Het Rampjaar

Luister nu naar onze nieuwe podcast Utrecht in oorlogstijd.

Van vervalste persoonsbewijzen tot Duitse administratie en van illegale kranten tot oorlogsdagboeken: Het Utrechts Archief bewaart duizenden archiefstukken uit de Tweede Wereldoorlog. In de podcast Utrecht in oorlogstijd gaan Kathleen Verdult en Myrthe van Niekerk in gesprek met ooggetuigen, nabestaanden en experts, op zoek naar de verhalen die schuilgaan achter de collectie van Het Utrechts Archief.

Lodewijk XIV kwam met een vernieuwde manier van oorlog voeren. Zijn leger was goed georganiseerd en dat gold ook voor de voorzieningen hieromheen. Tijdens de Franse bezetting in Utrecht werden de soldaten, zowel Franse als Zwitserse, Ierse of Spaanse huurlingen, ingekwartierd bij de normale burgers in de stad. De officieren zaten in de huizen van de rijkere Utrechters, zoals in Paushuize of in de grote stadspanden aan de Drift. Hoe ging dit er aan toe? Werd er eigenlijk wel écht gevochten tijdens dat Rampjaar? En wanneer hield het Rampjaar op? Je hoort het in deze laatste aflevering!

Tijdens de bezetting van de Fransen mochten de katholieke Utrechters hun geloof weer openlijk belijden in het voorheen protestantse Utrecht. Zo werd onder andere de Domkerk weer ingewijd en mocht er zelfs een katholieke processie worden gehouden! Hoe was dit voor de katholieke klopjes (nonnen zonder huis)? En hoe reageerde de protestanten eigenlijk op deze verandering? Luister naar het verhaal van de gelovigen tijdens het Rampjaar.

De boeren op het platteland voeren een andere strijd dan de bewoners van de stad Utrecht. In het westen van de provincie werd namelijk het land onder water gezet om zo de verdedigingslinie voor Holland te realiseren. Het water hield weliswaar de Fransen tegen, maar het verwoeste het land en de toekomst van de boeren in het westen van de provincie. Ze komen in opstand…zover het kan. Daarnaast plundert het Franse leger er ook nog eens op los in de rest van de provincie. Wat een ramp! Luister naar het verhaal van de boeren in de provincie Utrecht.

Kasteelvrouwe Margaretha Turnor vlucht uit haar geliefde huis in Amerongen. De bezetting van de Fransen zorgt voor veel angst en spanning in haar familie. En ze moet het ook nog eens zonder haar man doen. Als diplomaat zoekt hij bondgenoten tegen de Fransen in het buitenland, wat ertoe leidt dat de Fransen het speciaal op het huis in Amerongen hebben gemunt... Via brieven houdt ze hem op de hoogte, een schat aan informatie voor ons archief! Floortje vertelt hoe het Rampjaar Margaretha is afgegaan.

De Fransen zijn dichtbij Utrecht en er breekt paniek uit in de stad. Er zijn vele ooggetuigen geweest van de angst die losbrak bij de burgers van de stad. Mensen pakken hun spullen en slaan op de vlucht. Want wie beschermt ze nog? Prins Willem III, de aanvoerder van het Staatse Leger, besluit Utrecht namelijk niet meer te verdedigen. Welk verhaal zit daar achter? Floortje vertelt erover in deze aflevering! En ook Het Kind van de Schutter is aan het woord…

In juni 1672 valt het leger van Koning Lodewijk de Veertiende de Republiek aan. De Zonnekoning kan het niet uitstaan dat het kleine landje zo welvarend is en wil vooral Holland beroven van zijn rijkdom. Zover komt hij echter niet, maar Utrecht en de andere oostelijke provincie krijgen het wel zwaar te verduren. Een echte ramp! In deze aflevering hoor je in grote lijnen over de aankomst van Lodewijk de Veertiende in Utrecht en over hoe hij de stad uiteindelijk weer achterliet. Floortje Tuinstra vertelt over de historische achtergrond en de Stadsomroeper spreekt tot het volk!