Kararlarımızı gerçekten biz mi veriyoruz, yoksa beynimiz ve çevremiz çoktan bizim yerimize seçti mi?

Bu bölümde özgür irade kavramını beyin, psikoloji ve toplumsal etkenler ışığında masaya yatırıyoruz.

Benjamin Libet’in deneylerinden Daniel Kahneman’ın Sistem 1 ve Sistem 2 teorisine, priming etkisinden algoritmaların seçimlerimizi nasıl şekillendirdiğine kadar birçok bilimsel ve düşünsel katmanı keşfediyoruz.

Bilinçaltının gücü, karar yorgunluğu (decision fatigue), kültürel normlar ve özgürlük yanılsaması...

Hepsi bu bölümde!

Aynı ilişki biçimleri, aynı hatalar, aynı kaçışlar…
Peki ya tüm bunların ardında beynimizin enerji tasarrufu yapma çabası, tanıdık olanı seçme arzusu ve çözülmemiş travmalar varsa?

Bu bölümde:

Doğanın kendi döngülerini,

Doğanın aynı döngülere neden sıkıştığını,

Kötü olsa bile tanıdık olanı seçmek... bir savunma mı, bir tuzak mı?

“Döngüyü fark etmek, dönüşümün ilk adımıdır” diyorsan bu bölüm senin için.

Bir neşter darbesiyle gelen rahatlama... Bir sülüğün ısırığıyla arandığı şifa...
Ama asıl soru şu:
Bunlar gerçekten işe yarıyor mu, yoksa biz öyle mi hissetmek istiyoruz?

Bu bölümde;
📜 Binlerce yıllık hacamat ve sülük tedavisinin ardındaki hikâyeyi,
🧬 Modern bilimin bu yöntemlere nasıl baktığını,
⚠️ Ve pek konuşulmayan komplikasyonları konuşuyoruz.

Bazı soruların cevabı keskin olabilir.
Belki de bu, o sorulardan biri.

"Şekersiz", "fit", "form" ya da "proteinli" gibi etiketlerle sunulan ürünler gerçekten düşündüğümüz kadar masum mu? Bu bölümde market raflarında “sağlıklı atıştırmalık” olarak pazarlanan granola barlar, proteinli ürünler ve diyet krakerler gibi gıdaların içeriklerini mercek altına alıyoruz. Şekerin farklı adlarla nasıl gizlendiğini, katkı maddelerinin ne işe yaradığını ve ambalajların arkasındaki asıl gerçeği birlikte keşfediyoruz.

Aynı zamanda bu bölümde bağırsak florasının ne kadar kritik bir rol oynadığını da konuşuyoruz. Sindirim sistemimizde yaşayan trilyonlarca bakterinin; bağışıklık sistemimizden ruh halimize, inflamasyondan enerji dengesine kadar birçok alanda nasıl etkili olduğunu bilimsel verilerle açıklıyoruz. Özellikle sık tüketilen işlenmiş ve katkı maddesi dolu atıştırmalıkların bağırsak mikrobiyotası üzerindeki olası zararlarını ele alıyor, “iyi bakterileri” destekleyen gerçek besinleri tartışıyoruz.

Granola gerçekten sağlıklı mı? Diyet krakerler kilo verdirir mi? Protein barlar bağırsak dostu mu? Etiket okurken nelere dikkat edilmeli? Tüm bu sorulara detaylı yanıtlar arıyor ve market alışverişi sırasında daha bilinçli kararlar almanı sağlayacak bilgiler sunuyorum.

“İnce görünüyorum ama göbeğim var…”
“Temiz besleniyorum ama hâlâ kaslı değilim…”
“Zayıfım ama formda hissetmiyorum…”

Bu cümleler size tanıdık geliyorsa, bu bölüm tam size göre.

Bu bölümde, dışarıdan zayıf ama içeriden sağlıksız olma hali olarak bilinen “skinny fat” kavramını ele alıyoruz.
Peki bir insan nasıl aynı anda hem zayıf hem de yağlı olabilir? Kas kaybı, yanlış diyetler ve toplumun zayıflık takıntısı bu tabloyu nasıl besliyor?

“Zayıf olmak mı sağlıklı olmak mı?” sorusunun peşine düşüyor, görünüşün değil iç yapının belirleyici olduğu bir sağlık anlayışına yaklaşıyoruz.

Bu bölümde konuşulan bazı konular:

• Skinny fat nedir, neden olur?

• Visseral yağlar ve içten gelen tehlike

• Kas kütlesi neden sadece sporcular için değil de herkes için önemli?

• Sosyal medya vücut algımızı nasıl bozuyor?

• Yetersiz beslenmenin görünmeyen tehlikeleri

  
  

GDO denince aklınızda hemen kırmızı bir alarm çalıyor mu?
“Doğal değilse kötüdür” diye düşünenlerden misiniz?
O zaman bu bölüm, düşündüğünüz her şeyi sorgulatabilir.

Bu yayında;
Genetiği değiştirilmiş mısıra neden Bt geni ekleniyor,
Soya neden ot ilacına dirençli hale getiriliyor,
Pamuk nasıl kuraklığa ve haşereye karşı donatılıyor,
hepsini sade, tarafsız ve bilimsel bir dille anlatıyorum.

