Johan Rudolph Thorbecke was de eerste liberale premier. Maar hoe verhoudt zijn liberalisme zich tot het liberalisme van vandaag? Over deze vraag buigen Jort Kelder en Remieg Aerts zich met Annelien de Dijn en Edwin van de Haar. De Dijn is hoogleraar Moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en auteur van het boek „Vrijheid. Een woelige geschiedenis“. Van de Haar is politiek filosoof en auteur van verschillende boeken over het liberalisme.

Thorbecke stond een strikte scheiding voor tussen politiek en privé. Anno 2022 lijkt de grens tussen beide steeds meer te vervagen. Is het in tijden van sociale media überhaupt nog mogelijk het politieke en persoonlijke te scheiden? Over deze en andere vragen rond pers, politiek en openbaarheid spreken Jort Kelder en Remieg Aerts met twee gasten: Martin Sommer (Volkskrant-columnist en historicus) en Ronald van Raak (voormalig SP-Kamerlid en hoogleraar Erasmiaanse waarden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam).

Vanuit Slot Loevestein is dit Grootspraak: een podcast waarin Jort Kelder gesprekken voert in de geest van Hugo de Groot. In deze nieuwe serie belicht hij leven en werk van Johan Rudolph Thorbecke, de grote staatsman die 150 jaar geleden stierf. Speciaal voor deze podcast spreekt minister-president Mark Rutte over het belang van Thorbecke voor Nederland.

Hugo de Groot was een polyglot van het zuiverste soort. Hij beheerste het Latijn en Grieks perfect, sprak Frans en Duits, en kreeg op zijn elfde aan de universiteit van Leiden al les in het Hebreeuws en het Arabisch. Ondanks zijn talenknobbel schreef hij juist veel in het Nederlands omdat hij de jonge Republiek op de kaart wilde te zetten. Terwijl Grotius streed voor die Nederlandse taal, lijkt onze taal nu terrein te verliezen. Colleges aan de universiteit zijn steeds meer in het Engels en een dissertatie in de Nederlands taal zien we steeds minder. Daarover spreekt Jort in deze aflevering met:

- Lotte Jensen, hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud

Universiteit

- Ingmar Visser, ontwikkelingspsycholoog en onderwijsdirecteur van bachelor opleiding

psychologie van de UvA.

Het leven van Hugo de Groot is getekend door de godsdiensttwisten tussen rekkelijken en de preciezen: de arminianen tegen de gomaristen. Deze twisten begonnen als een pennenstrijd tussen geleerden, deze conflicten liepen enorm uit de hand. Prins Maurits pleegde een staatsgreep, het hoofd van Johan van Oldenbarnevelt moest rollen en Hugo de Groot werd gevangen gezet. Ook anno 2021 kan de vlam snel in de plan slaan, zie de bestorming van het Amerikaanse Capitool op 6 januari 2021. Over deze escalatie van conflicten en radicalisering spreekt Jort in deze aflevering met:

- Beatrice de Graaf, hoogleraar internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit

Utrecht, expert op het gebied van radicalisering

- Meindert Fennema, een politicoloog die veel onderzoek heeft gedaan naar radicalisering en

extremisme in de politiek

Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag wat volgens Hugo de Groot het beste medicijn is tegen radicalisering.

Na zijn ontsnapping uit Slot Loevestein was Hugo de Groot zijn leven in eigen land niet meer zeker. Hij leefde nadien noodgedwongen in onder meer Parijs en Stockholm, maar echte vrede heeft hij ook daar niet gevonden. Over leven in ‘ballingschap’ en een nieuw leven opbouwen in een ander land spreekt Jort in deze aflevering met:

- Sana Valiulina, schrijver en 1989 vanuit Moskou naar Nederland gereisd op zoek naar een beter

leven

- Afshin Ellian, hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap aan de Universiteit

leiden en in de jaren ’80 vanuit Iran naar Nederland gevlucht

Plus: biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of hoe De Groot zelf omging met zijn heimwee naar zijn vaderland.

Hugo de Groot is één van de grootste denkers die ons land heeft gekend. Zijn roem reikt tot ver buiten onze landsgrenzen en zijn werk wordt nog altijd bestudeerd. Om een beeld te krijgen van het genie De Groot, spreekt Jort in deze aflevering met diens biograaf Henk Nellen. Nellen is emeritus hoogleraar en auteur van het boek Hugo de Groot. Een leven in strijd om de vrede 1583-1645.

Hugo de Groot was een briljante geest en een ongelofelijk succesvol intellectueel. Toch leefde hij een groot deel van zijn leven als banneling en moest hij op zoek naar eerherstel. Over deze zoektocht spreekt Jort in deze aflevering met René Diekstra. Diekstra was in de jaren ’90 een bijzonder succesvolle hoogleraar en tv-psycholoog die plots beschuldigd werd van grootschalig plagiaat. Hij werd publiekelijk door het slijk gehaald en moest daarna helemaal opnieuw beginnen. Sindsdien adviseert Diekstra geregeld vooraanstaande figuren die op zoek moeten naar eerherstel, en ook voor Hugo de Groot heeft hij met terugwerkende kracht enkele adviezen in petto. Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of hij het eerherstel gekregen heeft dat hij verdiende.

Zijn leven lang was Hugo de Groot verwikkeld in hevige polemieken. Als belangrijk intellectueel en politicus streed hij via zijn pen voor vrijheid en tolerantie. Nu, honderden jaren later, staat de vrijheid van meningsuiting nog steeds onder druk. En ook nu maken groepen mensen je het leven zuur als je een afwijkende mening hebt. Daarover praat Jort in deze aflevering met:

- Henri Beunders, emeritus hoogleraar Publieke Opinie.

- Geerten Waling, historicus en columnist voor onder meer EW Magazine (het voormalige Elsevier Weekblad)

Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of Hugo de Groot zelf mee zou doen aan de cancel culture.

Hugo de Groot is misschien wel de briljantste jurist die ons land ooit heeft gekend. Zijn boek boek Over het recht van oorlog en vrede was een doorbraak in het internationaal oorlogsrecht. Ook bij de bemiddeling in hedendaagse conflicten maken we indirect nog gebruik van de ideeën van Hugo de Groot. Over dat waarde van het oorlogsrecht anno 2021 praat Jort in deze aflevering met:

-Jan Tijmen Ninck Blok, adviseur internationaal humanitair recht bij het Rode Kruis

- Esther Chavannes. Zij deed voor het Haags Centrum voor Strategische Studies onderzoek naar autonome wapens en werkt nu als zelfstandig onderzoeker.

Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of deze tijd minder barbaars is dan de 17e eeuw.