In deze aflevering van de Slimme Zorg podcast spreekt Arno met Jackie Dekens, programmaleider van het farmacogenetisch paspoort aan het UMCG. Dekens legt uit waarom de standaarddosering van medicijnen in slechts 50% van de gevallen optimaal is en hoe erfelijke factoren de werking en bijwerkingen van geneesmiddelen beïnvloeden. Dankzij innovatieve bio-informatica en de grootschalige Biobank LifeLines wordt nu duidelijk welke patiënten baat hebben bij een aangepaste dosering of een alternatief medicijn. Jackie vertelt hoe het nieuwe farmacogenetisch paspoort snel, betaalbaar en eenvoudig toegepast kan worden en waarom dit dé sleutel is voor effectievere en veiligere medicijnzorg in de toekomst. Ontdek hoe deze doorbraak de belofte van ‘het juiste middel in de juiste dosering bij de juiste patiënt’ eindelijk waarmaakt en wat ervoor nodig is om het gebruik op grote schaal mogelijk te maken.

Zorg, in het bijzonder ouderenzorg, moet rekening houden met het individu. Daarmee neemt de kwaliteit toe en nemen de kosten af. Luisteren naar het individu en daar een passende oplossing voor leveren. Zie hier het motto van Jan Megens, programmadirecteur Wonen en Ondersteuning Zorg voor Ouderen. Hij geeft aan dat het omrechtvaardig is om ongelijke gevallen, gelijk te behandelen. Toch gebeurt dat in de ouderenzorg nog veel te vaak. Dat kan en moet volgens Jan anders en daarvoor heeft hij veel voorbeelden uit de praktijk in de aanbieding!

Doen waar je echt goed in bent met effectieve en duurzame inzet van je mensen en middelen en continu willen verbeteren. Schaal maken en weten wat we opleveren voor de beste zorguitkomsten. Dat is volgens Daphne van Dam, Chief Medical Officer van Bergman Clinics, waar Slimme Zorg over gaat. Dit soort (verzekerde!) zorg wordt jaarlijks in 80 klinieken aan maar liefst 300.000 patiënten geleverd.

In het huidige zorglandschap moet je volgens Daphne kiezen waar je wel en waar je niet van bent. En waar je voor kiest zorgen dat je steeds beter wordt: efficiënter, doelmatiger, betere kwaliteit. Daarom meet Bergman bij iedere ingreep de zorguitkomsten, zowel klinisch als de ervaringen van de patiënt. Daar wordt jaarlijks een voor iedereen raadpleegbaar kwaliteitskompas over uitgegeven. Focuszorg leveren en data ontsluiten, Dat is volgens Daphne de kracht van Bergman.

Een prachtig gesprek met Victor Verrijp van UMCG ambulancezorg over de dilemma’s voor de ambulancezorg en spoedzorg in een veranderend land. Een land waarin het aantal ritten toeneemt, maar het aantal ritten met hoge spoed door toenemende veiligheid en goede preventieve hartzorg afneemt. Hoe zorgen we dat er altijd in geval van de hoogste spoed een ambulance tijdig ter plaatse is? Is een algemene norm van een aanrijtijd van 15 minuten nog wenselijk en uitvoerbaar? Hoe gaan we om met het groeiende aantal ritten waar er zeker zorg nodig is voor bijvoorbeeld comorbide ouderen, maar waar bij 1/3 van de patiënten geen rit naar het ziekenhuis volgt? En wat betekenen al die veranderingen voor de medewerkers die zowel het mooie werk op de ambulance moeten comineren met hun thuissituatie? En hoe gaan we om met de steeds schaarsere beschikbaarheid van getrainde zorgprofessionals in de gehele zorgketen?

De populatie verandert razendsnel. Het aantal zorgprofessionals kan niet meer toenemen. We zullen in een vergrijzend land zorg en het sociaal domein sneller en meer naar elkaar toe moeten laten groeien. Problemen van mensen vragen niet altijd om een zorgoplossing. Maar als die oplossing wél in de zorg ligt moeten we waarborgen dat die passend geleverd kan worden.

Georgette vertelt gepassioneerd op welke manier Zilveren Kruis actief meewerkt aan die verandering. Soms concreet met veranderingen binnen de zorg, zoals meer tijd voor huisartsen voor een uitgebreider gesprek waar ruimte is om het echte probleem te vinden, ook als de oplossing daarvoor buiten de zorg ligt. Ook in de GGZ worden indrukwekkende stappen gezet, zoals met het ‘verkennend gesprek’ waardoor 25% van de mensen op een wachtlijst geholpen worden met hulp buiten de zorg. Zilveren Kruis zoekt daarnaast zeer actief de verbinding met het sociaal domein, zodat passende hulp geboden kan worden aan mensen en ze niet met lege handen komen te staan.

