اپیزود در آدرس زیر در دسترس است:

https://cheraghprize.com/pos-ep20/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

تفکر نقادانه یا سنجشگرایانه اندیشیدن میلی است به جست‌وجوگری، کنار آمدن با عدم‌قطعیت، احتیاط و آهستگی در اظهارنظر و ادعا، آمادگی همیشگی برای تامل کردن و مواجه شدن با اندیشه‌های جدید، ‏احتیاط در تعمیم‌دادن شتابزده و نظم ساختگی برقرار کردن میان پدیده‌ها و دوری جستن از هرگونه فریب خود یا دیگران.

عبارت تفکر نقادانه در بسیاری از اپیزودهای پادکست فلسفه علم اشاره شده و با مفاهیمی مانند تفکر علمی و روش‌های معتبر کسب معرفت گره خورده است. عبارتی که در یک فهم عامیانه و شاید به دلیل برابر نهاد نامناسب برای عبارت کریتیکال تینکینگ ممکن است به مچ‌گیری و دنبال اشکال حرف دیگران گشتن تعبیر شود. نوعی فهم نه تنها اشتباه بلکه در تضاد با مفهوم اصلی.

در اپیزود نوزدهم پادکست فلسفه علم با دکتر روح‌الله کریمی، مولف و پژوهشگر فلسفه، درباره تفکر نقادانه گفت‌وگو کردیم.

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

«فبک» یا «فلسفه برای کودکان» عنوان برنامه‌ای است که در برنامه درسی بسیاری از کشورها با نظام آموزشی توسعه‌یافته یکی از ارکان اساسی است. برنامه‌ای که در تلاش است در قالب داستان، نگرش‌های عقلانی، روحیه جست‌وجوگری و نحوه فکر کردن را در کودکان ارتقا دهد با تاکید بر چهار مهارت تفکر خلاقانه، تفکر نقادانه، تفکر مراقبتی و تفکر مشارکتی. بخش مهمی از فرآیند آموزش که فقدان آن سبب شده در نظام آموزشی کشور ما فردی بتواند تحصیلاتی تا مقطع دکتری داشته باشد اما با سازوکار علم و تفکر علمی آشنایی نداشته باشد.

خوشبختانه در سال‌های اخیر پژوهش، توسعه و فعایت‌های «فبک» در کشور ما هم آغاز شده. در این اپیزود با دکتر روح‌الله کریمی، پژوهشگر حوزه فبک در این باره گفت‌وگو کرده‌ایم.

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

علم چیست؟ پاسخ این سوال به ظاهر ساده، تعیین کننده‌ی چیزهای سرنوشت‌سازی در دنیای ماست؛ از اینکه چرا باید واکسن بزنیم یا نزنیم یا چرا باید به علم اعتماد کنیم یا نکنیم تا اینکه چرا طالع‌بینی شبه‌علم است و شیادی. پاسخ به این سوال، نسبت ما را با عقلانیت، متافیزیک، تکامل، مه‌بانگ، پزشکی، علوم انسانی، تکنولوژی و حتی توسعه و پیشرفت و مدرنیته هم مشخص می‌کند. از این‌رو «فلسفه‌ی علم» شاید تنها یک شاخه تخصصی برای دانشگاهیان نباشد، بلکه دانشی است که سطوحی از آن برای هر انسانی ضروری است؛ انسانی که می‌خواهد در جهان پر سر و صدای امروز آزموده، اندیشورزانه و عاقلانه زندگی کند.

