Jak powrót Donalda Trumpa do władzy wpłynął na relacje amerykańsko-ukraińskie i pozycję Wołodymyra Zełenskiego? W jaki sposób Unia Europejska zareagowała na wycofanie się USA z finansowania Ukrainy? Na czym polega nowa ukraińska doktryna „strategicznej neutralizacji” i jakie sukcesy przyniosła?W tym odcinku „Rozumieć Ukrainę” podsumujemy ten trudny rok, analizując chłodne relacje z USA po powrocie Donalda Trumpa, w tym upokarzające „grillowanie” Zełenskiego w Białym Domu oraz kontrowersyjne spotkanie Trumpa z Putinem na Alasce,. Omówimy przebudzenie Europy, która wobec transakcyjnej polityki Waszyngtonu musiała przejąć ciężar finansowania Ukrainy, uruchamiając mechanizm pożyczkowy na 90 miliardów euro. Analizujemy sytuację na froncie, gdzie Ukraina mierzy się z brakiem żołnierzy, ale odnosi sukcesy w wojnie dronowej, w tym spektakularną operację „Pajęczyna” wymierzoną w rosyjskie lotnictwo,. Nie pomijamy też wątków wewnętrznych, takich jak dymisja Andrija Jermaka w cieniu skandali korupcyjnych, oraz ewolucji polskiej polityki, która przechodzi od emocjonalnych haseł o wdzięczności do pragmatycznego, transakcyjnego podejścia do bezpieczeństwa.

00:00 - Wstęp 

06:19 - Grillowanie Zełenskiego w Białym Domu

14:32 - Spotkanie Trumpa z Putinem na Alasce

19:10 - Szokujący plan pokojowy (28 punktów)

38:25 - Doktryna „strategicznej neutralizacji” Rosji

44:28 - Przesilenie polityczne w Kijowie

52:41 - „Polskie Pearl Harbor” i koniec złudzeń

01:01:11 - Prognoza: Pesymistyczny liberalizm

Książki:

"Dziki Zachód Europy Wschodniej" Pawło Kazarina

“Świadectwo” Wiktorii Ameliny

“Arabeski” Serhija Żadana

“Czerwone ślady na czarnym” Iryny Ciłyk

Filmy:

“2000 m od Andrijwki” Mstyslava Chernova

“Miesiąc miodowy” Zhanny Ozirnej

“Dwóch prokuratorów” Serhieja Łoźnicy

Za produkcję odpowiadają:

Mikołaj Maluchnik | Oko press

Kamil Wrona | Oko press

Anna Fedas | Fundacja Batorego

Katarzyna Groblewska | Fundacja Batorego

Kinga Pękalska | Fundacja Batorego

Zoriana Samotiy | Fundacja Batorego

Jesteśmy też tutaj: FB: https://www.facebook.com/FundacjaBatoregoIG: https://www.instagram.com/fundacjabatorego/www: https://www.batory.org.pl/

