Truyện ngắn “Cái chết của con mực” được Nam Cao gửi in trên báo Hà Nội Tân Văn số ra ngày 14/4/1940, dưới bút danh Xuân Du. Thời điểm sáng tác tác phẩm, Nam Cao say mê với việc dùng ngòi bút để khắc họa lên bức tranh về nông thôn Việt Nam những năm 1940 - 1945, Nam Cao đã cho ra đời những tác phẩm ngồn ngộn chất hiện thực, có ý nghĩa tố cáo xã hội một cách sâu sắc.
Nếu đã từng đọc qua “Lão Hạc”, chúng ta thấy cảnh cậu Vàng buộc phải bán đi vì nợ nần, thì qua “Cái chết của con Mực”, chúng ta chứng kiến con Mực phải nhận lấy cái chết vì chính kiến của cá nhân không thể chống lại sức mạnh của cộng đồng. Nam Cao đã thành công khi dùng số phận của loài vật để phản ánh thế giới hiện thực trong những năm trước cách mạng thắng lợi. Nơi con người bị xã hội chèn ép, đẩy họ vào những lựa chọn khó khăn và bi kịch đau khổ.