درباره‌ی «علم مدرن» در جامعه‌ی ما بسیار کم گفت‌وگو شده است و این منجر به سو تفاهمی شده که از یک سو مسیری هموار برای انواع خرافات و شبه علم و نگرش‌های ضدعقلانی حتی در بالاترین سطوح تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز فراهم آورده است؛ از انرژی‌درمانی، طب‌ سنتی تا طالع‌بینی و هومیوپاتی و فال‌گیری و عرفان کوانتومی مولانا. و از سویی دیگر قرائتی پوزتیستی و متعلق به 70 سال پیش از علم، که هر معرفت معتبری را منحصر به علم و آن هم علم تجربی می‌داند و در نگاهی سطحی و پیش‌پاافتاده فلسفه را «فلسفه‌بافی» ترجمه می‌کند و متافیزیک را با جن‌وپری و جادو جنبل یکی دانسته و می‌اندیشد که علم علاوه بر حوزه «هست‌ها» در حوزه «بایدها» هم ابزار یا روش شناختی کافی است.

ما در پادکست فلسفه علم تلاش کرده‌ایم گفت‌وگو درباره علم را به عرصه عمومی بیاوریم. چون می‌اندیشیم که آشنایی با مباحث فلسفه علم برای دانشجویان ما، سازمان‌ها و نهادهای ما، حاکمان ما، رسانه‌های ما و دانشگاهیان و اندیشمندان ما بسیار بسیار ضروری است. در این اپیزود درباره فلسفه علم در زندگی روزمره گفت‌وگو کرده‌ایم و از این گفتیم که شناخت این دانش چطور می‌تواند در موضوعات حساس و تعیین‌کننده برای توسعه کشور سرنوشت‌ساز باشد؛ از پایتون گیت تا خودرو و سلامت

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

در اپیزود پانزدهم از پادکست فلسفه علم، پژمان نوروزی و امیرحسن موسوی درباره فلسفه تکنولوژی، صحبت می‌کنند. تکنولوژی و فلسفه ‌پشت سر آن می‌تواند نقش بسیار مهمی در تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری‌های کلان یک کشور یا یک جامعه داشته باشد؛ از انرژی هسته‌ای، اینترنت، موشک‌های فضایی، پتروشمی میانکاله، سد گتوند تا شیوه‌های حکمرانی، شیوه‌های مدیریت، پزشکی و شیوه‌های درمان، نهادها، سازمان‌ها و شرکت‌ها، قانون‌گذاری، نانوایی و رمه‌داری و مهندسی و میلیون‌ها تکاپوی دیگر انسانی، همگی سیستم‌های «اجتماعی-تکنیکی» هستند برای شناخت از «چگونگی» و تغییر جهان در جهت مطلوب‌تر کردن آن برای انسان و منطبق کردن آن با خواسته‌ها و تمایلات خود، از این جهت همه آن‌ها تکنولوژی یا فناوری هستند. از این‌رو مهم‌ترین تفاوت فلسفه تکنولوژی با شاخه‌های دیگر فلسفه این است که دانستن آن و نحوه‌ی تلقی و فهم و مواجه با آن در زندگی روزانه تک تک آدم‌ها و آینده‌ی ما اثرگذار و سرنوشت‌ساز است. این اپیزود و فکر کردن به آنچه در آن گفته می‌شود به هرکسی توصیه می‌شود. برای برخی‌ها بیشتر.فلسفه علم کاری است از بنیاد جایزه چراغ.

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

متن پیاده شده این اپیزود در آدرس زیر در دسترس است:

https://cheraghprize.com/pos-ep15/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

در این اپیزود به سراغ فلسفه پزشکی رفته‌ایم، یکی از

 بارورترین شاخه‌های مطالعاتی فلسفه علم که در ذیل علوم انسانی سلامت جای دارد و در تقاطع پزشکی، علوم زیست‌-پزشکی و فلسفه جای دارد.

مهمان ما در این اپیزود دکتر علیرضا منجمی است، پزشک و فیلسوف ایرانی که برای بسیاری از پزشکان و دانشجویان پزشکی نامی آشناست.

در این اپیزود از مفاهیمی مانند سلامت و بیماری و طبی‌سازی تا هوش مصنوعی و سایبورگ گفت‌وگو کرده‌ایم و تلاش کردیم تا تصویری کلی از مفاهیم و پرسش‌های اساسی فلسفه پزشکی، استدلال بالینی و علوم انسانی سلامت ترسیم کنیم.