Podcast finansowany ze środków Open Society Foundations

W tym odcinku podcastu "Rozumieć Ukrainę" analizujemy najnowsze wzmożenie dyplomatyczne w związku z wojną w Ukrainie, które rozpoczęło się od 28-punktowego planu Donalda Trumpa na zakończenie konfliktu.W jaki sposób wewnętrzna polaryzacja polityczna i słabość zaplecza wpływają na zdolność europejskich liderów do skutecznej realizacji ambitnej polityki wobec Ukrainy? Jakie warunki pokoju są nieakceptowalne dla ukraińskiego społeczeństwa i jak długo Ukraińcy deklarują gotowość ponosić koszty wojny?Zapraszamy na kolejny odcinek podcastu „Rozumieć Ukrainę”, przyjrzymy się, co pozostało z fali negocjacji wywołanej przez Donalda Trumpa po publikacji jego 28-punktowego planu na zakończenie wojny, który miał zmusić innych do pokazania, jakie mają karty. Zastanowimy się, jak na sytuację wpływa nowa narodowa strategia bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych, która otwarcie stwierdza, że USA kończą pełnienie roli „żandarma świata”, ponieważ nie mają już na to siły,. Omawiamy, jak presja ze strony Stanów Zjednoczonych zmusiła liderów europejskich do „ogarnięcia się”, skutkując m.in. decyzją o bezterminowym zamrożeniu rosyjskich aktywów w celu zapewnienia stabilnej pomocy Ukrainie. Poruszamy również kwestię wątłego zaplecza politycznego w Europie dla realizacji ambitnej polityki, wynikającego z polaryzacji i wzrostu roli sił skrajnie prawicowych.Zapraszamy do słuchania!00:00 - Wstęp 02:25 - Analiza 28-punktowego planu Trumpa i procesów negocjacyjnych05:26 - Koniec roli USA jako "żandarma świata"08:28 - Europa jako "arena rozgrywek" i podmiotowość17:09 - Retoryczne przebudzenie Europy i niepokojące trendy w opinii publicznej28:15 - Wyzwania geostrategiczne Europy: budowanie sojuszy z Globalnym Południem35:49 - Odporność i determinacja społeczeństwa ukraińskiego49:19 - Strategiczna neutralizacja: ataki Ukrainy na cele w RosjiNowy „plan pokojowy Trumpa”: do czego zmuszają Ukrainę - https://zn.ua/ukr/WORLD/novij-mirnij-plan-trampa-do-choho-primushujut-ukrajinu-analiz-chotirokh-dokumentiv.html Ukraina rozszerza wojnę morską - https://resurgamhub.org/ua/analytics/europe/ukraine-expands-its-naval-warfare-russian-oil-tankers-are-no-longer-safe-in-the-black-sea Polityczne konsekwencje dymisji Andrija Jermaka - https://www.liga.net/en/politics/opinion/political-consequences-of-yermaks-resignationPonad 60% Ukraińców ufa Zełenskiemu – sondaż - https://www.pravda.com.ua/news/2025/12/15/8011872/?utm_source Nothing Is Forever Lost - Analiza ukraińskiego ruch oporu pod okupacją - https://icds.ee/en/nothing-is-forever-lost-ukraines-multi-domain-resistance-and-the-future-of-peace/ Reprezentatywne badanie socjologiczne na temat ukraińskiej tożsamości narodowej i obywatelskiej (2025) - https://mms.gov.ua/storage/app/sites/16/Patriotychne_vyhovannia/Soc_doslidzhennia/2025/2025-prezentaciia-sociologicnogo-doslidzennia-u-sferi-utverdzennia-ukrayinskoyi-nacionalnoyi-ta-gromadianskoyi-identicnosti.pdf"Carol of the Bells” - https://www.youtube.com/watch?v=qM4X-8NWf2IZa produkcję odpowiadają:Mikołaj Maluchnik | Oko pressKamil Wrona | Oko pressAnna Fedas | Fundacja Batorego Katarzyna Groblewska | Fundacja BatoregoKinga Pękalska | Fundacja BatoregoZoriana Samotiy | Fundacja BatoregoJesteśmy też tutaj: FB: https://www.facebook.com/FundacjaBatoregoIG: https://www.instagram.com/fundacjabatorego/www: https://www.batory.org.pl/Podcast finansowany ze środków Open Society Foundations

Ukraina w ciągu 11 lat trwania konfliktu straciła aż 10 milionów mieszkańców, wliczając w to emigrację, ofiary śmiertelne oraz nienarodzone dzieci. W sferze geopolitycznej nowa strategia USA, określana przez autorów mianem „abdykacji przez siłę”, budzi niepokój o wycofanie się Stanów z roli strażnika światowego bezpieczeństwa

Dlaczego Polska jest nieobecna przy kluczowych stołach negocjacyjnych? Jak ogromna jest skala katastrofy demograficznej Ukrainy? Co oznacza nowa strategia bezpieczeństwa USA i dlaczego budzi lęk?

Zapraszamy na odcinek w którym łączymy analizę bieżących wstrząsów geopolitycznych z naszą relacją z wyprawy na Zakarpacie – regionu, który staje się soczewką przemian wojennej Ukrainy. Zastanawiamy się, dlaczego mimo wydawania 5% PKB na zbrojenia Polska jest nieobecna przy kluczowych stołach negocjacyjnych, co budzi zdziwienie w Kijowie. Następnie przenosimy się na Zakarpacie, by opowiedzieć o fenomenie „wielkiej relokacji” – przenoszeniu całych fabryk i szkół z zagrożonego wschodu do małych miasteczek jak Pereczyn, co rodzi zarówno szanse gospodarcze, jak i napięcia kulturowe czy płacowe między „miejscowymi” a przybyszami. Całość klamrujemy refleksją Witalija Portnikowa o tym, że wojna ta może nie mieć klasycznego finału, więc najważniejszym wyzwaniem staje się to, by w cieniu stałego zagrożenia nieuczciwość nie stała się normą społeczną, oraz polecamy poruszające filmy dokumentujące tę nową rzeczywistość.

