ویژه برنامه‌ی #ریشه_های_شکست مهم‌ترین اپیزود #پادکست_میدان_فردوسی است که در آستانه‌ی پایان این پادکست منتشر می‌شود. ریشه‌های شکست، چکیده‌ای از تمام آن چیزی‌ست که در این «چهار سال» در قالب «هشتاد و پنج ساعت» گفتار پژوهشی گفته‌ایم. حتی اگر هیچ‌کدام از اپیزودهای ما را گوش نکرده‌اید، این اپیزود اهمیت شاهنامه را همراه با جزئیاتی تماماً کاربردی و معاصر برای ایران امروز بیان می‌دارد و به بررسی عوامل شکست ما می‌پردازد؛ عواملی که از زمان آغاز #ساسانیان وارد فرهنگ ملّی ما شد و در دوره‌ی اسلامی به اوج خود رسید و در نتیجه، شکست‌های پیاپی ما را تا امروز رقم زد.

.

قسمت سوم از فصل سوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌‌های مورد استفاده در این قسمت :

۱- درآمدی بر ساختار اسطوره‌ای شاهنامه اثر بهار مختاریان

۲- دیپلماسی در شاهنامه اثر علی سهامی

۳- سوگ سیاوش اثر شاهرخ مسکوب

۴- برای عشق به میهن اثر مائوریتسیو ویرولی

۵- در ستایش خودآیینی و ملی اندیشیدن اثر حسین توکلی

.

⏱مدت زمان اپیزود: ۷۵ دقیقه

.

💢 به اطلاع مخاطبین محترم می‌رسانیم:

با توجه به اینکه در چهار سال گذشته، هشتاد ساعت مطلب پژوهشی را خدمت شما همراهان فرهیخته ارائه کرده‌ایم، در این فصل برخلاف فصل‌های پیشین به صورت تخصصی بر یک کتاب تمرکز نخواهیم کرد و به جای آن، از چندین کتاب صحبت خواهیم کرد و مهم‌ترین مطالبِ تعدادی از کتاب‌ها را تشریح می‌کنیم. جزئیات روش کارِ ما در فصل سوم به تفصیل در اپیزود تشریح شده است.

قسمت دوم از فصل سوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد

.

کتاب‌‌های مورد استفاده در این قسمت:

۱- افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی - پروانه پورشریعتی

۲- شاهنامه و پایان ساسانیان - زاگرس زند

۳- مرگ یزدگرد - بهرام بیضایی

۴- از پاژ تا دروازه‌ی رزان - محمدجعفر یاحقی

۵- پنج گفتار در زمان و زندگانی فردوسی - مهدی سیدی

.

💢 به اطلاع مخاطبین محترم می‌رسانیم:

با توجه به اینکه در چهار سال گذشته، هشتاد ساعت مطلب پژوهشی را خدمت شما همراهان فرهیخته ارائه کرده‌ایم، در این فصل برخلاف فصل‌های پیشین به صورت تخصصی بر یک کتاب تمرکز نخواهیم کرد و به جای آن، از چندین کتاب صحبت خواهیم کرد و مهم‌ترین مطالبِ تعدادی از کتاب‌ها را تشریح می‌کنیم. جزئیات روش کارِ ما در فصل سوم به تفصیل در اپیزود تشریح شده است.

قسمت اول از فصل سوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌‌های مورد استفاده در این قسمت :

۱- فردوسی نامه اثر ملک الشعرای بهار

۲- فردوسی و شاهنامه او اثر حسن تقی زاده

۳- فردوسی و شعر او اثر مجتبی مینوی

۴- سرچشمه‌های فردوسی شناسی اثر محمدامین ریاحی

۵- ز آواز و بانگ نای اثر نیما تجبر

.

⏱️مدت زمان اپیزود: ۹۰ دقیقه

.

💢 به اطلاع مخاطبین محترم می‌رسانیم:

با توجه به اینکه در چهار سال گذشته، هشتاد ساعت مطلب پژوهشی را خدمت شما همراهان فرهیخته ارائه کرده‌ایم، در این فصل برخلاف فصل‌های پیشین به صورت تخصصی بر یک کتاب تمرکز نخواهیم کرد و به جای آن، از چندین کتاب صحبت خواهیم کرد و مهم‌ترین مطالبِ تعدادی از کتاب‌ها را تشریح می‌کنیم. جزئیات روش کارِ ما در فصل سوم به تفصیل در اپیزود تشریح شده است.