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

«حقیقت نسبی است» «هرکس قدرت دارد، واقعیت و اخلاق را می سازد» «اینشتین ثابت کرده است که همه چیز نسبی است» «درست و غلطی وجود ندارد و آنچه که ما به آن اخلاق می گوییم برساخته فرهنگ‌ها، سنت‌ها و زمینه‌ها است» و جملات مشابه گزاره‌های بسیار آشنایی است که همه کم‌وبیش شنیده‌ایم و برای بسیاری از تحصیل‌کردگان ایرانی باورهای نسبتا جاافتاده‌ای است.

«فلسفه اخلاق» اگرچه شاخه مستقلی از فلسفه علم است، اما ارتباطات بنیادین آن با موضوعات اساسی فلسفه علم ما را برآن داشت تا اپیزود مستقلی را به آن اختصاص دهیم. در این اپیزود از نسبی‌گرایی در اخلاق تا پیامدگرایی و اخلاق وظیفه گفت‌وگو می‌کنیم و امیدواریم آشنایی با این حوزه از فلسفه بتواند فهم روشن‌تری از تصمیمات سرنوشت‌سازی که جنبه اخلاقی هم دارند، ایجاد کند؛ از ماجرای دل‌آرا تا سیاست‌گذاری‌های کلان سیاسی و اجتماعی.

مهمان این اپیزود ما دکتر امیر صائمی، استاد فلسفه اخلاق در دانشگاه راتگرز، است.

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

متن پیاده شده این اپیزود در آدرس زیر در دسترس است:

https://cheraghprize.com/pos-ep13/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

اخلاق پزشکی/زیستی و به طور کلی فلسفه پزشکی یکی از شاخه‌های بسیار پراهمیت فلسفه علم است که در دهه اخیر بسیار بارور بوده و بعد از مواجهه انسان با کرونا، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و به عرصه عمومی وارد شده است. در این اپیزود درباره سازوکارهای پزشکی مبتنی بر شواهد، کارآزمایی‌های بالینی و آزمایش‌های دوسوکور گفت‌وگو کرده‌ایم. آیا باید به پزشکی مدرن، محصولات و نتایج آن اعتماد کنیم؟ آیا واکسن‌ها واقعا ایمن هستند؟ طب سنتی ایرانی، طب اخلاطی، طب سوزنی، هومیوپاتی، انرژی درمانی و ... چقدر قابل اعتمادند؟ طب‌های مکمل و جایگزین واقعا در جاهایی جواب می‌دهند و همگی نمونه‌هایی از درمان موثر آن‌ها را با چشم خودمان دیده‌ایم، پس مشکل کجاست؟ همین «درمان موثر»‌ به چه معناست؟ آیا پزشکی مدرن بدون خطاست؟ اگر نیست آیا قابل اعتماد است؟ مهمان این قسمت از پادکست فلسفه علم، دکتر کیارش آرامش، مدیر موسسه اخلاق زیستی در دانشگاه ادینبرو پنسیلوانیاست و پیش از این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده است.

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

متن پیاده شده این اپیزود در آدرس زیر در دسترس است:

https://cheraghprize.com/pos-ep12/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

در نخستین برنامه از فصل دوم پادکست فلسفه علم به این مشغول شدیم که اصلا چرا باید به علم اعتماد کنیم؟ مگر نه اینکه علم مملو از شکیات است و گزاره های یقینی ندارد؟ مگر نه اینکه علم میتواند در ظول زمان تغییر کند و نظرات پیشین خود را تصحیح کند و یا از آن بیشتر، نقض کند؟ پس پرسش نخست، چرا باید به علم اطمینان کنیم؟

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر می‌توانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:

https://cheraghprize.com/donate/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.