Jules Kleedt Uit - De Podcast

Trauma, enkele beschouwingen over trauma

Wat is een trauma nu eigenlijk? Trauma’s horen bij het leven maar toch lijkt het alsof er ondertussen een inflatie is van wat nu een problematisch trauma is. Trauma lijkt eigenlijk vooral heel veel te maken hebben met de context waarin het plaatsvindt. Wat is de betekenis voor degene die het overkomt. Daarbij is dus minder belangrijk wat nu echt het mentale of fysieke trauma is. Als sociale dieren hebben ingeboren drempel om elkaar echt kwaad te doen. Toch gebeurt het: oorlogen zijn van alle tijden en daar zit een interessante dynamiek achter. Hoe je als je als soldaat gedood hebt, hoe je daar weer daarmee met jezelf in het reine kan komen. Dit heeft opnieuw alles te maken met de context waar we net over hadden. Zowel dus bij daders als bij slachtoffers. Wat betreft deze context bespreken we het gegeven dat ieder mens een aantal illusies over eerlijkheid en veiligheid in het leven heeft. En dat deze toch ook geschonden kunnen worden. We bespreken dat deze context cultuur en tijd gebonden is. 100 jaar geleden dacht men er totaal anders over wat nu eigenlijk een trauma was. De weging van een gepresenteerd trauma, en dus zeker ook van de context, is een belangrijke taak van de hulpverlener. Zo wordt een door mensen veroorzaakt, en zeker op opzettelijke wijze, trauma veel ernstiger ervaren dan bijvoorbeeld een trauma door natuurkrachten. We bespreken ook het fenomeen weerbaarheid in deze context: trauma wordt altijd ernstige beleefd wanneer men zich weerloos voelt. Dus ook je reactie op een trauma is relevant in de beleving ervan. Wanneer je het gevoel hebt krachtig te zijn en de weerbaar en daar mogelijk ook naar gehandeld hebt en wordt een trauma aanzienlijk beter verwerkt. Dit maakt ook dat wraak, door bijvoorbeeld van aangifte, zinvol is in traumaverwerking; dit wordt helaas nogal eens vergeten.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

De toekomst van de GGZ met Jim van Os. Wat is er in godsnaam aan de hand?

We bespreken met prof. Jim van Os, tijdgenoot en gewaardeerd collega van Jules, de toestand waar de hedendaagse psychiatrie in verkeert. Het lijkt niet goede kant op te gaan. Eigenlijk lijken we de mens steeds meer te willen reduceren tot een groep wetenschappelijk te onderzoeken factoren, de diagnostiek van de patiënt wordt versimpeld tot het invullen van een aantal verschijnselen in het hier en nu en het uitvoeren van zorg doen we met protocollen. Tegelijkertijd wordt de zorg steeds duurder en schreeuwt men steeds meer om verandering. De zorgmedewerkers lijken weg te lopen en de wachtlijsten worden steeds langer. Wij maken een analyse van de inhoud, het onderwijs in de organisaties van de GGZ alsmede het mankerende toezicht. En beloven elkaar aan het eind om een uitzending te maken over hoe het dan wel zou moeten. Al met al een ‘Incovenient Truth’.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

In deze aflevering spreken met een zeer gewaardeerde collega Tijl Huygen. Tijl is een door de wol geverfde psychiater die zijn hele leven in en rondom gevangenissen en in een forensische setting heeft gewerkt. Vanuit zijn ervaring, maar ook zijn uitgebreide wetenschappelijke kennis, bespreken we wat een psychopaat tot psychopaat maakt. Welke soort het psychopaten we kunnen onderscheiden en hoe deze te herkennen zijn en heel belangrijk hoe moeten daarmee omgaan. Met name hoe gaan we daarmee om wanneer we er op een de dag mee te maken krijgen. Hierbij bijvoorbeeld te denken aan teams in gevangenissen of in een forensische setting. Wat doen psychopaten met ons en wat doen wij eigenlijk met hen. Creëren zij rollen voor ons of doen we daar net zo hard aan mee? Kortom weer een boeiende uitzending over deze bijzondere kant van de psychiatrie waar we toch eigenlijk maar weinig over horen.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