00:00 - Wstęp

03:28 - Nowa strategia bezpieczeństwa USA i jej konsekwencje dla Europy

12:54 - Rola społeczeństwa obywatelskiego w obliczu niepewności geopolitycznej

16:16 - Zakarpacie jako bezpieczna przystań i specyfika regionu

26:10 - Relokacja przemysłu ze wschodu na zachód Ukrainy

29:27 - Napięcia społeczne i kulturowe między miejscowymi a przesiedleńcami

41:50 - Wnioski Witalija Portnikowa: Życie w cieniu niekończącej się wojny

44:29 - Katastrofa demograficzna Ukrainy

56:00 - Tożsamość środkowoeuropejska a ukraińska

01:03:32 - Kącik filmowy: Obraz wojny w kinie dokumentalnym i fabularnym

Filmy: „2000m od Andrijwki”, „Miesiąc Miodowy”, „Listy do Theo”, „Dowżenko”, „Malewicz”, „Jesteś Wszechświatem”, „Obiekt Kachowski”

Is Trump’s Ukraine Peace Deal a Faustian Bargain? - https://www.cfr.org/expert-brief/trumps-ukraine-peace-deal-faustian-bargain?utm_sourceBeyond Trump’s flip-flops on Putin, what might an Ukraine peace settlement look like? - https://www.chathamhouse.org/2025/10/beyond-trumps-flip-flops-putin-what-might-ukraine-peace-settlement-look?utm_sourceA carve-up in gift wrapping: Trump’s peace plan puts the sacrifice on Ukraine - https://www.theguardian.com/world/2025/apr/25/a-carve-up-in-gift-wrapping-trumps-peace-plan-puts-the-sacrifice-on-ukraine?utm_sourceZakarpacie - https://www.ukrainer.net/regions/zakarpattya/„Korupcja, zabawa w chowanego i uklady. Jak miliony „uchylających się” unikają odpowiedzialności w Ukrainie" - https://www.pravda.com.ua/articles/2025/11/05/8005881/?utm_source„Dlaczego mobilizacja poniosła klęskę i jak to naprawić" - https://bukvy.org/prychyny-provalu-mobilizacziyi-ta-yak-yih-vypravyty/?utm_source

Za produkcję odpowiadają:

Mikołaj Maluchnik | Oko press

Kamil Wrona | Oko press

Anna Fedas | Fundacja Batorego

Katarzyna Groblewska | Fundacja Batorego

Kinga Pękalska | Fundacja Batorego

Zoriana Samotiy | Fundacja Batorego

Jesteśmy też tutaj:

FB: https://www.facebook.com/FundacjaBatorego

IG: https://www.instagram.com/fundacjabatorego/

www: https://www.batory.org.pl/

Podcast finansowany ze środków Open Society Foundations

W tym wyjątkowym odcinku, nagranym z udziałem publiczności w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, wspólnie z prof. Jarosławem Hrycakiem zastanawiamy się nad przyszłością wojny, która trwa już niemal 12 lat.Nie pytamy tylko o to, kiedy ucichną działa, ale przede wszystkim o to, czym w obecnych realiach jest zwycięstwo Ukrainy. Czy to wciąż marzenie o „kawie na Krymie”, czy raczej pragmatyczna „strategiczna neutralizacja” Rosji, która uniemożliwi jej realizację imperialnych celów?.

Na czym polega pesymistyczny scenariusz dla Ukrainy, który nie oznacza jej militarnego podboju? Jak zdefiniować „zwycięstwo Ukrainy”, gdy szybkie odzyskanie terytoriów jest niemożliwe?

Analizujemy dwa główne scenariusze: optymistyczny, w którym Ukraina pokonuje „ostatni kilometr maratonu”, reformując sądownictwo i walcząc z korupcją,, oraz pesymistyczny, w którym kraj pogrąża się w stagnacji i wewnętrznych konfliktach. Rozmawiamy szczerze o tym, czego Zachód nie rozumie w charakterze tej nowoczesnej wojny i jak strach przed eskalacją paraliżuje decyzje o pomocy. Poruszamy także niezwykle ważny, choć rzadko omawiany wątek „dwóch armii” wewnątrz ukraińskich sił zbrojnych – starcia nowoczesnej mentalności z sowieckim sposobem dowodzenia.

Zapraszamy do słuchania!

00:00 - Wstęp

07:22 – Definicja ukraińskiego zwycięstwa i perspektywa długiej wojny

12:57 – Scenariusz pesymistyczny: wewnętrzna „zimna wojna domowa”

16:30 – Perspektywa Polski i Zachodu oraz polityczne cele Kremla

22:45 – Zagrożenia dla integracji z UE i postawa ukraińskich elit

33:01 – Nieprzygotowanie NATO do nowoczesnej wojny.