.

قسمت بیست و یکم از فصل دوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌ مورد استفاده در این اپیزود:

فکر سیاسی در شاهنامه فردوسی اثر وحید بهرامی

.

در این ایپزود فصل سوم و چهارم کتاب به صورت کامل تشریح شده است.

در فصل سوم با عنوان <سامان سیاسی در شاهنامه فردوسی> موارد ذیل را بررسی خواهیم کرد:

۱- تکنیک‌های آیین شهریاری

۲- تکینک‌های آیین پهلوانی

۳- تکنیک‌های آیین دستور

۴- تکنیک‌های آیین موبدان

۵- تکنیک‌های آیین دبیران

۶- گنجور (حسابدار و امانتدار)

و در فصل چهارم با عنوان <محدودیت‌های قدرت سیاسی در شاهنامه فردوسی> نیز موارد ذیل را بررسی خواهیم کرد:

۱- نیروی الهی عامل محدودکننده قدرت

۲- طبقات اجتماعی عامل محدودکننده قدرت

۳- هنجارها عامل محدودکننده قدرت سیاسی

۴- مردم عامل محدودکننده قدرت سیاسی

.

قسمت بیستم از فصل دوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌ مورد استفاده در این اپیزود:

فکر سیاسی در شاهنامه فردوسی اثر وحید بهرامی

.

در این ایپزود فصل اول و دوم کتاب به صورت کامل تشریح شده است.

در فصل اول با عنوان <مشروعیت سیاسی در شاهنامه فردوسی> موارد ذیل را بررسی خواهیم کرد:

۱- فرمانروایی الهی

۲- فرمانروایی فرودستی طبیعی

۳- فرمانروایی کمال‌خواهانه

۴- فرمانروایی مبتنی بر رضایت

و در فصل دوم با عنوان <غایت امر سیاست در شاهنامه فردوسی> نیز موارد ذیل را بررسی خواهیم کرد:

۱- امنیت به مثابه غایت امر سیاست

۲- فضیلت به مثابه غایت امر سیاست

۳- رفاه و حداکثر شادی شهروندان به عنوان غایت امر سیاست

۴- مردم‌داری به مثابه غایت امر سیاست

۵- عدالت و شایسته‌سالاری (اشه) به مثابه غایت امر سیاست

.

قسمت نوزدهم از فصل دوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌ مورد استفاده در این اپیزود:

ارمغان مور اثر شاهرخ مسکوب

.

در این ایپزود تمامی پنج فصل کتاب را بررسی کرده‌ایم و خواهیم گفت:

۱- جمشید به دلیل عصیان‌گری علیه خداوند، اولین انسان در شاهنامه است.

۲- عروج کیخسرو ور شاهنامه به این دلیل است که طبق اوستا کیخسرو زنده‌ی جاوید است و در پایان تاریخ باید همراه با سوشیانت فرزند رهایی‌بخش زرتشت دوباره به هستی بازگردد. و تاکید او برای پادشاهی لهراسپ هم به این دلیل است که کیخسرو می‌داند این خاندان در زمان گشتاسپ یاور زرتشت خواهد شد تا سوشیانت متولد شود.

۳- تاریخ حماسی در شاهنامه با پادشاهی فریدون آغاز می‌شود؛ چراکه او با تقسیم جغرافیا و تشکیل رسمیِ کشور ایران و سایر کشورها، بانیِ جنگ‌های بعدی شد.

۴- با تشریح کامل اسطوره‌ی آفرینش از منظر ایرانیان، مشخص می‌شود که این اسطوره یکی از انسانی‌ترین اعتقادات تاریخ بشر است.

۵- با مقایسه‌ی شاهنامه و تاریخ طبری مشخص می‌شود که فردوسی دیدگاهی کاملا غیر مذهبی و اساساً سیاسی به تاریخ بشر داشته است.

۶- در اندیشه‌ی ایرانشهری، بین اشه و داد یک پیوند ذاتی وجود دارد. اهورامزدا با اشه (آیین راستی) از نظم گیتی پاسداری می‌کند و پادشاه هم با داد از ایرانشهر پاسداری می‌کند. ایجاد اختلال در داد، باعث آشفتگی در کل نظام هستی (اشه) می‌شود.

۷- مفهوم اشه در زمان ساسانیان تحریف شد و باعث ایجاد نظام طبقاتی در جامعه شد.

.

