បណ្ដាស្ថាប័នរដ្ឋនិងអ្នកសេដ្ឋកិច្ចថៃ បានកត់សម្គាល់ពីការរង្គោះរង្គើសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសមួយនេះ។ តួលេខដែលផ្ដល់ដោយធនាគារកណ្ដាលថៃ បានបង្ហាញថា ផលិតផលជាតិសរុប (GDP) នឹងមានកំណើនត្រឹមតែ ២.៦%ប៉ុណ្ណោះ ខណៈការនាំចេញមានកំណើនស្ទក់ត្រឹមតែ ១.២% សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩។ ការណ៍នេះនាំឱ្យមានរោងចក្រសហគ្រាសយ៉ាងហោច ១៣៩១ កន្លែង ត្រូវបិទទ្វារ។ ពលរដ្ឋខ្មែរប្រមាណ២លាននាក់ ដែលកំពុងបំពេញការងារក្នុងវិស័យសំណង់ វិស័យឧស្សាហកម្មកម្មន្តសាល វិស័យកសិកម្ម និងវិស័យសេវាកម្ម របស់ថៃ ក៏នឹងត្រូវរងផលប៉ះពាល់ផងដែរ។ លោក ឌី ថេហូយ៉ា មន្ត្រីកម្មវិធីសិទ្ធិពលករចំណាកស្រុក នៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារនិងសិទ្ធិមនុស្ស បានចូលរួមក្នុងកម្មវិធី Hello VOA ដើម្បីជជែកពីបញ្ហានេះ កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ កន្លងទៅ និងដែលមានលោក អូន ឆេងប៉រ នៃVOA ជាអ្នកសម្របសម្រួលពីរាជធានីភ្នំពេញ៕ (លោកអូន ឆេងប៉រ, Hello VOA, ភ្នំពេញ, ៥ ធ្នូ ២០១៩)

លោក​ឱក សេរីសោភក្តិ៍ អ្នក​ឯកទេស​ខាង​ផ្នែក​អភិបាលកិច្ច​ល្អ​ សម្តែង​សុទ្ទិដ្ឋិនិយម​ថា​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជានៅ​តែ​អាចចរចា​គ្នា​ដើម្បី​ស្វែង​រក​ដំណោះ​ស្រាយ​បាន​ ក្នុងគ្រាដែល​សហភាពអឺរ៉ុប​កំពុង​គំរាម​កំហែង​ដកឋានៈ​អនុគ្រោះពន្ធ​ពាណិជ្ជកម្ម​ «គ្រប់មុខ​ទំនិញ​លើកលែង​សព្វាវុធ‍»​ ឬ​ហៅ​កាត់​ថា (EBA) ដោយ​សារ​មាន​ការ​រំលោភ​បំពាន​នានា។ អ្នកវិភាគ​រូបនេះ​មើលឃើញ​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ខិតខំ​ប្រើប្រាស់​យន្តការ​ជាច្រើនដើម្បី​ដោះស្រាយ​ដែរ​ បើទោះបីជា​នៅ​ចំពោះ​មុខ​សាធារណជន​រដ្ឋាភិបាល​បាន​បង្ហាញ​ជំហរ​រឹងរូស​ក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែ​លោកបាន​ព្រមាន​ថា​ ប្រសិនបើ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​នៅ​តែ​មិន​រក​ដំណោះស្រាយ​ឱ្យ​បាន​មុន​ឱសានវាទ​ត្រឹម​ដើម​ឆ្នាំក្រោយ​ទេ​ នោះកម្ពុជា​ប្រហែល​ជានឹង​បាត់បង់​ឱកាស​ទទួល​បាន​ការ​លួង​លោម​ពី​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ហើយ​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​នឹង​កាន់តែ​មាន​ច្រើន៕ (លោក ម៉ែន គឹមសេង, Hello VOA, វ៉ាស៊ីនតោន, ២៥ វិច្ឆិកា ២០១៩)