39:39 – Wewnętrzne problemy Ukrainy: populizm rządu i „dwiearmie”

48:39 – Niewykorzystane metody osłabiania Rosji

66:49 – Pytania od publiczności: śmierć Putina, Chiny i przyszłość Polski.

https://mck.krakow.pl/artykul/jaroslaw-hrycak-ukraina-wyrwac-sie-z-przeszlosci - książka Prof.Hrycaka przedstawia ponad tysiąc lat historii Ukrainy, analizując dzisiejsze wyzwania i przyszłe szanse kraju w historycznej perspektywie.

https://www.pravda.com.ua/eng/articles/2025/12/01/8009732/ - A Ukrainian Manifesto - wizja przyszłości Ukrainy autorstwa ukraińskich intelektualistów, opublikowana 1 grudnia 2025 roku, określająca zwycięstwo kraju w wymiarze militarnym, politycznym i społecznym.

https://www.kiis.com.ua/?lang=ukr&cat=reports&id=1565&page=1 - ogólnokrajowe badanie z października 2025 roku dotyczące postaw Ukraińców wobec jedności kraju.

https://site.ua/valerii.pekar/scenariyi-zaversennya-viini-pidsumki-forsaitu-iyooon8 - analiza oparta na eksperckim foresighcie, systematyzująca możliwe scenariusze zakończenia wojny oraz kluczowe uwarunkowania determinujące ich realizację.

https://nv.ua/ukr/world/geopolitics/zelenskiy-u-bryusseli-rozpoviv-pro-rol-nato-u-pripinenni-viyni-v-ukrajini-video-50459246.html - śledztwo ujawniające, jak Rosja omija sankcje, wykorzystując mechanizm fikcyjnego tranzytu.

Za produkcję odpowiadają:

Mikołaj Maluchnik | Oko press

Kamil Wrona | Oko press

Anna Fedas | Fundacja Batorego

Katarzyna Groblewska | Fundacja Batorego

Kinga Pękalska | Fundacja Batorego

Zoriana Samotiy | Fundacja Batorego

Jesteśmy też tutaj:

FB: https://www.facebook.com/FundacjaBatorego

IG: https://www.instagram.com/fundacjabatorego/www: https://www.batory.org.pl/

Podcast finansowany ze środków Open Society Foundations

W najnowszym odcinku „Rozumieć Ukrainę” przyglądamy się jednocześnie sytuacji społecznej, politycznej i militarnej Ukrainy, zaczynając od świeżej relacji z Charkowa - miasta żyjącego pod stałym ostrzałem.

Jak wygląda codzienność w Charkowie i co mówi o odporności ukraińskiego społeczeństwa? Jaka jest realistyczna perspektywa zakończenia wojny według Ukraińskich ekspertów? Dlaczego Ukraińcy ufają armii

Społeczeństwo ukraińskie zachowuje niezwykłą odporność, charakteryzującą się bardzo wysokim zaufaniem horyzontalnym (do siebie nawzajem, do armii i wolontariuszy), przy jednoczesnym bardzo niskim zaufaniu do instytucji państwowych, takich jak rząd czy wymiar sprawiedliwości.

Rozmawiamy przede wszystkim o najnowszym obrazie społecznym Ukrainy. Omawiamy zarówno paradoksy życia w ogarniętym wojną Charkowie, pędzącą karuzelę dyplomatycznego wzmożenia inicjowaną przez administrację amerykańską i Donalda Trumpa, jak i wewnętrzne pęknięcia państwa ukraińskiego spowodowane centralizacją władzy i wysokim poziomem korupcji, zestawiając to z niezwykłą odpornością społeczną i wysokim zaufaniem horyzontalnym Ukraińców.

Zapraszamy do słuchania!

00:00 - Wstęp

02:35 - Obraz niezłomnego Charkowa

10:03 - Trump vs. Rosja - próba zakończenia przemocy

28:08 - Wewnętrzne konsekwencje afery korupcyjnej

57:11 - Kondycja społeczeństwa Ukraińskiego - kongres socjologów w Charkowie

Czy Ukraińcy zmierzają w kierunku jedności i jak postrzegają przyszłość Ukrainy? https://www.kiis.com.ua/?lang=eng&cat=reports&id=1565&page=1

Postrzeganie walki z korupcją na Ukrainie i stosunek Ukraińców do krytyki działań władz w okresie pełnej inwazji: https://www.kiis.com.ua/?lang=eng&cat=reports&id=1562&page=1

Stosunek do utworzenia rządu jedności narodowej: https://www.kiis.com.ua/?lang=eng&cat=reports&id=1560&page=2

