മഹാത്മാഗാന്ധി സബർമതിക്കരയിൽ ആശ്രമമുണ്ടാക്കിയ വർഷമാണ് റഷ്യയിൽ വിപ്ലവം നടന്നത് . ഇന്ത്യയിലും മറ്റൊരുതരത്തിലുള്ള  രാഷ്ട്രീയവിപ്ലവത്തിന്റെ പരീക്ഷണശാലയായി  സബർമതി മാറുകയായിരുന്നു . 1900 നു ശേഷമുള്ള മൂന്നു പതിറ്റാണ്ടുകളിൽ ഇന്ത്യയിൽ നിരവധി പുതിയ  ആശ്രമങ്ങൾ ഉണ്ടായി, ശ്രീ നാരായണഗുരുവിന്റേതും അരബിന്ദോയുടേതുമടക്കം.  ആത്മവിദ്യാസാധനയുടെ ആശ്രമങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് സബർമതിക്ക് മറ്റൊരുളടക്കം ഉണ്ടായിരുന്നു . സബർമതി ആശ്രമത്തിനെ 1200 കോടി രൂപാമുടക്കി ആഗോളടൂറിസം ഭൂപടത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠിക്കുമ്പോൾ മനസ്സിൽ വന്ന ചിന്തകൾ .... ഗാന്ധിയ്‌ക്കെന്തായിരുന്നു ആശ്രമം ? ആശ്രമത്തിനാരായിരുന്നു ഗാന്ധി ?  

സ്നേഹപൂർവ്വം 

എസ് . ഗോപാലകൃഷ്ണൻ