ទឹកប្រាក់​ដែល​ពលរដ្ឋធ្វើការ​នៅ​ក្រៅប្រទេស​ផ្ញើ​ទៅ​ប្រទេស​កំណើត​វិញ គឺ​ជា​ប្រភព​ហិរញ្ញវត្ថុ​យ៉ាង​សំខាន់​មួយ សម្រាប់បណ្តា​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​ជាច្រើន។ ក្នុងរយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ គេ​ឃើញ​មាន​ការ​កើន​ឡើង​យ៉ាងខ្លាំង​នៃ​ប្រាក់​ផ្ញើ​ពីពលរដ្ឋ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេសនេះ​ ដែល​ជួយ​ដល់​ជីវភាព​គ្រួសារ ក៏ដូចជា​ការ​វិនិយោគ​ក្នុង​ស្រុក។ តើ​អ្វី​ដែល​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការកើន​ឡើង​នេះ? តើ​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​អាច​ទាញ​យក​ប្រយោជន៍​អ្វី​ខ្លះ​ពី​ប្រាក់​ផ្ញើពី​ក្រៅ​ប្រទេស​នេះ? សម្រាប់​ភាគទី៧នៃ​កម្មវិធី «‍​សេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ» របស់ VOA អ្នកនាង ទែន សុខស្រីនិត នៃ VOA បានសាកសួរលោក ហេង ឌីណា អ្នកជំនាញ​ខាង​សេដ្ឋកិច្ចមួយរូបនៅ ​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន អំពីប្រធានបទនេះ៕

វិសមភាពប្រាក់ចំណូល ឬគម្លាតរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ ជាប្រធានបទក្តៅគគុកនៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើនក្នុងពិភពលោក។ គម្លាតហួសហេតុអាចធ្វើឲ្យមានកំហឹងសង្គមនិងភាពប្រទាញប្រទង់គ្នាខ្លាំងក្នុងឆាកនយោបាយ និងសង្គម។ តើកត្តាអ្វីខ្លះដែលបណ្តាលឲ្យមានភាពវិសមភាពប្រាក់ចំណូលនេះ? តើសព្វថ្ងៃវិសមភាពទាំងនេះមានស្ថានភាពបែបណាក្នុងពិភពលោកឯ ហើយកម្រិតវិសមភាពនេះអាចមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងណា? សម្រាប់​ភាគទី៦នៃ​កម្មវិធី «‍​សេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ» របស់ VOA អ្នកនាង ទែន សុខស្រីនិត នៃ VOA បានសាកសួរលោក ហេង ឌីណា អ្នកជំនាញ​ខាង​សេដ្ឋកិច្ចមួយរូបនៅ ​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន អំពីប្រធានបទនេះ៕

សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយនៃប្រទេសចំនួន២៨ សហភាពអឺរ៉ុបមានឥទ្ធិពលទាំងផ្នែកការទូត នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ។ សហភាពអឺរ៉ុបជាទីផ្សាធំសម្រាប់ផលិតផលរបស់បណា្តប្រទេសជាច្រើន និងជាមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ ប្រភពនៃបច្ចេកវិទ្យាថ្មីដែលជាមូលដ្ឋានរបស់ក្រុមហ៊ុនធំៗជាច្រើន។ ស្របពេលជាមួយគ្នា សេដ្ឋកិច្ចរបស់បណ្តាប្រទេសនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប ក៏មានបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនដែលត្រូវដោះស្រាយ បន្ទាប់ពីមានវិបត្តសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ២០០៨ និងវិបត្តិបំណុល ២០១០ និង២០១២មក។ សម្រាប់ភាគទី៥នៃកម្មវិធីសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិរបស់ VOA អ្នកនាង ទែន សុខស្រីនិត នៃ VOA បានសាកសួរលោក ហេង ឌីណា អ្នកជំនាញ​ខាង​សេដ្ឋកិច្ចមួយរូបនៅ ​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន អំពីសក្តានុពលនៃសេដ្ឋកិច្ចសហភាពអឺរ៉ុប និងកត្តាប្រឈមនានា៕