GDO’lar sandığınız kadar korkutucu mu, yoksa gereğinden fazla mı kötüleniyorlar? Hepsini bu bölümde bulacaksınız!

Yapay zekâ biyolojiyi nasıl dönüştürüyor? Bu bölümde, AI'nin moleküler biyoloji, genetik ve ilaç geliştirme gibi alanlarda neler yaptığını konuşuyoruz.

Protein yapısı tahmini, genetik varyant analizi, CRISPR ile gen düzenleme, yapay zekâ destekli ilaç keşfi, robot bilim insanları ve daha fazlası…

Eğer “AI biyolojide ne yapıyor?”, “CRISPR nedir ve nasıl çalışır?”, “Yapay zekâ ile ilaç nasıl keşfediliyor?”, "AI genetik hastalık risklerini önceden tahmin edebiliyor mu?" gibi sorular kafanızı kurcalıyorsa, bu bölüm tam size göre.

📌 Bölümde adı geçen markalar ve şirketler: #reklam – AlphaFold, RosettaFold, Insilico Medicine, ChatGPT

"Spiritüellik" deyince aklınıza ilk ne geliyor? Duygular mı, ritüeller mi, yoksa bilim dışı bir alan mı? Bu bölümde, tüm ezberleri bozuyoruz.

Beyin taramalarından, sinir sistemine; öz farkındalık hallerinden içsel huzura kadar maneviyatın nörobilimsel temellerini ele alıyoruz. Meditasyonun prefrontal korteks üzerindeki etkisinden, ruhsal deneyimlerin beynin ödül sistemiyle ilişkisine kadar birçok güncel bilimsel bulguyu sade bir dille anlatıyorum.

Bu bölümde neler bulacaksınız?– Spiritüel deneyimlerin beyindeki yeri– Kendilik algısının nasıl dönüştüğü– Nucleus accumbens, PAG, prefrontal korteks gibi bölgelerin maneviyatla ilişkisi– Plasebo etkisiyle maneviyat arasındaki nörobiyolojik bağ– Bilinç, benlik ve içsel dinginlik üzerine yeni bir bakış.

Eğer siz de “Spiritüellik bilimin neresinde?”, “Ruhsal arayışlarımızın nörolojik bir karşılığı var mı?” diye soruyorsanız, bu bölüm tam size göre.

Modern çağın en görünmez yüklerinden biri olan zihinsel gürültü, odaklanmayı zorlaştırıyor, beyni sürekli tetikte tutuyor. Bu bölümde, beynin Default Mode Network (Varsayılan Mod Ağı) üzerinden zihnin neden “boşta” bile durmadığını, multitasking mitinin neden çöktüğünü ve aşırı bilgi yükü (infobesity) karşısında beynimizin nasıl yorulduğunu ele alıyoruz. Aynı zamanda, dikkat sistemimizin evrimsel kökenleri, sosyal medya bildirimleri gibi modern uyaranlarla nasıl tetiklendiğini ve dopaminin yeni bilgiye bağımlılığımızdaki rolünü inceliyoruz. Eğer odaklanma sorunları, dikkat dağınıklığı veya bilişsel yorgunluk yaşıyorsanız, bu bölüm zihninizdeki gürültüyü anlamanıza ve onunla başa çıkmanın ilk adımlarını atmanıza yardımcı olabilir.

Virüsler ve mantarlar… Çoğu zaman yalnızca hastalandığımızda aklımıza gelen bu mikroorganizmalar, aslında hayatın görünmeyen sahnesinde başrolde oynuyor. Bu bölümde, insan sağlığı üzerindeki etkileriyle öne çıkan patojen virüsleri ve mantarları yakından inceliyoruz.

Bir hücreye sızarak çoğalan virüslerden, bağışıklık sistemi çöktüğünde harekete geçen mantarlara kadar; mikro düzeyde başlayan bu mücadele, zamanla küresel krizlere bile dönüşebiliyor. HIV, COVID-19 gibi örnekler üzerinden virüslerin biyolojik mekanizmalarını, tedavi yollarını ve bağışıklık sistemimizle olan karmaşık ilişkilerini ele alıyoruz. Aşı teknolojilerinden güncel bilimsel gelişmelere kadar pek çok konuya da bu bağlamda yer veriyoruz.

Diğer yandan, çoğu zaman zararsız gibi görünen ama doğru ortamı bulduğunda ciddi enfeksiyonlara yol açabilen Candida albicans, Aspergillus fumigatus ve Cryptococcus neoformans gibi mantarların vücuda nasıl yerleştiğini ve hangi belirtilerle kendini gösterdiğini de konuşuyoruz. Derideki kırmızı lekelerden beyin zarına kadar ilerleyen iltihaplara kadar pek çok tabloya ışık tutuyoruz.

🔍 Bu bölümde:

• Virüslerin canlılık tanımı ve sınıflandırılması

• Pandemilerin biyolojik altyapısı

• Aşıların çalışma mantığı ve toplum sağlığı üzerindeki etkisi

• Patojen mantarların türleri ve enfeksiyon mekanizmaları

• Günlük hayatta karşılaştığımız ama çoğu zaman önemsemediğimiz belirtilerin ardındaki bilim