Od starożytnego Iranu, Egiptu, Indii i Chin przez Bliski Wschód, na cywilizacjach prekolumbijskich kończąc. Jak przedstawiano krainy potępionych w różnych religiach? Sprawdźmy, co o piekle mówią święte księgi. Które piekło jest najstraszniejsze? Dlaczego łatwiej załatwić sprawę w polskim sądzie, niż w egipskim świecie umarłych. Jeżeli na samą myśl o wizycie w urzędzie jest Ci niedobrze lepiej, żebyś nigdy nie trafił do chińskiego piekła.

Na zdjęciu: Lucyfer, Cornelis Galle Starszy.

 […]

Wiedźmy po domach straszą dzieci,
- Masła nie ma, wzięli "Sowieci".

Tłuste dewotki straszą głodem,
- Zatruł antychryst chleb i wodę
Pasibrzuch wiejski chłopów judzi
- Na Sybir będą wywozić ludzi

[…]
Który tam? Z drogi. Partia kroczy,

[…]
Maszerować! Partio, prowadź!

Jan Brzechwa „Marsz”

To nie bajka, to wydarzyło się naprawdę. W centrum Warszawy zbudowano "dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego", symbol podporządkowania, upokorzenia i przymusowej przyjaźni ze ZSRR. Partia pewnie uchwyciła stery. Odrąbując ręce nawet potencjalnej konkurencji. Podjęto kolejną już próbę budowy postępowego, dobrze zarządzanego, socjalistycznego społeczeństwa. Współcześnie polski stalinizm jest przedstawiony jako czas terroru. Słusznie! Jednak jednocześnie nowe władze otworzyły najbiedniejszym i chętnym drogę do spektakularnych karier.

W odcinku wykorzystano fragmenty, w kolejności:

Na zdjęciu: ZSRR obrońca pokoju, przyjaciel dzieci, plakat autorstwa Tadeusza Trepkowskiego z 1953 r.

Możesz do mnie bezpośrednio napisać przez Instagram: instagram.com/historyczny/

Rozważ wsparcie kanału: buycoffee.to/kanalhistoryczny

Rok 1944 był niezwykle tragiczny dla Polaków. To wtedy rozpoczęła się brutalna gra o przejęcie władzy w Polsce. Komuniści błyskawicznie instalowali agenturalne struktury władzy. Krajową Radę Narodową i Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. Pod koniec roku PKWN przekształcono w Rząd Tymczasowy. Zasłona pozorów skrywała rzeczywiste cele. Jak powstawała nowa, socjalistyczna Polska?

Mieczysław 18 lat.

4 XI 1945

„Dzisiejsze dzieci, które przeżyły okropności wojenne, drwią sobie z duchów.”

Maria 23 lata.

 23 I 1947

„O kłamcy, zbiry! Myślą, że kto im uwierzy, że otumanią oni i narzucą nam i światu nielogiczność myślenia… dokąd zaprowadzi nas polityka obecnego rządu? Jak oni wychowują społeczeństwo, gdy dają przykład obłudy i kłamstwa? Jak mogą żądać od społeczeństwa tego, by pracowało wydajnie i było posłuszne, gdy sami oszukują i karmią nas pustymi frazesami?”

5 XI 1947

„Powiedzieliśmy jawnie, że my chcemy Boga w szkole, chcemy służyć Polsce demokratycznej, ale nie w spaczonym tego słowa znaczeniu… nie zrobią z nas właśnie tych mocno postępowych wykolejonych przywódców młodzieży.”

Cytaty za: Wstaje świt. Dzienniki młodych z pierwszych lat powojennych, pod red. A. Janiszewskiej, Warszawa 2017.

Na zdjęciu: Bolesław Bierut klęczy podczas mszy świętej.

Powstanie państwa Izrael rozpętało burzę na Bliskim Wschodzie. Stopniowo zyskujące niezależność od słabnących mocarstw europejskich państwa arabskie uwikłały się w konflikty arabsko-żydowski oraz wewnątrz świata wyznawców Allaha w sporze o przywództwo. Jak państwa Bliskiego Wschodu funkcjonowały w czasach zimnej wojny? Jak lokalne wydarzenia wpływały na światową politykę? Kryzys sueski, wojna sześciodniowa, wojna Yom Kippur, rywalizacja w Zatoce Perskiej. Izrael - państwo, które nie przegrywa.

Na zdjęciu: Samoloty Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych przelatują nad pożarami ropy w Kuwejcie. Operacja Pustynna Burza. 1991 r. Wikimedia Commons.

Minęło ponad 50 lat. Z punktu widzenia długiej historii to niewiele. Lecz w tak krótkim czasie całkowicie zmienił się zachodni krąg kulturowy. Na co dzień nie zauważamy efektów rewolucji. Są naszą codziennością.

Polaków może dziwić zacietrzewienie, może nawet przesada w podejściu do rasizmu, równych szans i tolerancji prezentowanych przez kraje germańskie i anglosaskie. Jesteśmy bombardowani wiadomościami o nikłym przyroście naturalnym i problemach jakie to rodzi. Kryzysie męskości, a to o cnotach niewieścich, czy też ich braku. Mass media zmieniły sposób przetwarzania informacji, ale i komunikowania się na linii rządzący - rządzeni. W jaki sposób wpływ na to miały wydarzenia sprzed półwiecza?

„Pytanie brzmi: kto nas wyzwoli spod jarzma zachodniej cywilizacji?”