Badanie poparcia Wolodymyra Zełeńskiego, Wałerija Załużnego i Kyryła Budanowa: https://www.rbc.ua/rus/news/zaluzhniy-budanov-zelenskiy-komu-naybilshe-1760364525.html

O odporności społeczeństwa obywatelskiego Ukrainy w czasie wojny: https://www.batory.org.pl/publikacja/odpornosc-i-solidarnosc-ukrainskie-spoleczenstwo-wobec-wojny/

Za produkcję odpowiadają:

Mikołaj Maluchnik | Oko press

Kamil Wrona | Oko press

Anna Fedas | Fundacja Batorego

Katarzyna Groblewska | Fundacja Batorego

Kinga Pękalska | Fundacja Batorego

Zoriana Samotiy | Fundacja Batorego

Jesteśmy też tutaj:

FB: https://www.facebook.com/FundacjaBatorego

IG: https://www.instagram.com/fundacjabatorego/

www: https://www.batory.org.pl/

Podcast finansowany ze środków Open Society Foundations

W czwartym sezonie podcastu „Rozumieć Ukrainę” kontynuujemy przedzieranie się przez mgłę wojny, stereotypy i resentymenty, by zaglądać głębiej pod powierzchnię wydarzeń, gdyż prawda o ukraińskiej rzeczywistości jest kluczowa dla naszego bezpieczeństwa.

Czego o nowym paradygmacie wojny i zarządzaniu zmianą może się nauczyć Polska od Ukrainy? Czy afera Energoatomu osłabi ukraińską odporność, a korupcja jest większym zagrożeniem niż wojna?

Ukraina jest źródłem innowacji społecznych, które mogą inspirować Europę do budowania odporności. Analizujemy asymetrie w relacjach polsko-ukraińskich: Ukraińcy widzą się jako tarczę powstrzymującą Rosję, podczas gdy Polacy często podkreślają rolę hubu logistycznego. Oceniamy paradoks polskiej "realpolitik", która nagle ustępuje miejsca opowieściom honorowo-godnościowym o niewdzięczności.

Rozmawiamy o niejasnych celach strategicznych Polski w regionie, zastanawiając się, dlaczego nie zostaliśmy liderem Europy Środkowej. W kontekście wewnętrznych wyzwań omawiamy najnowszą aferę korupcyjną w Energoatomie, historyczne tło oligarchizacji oraz ryzyko tego, że brak integracji Ukrainy z UE/NATO stworzy za naszą granicą „strefę chaosu”. Podkreślamy konieczność nauczenia się od Kijowa nowego paradygmatu wojny i tempa zarządzania zmianą.

Zapraszamy do słuchania!

00:00 - Wstęp

03:34 - Asymetrie w relacjach Polska-Ukraina

08:51 - Paradoks polskiej Realpolitik i Resentymenty

09:59 - Ukraińska nieufność i dążenie do własnej siły

12:03 - Wpływ blokady granicy na wysiłek zbrojny Ukrainy

22:17 - Zmiana paradygmatu wojny i blokada w Polsce

30:11 - Ryzyko stworzenia „Strefy Chaosu”

33:58 - Analiza braku polskiego przywództwa w Europie Środkowej

41:14 - Afera korupcyjna w Energoatomie i rola oligarchów

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na tematy poruszane w odcinku:

Poland and Poles as seen by Ukrainians 2024 — Mieroszewski Centre, 2024 - https://mieroszewski.pl/en/knowledge/public-opinion-research/poland-and-poles-as-seen-by-ukrainians-2024

Dziesięć lat walki z korupcją: sukcesy i wyzwania stojące przed Ukrainą — Fundacja Batorego, 2024 - https://www.batory.org.pl/publikacja/dziesiec-lat-walki-z-korupcja-sukcesy-i-wyzwania-stojace-przed-ukraina/

Ukraina w obliczu korupcji. Historia walki o wiarygodność — Fundacja Batorego, 2024 - https://www.batory.org.pl/publikacja/ukraina-w-obliczu-korupcji-historia-walki-o-wiarygodnosc/

Reforma instytucji antykorupcyjnych: konsekwencje dla przyszłości politycznej Ukrainy — Fundacja Batorego, 2024 - https://share.google/XrAMgsQGqyU6JDWSe 

Rewolucja na kartonie — Fundacja Batorego, 2024 - https://share.google/zPfRm1whQzH9LRifA

Perception of corruption in Ukraine: Where does it come from? — VoxUkraine, 2024 - https://voxukraine.org/en/perception-of-corruption-in-ukraine-where-does-it-come-from