1911 ഡിസംബർ പന്ത്രണ്ടാം തീയതിയാണ് ജോർജ് അഞ്ചാമൻ രാജാവ് ന്യൂ ഡൽഹി എന്ന നഗരത്തിന് തറക്കല്ലിട്ടത്. അതിനും നാലുവർഷങ്ങൾക്കുശേഷമാണ് ഗാന്ധി ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിൽ നിന്നും ഇന്ത്യയിലേക്ക് രാഷ്ട്രീയപ്രവർത്തനത്തിനായി തിരിച്ചെത്തിയത്. ബ്രിട്ടീഷുകാർ വിദൂരസ്വപ്നങ്ങളിൽ പോലും ഇന്ത്യൻ ദേശീയത ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യത്വത്തിനെതിരേ ഉയർന്നെഴുന്നേൽക്കും എന്ന് കരുതാത്ത കാലം. അല്ലെങ്കിൽ എന്തിന് ഷാജഹാനാബാദിനുപുറത്ത് വരണ്ടവനങ്ങൾ അറുത്തുമാറ്റി റൈസീന കുന്നിൽ അവർ പുതിയ നഗരം പണിതു ?

മതത്തിന്റെ പേരിൽ ബംഗാളിനെ 1905 ൽ രണ്ടായി വിഭജിച്ചു ഭരിക്കാനുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് തീരുമാനത്തിനെതിരെയുള്ള ജനരോഷം കണ്ട ഇന്ത്യയുടെ വൈസ്രോയി ഹാര്ഡിന്ജ് പ്രഭുവിന് മനസ്സിലായിരുന്നു കൽക്കത്ത ഒരു തലസ്ഥാനം എന്ന നിലയിൽ മേലിൽ സുരക്ഷിതമല്ല എന്ന് . അതിനാൽ 1911 ൽ തന്നെ രാജ്യതലസ്ഥാനം മധ്യേന്ത്യയിലേക്ക് മാറ്റണമെന്ന് അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലേക്ക് അറിയിച്ചിരുന്നു. 

ലോകത്തിന്റെ തന്നെ തലസ്ഥാനമാകാൻ പോരുന്ന ഒരു തലച്ചോറുപോലെ തോന്നിപ്പിക്കുന്ന , ഭീമൻ തൂണുകളിൽ തല ഉയർത്തി നിൽക്കുന്ന അതിസുന്ദരമായ ആധുനിക വാസ്തുബൃഹദീശ്വരം ! ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ് മന്ദിരം . അതുണ്ടായപ്പോൾ കൊളോണിയലിസത്തിന്റെ സൂര്യനസ്തമിക്കാത്ത വിജയവൈജയന്തിയുടെ അനശ്വരസ്വപ്നമായിരുന്നെങ്കിൽ , ഇന്ത്യൻ ജനത അത് ആധുനിക ജനാധിപത്യത്തിന്റെ സ്വപ്നമന്ദിരമാക്കിമാറ്റാൻ അതിനെ പിടിച്ചെടുത്തു.

ആറേക്കർ സ്ഥലത്ത് പണി പൂർത്തിയായ കെട്ടിടം കണ്ടിട്ട് Prince Arthur, the Duke of Connaught പറഞ്ഞത് ഏതെൻസിലെ അക്രോപോളിസിനെപ്പോലെ , ഞെട്ടിപ്പിക്കുന്ന എടുപ്പ് എന്നാണ്. വാസ്തുശില്പികളായിരുന്ന ഹെർബെർട് ബേക്കറും എഡ്വിൻ ലറ്റിയൻസും തമ്മിലുള്ള ആരോഗ്യകരമായ സംവാദങ്ങൾ ഭാവിയിലെ ഏതുനഗരനിർമ്മാതാക്കൾക്കുമുള്ള വഴികാട്ടിയാണ്. ബേക്കർ നിർദേശിച്ചിരുന്നത് ത്രികോണാകൃതിയിലുള്ള ഒരു പാർലമെന്റായിരുന്നു , എന്നാൽ ലറ്റിയൻസകാട്ടെ പുതിയ മന്ദിരത്തെ വൃത്താകൃതിയിൽ സങ്കൽപ്പിച്ചു .

ഇന്ത്യ പുതിയ പാർലമെന്റ് മന്ദിരം പണിയുമ്പോൾ നമുക്ക് നിലവിലുള്ള കെട്ടിടത്തിന്റെ നിർമ്മാണത്തിന്റെ രോമാഞ്ചജനകമായ കഥ കേൾക്കാം .

പോഡ്‌കാസ്റ്റിലേക്ക് സ്വാഗതം ! Please use headphones to listen the podcast .

സ്നേഹത്തോടെ 

എസ് . ഗോപാലകൃഷ്ണൻ 

16 May 2021 

ഡൽഹി 

dillidalipodcast.com