در این قسمت از پادکست مورخ رفتیم سراغ یکی از نظامیان خودساخته کشورمان، کسی که بدون تحصیلات رسمی نظامی به فرماندهی رسید و بعد از کشته شدنش در راه وطن، به شهرتی حیرت‌انگیز و بی‌نظیر رسید. محمد جهان‌آرا.

بدون شک حکیم عمر خیام یکی از مشهورترین ایرانیان در سطح دنیاست اما اطلاعات رسمی راجع به زندگی او بسیار اندک است و همین اندک هم با شایعات دوستان و دشمنانش آمیخته شده و ما در این قسمت پرده شایعات را کنار می‌زنیم شاید خیام واقعی را بشناسیم

آقاخان نوری روزی تبعید شد، روزی به صدارت رسید، روزی مجدداً تبعید شد و البته در تاریخ، نامش گره‌خورد با به قتل رسیدن

امیرکبیر و جدایی هرات از ایران. اما آیا واقعا او به همین میزان که در تاریخ از او یاد می‌شود، سیاه بود؟ در این قسمت ما به سراغ داستان زندگی میرزا آقا خان نوری رفتیم.

همراه این اپیزود مورخ: عمارت صدراعظم

آدرس: تهران- میدان توپخانه - روبروی خیابان صوراسرافیل - کوچه امام جمعه - عمارت صدراعظم

صفحه مجازی این مجموعه: @sadreazamhistorichouse

ما در این قسمت از مورخ به سراغ یکی از مشهورترین و در عین حال ناشناخته‌ترین قهرمانان تاریخ ایران زمین رفتیم؛ ابومسلم خراسانی...

تو زمین فوتبال بهش می‌گفتیم ناصر فنر. بس که بازیکن بود لامصب. تو تیم آفتاب شهر بازی می‌کرد. فقیر بود. این اواخر ولی وضعش خوب شده بود انگار! منو می‌برد چلوکبابی، هی لباس عوض می‌کرد. یه روزم اومد گفت می‌خوای شاهو ببینی؟ گفتم شاهو؟ آره که می‌خوام! گفت چند وقت دیگه شاه میاد دانشگاه تهران. بیا بریم. سه روز بعد یه دوربین انداخته بود گردنش و یه کارت خبرنگاری مال روزنامه پرچم اسلام هم گرفته بود دستش و منتظر من بود جلو دانشگاه تهران. رفتیم تو دانشگاه، من تو سالن و ردیف آخر نشستم. اونم رفت عکاسیشو کنه. همه داشتن عکس می‌گرفتن که یکهو تا شاه نزدیک شد، پشت دوربین کهنه‌ش رو باز کرد...» این روایت مرتضی احمدی بود، بازیگر و صدا پیشه و خواننده بیات تهران و آدم باحال! خاطره‌ای از رفیقش، ناصربی‌گوش، کسی که شاه رو ترور کرد. ما در این قسمت از مورخ رفتیم سراغ داستان ترورهای شاه، دو تروری که اگرچه هدفشون شاه بود ولی به جای شاه، قربانیان دیگه‌ای گرفت

روزی ایرانیان فکر می‌کردند با کندن چاهی عمیق به آمریکا خواهند رسید و امروز و از پس گذشت بیش از دو قرن، بسیاری از ایرانیان به دنبال پر کردن چاه بی‌اعتمادی بین ایران و آمریکا هستند. ما در این قسمت به سراغ داستان ایران و آمریکا رفتیم، داستانی پر از عشق، سوءظن و نفرت!

با پول میشه ورزشکار قهرمان تربیت کرد، با برنامه‌ریزی و استخدام مربیان دانشمند و پزشک ورزشی و ساختن باشگاه‌های مجهز میشه از استعدادهای نوجوان، ورزشکارانی ساخت که مدا‌‌ل‌های جهانی و المپیک را درو کنند. اما با هیچ پولی، با هیچ برنامه‌ریزی‌ای، با هیچ امکاناتی نمی‌توان اسطوره ساخت! اسطوره خودش خودش رو می‌سازه. یک قهرمان مدال‌آور، یک هنرمند نابغه و معروف، یک سیاستمدار خبره و توانا، اگر خودش ویژگی‌های یک اسطوره رو نداشته باشه، اگر تمام مشاوران سیاسی و اجتماعی و رسانه‌ها هم بسیج بشوند نمی‌توانند اونو به یک اسطوره تبدیل کنند! حتی اگر طرفداران زیادی هم داشته باشه لزوما اسطوره نمی‌شه. تختی خودش ذاتا تمام ویژگی‌های یک اسطوره رو داشت. تختی ورزشکار، تختی سیاسی، تختی مردمی... همه‌ی این‌ها با هم اسطوره‌ی تختی رو ساختند. اسطوره‌ای چنان بزرگ که خودش هم نتونست وزن خودش رو تحمل کند. تختی بزرگ بود و بزرگ بودن رو بلد بود. تختی کوچک بودن رو بلد نبود، معمولی بودن رو بلد نبود. برای همین وقتی دید مسیر زندگی و فشارهای حکومتی اونو به سمت کوچک شدن و معمولی شدن هل می‌ده تحمل نکرد و در اوج بزرگی، در زمانی که هنوز مطبوعات و مردم منتظر خبری از او بودند، قبل از اون که ارزش خبری‌اش رو از دست بده، چهار گوشه‌ی تشک دنیا رو بوسید و دنیا رو از وجود خودش محروم کرد. ما در این قسمت به سراغ داستان تختی رفتیم...

سال 1892 میلادی یک خبر مثل بمب در آمریکا صدا کرد، توماس ادیسون ورشکست شد و عصر نابغه ای جدید فرا رسید. یک دانشمند تاریخ ساز ادیسون رو شکست داد. نام او نیکلا تسلا بود. او سازنده جهان نوین شد.

ما در این قسمت رفتیم سراغ عجایب هفتگانه. به سراغ یک کتاب راهنمای گردشگری باستانی رفتیم که تا به امروز هم از شهرتش کم که نشده هیچ، بر اون اضافه هم شده!

در چند از قسمت از پادکست مورخ به تناسب موضوع به کتاب ارجمند و گرانسنگ شاهنامه‌ی فردوسی استناد و اشاره کردیم. همین استنادات انگیزه‌ای شد که یک قسمت ویژه به شاهنامه بپردازیم و از شاهنامه بگوییم. مخاطبان نازنین مورخ هم از این پیشنهاد استقبال کردند و انگیزه ما چند برابر شد. برای شروع شاهنامه خوانی، موضوعی را انتخاب کردیم که برای خود ما بسیار هیجان انگیز بود و امیدواریم مورد پسند شما نازنیان نیز باشد. شاهنامه کتابی است که یکسره به ایران تعلق دارد، از ایران می‌سراید و برای ایران می‌سراید. این کتاب یگانه کتابیست که برای شروع تاریخ ایران، تاسیس و تشکیل کشوری و ملتی به نام ایران نظریه دارد! کتابی که به ما می‌گوید چه شد که ایران اصلا به وجود آمد؟ شاهنامه از روزی آغاز می‌شود که ایران نبود و هیچ تمدنی نبود و به روزی میرسد که کشوری به نام ایران و مردمی به نام ایرانیان در صحنه روزگار ظاهر میشوند. ما در این قسمت از مورخ به ظهور ایران پرداختیم به روایت شاهنامه فردوسی.