#สิ้นแสงดาวแดง เป็นเรื่องราวของคนหนุ่มสาวหมวกซาลาเปาในพื้นที่เขตงานภาคใต้ตอนบน โดยเฉพาะจังหวัดสุราษฎร์ธานีในช่วงปี พ.ศ. 2508-2525 ผู้เขียนนำเสนอให้เห็นว่าสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยมีชีวิตความเป็นอยู่อย่างไรในสังคมของพวกเขานอกเหนือไปจากอุดมการณ์ทางการเมือง อย่างเรื่องชีวิตของสหายมวลชน ภูมิประเทศอันอุดมสมบูรณ์ อาหารการกินของคนในค่าย การให้การศึกษา และสื่อสิ่งพิมพ์ที่พวกเขาผลิตออกมาอย่างหนังสือ #ไฟลามทุ่ง

#หลบมุมอ่าน ชวน #เฟื่องลดา ผู้เขียน #สิ้นแสงดาวแดง มาร่วมพูดคุยเพื่อบอกเล่าที่มาของหนังสือ การเก็บรวบรวมข้อมูล และวัฒนธรรมกับการใช้ชีวิตของหนุ่มสาวหมวกซาลาเปาในค่าย 508 จังหวัดสุราษฎร์ธานี

“คอมมิวนิสต์มีสังคมของเขา เขาสร้างวัฒนธรรมองค์กรของเขาขึ้นมาเอง มีการทำงานที่เป็นระบบแบบแผน เราจึงอยากเล่ามุมที่เราไม่เคยได้ยินในหนังสือเล่มนี้” – เฟื่องลดา ผู้เขียน #สิ้นแสงดาวแดง กล่าว

#ซีไรต์ - รางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่งอาเซียน ได้เริ่มขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2522 ซึ่งก่อตั้งโดยประเทศไทย เพื่อมอบรางวัลให้แก่นักเขียนจากประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่ทำงานเขียนประเภทนวนิยาย เรื่องสั้น และกวีนิพนธ์ โดยในแต่ละปีจะกำหนดการมอบรางวัลให้อย่างละประเภท ซึ่งปี พ.ศ. 2567 เป็นรอบของงานเขียนประเภทนวนิยาย และนิยายเรื่อง #กี่บาด ผลงานของประเสริฐศักดิ์ ปัดมะริด ได้รับรางวัลซีไรต์ของปีนี้

#หลบมุมอ่าน ชวน จรูญพร ปรปักษ์ประลัย นักเขียนบทภาพยนตร์และละครซีรีส์ นักวิจารณ์ อาจารย์พิเศษ และวิทยากรด้านการเขียน ผู้ทำงานในแวดวงวรรณกรรมและสื่อมากกว่า 30 ปี มาร่วมพูดคุยเพื่อ #ส่องสะท้อนซีไรต์ ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันคือผลงานเข้ารอบ 8 เล่มสุดท้ายของปี 2567 ว่ามีข้อค้นพบอะไร จากนั้นจะชวนมองไปถึงงานเขียนประเภทชายรักชาย, หญิงรักหญิง, Light Novel การทำงานข้ามศาสตร์จากงานเขียนสู่ซีรีส์และภาพยนตร์ รวมถึงวรรณกรรมไทยกับบริบทโลกอย่างการแปลเป็นภาษาต่าง ๆ

“ซีไรต์ก็เป็นวรรณกรรมหลักอันหนึ่ง ที่สะท้อนความเปลี่ยนแปลงในแต่ละยุคสมัย ทั้งในเชิงของตัวเนื้อหา และในเชิงของตัวศิลปะการเขียนนวนิยาย” - จรูญพร ปรปักษ์ประลัย กล่าว

#กี่บาด นวนิยายวรรณกรรมสร้างสรรค์แห่งอาเซียน ( #ซีไรต์ ) ประจำปี 2567 ของ ประเสริฐศักดิ์ ปัดมะริด เล่าเรื่องของ #แม่หญิง ช่างทอผ้าแม่แจ่มสามรุ่นที่ผูกพันกับการทอผ้า ที่ต้องต่อสู้ รักษา และส่งต่อมรดกทางวัฒนธรรมคือการทอผ้าไปยังคนอีกรุ่นของครอบครัว รวมถึงการต่อรองอำนาจกับเพศสภาพ จารีต และความเจ็บปวดที่เกิดขึ้นกับตัวละครในเรื่องว่ามี #กี่บาดแผล