قسمت هجدهم از فصل دوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌ مورد استفاده در این اپیزود:

با نگاه فردوسی اثر باقر پرهام

.

گزیده‌ای از مطالب تشریح شده در این اپیزود:

۱- ابیات مربوط به مدح پیامبر اسلام و شخصیت‌های اسلامی که در مقدمه آمده‌اند، الحاقی هستند و سروده‌ی فردوسی نیستند.

۲- شاهنامه قابل مقایسه با کتاب شهریار اثر نیکولو ماکیاولی می‌باشد و نگاهی واقع‌گرایانه به سیاست دارد. رستم نیز نگاهی واقع‌گرایانه به سیاست دارد و این نگاه کاملاً در تضاد با نگاه اخلاق‌گرایانه‌ی سیاوش به سیاست است. شاهنامه به ما می‌گوید که آنچه اولویت دارد، صرفا ایران است و منافع ملّی ایران. به همین دلیل نیز آنکه جهان‌پهلوان ایران است، رستم است و نه سیاوش. رستم برای حفظ ایران، بارها حیله می‌کند و این دقیقا منطبق با آرای ماکیاولی است.

۳- لزوم جدایی دین از سیاست، اول از همه در اندیشه‌ی ایرانشهری بیان شده است و شاهنامه، نماد این اندیشه است.

۴- سهروردی از مهمترین عاملان تحریف شاهنامه به سوی خوانش‌های عرفانی است.

۵- فردوسی صرفا یک معنویت‌گرا بوده و به هیچ مذهب خاصی باور نداشته است. حتی نگاه او به پس از مرگ‌ نیز منطبق با نگاه مذهبی نیست و فقط می‌توان گفت که او به جاودانگی روح باور داشته است.

۶- برخورد فردوسی با مقوله‌ی مرگ در ابتدا بسیار ساده است ولی به تدریج دچار چالش‌های جدی می‌شود.

قسمت هفدهم از فصل دوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌ مورد استفاده در این اپیزود:

تراژدی قدرت در شاهنامه اثر مصطفی رحیمی

.

در این اپیزود مقوله‌ی قدرت از منظر فلسفه‌ی سیاسی بررسی می‌شود و همچنین خواهیم گفت:

۱- داستان رستم و اسفندیار نقد حکومت‌های مذهبی و شریعت‌گرا می‌باشد که در برابر آن باید از امر آزادی پاسداری کرد. همانطور که رستم نیز با مقاومت در برابر دست به بند دادن، از امر عمومی آزادیِ تمام ایرانیان پاسداری می‌کند.

۲- داستان رستم و سهراب نقد اندیشه‌ها و حکومت‌های ایدئولوژیک است. از منظر نویسنده، سهراب قابل مقایسه است با شخصیت‌هایی چون هیتلر، استالین و مارکس که اگرچه که مذهبی نیستند، اما با اندیشه‌های انقلابی و وعده‌ی ایجاد بهشت روی زمین، دوزخ را ارمغان می‌آورند؛ همانگونه که سهراب نیز با اندیشه‌ی ایجاد صلح جهانی، باعث جنگ‌‌افروزی شد و ایران را تا مرز سقوط پیش برد. در این داستان نیز رستم نماد لزوم مقابله‌ی ایرانیان در برابر اندیشه‌های ایدئولوژیک است.

از نظر نویسنده، شاهنامه تمام تاریخ بشر را آسیب‌شناسی کرده است.

.

قسمت شانزدهم از فصل دوم پادکست میدان فردوسی منتشر شد.

.

کتاب‌ مورد استفاده در این اپیزود:

فردوسی و شاهنامه اثر منوچهر مرتضوی

.

در این اپیزود، نقش روشنفکریِ قرن بیستم در تثبیت ایران‌ستیزی را بررسی کرده‌ایم. از نظر جناب استاد مرتضوی، نقش جریانِ روشنفکری در قرن بیستم، حتی از حمله‌ی اعراب و حمله‌ی مغول هم برای ایران بحران‌سازتر بوده است و سهم بیشتری در نابودی تمدنِ ایران داشته‌‌اند.

همچنین بررسی شده است:

۱- فرّ به معنای امید برای حیات ایران و دفاع از آرمانِ ایران.

۲- ارتباط سهروردی و شاهنامه.

۳- تفسیر جناب استاد مرتضوی از داستان رستم و سهراب

۴- تفسیرِ تاریخیِ داستان فریدون و ضحاک در نسبت با نبرد قوم ماد با قوم آشور