សកម្មជន​និង​អ្នកនយោបាយ​អតីត​គណបក្ស​ប្រឆាំង​យល់​ឃើញ​ថា​ គោល​នយោបាយ​កសិកម្ម​កម្ពុជា​បរាជ័យ​ក្នុង​ការជួយ​ដល់​កសិករ​ធ្វើ​ឱ្យ​ពួកគេ​ជំពាក់​បំណុល​កាន់តែ​ច្រើន​ដោយ​គ្រួសារ​ខ្លះ​ជំពាក់​បំណុល​ស្ថាប័ន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ឬ​ធនាគារ​ពី២ដល់៥​ស្ថាប័ន។ អ្នកស្រីមូរ សុខហួរ អនុប្រធាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ ​និង​លោក​ថេង​ សាវឿន​ ប្រធាន​សម្ព័ន្ធ​សហគមន៍​កសិករ​កម្ពុជា បាន​សម្តែង​ការព្រួយ​បារម្ភ​ថា​ អន្ទាក់​បំណុល​កាន់តែ​ជ្រៅ​ នៅ​ពេល​ដែល​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​លើ​កម្ពុជា។ (លោក​ម៉ែន គឹមសេង, Hello VOA, វ៉ាស៊ីនតោន, ២៨ ​កុម្ភៈ ២០១៩)

​ការ​វិនិយោគ​ដ៏​ច្រើន​គំហុក​របស់​ចិន​បាន​នាំ​ឲ្យមាន​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ដ៏​ឆាប់​រហ័សដល់​ទី​ផ្សារ​អចលន​ទ្រព្យ​តំបន់ឆ្នេរ​របស់​កម្ពុជា​ ​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​ ​និង​តំបន់​ក្បែរ​ខាង។​ ​លោក​ ​អូន​ ​ឆេង​ប៉រ​ ​និង​អ្នកនាង​ ខាន់ សុគុំមនោនៃ​ VOA​ ​បាន​ជួប​សម្ភាស​ជាមួយ​លោក​ ​ច្រឹក​ ​សុខនីម​ ​ប្រធាន​សមាគម​អ្នក​វាយ​តម្លៃ​ ​និង​ភ្នាក់ងារ​អចលន​វត្ថុ​កម្ពុជា (CVEA)​ អំពី​ទិដ្ឋភាព​រួម​នៃ​ការ​វិនិយោគ​របស់​ចិន​ ​លើ​វិស័យ​អចលន​ទ្រព្យ​ ​និង​សំណង់​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ជាពិសេស​នៅ​បណ្ដា​ខេត្ត​ជាប់​មាត់​សមុទ្រ៕