#หลบมุมอ่าน ชวน ประเสริฐศักดิ์ ปัดมะริด นักเขียนซีไรต์’67 มาร่วมพูดคุยถึงความรู้สึกหลังรับมงซีไรต์ และพาคุณผู้ฟังไปทำความรู้จักกับผลงาน #เรื่องสั้น อีกหลายเรื่องของเขา อาทิเรื่อง #เมื่อไหร่โซฟาจะหายเหม็น, #ศุภลักษณ์, #ข่วงผีฟ้า, #รุกขฆาตกร ทำให้เห็นถึงแนวคิดหลักในการทำงานของประเสริฐศักดิ์ที่ต้องการสะท้อนสังคม วัฒนธรรมย่อยอย่างวัฒนธรรมท้องถิ่น ภาษา ผ่านมิติต่าง ๆ อย่างสร้างสรรค์

“ด้านศิลปะการประพันธ์ #กี่บาด มีทั้งขนบวรรณศิลป์แบบดั้งเดิมประสานกับการสร้างสรรค์ใหม่ โดยใช้ศิลปะการทอผ้าและลวดลาย สื่อความหมายและดำเนินเรื่องอย่างมีชั้นเชิง เต็มไปด้วยสีสันท้องถิ่น นำพาผู้อ่านสู่อารมณ์สะเทือนใจ เห็นอกเห็นใจชะตากรรมของมนุษย์ แม้จะต้องเผชิญประสบการณ์หรือความทรงจำอันปวดร้าวเพียงไร ชีวิตก็ต้องเดินไปข้างหน้าและถักทอเรื่องราวอันเป็นวัฒนธรรมเรื่องเล่าของมานุษยชาติต่อไป” (บางส่วนจาก คำประกาศรางวัลซีไรต์ ประจำปี 2567 ของคณะกรรมการตัดสินรางวัลฯ)

#ห้องสมุดผีเสื้อ จังหวัดศรีสะเกษ ก่อตั้งโดย หทัยรัตน์ สุดา (อ้อ) ผู้ซึ่งทำพื้นที่สาธารณะเล็ก ๆ ในบ้านให้เกิดประโยชน์ในด้านการศึกษาแก่เด็กและคนอื่น ๆ ผ่านหนังสือ การอ่าน การสนทนา การเรียนรู้รอบตัว การพัฒนาและการสร้างแรงบันดาลใจ มาอย่างต่อเนื่องนานกว่า 9 ปี

#หลบมุมอ่าน ชวน “อ้อ” หทัยรัตน์ มาร่วมพูดคุยถึงที่มาและแรงบันดาลใจในการทำห้องสมุดผีเสื้อ พื้นที่สร้างการมีส่วนร่วมแก่เด็กและผู้ใหญ่ โรงเรียนและการศึกษาทางเลือกอันแท้จริงซึ่งประชาชนต้องมีสิทธิ์เลือกได้ แรงบันดาลใจจากศานตินิเกตันในอินเดีย การทำในสิ่งเล็ก ๆ ที่รักสู่การแบ่งปัน และเรื่องราวของ “ยายจู” แม่ผู้เป็นลมใต้ปีกของเธอ

“การทำงานเกี่ยวกับเรื่องการศึกษาเด็ก เราสามารถที่จะเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างแรงบันดาลใจให้กับคนที่อยากจะมีส่วนร่วมในการพัฒนาเด็ก โดยที่ทำในบ้านของตัวเองให้เป็นพื้นที่สาธารณะได้” - หทัยรัตน์ สุดา ผู้ก่อตั้งห้องสมุดผีเสื้อ และผู้ได้รับรางวัล HER AWARDS 2024 ประชากรผู้หญิงผู้สร้างแรงบันดาลใจ โดยกองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติ (UNFPA)