Georgette doet daarnaast een indringende oproep aan iedereen om na te denken over de eigen situatie en die van hun naasten. Voer tijdig het goede gesprek over wat je wilt, niet wilt en verwacht. En bovenal: zie naar elkaar om!

Carl Verheijen en Nanda de Jong laten namens de Beweegalliantie zien dat Slimme Zorg juist ook buiten de zorg gevonden kan worden. Voeg op zoveel mogelijk plekken en momenten gedurende de dag beweging toe, dat is het devies. De beweegalliantie geeft hier samen met ruim 500 organisaties vorm aan: bewegen tijdens het onderwijs, bewegen op het werk, bewegen in de buurt, etc. Het is niet alleen leuk, maar het is bovenal effectief. Dankzij bewegen neemt de eenzaamheid af, neemt de gezondheid toe, verminderd de vraag naar zorg, verbeteren de leerprestaties en versterkt de sociale cohesie. Is bewegen het panacee? Wie weet…

Jet Westerink en Bart Hartman zijn als wetenschapper en als ervaringsdeskundige intensief betrokken bij patiëntenparticipatie. Zij tonen aan dat het betrekken van patiënten op ieder niveau van de zorg leidt tot betere zorg. En het is minder ingewikkeld om te organiseren dan je denkt. Soms door gericht patiënten te betrekken in een verbeterteam, soms door slimme inzet van social media, soms door het gericht stellen van vragen tijdens de behandeling en sowieso door het volop betrekken van een cliëntenraad. Het allerbelangrijkste: niet teveel over nadenken, maar gewoon aan de slag gaan.

Patiëntenparticipatie geeft inzicht in de stappen in het zorgproces die echt waarde toevoegen en helpt om zaken weg te laten die geen waarde toevoegen. Het is onmisbaar voor passende zorg. Zowel de individuele zorg als de zorginstellingen knappen ervan op!

In deze speciale aflevering van de podcast kijkt Arno samen met prof. Jochen Mierau terug op 2024. Is de zorg slimmer of minder slim geworden? Volgens Jochen wel op de plekken waar de zorg al heel slim was, maar juist nog niet daar waar het infarct dreigt: hoog volume, laag complex, zoals huisarts en verpleegkundige zorg. En er moet hoognodig een maatschappelijk debat hebben over de zorg die we niet meer kunnen leveren. Met alleen triage redden we het niet. Bovendien heb je ook voor eerlijke triage een maatschappelijk debat nodig.

Daarnaast pleit Jochen voor slimmere financiële keuzes, die echt helpen en die, anders dan het halveren van het eigen risico, niet bijdragen aan het versterken van het zorginfarct. Een gerichte uitkering van een miljard euro voor mensen in financiële nood helpt echt, en kost 3 miljard minder dan de halvering van het eigen risico.

Aiko is de Landelijke Kwartiermaker Integraal Zorgakkoord met bijzondere aandacht voor de regio’s.

Voor hem is Slimme zorg toekomstbestendige, duurzame en bovenal cruciale zorg.

Over vijf jaar zijn er 190.000 zorgprofessionals te weinig. In sommige regio’s wordt nu al cruciale zorg zoals GGZ en huisartsenzorg afgeschaald. 500.000 mensen hebben nu al geen huisarts. Daarom moeten we nu keuzes maken over de zorg van morgen. Wat vinden we echt cruciale zorg? Wat vinden we met elkaar belangrijk voor goede zorg morgen? Hoe ziet onze populatie er over 5 jaar uit en wat heb ik dan minimaal nodig om antwoord te kunnen geven op de zorgvraag van de populatie dan? Dit soort keuzes moeten we nu in iedere regio maken. In de regio’s bestaat nog de ruimte om hier met alle betrokkenen, zorg en sociaal domein, gericht en op maar over na te kunnen denken en de plannen ook uit te kunnen voeren.

Hoe organiseer je tot het beste proces voor samen beslissen met de patiënt? En hoe zorg je dat patiënt en arts gezamenlijk kiezen voor de best passende behandeling? Cato Bresser en Mirjam Garvelink maken hier gericht werk van. Cato doet hier voor de behandeling van Nierkanker promotieonderzoek naar, met ondersteuning van Mirjam. De inzichten en werkwijze die uit dat onderzoek voortkomen lijken geschikt voor vele andere aandoeningen.

Dit doen zij in samenwerking met het Zorgkeuzelab, dat speciaal aandacht heeft voor begrijpelijke taal.

Hoor hoe de keuzehulp stap voor stap tot stand komt, hoe deze in de praktijk gebruikt wordt en tot welke uitkomsten voor de patiënt dit leidt.