Opnieuw hebben we te maken met een term die door iedereen en zo vaak gebruikt wordt dat ze echt niet meer precies weten wat nou het verschil is tussen depressie, burn-out of gewoon ongelukkig zijn. In deze aflevering bespreken we allereerst de vitale depressie. Eigenlijk de echte psychiatrische depressie waarbij het hoofd zeer ernstig disfunctioneert niet meer kan voelen, voortdurend ongelukkig is en niet meer kan denken. Haast dement. Een zeer belangrijke psychiatrische stoornis die we op tijd moeten ontdekken en die onze maximale inzet, met zeker ook antidepressiva, nodig heeft. Echte ondertussen zitten we in Nederland met 1,2 miljoen mensen die antidepressiva gebruiken en daarbij, als we de NVVP mogen geloven, het eind nog niet in zicht is. Hoe kan dit nu? En deze aflevering bespreken dat een combinatie van misleidend farmacologisch onderzoek in het verleden, het verwaarlozen van zaken als biografie en ontstaansgeschiedenis van een mens in het ontstaan van een depressie en tenslotte ook gemakzucht en wensdenken tot deze zorgelijke ontwikkeling heeft geleid. Bespreken hoe we de vitale depressie van ongelukkig zijn kunnen onderscheiden en welke consequenties dit voor de behandeling heeft. In ieder geval is de conclusie dat wanneer iemand een depressie heeft meegemaakt, of gewoon ongelukkig is, dringend aan zelfonderzoek moet doen en dat dit een pittige maar uiteindelijk belonende zoektocht is.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

Over Psychiatrie wordt veel gezegd én gezwegen. Dr. Jules Tielens (1960) biedt een praktische kijk in de wereld van psychiatrie. Vergezeld door psychiatrisch verpleegkundigen Lieke & Pip, verkennen ze in iedere aflevering een specifieke pathologie. Praktische tips, herkenbare verhalen en pakkende casuistiek. Voor patienten, familieleden en zeker ook professionals. Professionals die betrokken zijn vanuit alle zorg-gerelateerde specialisten. Van politie-agenten, ambulant begeleiders, verpleegkundigen tot beginnende dokters. Wees welkom om te leren en neem contact met ons op als je vragen hebt.

Wat is het focus bij schizofrenie? Realiseer je de dat de werkelijkheid van de schizofrene client levenslang blijvend kan zijn. Of zoals prof. Xavier Amador zegt: ziektebesef komt vaak helemaal nooit. Focus bij behandeling is dus niet de werkelijkheidsproblemen van de cliënt; maar ga op zoek naar het lijden en richt je behandeling hierop. En het loont deze extra tijd erin te steken in het begin van de behandeling; later heb je veel minder vertrouwensproblemen met als gevolg veel minder crises. En dat bespaart pas echt tijd. In onderzoek met Jim van Os over de effectiviteit van deze behandelmodule heeft Jules dit aan kunnen tonen. Betere zorg en voor minder geld.

Stress verlaging dus. Dat begint bij een aangename behandelomgeving. Die er goed uit ziet, verwelkomend, een volwassen uitstraling heeft en tot activiteiten aanmoedigt. Een behandelsetting waar zorg en werk, sociale activiteiten en behandeling op dezelfde plek plaats vindt geeft evident betere behandeling. In de ervaring van Jules bij het Rehabteam, de Brouwerij en de zorgboerderij Bij Bram was dit boven twijfel duidelijk. (Daar moeten we zeker nog eens een aparte podcast aan wijden!).

Voor de hulpverleners en hun organisaties: zorg dat de hulpverleners langdurig op dezelfde plek (dus bij de cliënt) kunnen blijven. Iedere cliënt een eigen vaste hulpverlener. Jarenlang. Biedt echte therapieën aan zoals cognitieve gedragstherapie zoals Gedachten Uitpluizen, goede psychoeducatie, systeembehandeling (zoals Open Dialogue) en EMDR.