#ลำนำจ้าวสังเวียน เป็นหนังสือวรรณกรรมเยาวชนที่นำเสนอภาพวัยเด็ก จินตนาการ ความแฟนตาซีของสัตว์อย่างวัวชนและนกเขาชวากับต้นไม้ รวมถึงวัฒนธรรมประเพณีและภูมิปัญญาท้องถิ่นเกี่ยวกับการต่อสู้ของวัวชน หนังสือเรื่องนี้ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 รางวัลชมนาด ครั้งที่ 13 ปี 2567

#หลบมุมอ่าน ชวน “ดารัช” นามปากกาของ วิชุดา ราชพิทักษ์ เจ้าของผลงาน ลำนำจ้าวสังเวียน มาร่วมพูดคุยถึงชีวิตและการทำงานเขียนทั้งผลงานก่อนหน้า/ปัจจุบันและที่กำลังจะเผยแพร่ในอนาคต ความสำคัญของ #รางวัลชมนาด ซึ่งเป็นเวทีสำหรับนักเขียนหญิง และหนังสือบางเล่มที่เธอหลบมุมอ่านมาเล่าให้ฟัง

“เวทีชมนาดเป็นเวทีที่น่าสนใจเวทีหนึ่ง เพราะว่า voice ของผู้หญิงกับ voice ของผู้ชายจะมีความแตกต่างกัน” - วิชุดา ราชพิทักษ์ เจ้าของนามปากกา “ดารัช”

Learning Field Studio (LFS) สนามเรียนรู้ที่ก่อตั้งโดย อุ้ย-นวนันท์ ประทุม ผู้เป็นทั้งนักอ่าน นักเขียน กระบวนการที่ใช้หนังสือ การอ่าน ศิลปะ และการหยิบจับสิ่งที่มีในชีวิตประจำวันมาใช้ในการออกแบบและจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อเชื่อมโยงการอ่านของตัวเองไปยังความเป็นชุมชน ความเป็นวัฒนธรรม ความเป็นสังคม และระบบนิเวศในธรรมชาติ

#หลบมุมอ่าน ชวน อุ้ย นวนันท์ ประทุม มาร่วมพูดคุยถึงที่มาของการก่อเกิด LFS, กระบวนการออกแบบการอ่านแบบ “XYZ” เป็นอย่างไร, กิจกรรมรูปแบบต่าง ๆ ที่ใช้หนังสือกับการอ่านเป็นสื่อกลาง และหนังสือที่ “อุ้ย” คิดถึงเสมอ ๆ จำนวนสามเล่ม

นญีบ อาห์มัด ผู้เขียนชุดเรื่องเล่า #เกิดบนเรือนมลายู กล่าวไว้ตอนหนึ่งใน #หลบมุมอ่าน ว่าหนังสือเล่มนี้นำเสนอวัฒนธรรมท้องถิ่นของสามจังหวัด (ปัตตานี ยะลา และนราธิวาส) กับประวัติศาสตร์ของยุคใกล้ก่อนปี 2547 เป็นประวัติศาสตร์สังคมและเป็นเรื่องที่ไม่มีใครพูดถึง

#หลบมุมอ่าน อีพีนี้จึงอยากชวนผู้ฟังขึ้นเรือนมลายู โดยมี นญีบ อาห์มัด เป็นผู้มาเล่าประสบการณ์และความทรงจำผ่านชุดเรื่องเล่าเกิดบนเรือนมลายู วัฒนธรรมอาหารและพาไปตามรอยสำรับกับข้าวหะยีสุหลง อับดุลกอเดร์ โต๊ะมีนา กับข้าวในเรือนจำ รวมถึงพลวัตทางสังคมและวัฒนธรรมของสามจังหวัด

“ในหนังสือเล่มนี้เป็นเรื่องราวหรือเหตุการณ์ก่อนปี 2547 ซึ่งความรุนแรงในสามจังหวัดเริ่มนับตั้งแต่ปี 2547หมายถึงระลอกใหม่ ในหนังสือเล่มนี้จะไม่พูดถึงเรื่องนี้เลย เพราะเป็นช่วงก่อนหน้านั้น” - นญีบ อาห์มัด กล่าว

ผู้เขียนหนังสือ “เกิดบนเรือนมลายู” ประกอบด้วย นญีบ อาห์มัด, ดลยารัตน์ บากา, นวลน้อย ธรรมเสถียร และฮาดีย์ หะมิดง เนื้อหาแบ่งออกเป็น: ชุดเรื่องเล่าเกิดบนเรือนมลายู, อาหารอันหลากหลายที่ปัตตานี, การแต่งกาย และ นอกเรือนมลายู