ទោះ​បី​កន្លង​មក​សាធារណជន​តែង​មាន​ការ​បារម្ភ​ចំពោះ​ម្ហូប​អាហារ​និង​កសិផល​ដែល​ប្រើប្រាស់​ជាតិ​គីមី​ក្នុង​ទី​ផ្សារ​កម្ពុជា ក៏​ស្ថានភាព​នេះ​មិន​ទាន់​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ទីផ្សារ​បន្លែ​សុវត្ថិភាព​មាន​ការ​លូតលាស់​លឿន​ខ្លាំង​ទេ។ លោក ម៉េង សុងហោរ និងលោក ភុន រតនា សហស្ថាបនិកពីររូបនៃហាង«ផ្សារខ្មែរបន្លែធម្មជាតិ» ដែលបង្កើតឡើងនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៨ ថ្លែងក្នុងកម្មវិធី Hello VOA «សំឡេងជំនាន់ថ្មី» កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ថា កត្តារារាំងសំខាន់ៗ គឺប្រជាពលរដ្ឋទូទៅនៅមិនទាន់មានទំនុកចិត្តចំពោះសូម្បីតែអាជីវកម្មដែលអះអាងថាផលិតនិងលក់បន្លែសុវត្ថិភាព។ ម៉្យាងទៀត តម្លៃនៃការផលិតកសិផលមានគុណភាពបែបនេះ នៅតែមានតម្លៃថ្លៃខ្ពស់ជាងបន្លែគីមី។ ប៉ុន្តែយ៉ាងនេះក្តី សហគ្រិនវ័យក្មេងទាំងពីររូបអះអាងថា បញ្ហាទាំងនេះអាចត្រូវដោះស្រាយបានបន្តិចម្តងៗ តាមការធ្វើឲ្យប្រសើរវិធីសាស្ត្រវែកញែកបន្លែសុវត្ថិភាពពីបន្លែមិនសុវត្ថិភាព និងការប្រើវិធីសាស្ត្រកសិកម្មបែបទំនើបនិងច្នៃប្រឌិតថ្មី ដែលអាចបង្កើនផលិតភាពនិងបន្ថយតម្លៃ។ ទាំងនេះជាកិច្ចប្រឹងប្រែងដោះស្រាយរបស់ហាង«ផ្សារខ្មែរបន្លែធម្មជាតិ» ដែលថែមទាំងប្រើប្រាស់ការបញ្ជាទិញនិងដឹងជញ្ជូនតាមបច្ចេកវិទ្យា app ស្មាតហ្វូនដើម្បីសម្រួលដល់អតិថិជននិងជួយជំរុញការពង្រីកទីផ្សារបន្លែធម្មជាតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕ (សឹង សុផាត, Hello VOA សំឡេងជំនាន់ថ្មី, ១៨ កុម្ភៈ ២០១៩)

សហគ្រិនស្រ្តី គឺ​កញ្ញាថូង ធីតា​ នៃ​សហគ្រាសផលិត​អំបិល​ធម្មជាតិ​ Thaung Enterprise ក្នុង​ខេត្ត​កំពត ​និងជា​ម្ចាស់​ពានរង្វាន់​សហគ្រិនវ័យក្មេង​កម្ពុជា កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៨​ មាន​សុទិដ្ឋិនិយមថា​អាច​នឹង​ប្រមូល​ផល​អំបិល​បាន​ច្រើននៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៩​នេះ​ដោយសារ​អាកាសធាតុ​ហាក់​ដូចជា​អំណោយ​ផល​ខ្លាំង​ជាង​ឆ្នាំ​ទៅ​មិញ។ កញ្ញា​ថូង ធីតា ​ផ្តល់​កិច្ច​សម្ភាសន៍ផ្ទាល់​ជា​មួយ​នឹង​កញ្ញា​ទុំ ម្លិះ​នៃ​ VOA ពី​ផលិត​ផល​អំបិល​ធម្មជាតិ​របស់​កម្ពុជា​ និង​ការ​ប្រឈម​របស់​សហគ្រាស​ផលិត​អំបិល​ធម្មជាតិ​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​កំពត៕

លោក​យ៉ាង សាំងកុមារ ប្រធានគណៈកម្មាធិការ​នាយក​នៃ​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មូលដ្ឋាន​និង​ជា​អ្នក​ជំនាញ​កសិកម្ម​មើល​ឃើញ​ថា​ ផលិតផល​កសិកម្ម​ខ្មែរ​ដែល​នាំចូល​សហភាពអឺរ៉ុប​ដោយ​អនុគ្រោះពន្ធ ​អាច​នឹង​ជួប​ការ​ប្រកួតប្រជែង​ខ្លាំង​ នៅពេល​ដែល​គ្មាន​ឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ។ លោក​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដោះស្រាយ​តាម​សំណើ​របស់​សហភាពអឺរ៉ុបពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ស្ថានភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា។ លោកម៉ែន គឹមសេង នៃវីអូអេ​បាន​សម្ភាស​លោក​យ៉ង សាំង​កុមារ​តាម​ទូរស័ព្ទ​លម្អិត​ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ៕