อริยสาวก จะรู้ว่าไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา

ต้องเกิดจาก การเห็นปฏิจจสมุปบาท

เพราะเห็นปฏิจจสมุปบาท ธัมมฐิติญาณจึงเกิด นิพพานญาณจึงเกิดได้

อานาปานสติ การทำสมาบัติ เป็นหนทางหนึ่งในการเข้าถึงวิมุตติ

แต่จะเป็นหนทาง เป็นอริยมรรค ได้อย่างแท้จริง ผู้นั้นต้องมี อริยสัมมา

ทิฏฐิ ก่อน ไม่เช่นนั้น การทำสมาบัตินั้น จะเป็นสัมมาสมาธิ ไม่ได้เลย

เพราะแม้แต่สัมมาทิฏฐิอันเป็นอริยะ อันเป็นองค์แห่งอริยมรรค ก็ยังไม่มี

สมาธิที่ทำได้ จะเป็นสัมมาสมาธิ ได้อย่างไร

ลักษณะของพระอรหันต์ เป็นอย่างไร

ความปกติของพระอรหันต์ เป็นอย่างไร

สมัยนี้ ขณะนี้ เราเหมือนพระอรหันต์หรือไม่

หากเข้าใจความเป็นพระอรหันต์ และรู้ชัดทางดำเนินไปให้เหมือนพระอรหันต์ ย่อมเป็นฐานะที่จะอบรมตน ให้ดำเนินไปในทางนั้นได้

๑. สังขารธรรม หรือ สังขตธรรม คือธัมมะในฝั่งนี้ทั้งหมด คือธัมมะอันเป็นทุกข์ทั้งหมด 

๒. สังขารขันธ์ หรือ สัญเจตนา เป็นธรรมชาติที่มีในสัตว์ที่เกิดแล้วทั้งหมด เพราะมีผัสสะแล้ว สังขารขันธ์ หรือสัญเจตนา ย่อมมี

๓. สังขารทั้งหลาย คือ กายสังขาร วจีสังขาร มโนสังขาร หรือ กรรมทางกาย กรรมทางวาจา กรรมทางใจ 

สังขารทั้งหลายย่อมเกิด ในทุกผัสสะที่ไม่รู้แจ้งทุกข์ ไม่รู้แจ้งโลก ตราบใดยังไม่ใช่พระอรหันต์ ย่อมยังไม่รู้แจ้งทุกข์ ไม่รู้แจ้งโลก จึงต้องกำหนดรู้ทุกข์ เพื่อรู้แจ้งทุกข์ รู้แจ้งโลก สมัยที่กำหนดรู้ทุกข์ นั้นแหละเป็นสมัยที่โยนิโสมนสิการเกิด แสงเงินแสงทองเกิด รุ่งอรุณแห่งอริยมรรคเกิด อริยมรรคย่อมเกิด การรู้แจ้งทุกข์ รู้แจ้งโลกย่อมเกิด เพราะรู้แจ้ง สัญญาวิปลาสย่อมดับ จิตวิปลาสย่อมดับ อุปาทานย่อมดับ ทุกข์ย่อมดับในสมัยที่อริยมรรคดำเนินไป

แม้นกล่าวธรรม นี้ก็เป็นเหตุให้ถึงวิมุตติได้

แม้นฟังธรรม นี้ก็เป็นเหตุให้ถึงวิมุตติได้

หากหวังประโยชน์ จึงต้องตั้งใจ ใส่ใจ เงี่ยโสตลงฟังธรรม สมัยนั้นนิวรณ์จะดับ นั้นแลจะเป็นเหตุให้รู้แจ้งอรรถ รู้แจ้งธรรม นั้นแหละจะเป็นเหตุให้เกิดอริยมรรค นั้นแหละจะเป็นเหตุให้เกิดสัมมาญาณะ นั้นแหละจะเป็นเหตุให้เกิดสัมมาวิมุตติได้

เพราะอาศัยพระสัทธรรม เพราะอาศัยโยนิโสมนสิการ อริยมรรคย่อมเกิด สัมมาวิมุตติย่อมเกิดได้

การเจริญสติปัฏฐาน จำเป็นต้องอาศัยความรู้ที่ถูกต้อง ความรู้ที่ประเสริฐ คือ ความรู้ในปฏิจจสมุปบาท

ธรรมสิบหมวด คือ ธรรมชาติสิบหมวดหมู่ ที่อาศัยกันเกิดขึ้น เป็นปฏิจจสมุปบาท เป็นธรรมชาติที่อิงอาศัยกันเกิดขึ้น มีในเราทุกคน

ทิฏฐิใหญ่ๆ ในโลกนี้มีกี่ทิฏฐิ อะไรบ้าง

การเดินมรรค อาศัยอะไร ทำอย่างไร

ภิกษุทั้งหลาย ทางนี้เป็นทางเดียว เพื่อความบริสุทธิ์ของเหล่าสัตว์ เพื่อล่วงโสกะและปริเทวะ เพื่อดับทุกข์และโทมนัส เพื่อบรรลุญายธรรม เพื่อทำให้แจ้งนิพพาน ทางนี้คือสติปัฏฐาน ๔ ประการ