ในปี 2567 ร้านหนังสือ Little lovely bookshop ในจังหวัดลำปาง ได้เปิดดำเนินการมาเป็นปีที่ 11 #หลบมุมอ่าน จึงชวน คุณพงษ์ประสิทธิ์ พงษ์พิจิตร ผู้ก่อตั้งร้าน มาร่วมพูดคุยถึงการทำร้านหนังสือในคลินิกรักษาสัตว์ การปรับตัวและการบริหารจัดการกับความเปลี่ยนแปลงของสื่อสิ่งพิมพ์ โลกออนไลน์ ซึ่งส่งผลต่อการมีอยู่ของร้านหนังสือ และการจัดกิจกรรมเพื่อให้ร้านเป็นพื้นที่พบปะของคนจากหลากหลายกลุ่ม

“ร้านเราก็ส่วนตัวผม ก็จะเปรียบเทียบว่ามันเหมือนเป็นถ้ำสำหรับนักอ่าน ที่เหมือนเราจุดกองไฟไว้นะ จะมาผิงไฟเมื่อไหร่ก็ได้ ให้เขารู้ว่าเรายังอยู่ เรามีตรงนี้” คุณพงษ์ประสิทธิ์ พงษ์พิจิตร กล่าว

#หลบมุมอ่าน ชวนผู้ฟังไปเข้าถ้ำ ผิงไฟ @ร้านหนังสือ Little lovely bookshop ในอีพีนี้

การผลักดันหนังสือไทยไปยังต่างแดนผ่านการขายลิขสิทธิ์ ถือเป็นการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้คนต้นทางกับผู้คนปลายทางผ่านงานเขียนเพื่อสร้างการเรียนรู้ทางด้านสังคมวัฒนธรรม

#หลบมุมอ่าน ชวน วสุรีย์ พิศุทธิ์สินธพ ผู้บริหารและรับผิดชอบการตลาดในการซื้อ-ขายลิขสิทธิ์ทั้งในประเทศและต่างประเทศ, อนุกรรมการ สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) ในส่วนงานต่างประเทศ ซึ่งมีประสบการณ์ในแวดวงหนังสือมามากกว่า 19 ปี และขายลิขสิทธิ์หนังสือไทยไปต่างแดนแล้วกว่า 400 เล่ม มาร่วมพูดคุยถึงโอกาสของหนังสือไทยในเวทีโลก เทศกาลหนังสือของต่างประเทศที่ควรไป เทศกาลหนังสือนานาชาติไหนที่มีอิทธิพลในการกำหนดเทรนด์การชี้เป็นชี้ตายระบบการซื้อ-ขายลิขสิทธิ์ วัฒนธรรมด้านต่าง ๆ ของแต่ละประเทศมีความสำคัญอย่างไรต่อการนำเข้าและส่งออกหนังสือไปแปล รวมถึงการถอดบทเรียนจากประสบการณ์ทำงานการเป็นเอเยนซี่

หนังสือ “ด่าน ถนน คนบนพรมแดน: โครงสร้างพื้นฐานชายแดนจังหวัดแม่ฮ่องสอน” ผลงานของ ผศ.ดร. บุศรินทร์ เลิศชวลิตสกุล นำเสนอให้เห็นถึงประวัติศาสตร์ชุมชนกับความสัมพันธ์ข้ามพรมแดน, การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานบนสองฝั่งชายแดน, โครงสร้างพื้นฐานละมุน: ความมั่นคงของชาติกับการจัดการชายแดน

#หลบมุมอ่าน ชวน ผศ.ดร.บุศรินทร์ เลิศชวลิตสกุล มาพูดคุยถึง ด่าน ถนน คนบนพรมแดน ไทยกับเมียนมาที่จุดผ่อนปรนฯ ห้วยต้นนุ่น ช่วงก่อนและหลังรัฐประหารในเมียนมาเมื่อปี 2564 ในมิติสังคม ผู้คน วัฒนธรรม การค้าชายแดน และการท่องเที่ยว