Denk eens aan yoga, meditatie, sport, muziektherapie.

Tuurlijk ook medicatie. De uitleg is cruciaal; antipsychotica zijn niets anders dan stress verlagers, je wordt minder gevoelig voor prikkels van binnen of buitenaf. Niet meer, niet minder. En je krijgt er zeker geen nieuwe werkelijkheid van en je identiteit verandert er niet door. De grote angst van menig client.

Leg uit dat ieder medicijn anders valt bij iedere client; dus ga samen experimenteren. En hoed je voor hoge doses in het begin van de behandeling. Een intoxicatie: de client heeft er geen zin meer in. Het belang van close monitoring bij start van het medicijn.

We bespreken verder een aantal meest gebruikte antipsychotica.

Bovenal: shared decision making! Betrekt je client overvloedig is alle pro’s en contra’s van de medicijnen.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

Hoe maken we contact met iemand met schizofrenie? Hoe beginnen we een gesprek met iemand die een totaal andere betekenisgeving heeft dan wij? Zoals dat vaak benoemd wordt als: ontbrekend ziektebesef. Die onze goedbedoelde adviezen niet begrijpt en zelfs gevaarlijk vindt. En hoe houden we dat contact? Ons medische model denken (‘wat is er aan de hand en hoe kan ik je helpen’) werkt vaak niet. We moeten echt gaan om-denken en ons verplaatsen in de bijzondere werelds van de patiënt. En dat is bepaald niet eenvoudig!

We hebben het over reflectief luisteren zoals beschreven door prof. Xavier Amador in zijn boek: “ I’m not sick and don’t need help”. Over de Colombo houding: schijnbaar naïef maar oplettend geïnteresseerd. Wil niet te snel tot conclusies komen maar luister eerst. Welke uitspraken kan je beter vermijden in dit gesprek? ‘U bent in de war’ of ‘Uw realiteit klopt niet’ moet vermeden worden. ‘Ik maak mij zorgen’ is ook niet handig. Hertzelfde voor ‘Hoort U stemmen?’. Bezie de door de cliënt genoemde klachten zakelijk en wacht even met te veel begrip. De dokter heeft geen mening over de realiteit maar kennis over een door stress ontregeld hoofd. Wacht met jouw conclusie maar luister! Wees een onderzoekende rechercheur en niet een alwetende dokter. Dus neem de tijd bij de eerste gesprekken bij iemand met schizofrenie. Ook al heb jij je medische conclusie al klaar. Durf samen met de cliënt te twijfelen over wat er aan de hand is. Dat er misschien meerdere verklaringen van de vreemde verschijnselen kunnen zijn. En ondertussen focus je op de psychische consequenties van deze vervreemde realiteit. Voortdurend alert moeten zijn, piekeren, stress, slecht slapen, concentratie, geheugenproblemen, uiteindelijk slecht maatschappelijk functioneren en zelfs isolatie van de maatschappij. Ben een belangenbehartiger van de client en blijf naast hem staan. Verstrik je niet in wat de realiteit is; je raakt je client kwijt! Jouw doel is de client aan je te binden, zijn lijden te verlichten en hem te helpen uit zijn isolement te komen.

Je snapt dat de eerder besproken kennis over wat een client met schizofrenie meemaakt (fenomenologie) enorm helpt de client te begrijpen in zijn beschrijving van zijn wereld. Gebruik de techniek ‘normalisatie’.

Alternatieve verklaringsmodellen bij schizofrenie kunnen zijn: hypergevoelig zijn, een zeer associatief en bijzonder denker zijn, een posttraumatische stress stoornis hebben of burn-out. Dat sluit veel meer aan bij de belevingen van iemand met schizofrenie. En kloppen ook. En maken uiteindelijk de brug naar jouw behandeling: de stress verlagen.

