OmArm Enschede

Kinderen en armoede. Het is een combinatie die nergens op de wereld goed uitpakt. Kennis-en netwerkorganisatie Platform31 uit Den Haag doet sinds jaren onderzoek naar de effecten van armoede op de ontwikkeling van kinderen. Met de resultaten helpen zij, door middel van het concept van 'Mobility Mentoring', gemeenten het beleid en handelen concreet te veranderen. Volgens hun onderzoek moeten gemeenten zich realiseren dat de problemen niet alleen bij de kinderen of individuele gevallen liggen, maar dat armoede altijd meerdere generaties betreft. Daarnaast zijn zelfredzaamheid en maatwerk belangrijke onderdelen. In deze podcast vertellen Susan van Klaveren en Silke van Alphen meer over hun onderzoek naar de aanpak van 'Mobility Mentoring' voor ambtenaren. 

Wie honderd jaar geleden arm was, leefde in de Enschedese wijk de Krim. De huizen in de Oranjestraat, Mauritsstraat, Frederik-Hendrikstraat, Beltstraat en de Lindelaan waren net barakken die in elkaar getimmerd waren. In de winter was het ijskoud, klam en men sliep soms met meerdere families op een paar vierkante meters. Maar ach, wat was armoede als je de Twentse saamhorigheid mocht beleven? Dina Johanna de Haan – van der Sloep was zes toen haar ouders vanuit Losser naar Enschede verhuisden. Haar grootouders woonden in de Krim en de Enschedese weet nog veel over de roemruchte arbeiderswijk die deels bepalend was voor de ontwikkeling van Enschede.

De Krim was een wijk aan de zuidkant van Enschede. Een wijk die na de grote stadsbrand in 1862 ontstond en in eerste instantie bedoeld was voor textielarbeiders. Maar naarmate steeds meer mensen uit heel Nederland naar Enschede kwamen om te werken, veranderde de samenstelling van deze wijk. Lompenmannen, haringhandelaars en orgeldraaiers werden onderdeel van het straatbeeld. Maar Enschede werd steeds groter en in 1934 waren de huizen er zo slecht aan toe, dat de gemeente besloot de wijk te slopen.

Wie heeft in Enschede eigenlijk met armoede te maken? Wat doen de organisaties? En wat kan er beter? Dat zijn vragen die gesteld moeten worden, zodra je het over de armoede van Enschede wilt hebben. Het zijn namelijk niet alleen de inwoners die dag in en dag uit in armoede leven. Ook organisaties, instanties en stichtingen komen op voor de arme bevolkingsgroep - vaak op de achtergrond, maar wel met impact. Enschede heeft meer dan zo'n twintig organisaties die zich op de ene of andere manier inzetten voor families, alleenstaanden en bijstandsgerechtigden. 

Jan Veldhuizen en Coen Luttikhuis zijn er twee van. Jan, voorzitter van het Diaconaal Platform en Coen, directeur van de Stadsbank, hebben 2013 de handen ineen geslagen en zijn samen begonnen om de arme bevolking een handje te helpen. Coen doet dat met zijn organisatie vanuit de bestuurlijke kant en Jan is er voor de emotionele steun. Volgens die twee is dat een uniek voorbeeld van hoe organisaties in de toekomst samen moeten werken. 

In deze nieuwe aflevering gaan de twee initiatiefnemers uitleggen hoe ze zijn begonnen, wat ze meemaken, wat hun drijfveren zijn en vooral wat beter kan én moet.

In deze aflevering stellen we ons de vraag waarom Enschede zo’n arme stad is en wat er sinds jaar en dag misgaat. Uit ons vooronderzoek blijkt namelijk dat het vooral met de ligging en de historie van onze stad te maken heeft. Maar we vermoeden dat er nog meer redenen zijn en daarom praten we eerst met Johan de Kruijf.

Johan is universitair docent aan de Faculteit Managementwetenschappen van de Radboud Universiteit en lid van de rekenkamercommissie. Hij beschrijft zich zelf als iemand die zich in eerste instantie bezig houdt met het geld. Vervolgens probeert hij verbanden te leggen. Hij ziet zich zelf niet als sociaal geograaf, maar volgens hem kunnen financiën gewoon nooit zonder context. Vandaar dat hij altijd alle aspecten meeneemt in zijn onderzoek. Daarom stelt hij zich ook altijd de vraag: waarom is een uitgaafpatroon van een stad eigenlijk zoals het is?

En waarom zit een stad, met name Enschede, in elkaar zoals die in elkaar zit? Dat wilden we van Johan weten en hebben daarom met hem afgesproken. Journalist Ernst Bergboer ging met hem in gesprek en heeft veel over de historie en de economische situatie van Enschede mogen ervaren.

Dit is de podcast voor OmArm Enschede – een nieuw project van 1Twente. Om de twee weken houden we ons hier met de vraag bezig waarom Enschede en sommige inwoners zo arm zijn en onze stad daarom sinds jaar en dag onderaan de lijstjes bungelt. Met de podcast gaan we de diepte in en gaan we in gesprek met mensen uit allerlei verschillende sectoren. Ons doel is het de mensen achter de verhalen te leren kennen en het woordje ‘armoede’ vanuit verschillende kanten te belichten. Tot slot stellen we ons de vraag: is er misschien een oplossing voor het probleem armoede?

In deze introductie lichten Henk ten Harkel, Ernst Bergboer en Aileen Slot toe hoe en waarom Enschede zo arm is en sinds jaar en dag onderaan de lijstjes bungelt. Maar ook waarom 1Twente dit project zo belangerijk vind, hoe we de komende weken te werk zullen gaan en wat ons opvalt.