György Lukács

W odcinku użyto fragmentów, w kolejności:

Przykładowe decyzje Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych:

Na zdjęciu u góry: Marsz proaborcyjny, Wellington, 1973, URL: https://nzhistory.govt.nz/media/photo/pro-abortion-march-1973, (Ministry for Culture and Heritage), updated 7-Mar-2018. Na dole: James Meredith leży na ziemi po trzykrotnym postrzeleniu podczas Marszu Przeciw Strachowi w Missisipi. Spogląda na napastnika ukrytego w krzakach. Fotografia - Jack R. Thornell.

Atomowa rywalizacja i kosmiczny wyścig. Wolna i zakrwawiona Afryka. Zmiany w systemie finansowym świata. Blok wschodni po śmierci Stalina. Chruszczow i Breżniew. Powstanie węgierskie 1956 r. i Praska Wiosna 1968 r. Rozpad systemu kolonialnego i problemy mocarstw z utrzymaniem stref wpływów.

W odcinku wykorzystano:

Na zdjęciu: Leonid Breżniew i Erich Honecker. Braterski, socjalistyczny pocałunek. Graffiti z muru berlińskiego "My God, Help Me to Survive This Deadly Love". Bundesarchiv, B 145 Bild-F088809-0038 / Joachim F. Thurn

O początkach nowoczesnego, technologicznego, komunistycznego totalitaryzmu. O zapomnianej wojnie w Korei i największej klęsce USA. Wojnie w Wietnamie. Wszystko okraszone frag. komunistycznej propagandy. Poniżej tłumaczenia.

W odcinku wspominam o legalizacji własności po śmierci Mao Tse-Tunga. W Chinach środki produkcji są własnością państwa, a właściwie partii. Posiadacz może dysponować własnością, o ile, robi to zgodnie z wolą partii.

Chiny deklasują USA pod względem produkcji, ale ciągle pozostają drugą gospodarką świata. Jeśli oficjalne dane są zgodne z prawdą. Mogą być znacznie zawyżone.

W odcinku wykorzystano, w kolejności frag.:

Na zdjęciu: Mao.

Without the Communist Party, There Would Be No New China

Bez Partii Komunistycznej, nie byłoby nowych Chin x2

Partia Komunistyczna ciężko pracowała dla narodu

Partia Komunistyczna poświęciła się ratowaniu Chin

Czerwone słońce świeci na niebie

Na niebie świeci czerwone słońce

A w naszych sercach świeci Mao Tse-Tung!

On nas poprowadzi ku wyzwoleniu

Lud wywalczy swe zasłużone mienie

Hurra

Lud wywalczy swe zasłużone mienie

Do wszystkich niekomunistów! Wesprzyj kanał. buycoffee.to/kanalhistoryczny

Po wstępnych przygotowaniach Waszyngton i Moskwa odrzuciły fałszywe frazesy o wzajemnej przyjaźni. Rozpoczęła się konsolidacja bloków. Co ma wspólnego salami z komunizmem? Jak Niemcy ponownie stały się potęgą? Kto jest odpowiedzialny za zimną wojnę?

W odcinku wykorzystano, w kolejności frag.:

Na zdjęciu: Harry Truman i Winston Churchill w Fulton, 1946 r. America's National Churchill Museum.

II wojna światowa jeszcze się nie skończyła, a już alianci ustalali zasady nowego światowego ładu. W cieniu współpracy rozpoczynała się rywalizacja. Które z państw najbardziej ucierpiało w wyniku konfliktu? Jak zamierzano ukarać Niemcy za spowodowanie II wojny światowej? Jak rozwiązano kwestię reparacji od III Rzeszy? Kto rozpętał zimną wojnę?

Na zdjęciu: Konferencja w Poczdamie w 1945 r. Od lewej brytyjski premier Clement Attlee, prezydent Stanów Zjednoczonych Harry Truman i Józef Stalin. Wikimedia Commons.

Czas obłędu, czy czas chwały, romantyczna insurekcja, czy bój oparty na realizmie? Odpowiedź na pytanie o sens powstania warszawskiego, to nie tylko ocena jednego wydarzenia z rozległej historii narodu. Podejście do tragedii ukazuje dorosłość myślenia politycznego społeczeństwa.

Frag. jednej z ostatnich depesz Armii Krajowej z walczącej Warszawy:

„(…) Zostaliśmy potraktowani gorzej niż satelity Hitlera, gorzej niż Włochy, Rumunia, Finlandia. (...) Naszymi bohaterami są żołnierze, których jedyną bronią przeciwko czołgom, samolotom i karabinom były rewolwery i butelki z naftą. Naszymi bohaterkami są kobiety, które opiekowały się rannymi i zaciągały pod kule, które w zbombardowanych piwnicach gotowały dla dzieci i dorosłych, niosły ulgę i pocieszenie umierającym. (…) ci, którzy zginęli, zwyciężyli, a ci, którzy żyją, będą walczyć, zwyciężać i ponownie dawać świadectwo, że Polska żyje tak długo, jak długo żyją Polacy.”

Na myśl nasuwają mi się słowa bajki Ignacego Krasickiego:

„Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!

Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie”.

Na miniaturce: zdjęcie Jerzego Tomaszewskiego wykonane na początku powstania warszawskiego. Wikimedia Commons.

Uważasz, że wykonuje dobrą robotę? Wesprzyj kanał. Postaw mi kawę: buycoffee.to/kanalhistoryczny

Dziękuję!