Leestip: In Gesprek met Psychose deel 1 Jules Tielens

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

Bij schizofrenie werkt het medisch model meestal niet. Binnen het normale medisch denken snapt de cliënt en de dokter elkaar snel over wat er aan de hand is. Schizofrenie is de unieke uitzondering op dit denken. De client beziet de werkelijk namelijk geheel anders. Dus moeten we anders acteren als dokter. De sleutel ligt in het begrijpen van die bizar andere wereld van iemand met schizofrenie. Hoe het voelt om schizofrenie te hebben. Iemand met een psychose heeft namelijk totaal andere belevingen dan dat wij dat hebben. We leren veel van de ontwikkeling in de psychiatrie die fenomenologie heet. Kennis die al 50 jaar oud is maar geheel vergeten lijkt te zijn. Met name bij psychose geeft fenomenologie verbluffende inzichten. Als we de patiënt met een psychose begrijpen vanuit zijn gezichtspunt kunnen we makkelijker contact maken en houden. In deze podcast maken we veel gebruik van het werk van Wouter Kusters, ervaringsdeskundige, grootmeester fenomenologie bij psychose en vooral: filosoof.

Deze podcast gaat over deconstructie van betekenisgeving, over de vanzelfsprekende reconstructie daarvan en dus het ontstaan van wanen. Over vervreemding, het verdwijnen van grenzen (intrusie) en fragmentatie. Over het omkeren van intentionaliteit. Hoe de client het centrum van alle aandacht wordt. Vandaar zijn paranoïdie (negatief geladen centrum) en grootheid (positief geladen centrum) de meest voorkomende wanen. Dit proces verklaart waarom de client met schizofrenie vooral angst en burn-out als belangrijkste klacht benoemt. En waarom antipsychotica dan werken. Deze medicatie is namelijk een sterke stress-verlager.

Tenslotte een paar vergeten kanten van schizofrenie: een anders verlopende tijdbeleving, magische getallen en dat een psychose ook een aangename kant kan hebben.

Leestips: De filosofie van de Waanzin van Wouter Kusters

In gesprek met psychose deel 2: Jules Tielens onder redactie van

Wouter Kusters.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

De tweede uitzending over psychose en wel de meest voorkomende vorm: schizofrenie. We bespreken de eerste beschrijvingen door Kraeplin en Bleuler. Welke vormen van schizofrenie kennen we? We gaan in op de belangrijkste onderscheidende factor bij deze aangeboren stoornis. Rondom het twintigste levensjaar verandert dan plots allerlei betekenisgeving. De betekenis van het gegeven een individu te zijn in een complexe omgeving. Een te zijn van lichaam en geest; dit vervaagd. De opvallende afwezigheid van wederkerige emoties. De onmogelijkheid de ander te lezen. Zoals bij autisme. Onderdeel te zijn van een sociale omgeving vervaagd. Het begrijpen van de medemens wordt verwrongen. Wat eerst normaal was verandert plots. De wereld wordt een vijand. En je wordt een vreemde van jezelf.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl

Psychose. In de volksmond vaak gelijkgesteld met verwardheid. Verwardheid: een begrip waar ook weer heel veel verwarring over is. Wat is nu eigenlijk een psychose en welke vormen en oorzaken kennen we? Hoe kan je deze verschillen zien of beluisteren bij een patiënt. Wat maakt iemand die een psychose heeft eigenlijk mee? In ieder geval moeten we af van het woord verwardheid; de term creëert eigenlijk vooral verwarring. Niet iedereen die onbegrepen gedrag vertoont heeft een psychose. Soms zijn mensen gewoon erg boos, gefrustreerd etc. En dat onderscheid is cruciaal in ons vak. Want het betekent een totaal, maar dan ook totaal ander beleid. Het belang van nauwgezet (reflectief) luisteren.

Ondertussen de eerste ideeën over waar een geslaagde behandeling uit moet bestaan.

JULES KLEEDT UIT

Presentatie: JULES TIELENS, met tafeldames Lieke & Pip

Meer informatie en boekingen: www.juleskleedtuit.nl